Przejdź do zawartości

Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
(Pokaż wszystkie zmiany oczekujące na przejrzenie)
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne redakcyjne
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne merytoryczne, źródła/przypisy
Linia 11: Linia 11:
|typ budynku = pałac
|typ budynku = pałac
|styl architektoniczny = [[barok]]owy
|styl architektoniczny = [[barok]]owy
|architekt = [[Tomasz Poncino]] i [[Giovanni Trevano]]
|architekt = [[Tomasz Poncino]] (?)<br> [[Giovanni Trevano]] (?)<br> Constantino Tencalla(?)
|fundator =
|fundator =
|inwestor = bp Jakub Zadzik
|inwestor = bp Jakub Zadzik
Linia 35: Linia 35:
'''Pałac Biskupów Krakowskich''' – [[barok]]owy pałac w [[Kielce|Kielcach]], była rezydencja [[Biskupi krakowscy|biskupów krakowskich]]. Najlepiej zachowana oryginalna wczesnobarokowa rezydencja pałacowa z pierwszej połowy XVII wieku w Polsce.
'''Pałac Biskupów Krakowskich''' – [[barok]]owy pałac w [[Kielce|Kielcach]], była rezydencja [[Biskupi krakowscy|biskupów krakowskich]]. Najlepiej zachowana oryginalna wczesnobarokowa rezydencja pałacowa z pierwszej połowy XVII wieku w Polsce.


