Andrzej Szołdrski (duchowny)

Sukcesja apostolska
Data konsekracji	30 listopada 1636
Konsekrator	Jan Wężyk
Współkonsekratorzy	Stanisław Starczewski; Jan Baykowski
Konsekrowani biskupi
Andrzej Leszczyński	1642
Piotr Mieszkowski	1643
Zygmunt Miaskowski	1645

Andrzej Szołdrski
Kraj działania	I Rzeczpospolita
Data i miejsce urodzenia	1583 ; Czempiń
Data i miejsce śmierci	1 kwietnia 1650 ; Poznań
Miejsce pochówku	bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu
	Biskup diecezjalny poznański
Okres sprawowania	1636–1650
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Nominacja biskupia	14 stycznia 1635
Sakra biskupia	30 listopada 1636
	Multimedia w Wikimedia Commons

Andrzej Szołdrski herbu Łodzia (ur. 1583? – zm. 1 kwietnia 1650 w Poznaniu) – biskup kijowski, biskup przemyski, poznański^[1], prezydent Trybunału Głównego Koronnego w 1629 i 1630 roku^[2], prepozyt kapituły katedralnej poznańskiej w latach 1625-1635^[3].

Życiorys

Syn Stanisława Szołdrskiego, dziedzica na Czempiniu i Małgorzaty Manickiej z Pigłowic. Był uczniem jezuitów poznańskich oraz studiował w Rzymie. W 1634 był administratorem apostolskim diecezji krakowskiej. Dzięki poparciu króla Władysława IV 14 stycznia 1635 został wybrany biskupem poznańskim. Jego ingres miał miejsce 30 listopada 1636. Był pomysłodawcą i sponsorem odbudowy katedry poznańskiej po pożarze w 1622 roku.

W 1637 roku został wyznaczony senatorem rezydentem^[4]. W 1641 roku wyznaczony został senatorem rezydentem^[5].

Odegrał haniebną rolę w tzw. kryzysie trubeckim, kiedy to Władysław IV wraz z grupą senatorów, postanowił - bez zgody sejmu - oddać Moskwie bez powodu miasto i zamek Trubeck. W komisji regulującej granice był biskup Szołdrski. W atmosferze protestów miasto przygotowano do obrony. Na sejmie biskup został zelżony a posłowie rzucili mu w twarz o wzięcie podarków od Moskwy. Sejm zerwano, zgody na oddanie Trubecka nie wydano. Mimo to miasto przejęła Moskwa, a króla oskarżono o zdradę. Sprawa rozeszła się po kościach, a od wojny uchroniła Polskę śmierć cara Michała Romanowa. Kasper Niesiecki wspomina odnowę katedry poznańskiej po pożarze:^[6] Kędy zastawszy katedralny kościół świeżo ogniem zrujnowany, wszystek się udał na restauracyą jego, od fundamentów począwszy, które od upadku dzwignął.

Biskup Andrzej Szołdrski był także mecenasem Akademii Lubrańskiego, dla której przeznaczył znaczny legat pieniężny na podniesienie wynagrodzenia profesorów oraz ufundował bursę szkolną, nazwaną Bursą Szołdrskich. Znaleźli w niej schronienie liczni przedstawiciele średniej szlachty wielkopolskiej, pobierający nauki w Akademii Lubrańskiego (aż do końca jej istnienia).

Był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 31 lipca 1648 roku^[7]. Był elektorem Jana II Kazimierza Wazy z województwa poznańskiego w 1648 roku^[8], podpisał jego pacta conventa^[9].

Zmarł 1 kwietnia 1650 roku. Jego ciało spoczywa w kaplicy Matki Boskiej Anielskiej w katedrze poznańskiej.

