Tramwaje w Gdańsku

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez ToBot (dyskusja | edycje) o 23:37, 28 paź 2014. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.

Szablon:Sieć tramwajowa infobox Tramwaje w Gdańsku – system komunikacji tramwajowej w Gdańsku obsługiwany przez Zakład Komunikacji Miejskiej na zlecenie Zarządu Transportu Miejskiego.

Dane podstawowe

Długość gdańskiej sieci tramwajowej wynosi 52,2 km. Rozstaw szyn to 1435 mm. Łączna długość toru pojedynczego wynosi 100,2 km. Tramwaje zasilane są z sieci jezdnej prądem stałym o napięciu 600V.

Bombardier Flexity Classic na pętli Strzyża.
Konstal 105Na przy Dworcu głównym, 2010
N8C-NF w centrum, 2010
Konstal 114Na na pętli Zaspa, 2005
N8C-NF na Trasie W-Z, 2011

Charakterystyka sieci

Całość sieci znajduje się w granicach administracyjnych miasta Gdańska. Torowiska są w 85% długości wydzielone z ruchu ulicznego[1]. Zdecydowana większość tras jest dwutorowa, wyjątkiem są odcinki jednotorowe w dzielnicach Brzeźno i Nowy Port, jednakże nie odbywa się na nich ruch kolizyjny – pełnią one funkcje pętli ulicznych.

Sieć tramwajowa pokrywa przede wszystkim Dolny Taras i Śródmieście łącząc również Wyspę Portową czy Siedlce. W 2007 roku linia tramwajowa dotarła na Chełm, a w 2012 ukończono trasę na Łostowice[2][3] i Orunię Górną przez Ujeścisko. Zachodnie dzielnice miasta obecnie pozbawione są komunikacji tramwajowej.

Większość linii położona jest na płaskim terenie, wyjątkiem jest linia tramwajowa na Chełm będąca najbardziej stromą linią tramwajową w Polsce[4]. Trzy pętle tramwajowe (Jelitkowo, Brzeźno Plaża, Stogi Plaża) oraz przystanek końcowy Brzeźno położone są w odległości kilkuset metrów od brzegu Zatoki Gdańskiej, w związku z czym mają duże znaczenie dla obsługi ruchu turystycznego.

Torowiska biegną głównie przez tereny zurbanizowane, wyjątkiem jest linia do kąpieliska morskiego na Stogach biegnąca przez Las Miejski.

Linia tramwajowa na Chełm posiada cechy szybkiego tramwaju.

Tramwaje stacjonują w dwóch zajezdniach, przy ulicy Wita Stwosza w Strzyży oraz przy ulicy Władysława IV w Nowym Porcie. W halach mieści się około 40% wszystkich tramwajów[5].

Historia komunikacji tramwajowej w Gdańsku

Tramwaj konny na Długim Targu w Gdańsku

Tramwaj konny

Pierwsza linia tramwaju konnego uruchomiona została przez berlińską firmę Deutsche Pferdeeisenbahn 23 czerwca 1873, na trasie z Heumarkt (Targ Sienny) przez Wrzeszcz do Oliwy[6][7], gdzie zlokalizowana została pierwsza zajezdnia tramwajowa. Po roku została zawieszona trasa między Wrzeszczem a Oliwą z powodu silnej konkurencji kolei. W 1877 majątek berlińskiej firmy kupiła gdańska firma Otto Braunschweig und Oskar Kupferschmidt.

Uruchomiła ona następujące linie:

W okresie tym w Gdańsku funkcjonowały następujące zajezdnie tramwajowe:

  • we Wrzeszczu przy Mirchauer Weg (dzisiejsza Partyzantów – pierwsza zajezdnia w mieście),
  • przy Weidengasse (dzisiejszej Łąkowej) na Dolnym Mieście,
  • drewniane hale na Oruni i Siedlcach[8].

