Aleksander Małachowski

Aleksander Małachowski

Data i miejsce urodzenia	23 listopada 1924 Lwów
Data i miejsce śmierci	26 stycznia 2004 Warszawa
Wicemarszałek Sejmu II kadencji
Okres	od 14 października 1993 do 20 października 1997
Przynależność polityczna	Unia Pracy
Przewodniczący Unii Pracy
Okres	od 1997 do 1998
Przynależność polityczna	Unia Pracy
Poprzednik	Ryszard Bugaj
Następca	Marek Pol
Odznaczenia

Grób Małachowskich na Cmentarzu leśnym w Laskach

Aleksander Maria Małachowski (ur. 23 listopada 1924 we Lwowie, zm. 26 stycznia 2004 w Warszawie) – polski polityk, działacz opozycji w czasach PRL, publicysta, prezenter telewizyjny, wolnomularz, współzałożyciel Solidarności Pracy oraz Unii Pracy, przewodniczący UP w latach 1997–1998 i następnie jej honorowy przewodniczący. Poseł na Sejm X, I, II i IV kadencji, wicemarszałek Sejmu II kadencji w latach 1993–1997, marszałek senior Sejmu I, II i IV kadencji. Prezes Polskiego Czerwonego Krzyża w latach 1998–2003.

Życiorys

Młodość

Podczas okupacji był kurierem, łącznikiem, podchorążym, dwukrotnie więzionym przez NKWD. Został zesłany do łagru koło Stalinogorska, gdzie pracował w kopalni węgla kamiennego.

Działalność publicystyczna

Ukończył studia na Wydziale Prawa oraz na Wydziale Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Później został usunięty z uniwersytetu, gdzie pracował jako asystent, za odmowę wstąpienia do Związku Młodzieży Polskiej. Przeszedł do szkolnictwa zawodowego. Po październiku 1956 założył pisma Ruchu Rad Robotniczych „Fakty”. Pracował jako dziennikarz specjalizujący się w reportażach literackich i publicystyce kulturalnej.

Pracował w redakcjach „Współczesności”, „Kultury”, w radiu oraz telewizji. Nakręcił ponad 70 filmów dokumentalnych. W Telewizji Polskiej był współautorem programów publicystycznych, tj. Telewizja nocą i Rozmowy o cierpieniu.

Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Działalność polityczna

W 1980 wstąpił do NSZZ „Solidarność”, uczestniczył w I Krajowym Zjeździe Delegatów w Gdańsku Oliwie. W stanie wojennym został internowany na okres około roku, później był aresztowany pod zarzutem działalności konspiracyjnej. W 1989 po raz pierwszy uzyskał mandat poselski na Sejm kontraktowy z ramienia Komitetu Obywatelskiego, w trakcie kadencji zakładał Solidarność Pracy, z ramienia której w 1991 wszedł do Sejmu I kadencji. Od 1992 należał do Unii Pracy. Z listy tego ugrupowania po raz trzeci sprawował mandat poselski w latach 1993–1997, pełniąc funkcję wicemarszałka Sejmu.

Po przegranych przez UP wyborach w 1997 krótko pełnił też funkcję przewodniczącego, zastąpiony na tym stanowisku przez Marka Pola.

Regularnie publikował swe felietony w latach 1994–1997 w „Wiadomościach Kulturalnych”, później w „Przeglądzie Tygodniowym”, a po 2001 w „Przeglądzie”. Od 1998 był prezesem zarządu głównego Polskiego Czerwonego Krzyża. Z powodu stanu zdrowia ustąpił w grudniu 2003 z zajmowanego stanowiska.

W 2001 po raz czwarty uzyskał mandat poselski z listy Sojuszu Lewicy Demokratycznej – Unii Pracy z okręgu warszawskiego.

Aleksander Małachowski zmarł 26 stycznia 2004, mając 79 lat. Uroczystości pogrzebowe polityka odbyły się 31 stycznia tego samego roku. Aleksander Małachowski został pochowany w rodzinnym grobie na Cmentarzu leśnym w Laskach. Mandat po nim objął Jacek Zdrojewski.

Życie prywatne

Wywodził się z rodziny szlacheckiej Małachowskich, pieczętującej się odmianą herbu rodu Gryfitów-Świebodziców. Był synem Wacława Małachowskiego i Olgi z Kańskich. Z pierwszego małżeństwa z Krystyną Maciukiewicz miał dwóch synów – Sawę Wacława i Łukasza. Z drugą żoną Krystyną Woycicką miał syna Kajetana.

Wywód przodków

4. Edward Łukasz Małachowski h. Gryf
			2. Wacław Józef Małachowski
5. Gabriela Mrozowicka h. Prus III
						1. Aleksander Maria Małachowski
6. Edward Kański h. Janina
			3. Olga Kańska
7. Zofia Radziewicz-Winnicka h. Sas

Odznaczenia i wyróżnienia

Postanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego z 9 grudnia 1999 został odznaczony, w uznaniu wybitnych zasług w działalności państwowej i publicznej, Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

W tym samym roku (1 września) podczas uroczystości rocznicowej na Westerplatte jako prezes Polskiego Czerwonego Krzyża odznaczony został Komandorią Missio Reconciliationis. W 1999 otrzymał Medal „Zasłużony dla Tolerancji”.

Bibliografia

• Strona sejmowa posła IV kadencji. [dostęp 2022-09-12].
• Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2022-09-12].