Przypisy

↑ Na podstawie: Adam Naramowski, Ekscerpty z Adama Naramowskiego
↑ Jan Korytkowski, Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych. Podług źródeł archiwalnych. t. 1, Gniezno 1883, s. 406.
↑ Mikołaj Pukianiec, Organizacja i funkcjonowanie poznańskiej kapituły katedralnej w XVII wieku, s. 23.
↑ Volumina Legum, t. III, Petersburg 1859, s. 437.
↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 21
↑ Na podstawie: Kasper Niesiecki, Korona Polska przy złotej wolności starożytnymi wszystkich katedr, prowincji i rycerstwa [...] ozdobiona w opracowaniu Wiesiołkowskiego
↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 85.
↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 99.
↑ Porządek na seymie walnym elekcyey między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego aktu elekcyey należące, vchwalony y postanowiony roku Pańskiego M.DC.XLVIII, dnia VI października, s. 19.

Bibliografia

Wiesiołowski J., Katalog biskupów poznańskich, Poznań 2004, ISBN 83-89525-26-7

Linki zewnętrzne

Andrzej Szołdrski – dzieła w bibliotece Polona

[1] Na podstawie: Adam Naramowski, Ekscerpty z Adama Naramowskiego

[2] Jan Korytkowski, Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych. Podług źródeł archiwalnych. t. 1, Gniezno 1883, s. 406.

[3] Mikołaj Pukianiec, Organizacja i funkcjonowanie poznańskiej kapituły katedralnej w XVII wieku, s. 23.

[4] Volumina Legum, t. III, Petersburg 1859, s. 437.

[5] Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 21

[6] Na podstawie: Kasper Niesiecki, Korona Polska przy złotej wolności starożytnymi wszystkich katedr, prowincji i rycerstwa [...] ozdobiona w opracowaniu Wiesiołkowskiego

[7] Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 85.

[8] Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 99.