Początek tramwajów elektrycznych

Tramwaje elektryczne na Długim Targu w Gdańsku, 1906

W 1894 firma AEG z Berlina wykupiła firmę Danziger Strassen Eisenbahn. Wtedy równocześnie podjęto decyzję o elektryfikacji sieci tramwajowej, którą rozpoczęto rok później. Pierwsze regularne połączenie uruchomiono 12 sierpnia 1896 w kierunku Oruni oraz Siedlec. Do Wrzeszcza z Centrum pierwszy tramwaj elektryczny pojechał dopiero 28 sierpnia 1896, gdyż istniała konieczność usunięcia kolizji sieci trakcyjnej z napowietrznymi przewodami telefonicznymi i energetycznymi. Do końca roku wszystkie linie tramwaju konnego zostały zelektryfikowane, a także wybudowano torowisko łączący nowy Dworzec Główny z Kohlenmarkt (Targiem Węglowym). Wydłużono także istniejącą linię z Fischmarkt (Targu Rybnego) przez dzisiejszą ulicę Wałową do Stadtgraben (Podwala Grodzkiego). Po zakończeniu elektryfikacji firma AEG przekazała tramwaje pod administrację firmy Allgemeine Strassen und Eisenbahn Gessellschaft.

W 1899 w Nowym Porcie powstało drugie przedsiębiorstwo tramwajowe pod nazwą Danziger Elektrische Strassenbahn, które otworzyło w 1900 dwie linie z Wrzeszcza do Brzeźna i z Brzeźna przez Nowy Port do Stoczni Schichaua (ulicą Schichaugasse, dziś Jana z Kolna). Linia w stronę centrum została później wydłużona do Kassubischer Markt (okolice dzisiejszego C. H. Madison) a następnie przez Pfefferstadt (dziś ul. Korzenna) do Breitgasse (ul. Szeroka) pod sam Żuraw. Firma z Nowego Portu posiadała zajezdnię przy Fischmeisterweg (dziś ul. Wyzwolenia). W 1903 nastąpiło połączenie dwóch przedsiębiorstw Allgemeine Strassen und Eisenbahn Gessellschaft i Danziger Elektrische Strassenbahn w jedną firmę Danziger Elektrische Strassenbahn A.G. z siedzibą we Wrzeszczu. W 1904 wybudowano torowisko na wiadukcie Błędnik łączące torowisko na Wielkiej Alei z torowiskiem na Stadtgraben (Podwalu Grodzkim). Od tamtej pory w rejon Dworca Głównego kierowano co drugi skład tramwajowy. 18 lipca 1908 uruchomiona została linia z rynku w Oliwie (Am Markt) przez Seestraße (ulicę Pomorską) do Jelitkowa[9].

  1. Tramwaje podczas I wojny światowej

Z dniem 1 maja 1914 wprowadzono numerację linii, która zastąpiła dotychczasowe tablice kierunkowe z nazwą przystanku końcowego. W lutym 1917 zaczęło brakować węgla i elementów wymiennych, z powodu czego na źle utrzymanym torowisku zaczęły występować awarie i wykolejenia. W styczniu 1919 nastąpił kryzys, z powodu którego zawieszono kursowanie kilku linii.

  1. Tramwaje w Wolnym Mieście Gdańsku

Pod koniec 1919 zaczęto przywracać zawieszone linie, zmieniając jednocześnie częściowo numerację linii[10], dodatkowo przekierowano linie z Promenade (dziś 3 Maja) na Stadtgraben (Podwale Grodzkie), po czym w 1926 zlikwidowano torowisko na Promenade. W 1925 przystąpiono do budowy trasy z Centrum w kierunku Stogów, którą otwarto 4 lipca 1927. W 1926 otworzono torowisko na nowo powstałej Paul-Beneke-Weg (dziś Marynarki Polskiej), likwidując jednocześnie jednotorową trasę wzdłuż nabrzeża portowego na ulicy Broschkischerweg (Wiślnej). W tym samym czasie w Nowym Porcie powstały dwie pętle uliczne, "mała" dla linii z Centrum i "duża" dla linii z Brzeźna. W 1930 roku uruchomiono nową trasę od Wielkiej Alei poprzez Ostseestraße (aleję Hallera) i Bärenweg (ulicę Mickiewicza) do pętli na skrzyżowaniu Heeresanger (al. Legionów) z Magdeburger Straße (ul. Kościuszki). Dyrekcja firmy DES AG została przeniesiona do budynku przy Jäschkentaler Weg 2 (dziś dyrekcja ZKM, Jaśkowa Dolina 2). Między Wrzeszczem a Oliwą zmieniono przebieg trasy likwidując linię na Hohenfriedbergweg (Szymanowskiego), prowadząc ją w zamian przez nowo powstałą Friedrich-Allee (aleja Wojska Polskiego). Rozpoczęto również budowę nowej zajezdni tramwajowej we Wrzeszczu wraz z warsztatami głównymi.

