Stanisław Stroński
| ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 18 sierpnia 1882 Nisko | |
Data i miejsce śmierci | 20 października 1955 Londyn | |
Poseł na Sejm Krajowy Galicji X kadencji | ||
Okres | od 5 grudnia 1913 do 14 marca 1914 | |
Poseł na Sejm RP I kadencji | ||
Okres | od 1 grudnia 1922 do 27 listopada 1927 | |
Przynależność polityczna | Stronnictwo Chrześcijańsko-Narodowe | |
Poseł na Sejm RP II kadencji | ||
Okres | od 27 marca 1928 do 30 sierpnia 1930 | |
Przynależność polityczna | Związek Ludowo-Narodowy | |
Poseł na Sejm RP III kadencji | ||
Okres | od 9 grudnia 1930 do 10 lipca 1935 | |
Przynależność polityczna | Stronnictwo Narodowe | |
Wiceprezes Rady Ministrów RP na uchodźstwie | ||
Okres | od 30 września 1939 do 26 grudnia 1939 | |
Przynależność polityczna | Stronnictwo Narodowe | |
Minister bez teki RP na uchodźstwie | ||
Okres | od 30 września 1939 do 18 lipca 1940 | |
Przynależność polityczna | Stronnictwo Narodowe | |
Minister informacji RP na uchodźstwie | ||
Okres | od 20 lipca 1940 do 14 lipca 1943 | |
Przynależność polityczna | Stronnictwo Narodowe | |
Następca | Stanisław Kot |
Stanisław Stroński (ur. 18 sierpnia 1882 w Nisku, zm. 20 października 1955 w Londynie) – polski filolog-romanista, publicysta i polityk związany z ruchem narodowym.
Spis treści
Rodzina[edytuj | edytuj kod]
Był synem Kajetana (1854–1931; inżynier drogowy) i Emilii Loevy (1856–1915; córka żydowskiego lekarza w Nisku). Miał sześcioro rodzeństwa.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
- członek Związku Młodzieży Polskiej „Zet” (tajnej organizacji działającej w polskich skupiskach akademickich trzech zaborów, założonej w 1887)
- od 1904 – członek Stowarzyszenia Demokratyczno-Narodowego (Narodowa Demokracja)
- od 1905 – członek Ligi Narodowej
- 1908 – jeden z twórców grupy Rzeczpospolita
- 1913–1914 – poseł do Sejmu Krajowego we Lwowie
- w 1914 roku jako przedstawiciel Konserwatywnego Centrum był członkiem sekcji zachodniej Naczelnego Komitetu Narodowego[1]
- 1914–1917 – internowany przez Austriaków
- 1918–1919 – członek Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu
- od 1919 – profesor filologii Uniwersytetu Jagiellońskiego
- 1920–1924 – redaktor warszawskiego dziennika Rzeczpospolita i Warszawianka (1924–1928)
- 1927–1939 – profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
- 1922–1935 – poseł na Sejm RP początkowo z ramienia Stronnictwa Chrześcijańsko-Narodowego, potem Związku Ludowo-Narodowego, a następnie Stronnictwa Narodowego
- 1936–1938 – związany blisko z Frontem Morges i generałem Władysławem Sikorskim
- 1939–1943 – w rządzie emigracyjnym Władysława Sikorskiego wicepremier i minister informacji i dokumentacji.
- 1945–1948 i 1950–1954 – prezes Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie
- od 1950 członek-założyciel Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie
- od 1951 – profesor Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie
Jego zainteresowania naukowe koncentrowały się wokół literatury prowansalskiej, a zwłaszcza wokół trubadurów. W tej dziedzinie jest uważany za jednego z najważniejszych uczonych XX wieku, a jego prace są do tej pory cytowane we współczesnej, polskiej i zagranicznej, literaturze przedmiotu[2].
Stroński był też autorem wielu tekstów historycznych i publicystycznych. Jest twórcą sformułowania Cud nad Wisłą[3], powstałego przez analogię do Cudu nad Marną. Endecja rozpowszechniała ten tytuł, aby zminimalizować rolę Piłsudskiego w zwycięstwie nad bolszewikami w 1920, do czasu kiedy wyszło na jaw, że gen. Tadeusz Rozwadowski miał poważny udział w opracowaniu planu bitwy, która zapoczątkowała klęskę armii sowieckiej.
Autor artykułu prasowego Zawada, który stał się zaczątkiem kampanii nienawiści przeciwko pierwszemu prezydentowi RP Gabrielowi Narutowiczowi, zakończonej jego zamordowaniem. Po tym fakcie Stroński opublikował w „Rzeczpospolitej” artykuł Ciszej nad tą trumną…, w którym próbował zrzucić z prawicy odpowiedzialność za zabójstwo prezydenta. Był powszechnie uważany za moralnego sprawcę zabójstwa.
Stanisław Stroński w 1939 w rozmowie z Adamem Pragierem uznał, że to, co robił w 1922, jest najcięższym błędem jego życia[4].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Konstanty Srokowski, N.K.N. Zarys historii Naczelnego Komitetu Narodowego, Kraków 1923, s. 146.
- ↑ S. Stroński, Le Troubadour Elias de Barjols, Toulouse, Privat, 1906; S. Stroński, Le Troubadour Folquet de Marseille, Cracovie, Académie des Sciences-Éditions du Fonds Osławski 1910; S. Stroński, La Légende amoureuse de Bertran de Born, Paris, Champion, 1914.
- ↑ Sławomir Z. Frątczak. Cud nad Wisłą. „Tygodnik Katolicko-Narodowy Głos”. Nr 32-33, 2005.
- ↑ Adam Pragier, Ciszej nad tą trumną!, Wiadomości 14 (1410), 8 kwietnia 1973, Londyn.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
|
|
- Członkowie Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie
- Członkowie Komitetu Narodowego Polskiego (1917–1919)
- Członkowie Ligi Narodowej
- Członkowie Naczelnego Komitetu Narodowego (sekcja zachodnia)
- Członkowie Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie
- Członkowie Związku Młodzieży Polskiej „Zet”
- Internowani w Austro-Węgrzech w czasie I wojny światowej
- Ludzie związani z Niskiem
- Politycy Frontu Morges
- Politycy Stronnictwa Chrześcijańsko-Narodowego
- Politycy Stronnictwa Narodowego
- Politycy Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego
- Politycy Związku Ludowo-Narodowego
- Polscy dziennikarze emigracyjni
- Polscy dziennikarze prasowi
- Polscy ministrowie emigracyjni
- Polscy romaniści
- Polscy Żydzi
- Posłowie Sejmu Krajowego Galicji X kadencji
- Posłowie na Sejm I kadencji (1922–1927)
- Posłowie na Sejm II kadencji (1928–1930)
- Posłowie na Sejm III kadencji (1930–1935)
- Urodzeni w 1882
- Wicepremierzy Polski
- Zmarli w 1955
- Ludzie urodzeni w Nisku