1 Eskadra Dalekiego Rozpoznania

1 Eskadra Dalekiego Rozpoznania
	; Godło eskadry
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1926
Rozformowanie	1939
	Dowódcy
Pierwszy	kpt. pil. Bolesław Filanowicz
Ostatni	kpt. mar. pil. Roman Borowiec
	Organizacja
Dyslokacja	Puck
Rodzaj wojsk	lotnictwo
Podległość	morski dywizjon lotniczy

1 Eskadra Dalekiego Rozpoznania – pododdział morskiego lotnictwa Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

Eskadra sformowana w 1926 jako morska eskadra wielosilnikowa. W styczniu przemianowana na 1 eskadrę liniową „Wiking”, a w 1939 na 1 eskadrę dalekiego rozpoznania. W 1939, z powodu braku samolotów, żołnierze eskadry walczyli w obronie polskiego wybrzeża w szyku spieszonym.

Godło eskadry – biało-granatowy galion Wikingów^[1].

Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]

W 1926 sformowana została w Pucku morska eskadra wielosilnikowa. Eskadra weszła w skład morskiego dywizjonu lotniczego^[1]. Wyposażenie stanowiło pięć 2-silnikowych łodzi latających wywiadowczo-bombowych typu Latham-43 HB3. Po osiągnięciu zdolności ćwiczebnej, załogi eskadry brały udział w ćwiczeniach okrętów wojennych. Załogi samolotów ćwiczyły między innymi kierowanie ogniem artylerii okrętowej, wykrywanie min i łodzi podwodnych^[1]. W sierpniu dwie łodzie latające Latham weszły w skład oficjalnej delegacji i odleciały do Kopenhagi. Drugą wizytą zagraniczną był lot dwóch łodzi latających Latham do Rygi. Z podróży zagranicznych samoloty powróciły we wrześniu. Po zakończeniu wizyt nadal trwało doskonalenie personelu latającego we współpracy na morzu z jednostkami floty. W tym okresie dywizjon morski otrzymał 7 amfibii typu LeO H-135 B3, wywiadowczo–bombowych i 16 Schreck FBA ^[2]. We wrześniu 1930 wystartowały z Pucka do Libawy 3 łodzie latające Latham.

Rozkazem dziennym dywizjonu nr 17/30 z 22 stycznia 1930 morska eskadra wielosilnikowa została przemianowana na 1 eskadrę liniową „Wiking”^[3]. W eskadrze coraz bardziej dawał się odczuwać brak sprawnego i nowoczesnego sprzętu. Łodzie latające „Latham” zużywały się, będąc już w tym okresie sprzętem przestarzałym i wyeksploatowanym. W 1932 krajowy przemysł lotniczy dostarczył do morskiego dywizjonu 3 wodnosamoloty wywiadowczo-bombowe Lublin R-VIII bis, które jako maszyny przejściowe przydzielono 1 eskadrze. W maju eskadrze przydzielono wodnosamoloty Lublin R-XIII ter.^[4]

Zgodnie z zarządzeniem wykonawczym Szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej L.4311/org.I.tjn. na podstawie zarządzenia Szefa Kier. Mar. Woj. nr 11/32 z 3 grudnia 1932, morski dywizjon lotniczy wcielono do Marynarki Wojennej. Rozkazem dziennym dowódcy dywizjonu nr 77/33 z 4 kwietnia 1933 ustalono nową obsadę personalną i sprzętową eskadry. 1 eskadra otrzymała wodnosamoloty R-VIII bis i R-XIII ter^[4]. Tym samym rozkazem wprowadzono obowiązek zabierania spadochronów podczas wszystkich lotów nad masywami lądowymi bez względu na rodzaj i wysokość lotu; na wodnopłatowcach w razie lotu powyżej 300 m bez względu na rodzaj lotu^[5].

Kryzys w sprzęcie osiągnął swoje apogeum w 1934 podczas ćwiczeń 1 eskadry z flotą na północ od Libawy na Łotwie. Na skutek zmiany warunków atmosferycznych wodnosamoloty zostały zmuszone przerwać ćwiczenia i wracać do bazy. Ponieważ przeciwny wiatr opóźnił lot, po wyczerpaniu paliwa część wodnosamolotów musiała przymusowo wodować. Dwa wodnosamoloty R~XIIIG utonęły, a załogi internowano w Królewcu na okres 3 dni^[4].