Relief na ścianie zajezdni w Strzyży

W 1934 przebudowano trakcję elektryczną przystosowując ją do pantografów zamiast do odbieraków drążkowych. Starą trakcję pozostawiono na trasie do Siedlec i Oruni, w wyniku czego tramwaje obsługujące tę trasę w celu dojechania do zajezdni przy Weidengasse (Łąkowej) korzystały z torowiska technicznego na Starym Przedmieściu. Zrezygnowano z planowanego wydłużenia linii w kierunku Rudnik i budowy linii z Wrzeszcza przez Suchanino do Centrum. W 1935 otworzono nową zajezdnię tramwajową we Wrzeszczu przy dzisiejszej ulicy W. Stwosza, a stara zajezdnia przy Mirchauer Weg (Partyzantów) została zaadaptowana na zajezdnię autobusową.

W 1942 została utworzona spółka akcyjna Verkehrsbetriebe Danzig Gothenhafen AG, w skład której weszła spółka DES AG. Planowano wówczas likwidację linii tramwajowych na trasach z Centrum do Siedlec i Oruni oraz zastąpienie ich liniami trolejbusowymi. Planów tych jednak nie zrealizowano. Do 24 marca 1945 tramwaje kursowały po mieście normalnie. Po ostrzelaniu przez wojska radzieckie elektrowni miejskiej na Ołowiance nastąpiło wyłączenie zasilania, przez co część tramwajów stanęła na ulicach. Podczas walk ulicznych wagony tramwajowe wykorzystywane były jako barykady[11].

Tabor elektryczny do 1945

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Odbudowa po 1945 roku

Plik:Tramwaj na Trakcie Św. Wojciecha.jpg
Mijanka tramwajowa na zlikwidowanej jednotorowej linii na Orunię - Trakt św. Wojciecha

Po zakończeniu działań wojennych sieć trakcyjna przestała istnieć, torowiska były poważnie uszkodzone przez pociski artyleryjskie, żaden wagon nie był zdatny do ruchu. W kwietniu 1945 roku, od razu po zakończeniu działań wojennych przystąpiono do odbudowy infrastruktury tramwajowej. Z inicjatywy Zarządu Miejskiego w Gdańsku powstał Miejski Zakład Komunikacyjny w Gdańsku. Do Gdańska przybyły ekipy poznańskich, warszawskich i łódzkich tramwajarzy, którzy wspólnie z gdańszczanami przystąpili do zabezpieczenia i inwentaryzacji ocalałego majątku. W pobliżu zajezdni we Wrzeszczu pościągane zostały wagony lub ich pozostałości. Sama zajezdnia we Wrzeszczu ucierpiała niewiele, zajezdnia przy Łąkowej straciła dach na obu halach oraz budynek warsztatowy. 28 czerwca 1945 roku zaczęto ponownie uruchamiać komunikację tramwajową. Odbudowę ze zniszczeń torowisk tramwajowych zakończono w 1947 roku. Odbudowane zostały wszystkie trasy istniejące przed zniszczeniem. Zlikwidowano jedynie torowiska na ulicy Szerokiej, Kowalskiej i Korzennej oraz trasę techniczną na Starym Przedmieściu. Nowością była trasa do Sopotu uruchomiona w roku 1946 roku.

1947-1989

Węzeł Kliniczna otwarty w 1981 r.