Budowla powstawała w latach 1637–1641. Wzniesiono ją na [[Wzgórze Zamkowe w Kielcach|Wzgórzu Katedralnym]] z inicjatywy i prywatnych funduszy kanclerza wielkiego koronnego i biskupa krakowskiego [[Jakub Zadzik|Jakuba Zadzika]]. Budowę prowadził [[Tomasz Poncino]], a projekt został wykonany prawdopodobnie przez [[Giovanni Trevano|Giovanniego Trevano]]. Dekorację malarską wnętrz wykonał warsztat [[Tomasz Dolabella|Tomasza Dolabelli]]. [[Plafon]]y przedstawiały między innymi sąd nad [[bracia polscy|braćmi polskimi]] i rokowania pokojowe w okresie wojen ze [[Szwecja|Szwecją]] i [[Rosja|Rosją]], w których brał udział fundator. Pałac otaczał mur obronny ze strzelnicami kluczowymi i puntone. Cztery wieże pokryto blachą. W 1667 roku biskup Andrzej Trzebicki pokrył pałac dachówką. W 1806 [[Franciszek II Habsburg]] cesarz Austrii przekazał pałac będący własnością skarbu państwa na potrzeby nowo utworzonej [[Diecezja kielecka|diecezji kieleckiej]]<ref>Jerzy Daniel, ''Kalendarz Świętokrzyski 2005''. Wydawnictwo Jedność Kielce 2014, s.216.</ref>. W 1816 r. [[Stanisław Staszic]] stworzył w pałacu [[Szkoła Akademiczno-Górnicza|Szkołę Akademiczno-Górniczą]]. Po [[Powstanie styczniowe|Powstaniu styczniowym]] rosyjscy zaborcy usunęli hełmy na wieżach i figury posłów moskiewskiego i szwedzkiego na frontonie. Pałac w 1 połowie XX wieku pełnił rolę sztabu legionowego [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]], biura werbunkowego, drukarni, poczty, biura przepustek i siedziby redakcji lokalnego dziennika. W latach 20. według projektu [[Adolf Szyszko-Bohusz|Adolfa Szyszko-Bohusza]] zrekonstruowano barokowe hełmy na wieżach. W latach międzywojennych urząd wojewódzki. W latach 1945–1971 siedziba [[Rada narodowa (PRL)|Wojewódzkiej Rady Narodowej]]. Od 1971 r. mieści się w nim [[Muzeum Narodowe w Kielcach|Muzeum Narodowe]]. Z tyłu pałacu, w 2005 roku otwarto [[Ogród Włoski w Kielcach|Ogród Włoski]].
Budowla powstawała w latach 1637–1641. Wzniesiono ją na [[Wzgórze Zamkowe w Kielcach|Wzgórzu Katedralnym]] z inicjatywy i prywatnych funduszy kanclerza wielkiego koronnego i biskupa krakowskiego [[Jakub Zadzik|Jakuba Zadzika]]. Nie jest pewne kto był autorem projektu i przypuszcza się, że był to albo [[Tomasz Poncino]] albo [[Giovanni Trevano]] albo [[Constantino Tencalla]]<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Pałac biskupów krakowskich, ob. Muzeum Narodowe, Kielce - Zabytek.pl |data dostępu = 2020-02-19 |opublikowany = zabytek.pl |url = https://zabytek.pl/pl/obiekty/kielce-palac-biskupow-krakowskich-ob-muzeum-narodowe |język = pl}}</ref>. Dekorację malarską wnętrz wykonał warsztat [[Tomasz Dolabella|Tomasza Dolabelli]]. [[Plafon]]y przedstawiały między innymi sąd nad [[bracia polscy|braćmi polskimi]] i rokowania pokojowe w okresie wojen ze [[Szwecja|Szwecją]] i [[Rosja|Rosją]], w których brał udział fundator. Pałac otaczał mur obronny ze strzelnicami kluczowymi i puntone. Cztery wieże pokryto blachą. W 1667 roku biskup Andrzej Trzebicki pokrył pałac dachówką w miejsce gontów. W 1. połowie XVIII wieku dobudowano do pałacu dwie oficyny, być może wg projektu [[Kacper Bażanka|Kacpra Bażanki]]<ref name=":0" />.
W 1806 [[Franciszek II Habsburg]] cesarz Austrii przekazał pałac będący własnością skarbu państwa na potrzeby nowo utworzonej [[Diecezja kielecka|diecezji kieleckiej]]<ref>Jerzy Daniel, ''Kalendarz Świętokrzyski 2005''. Wydawnictwo Jedność Kielce 2014, s.216.</ref>. W 1816 r. [[Stanisław Staszic]] stworzył w pałacu [[Szkoła Akademiczno-Górnicza|Szkołę Akademiczno-Górniczą]]. Po [[Powstanie styczniowe|Powstaniu styczniowym]] rosyjscy zaborcy usunęli hełmy na wieżach i figury posłów moskiewskiego i szwedzkiego na frontonie. Pałac w 1 połowie XX wieku pełnił rolę sztabu legionowego [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]], biura werbunkowego, drukarni, poczty, biura przepustek i siedziby redakcji lokalnego dziennika. W latach 20. według projektu [[Adolf Szyszko-Bohusz|Adolfa Szyszko-Bohusza]] zrekonstruowano barokowe hełmy na wieżach. W latach międzywojennych urząd wojewódzki. W latach 1945–1971 siedziba [[Rada narodowa (PRL)|Wojewódzkiej Rady Narodowej]]. Od 1971 r. mieści się w nim [[Muzeum Narodowe w Kielcach|Muzeum Narodowe]]. Z tyłu pałacu, w 2005 roku otwarto [[Ogród Włoski w Kielcach|Ogród Włoski]].