W 1938 eskadra nie przedstawiała praktycznie żadnej wartości bojowej. Po długich sporach na temat rodzaju wyposażenia lotnictwa morskiego między kierownictwem Marynarka Wojennej a Departamentem Aeronautyki MSWojsk., zapadła decyzja zakupu 6 wodnosamolotów typu Cant Z- 506B, które stanowić miały wyposażenie 1 eskadry. Pierwszy wodnosamolot Cant przyleciał do Pucka drogą powietrzną 27 sierpnia 1939. Nie posiadał uzbrojenia i amunicji^[6].

Kampanię wrześniową personel 1 eskadry dalekiego rozpoznania odbył w spieszonych szeregach obrońców polskiego wybrzeża^[6].

Personel eskadry[edytuj | edytuj kod]

Stopień	Imię i nazwisko	Okres pełnienia służby
Dowódcy eskadry^[7]
kpt. pil.	Bolesław Filanowicz	1926 – 1 I 1928
kpt. mar. pil.	Edward Szystowski	1 I 1928 – 3 VIII 1928
por. mar. pil.	Eugeniusz Podolski	3 VIII 1928 – 25 III 1930
por. mar. pil.	Edward Suzanowicz	wz.23 VIII – 20 XII 1929
por. mar. pil.	Edward Suzanowicz	25 III 1930 – 14 IV 1930
por. mar. pil.	Bronisław Lubinkowski	14 IV 1930 – VII 1930
kpt. mar. pil.	B. Filanowicz	VII 1930 – 22 III 1933
por. mar. pil.	Adolf Stempkowski	wz. 10 XI 1930 – 1931
por. mar. pil.	Feliks Baczyński	22 III 1933 –1938
kpt. mar. pil.	Roman Borowiec	1938 – 1939

Wypadki lotnicze[edytuj | edytuj kod]

W okresie funkcjonowania eskadry miały miejsce następujące wypadki lotnicze zakończone obrażeniami lub śmiercią pilota^[8]:

28 czerwca 1929 podczas lotu ćwiczebnego na wodnopłatowcu Latham 43, załoga st. bosm. pil. Henryk Wiechciński i ppor. obs. Henryk Kołodziejek ze względu na panującą mgłę musiała przymusowo wodować uszkadzając maszynę. Dzięki decyzji załogi uratowała ona życie i sprzęt przed zatonięciem.
11 kwietnia 1930 podczas lotu ćwiczebnego wodnosamolotem Schreck FBA-17H nad Zatoką Pucką zginęli ppor. pil. Zygmunt Majeski i pdm. wojsk. Bernard Łukasik.
11 sierpnia 1931 podczas wykonywania lotu nawigacyjnego wodnopłatowcem Latham, zginął sierż pil. Józef Gawlik.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Pawlak 1989 ↓, s. 386.
↑ Pawlak 1989 ↓, s. 387.
↑ Pawlak 1989 ↓, s. 388.
↑ ^a ^b ^c Pawlak 1989 ↓, s. 389.
↑ Pawlak 1989 ↓, s. 393.
↑ ^a ^b Pawlak 1989 ↓, s. 390.
↑ Pawlak 1989 ↓, s. 386-394.
↑ Pawlak 1989 ↓, s. 386–390.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4.

[CITEREFPawlak1989386-1] Pawlak 1989 ↓, s. 386.

[CITEREFPawlak1989387-2] Pawlak 1989 ↓, s. 387.

[CITEREFPawlak1989388-3] Pawlak 1989 ↓, s. 388.

[CITEREFPawlak1989389-4] Pawlak 1989 ↓, s. 389.

[CITEREFPawlak1989393-5] Pawlak 1989 ↓, s. 393.

[CITEREFPawlak1989390-6] Pawlak 1989 ↓, s. 390.

[CITEREFPawlak1989386-394-7] Pawlak 1989 ↓, s. 386-394.

[CITEREFPawlak1989386–390-8] Pawlak 1989 ↓, s. 386–390.