[9] Porządek na seymie walnym elekcyey między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego aktu elekcyey należące, vchwalony y postanowiony roku Pańskiego M.DC.XLVIII, dnia VI października, s. 19.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Biskupi misyjni	Jordan (968–982/984) Unger (982/992–1000)
Biskupi diecezjalni	Unger (1000–1012) Roman (1012?–1030) Ederam (ok. 1030?–przed 1049) Franko (1075?–po 1085) Eckhard (1097/1102–1103?) Paweł I (ok. 1103?–po 1113) Goswin (?–?) Bogufał I (?–1146) Pean (1146–1152) Stefan (1152–1159) Bernard (1159–1164) Radwan (1164–1172) Cherubin (1172–1180) Arnold (ok. 1180–1186) Piotr Łabędź (1186–przed 1191) Benedykt (?–?) Mrokota (?–1196) Arnold (1196/1201–1211) Paweł II (1211–1242) Bogufał II (1242–1253) Piotr I (1253–1254) Bogufał III z Czerlina (1254–1264) Falenta (1265–1267) Mikołaj (1267–1278) Jan Wyszkowic (1278–1286) Jan Gerbicz (1286–1297) Andrzej Zaremba (1297–1317) Domarad Grzymała (1318–1324) Jan Doliwa (1325–1335) Jan Łodzia (1335–1346) Andrzej z Wiślicy (1347–1348) Wojciech Pałuka (1348–1355) Jan z Lutogniewa (1356–1374) Mikołaj z Kórnika (1375–1382) Jan Kropidło (1382–1384) Dobrogost z Nowego Dworu (1384–1394) Jan (1394–1395) Mikołaj Kurowski (1395–1399) Wojciech Jastrzębiec (1399–1412) Piotr Wysz (1412–1414) Andrzej Łaskarz (1414–1426) Mirosław Brudzewski (1426–1427) Stanisław Ciołek (1428–1437) Andrzej Bniński (1438–1479) Uriel Górka (1479–1498) Jan Lubrański (1498–1520) Piotr Tomicki (1520–1525) Jan Latalski (1525–1536) Jan z Książąt Litewskich (1536–1538) Stanisław Oleśnicki (1538–1539) Sebastian Branicki (1539–1544) Paweł Dunin Wolski (1544–1546) Benedykt Izdbieński (1546–1553) Andrzej Czarnkowski (1553–1562) Adam Konarski (1562–1574) Łukasz Kościelecki (1577–1597) Jan Tarnowski (1598–1600) Wawrzyniec Goślicki (1601–1607) Andrzej Opaliński (1607–1623) Jan Wężyk (1624–1627) Maciej Łubieński (1627–1631) Adam Nowodworski (1631–1634) Henryk Firlej (1635) Andrzej Szołdrski (1636–1650) Kazimierz Florian Czartoryski (1650–1655) Wojciech Tolibowski (1655–1663) Stefan Wierzbowski (1664–1687) Stanisław Jan Witwicki (1688–1698) Mikołaj Stanisław Święcicki (1699–1707) Michał Bartłomiej Tarło (1710–1715) Krzysztof Antoni Szembek (1716–1719) Piotr Franciszek Tarło (1721–1722) Jan Joachim Tarło (1722–1732) Stanisław Józef Hozjusz (1733–1738) Teodor Kazimierz Czartoryski (1739–1768) Andrzej Stanisław Młodziejowski (1768–1780) Antoni Onufry Okęcki (1780–1793) Ignacy Antoni Raczyński (1794–1806) Tymoteusz Gorzeński (1809–1825) Teofil Wolicki (1828–1829) Marcin Dunin (1831–1842) Leon Przyłuski (1845–1865) Mieczysław Ledóchowski (1866–1886) Julius Dinder (1886–1890) Florian Stablewski (1891–1906) Edward Likowski (1914–1915) Edmund Dalbor (1915–1926) August Hlond (1926–1946) Walenty Dymek (1946–1956) Antoni Baraniak (1957–1977) Jerzy Stroba (1978–1996) Juliusz Paetz (1996–2002) Stanisław Gądecki (od 2002)
Biskupi pomocniczy	Wit (1260–1263) Stefan ze Lwowa (1382–1384) Jan (1386–1404) Mikołaj (?–1397) Marek (1414–1424) Jan (1420–1439) Bernard (1449–1453) Mikołaj (1455–1463) Wincenty Wierzbięta (1469–1494) Wojciech z Bydgoszczy (1494–1506) Wojciech z Sochaczewa (1506–1529) Adrian Żakowski (1531–1539) Jakub Dziaduski (1540–1568) Stanisław Szedziński (1586–1604) Jan Węgorzewski (1573–1586) Jakub Brzeźnicki (1586–1604) Andrzej Rychlicki (1607–1616) Kasper Hap (1618–1619) Jan Trach Gniński (1619–1625) Jan Baykowski (1626–1650) Jan Branecki (1651–1655) Wojciech Grabowski (1656–1659) Maciej Marian Kurski (1661–1681) Kazimierz Jan z Bnina Opaliński (1680–1681 koadiutor) Hieronim Wierzbowski (1682–1712) Piotr Franciszek Tarło (1713–1717) Bernard Gozdzki (1722–1725) Karol Samuel Poniński (1725–1727) Baltazar Wilksycki (1728–1729) Franciszek Kaznowski (1729–1732) Adam Stanisław Grabowski (1733–1736) Józef Tadeusz Kierski (1736–1768) Józef Pawłowski (1748–1759) Władysław Klemens Walknowski (1768–1779) Ludwik Józef de Mathy (1779–1802) Franciszek Ksawery Rydzyński (1781–1795) Jan Chrzciciel Albertrandi (1796–1798) Stanisław Żarnowiecki (1805–1808) Józef Chełkowski (1833–1837) Jan Kanty Dąbrowski (1843–1853) Franciszek Stefanowicz (1855–1871) Jan Chryzostom Janiszewski (1871–1891) Edward Likowski (1887–1914) Paweł Jedzink (1915–1918) Stanisław Kostka Łukomski (1920–1926) Karol Radoński (1927–1929) Walenty Dymek (1929–1946) Franciszek Jedwabski (1947–1975) Tadeusz Etter (1959–1984) Marian Przykucki (1974–1981) Stanisław Napierała (1980–1992) Zdzisław Fortuniak (1982–2014) Marek Jędraszewski (1997–2012) Grzegorz Balcerek (od 1999) Damian Bryl (2013–2021) Szymon Stułkowski (2019–2022) Jan Glapiak (od 2021)