Pałac wraz z otoczeniem (baszta prochowa, ogród, spichlerz przy ul. Zamkowej 2) jako zespół został wpisany do [[rejestr zabytków|rejestru zabytków nieruchomych]]<ref name="zabytek"/>.
Pałac wraz z otoczeniem (baszta prochowa, ogród, spichlerz przy ul. Zamkowej 2) jako zespół został wpisany do [[rejestr zabytków|rejestru zabytków nieruchomych]]<ref name="zabytek"/>.
Linia 63: Linia 65:
== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę |nazwisko = Adamczyk| imię = Jan Leszek| tytuł = Zabytki architektury na Kielecczyźnie| wydawca = Marek Leszko| miejsce = Kielce| rok = 2005| strony = 16| isbn = 83-92295-10-2}}
* {{cytuj książkę |nazwisko = Adamczyk| imię = Jan Leszek| tytuł = Zabytki architektury na Kielecczyźnie| wydawca = Marek Leszko| miejsce = Kielce| rok = 2005| strony = 16| isbn = 83-92295-10-2}}
*[[Mariusz Karpowicz]], ''Tomasz Poncino (ok. 1590-1659) - architekt pałacu kieleckiego'', Muzeum Narodowe, Kielce, 2002; ISBN 8390974479
* [[Mariusz Karpowicz]], ''Tomasz Poncino (ok. 1590-1659) - architekt pałacu kieleckiego'', Muzeum Narodowe, Kielce, 2002; ISBN 8390974479
* [[Jakub Lewicki]], ''Najnowsze odkrycia związane z kielecką siedzibą biskupów krakowskich: Siedziby biskupów krakowskich na terenie dawnego województwa sandomierskiego''. Materiały z sesji naukowej z 20 września 1997, Kielce 1997 r.
* Jakub Lewicki, ''Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach. Przemiany zespołu w latach 1795-1864''; „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach”, t. 26, Kielce 2011.
* Sobala M., ''Dwór Klecki, rezydencja biskupów krakowskich w Kielcach w świetle nieznanego Inwentarza z 1635 roku'', „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach”, t. 25, Kielce 2010.
* Pieniążek-Samek M., ''Nieznane źródło od badań nad pałacem biskupów krakowskich w Kielcach'', „Rocznik Muzeum Narodowego, t. 21, Kielce 2003.


{{Pomniki historii w Polsce}}
{{Pomniki historii w Polsce}}

Wersja z 15:16, 19 lut 2020

Pałac Biskupów Krakowskich
Symbol zabytku nr rej. A.336 z 28.01.1965[1]
Ilustracja
Pałac biskupów
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Miejscowość

Kielce

Adres

Plac Zamkowy

Typ budynku

pałac

Styl architektoniczny

barokowy

Architekt

Tomasz Poncino (?)
Giovanni Trevano (?)
Constantino Tencalla(?)

Inwestor

bp Jakub Zadzik

Rozpoczęcie budowy

1637

Ukończenie budowy

1641

Ważniejsze przebudowy

XVIII w.

Pierwszy właściciel

Jakub Zadzik

Obecny właściciel

Muzeum Narodowe w Kielcach

Położenie na mapie Kielc
Mapa konturowa Kielc, blisko centrum u góry znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac Biskupów Krakowskich”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po prawej na dole znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac Biskupów Krakowskich”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, w centrum znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac Biskupów Krakowskich”
Ziemia50°52′09″N 20°37′39″E/50,869167 20,627500
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Pałac Biskupów Krakowskich – barokowy pałac w Kielcach, była rezydencja biskupów krakowskich. Najlepiej zachowana oryginalna wczesnobarokowa rezydencja pałacowa z pierwszej połowy XVII wieku w Polsce.

Budowla powstawała w latach 1637–1641. Wzniesiono ją na Wzgórzu Katedralnym z inicjatywy i prywatnych funduszy kanclerza wielkiego koronnego i biskupa krakowskiego Jakuba Zadzika. Nie jest pewne kto był autorem projektu i przypuszcza się, że był to albo Tomasz Poncino albo Giovanni Trevano albo Constantino Tencalla[2]. Dekorację malarską wnętrz wykonał warsztat Tomasza Dolabelli. Plafony przedstawiały między innymi sąd nad braćmi polskimi i rokowania pokojowe w okresie wojen ze Szwecją i Rosją, w których brał udział fundator. Pałac otaczał mur obronny ze strzelnicami kluczowymi i puntone. Cztery wieże pokryto blachą. W 1667 roku biskup Andrzej Trzebicki pokrył pałac dachówką w miejsce gontów. W 1. połowie XVIII wieku dobudowano do pałacu dwie oficyny, być może wg projektu Kacpra Bażanki[2].