[:1-9] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct ^cu obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[A]

Myśliwskie	Albatros D.II^[A] Albatros D.III^[A] Albatros D.III (Oef)^[A] Albatros D.V^[A] Ansaldo A.1 Balilla^[A] Ansaldo SVA.5^[A] Blériot-SPAD S.51^[A] Blériot-SPAD S.61^[A] Bristol F.2 Fighter^[A] Fokker D.VII^[A] Fokker D.VIII^[A] Halberstadt C.V^[A] Halberstadt CL.II^[A] Halberstadt CL.IV^[A] Hannover CL.II^[A] Hannover CL.V^[A] Martinsyde F.4^[A] Nieuport 16^[A] Nieuport 17^[A] Nieuport 23^[A] Nieuport 24^[A] Nieuport 27^[A] Pfalz D.XII^[A] PWS-A^[A] PWS-10 PZL P.7 PZL P.11 RAF S.E.5^[A] Sopwith Camel^[A] Sopwith Dolphin^[A] SPAD S.VII^[A] SPAD S.XIII^[A] Wibault 70^[A]
Bombowe	Airco DH.9^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] Farman F-68 Goliath^[A] Fokker F.VII^[A] Friedrichshafen G.III^[A] Gotha G.IV^[A] PZL.23 Karaś PZL.37 Łoś Rumpler C.I^[A] LWS-6 Żubr
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe (towarzyszące)	AEG C.IV^[A] Albatros B.II^[A] Albatros C.I^[A] Albatros C.III^[A] Albatros C.V^[A] Albatros C.VII^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Albatros C.XV^[A] Anatra Anasal^[A] Ansaldo A.300^[A] Ansaldo SVA-9^[A] Aviatik C.III^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] De Havilland DH.60 Moth^[A] DFW C.V^[A] Hannover CL.II^[A] Hansa-Brandenburg C.I^[A] Lloyd C.II^[A] Lloyd C.IV^[A] Lloyd C.V^[A] Lublin R.X Lublin R.XIII LWS-3 Mewa LVG B.I^[A] LVG C.II^[A] LVG C.V^[A] LVG C.VI^[A] Oeffag C.I^[A] Oeffag C.II^[A] Potez XV^[A] Potez XXV^[A] Potez XXVII^[A] PWS-5 PZL Ł.2 Rumpler C.I^[A] Rumpler C.VII^[A] Rumpler C.VIII^[A] RWD-14 Czapla Salmson 2^[A]
Szkolne	Albatros B.I^[A] Albatros B.II^[A] LVG B.I^[A] Bartel BM-4 Bartel BM-5 Hansa-Brandenburg B.I^[A] Caudron G.III^[A] Hanriot H.19^[A] Hanriot H.28 Morane-Saulnier MS.35^[A] PWS-12 PWS-16 PWS-18 PWS-26 Rumpler C.VIII^[A] RWD-8 Lublin R.VIII Lublin R-XIV RWD-17
Szturmowe	Albatros J.I^[A]
Transportowe i sanitarne	Lublin R.XVI LWS-2
Wodnosamoloty	CANT Z.506^[A] CAMS-30^[A] Friedrichshafen FF.33^[A] Friedrichshafen FF.49^[A] Latham 43^[A] LeO H.13^[A] LeO H.135B3^[A] Lublin R.VIII Lublin R.XIII Lübeck-Travemünde F4^[A] Macchi M.9^[A] Schreck FBA-17H^[A]
Balony i sterowce	Parseval-Sigsfeld^[A] Caquot typ R^[A] WBS-Caquot DB^[A] WBS-Caquot N-NN^[A] WBS model 39 WBS Jumping WBS E2 Zodiac VZ-11 Lech^[A] Gwiazda Polski
Samoloty prototypowe	Bartel BM-2 Bartel BM-3 Bartel BM-6 CWL WZ-X Lublin R-XX Nikol A-2 PWS-1 PWS-6 PWS-11 PWS-15 PWS-19 PWS-33 Wyżeł PWS-35 Ogar PWS-40 Junak PZL P.1 PZL P.6 PZL P.8 PZL.12 PZL.38 Wilk PZL.42 PZL.46 Sum PZL.50 Jastrząb
Projekty	Bartel BM-1 CWL WZ-VIII CWL WZ-IX Pteranodon PWS-3bis PWS-20ter/hydro PWS-22 PWS-40 PWS-42 PZL.3 PZL.8 PZL.9 PZL.15 PZL.18 PZL P.28 PZL.39 PZL.45 Sokół PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania PZL Łosoś RWD-22 RWD-25 WBS LOPP (sterowiec)
Produkowane na eksport	PZL P.24 PZL.43