W 1806 Franciszek II Habsburg cesarz Austrii przekazał pałac będący własnością skarbu państwa na potrzeby nowo utworzonej diecezji kieleckiej[3]. W 1816 r. Stanisław Staszic stworzył w pałacu Szkołę Akademiczno-Górniczą. Po Powstaniu styczniowym rosyjscy zaborcy usunęli hełmy na wieżach i figury posłów moskiewskiego i szwedzkiego na frontonie. Pałac w 1 połowie XX wieku pełnił rolę sztabu legionowego Józefa Piłsudskiego, biura werbunkowego, drukarni, poczty, biura przepustek i siedziby redakcji lokalnego dziennika. W latach 20. według projektu Adolfa Szyszko-Bohusza zrekonstruowano barokowe hełmy na wieżach. W latach międzywojennych urząd wojewódzki. W latach 1945–1971 siedziba Wojewódzkiej Rady Narodowej. Od 1971 r. mieści się w nim Muzeum Narodowe. Z tyłu pałacu, w 2005 roku otwarto Ogród Włoski.

Pałac wraz z otoczeniem (baszta prochowa, ogród, spichlerz przy ul. Zamkowej 2) jako zespół został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych[1].

Turystyka

Koło Pałacu Biskupów Krakowskich przechodzi szlak turystyczny

Na zachód od miasta, w Podzamczu Piekoszowskim znajduje się ruina pałacu rodu Tarłów, stanowiącego kopię pałacu w Kielcach.


  • Fasada główna
    Fasada główna
  • Widok od ogrodu
    Widok od ogrodu
  • Portal nad wejściem
    Portal nad wejściem
  • Izba Stołowa Górna z portretami biskupów
    Izba Stołowa Górna z portretami biskupów
  • Plafon z Władysławem IV, biskupem Zadzikiem i hetmanem Koniecpolskim
    Plafon z Władysławem IV, biskupem Zadzikiem i hetmanem Koniecpolskim
  • Plafon z sądem nad Arianami
    Plafon z sądem nad Arianami
  • Portal
    Portal

Przypisy

  1. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024, s. 16 [dostęp 2015-10-26].
  2. ↑ a b Pałac biskupów krakowskich, ob. Muzeum Narodowe, Kielce - Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2020-02-19] (pol.).
  3. ↑ Jerzy Daniel, Kalendarz Świętokrzyski 2005. Wydawnictwo Jedność Kielce 2014, s.216.

Bibliografia

  • Jan Leszek Adamczyk: Zabytki architektury na Kielecczyźnie. Kielce: Marek Leszko, 2005, s. 16. ISBN 83-92295-10-2.
  • Mariusz Karpowicz, Tomasz Poncino (ok. 1590-1659) - architekt pałacu kieleckiego, Muzeum Narodowe, Kielce, 2002; ISBN 8390974479
  • Jakub Lewicki, Najnowsze odkrycia związane z kielecką siedzibą biskupów krakowskich: Siedziby biskupów krakowskich na terenie dawnego województwa sandomierskiego. Materiały z sesji naukowej z 20 września 1997, Kielce 1997 r.
  • Jakub Lewicki, Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach. Przemiany zespołu w latach 1795-1864; „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach”, t. 26, Kielce 2011.
  • Sobala M., Dwór Klecki, rezydencja biskupów krakowskich w Kielcach w świetle nieznanego Inwentarza z 1635 roku, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach”, t. 25, Kielce 2010.
  • Pieniążek-Samek M., Nieznane źródło od badań nad pałacem biskupów krakowskich w Kielcach, „Rocznik Muzeum Narodowego, t. 21, Kielce 2003.
Pomniki historii
dolnośląskie
kujawsko-pomorskie
lubelskie
lubuskie
łódzkie
małopolskie
mazowieckie
opolskie
podkarpackie
podlaskie
pomorskie
śląskie
świętokrzyskie
warmińsko-mazurskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pałac_Biskupów_Krakowskich_w_Kielcach&oldid=58842137”