Po wojnie sukcesywnie likwidowano tory znajdujące się w gęstej zabudowie Śródmieścia, aby zgodnie z modernistyczną ideologią tramwaj jeździł wyłącznie głównymi arteriami[12].

W wyniku budowy drogi krajowej nr 1 na przestrzeni lat powstały nowe szerokie ulice z wytyczonym torowiskiem tramwajowym, wchodzące dziś w skład głównej arterii komunikacyjnej Trójmiasta. W 1948 roku w Oliwie otworzono nową pętlę przy skrzyżowaniu alei Grunwaldzkiej z ulicą Opata J. Rybińskiego, likwidując jednocześnie pętlę na Starym Rynku Oliwskim. 1 stycznia 1951 roku powstało nowe przedsiębiorstwo pod nazwą Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Gdańsk-Gdynia.

W 1955 roku uruchomiona została nocna komunikacja tramwajowa. W 1957 roku przebudowana została na dwutorową trasa na Siedlce w ciągu ulicy Świerczewskiego (dziś Nowe Ogrody). 21 lipca 1959 roku oddana została nowa poszerzona ulica Podwale Przedmiejskie pomiędzy ulicą Okopową a ulicą Chmielną. Likwidacji uległo torowisko na ulicy Długiej, Długim Targu i ulicy Stągiewnej, zaś tramwaje zostały skierowane przez ulicę Okopową, Podwale Przedmiejskie i Wyspę Spichrzów, a następnie przez ulicę Ułańską do ulicy Łąkowej. Zlikwidowano również pętlę uliczną na ulicy Bogusławskiego kierując tramwaj z Oruni do pętli na Targu Węglowym. Drugą nową trasą było torowisko od ulicy Mickiewicza do pętli przy ulicy Kolonia Uroda przez aleję Karola Marksa, obecnie Hallera. W roku 1960 roku przedłużono torowisko od Kolonii Urody do Brzeźna, likwidując jednocześnie torowisko na ulicach Bolesława Chrobrego i Waryńskiego, a tramwaj kończący trasę na ulicy Waryńskiego skierowano do pętli przy ówczesnym porcie lotniczym. W 1961 roku zlikwidowano trasę do Sopotu z powodu dużej konkurencji Szybkiej Kolei Miejskiej. Na początku lat 60. wraz z przebudową alei Grunwaldzkiej zlikwidowana została pętla przy ulicy Szymanowskiego, zaś otwarta nowa – przy ulicy Abrahama. Po 42 latach przerwy, w 1968 roku przywrócono torowisko wzdłuż ulicy 3 Maja. W 1968 roku rozpoczęto budowę nowego wiaduktu Błędnik, który oddano do użytku 22 lipca 1970 roku. Na początku lat 70. przy przebudowie ul. Kartuskiej cała trasa na Siedlce stała sie dwutorowa. 28 lipca 1971 roku uruchomiona została pętla przy ulicy Doki, jednocześnie likwidacji uległa pętla na Targu Węglowym. Torowisko na ulicy Pomorskiej zostało przebudowane na dwutorowe, zlikwidowana została linia na Orunię.

W 1974 roku firma WPK G-G przekształcona została w Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Gdańsku. W 1974 roku, po przeniesieniu portu lotniczego do Rębiechowa rozpoczęła się budowa nowej trasy od pętli tramwajowej przy ulicy Kościuszki do ulicy Pomorskiej w Jelitkowie, w ciągu której wybudowano dużą pętlę tramwajową na nowo powstającej wówczas dzielnicy Zaspa. Trasa została otwarta 31 grudnia 1977 roku. 22 lipca 1980 roku otwarte zostało torowisko wzdłuż ulicy Klinicznej.

W 1980 roku powstał projekt budowy linii tramwajowej łączącej ówczesną sieć z nowymi osiedlami na Górnym tarasie. W tym celu należało wybudować linie na Chełm. Linia ta mimo, że ma zaledwie 2900 metrów posiada bardzo trudny profil. Z przyczyn technicznych a później finansowych realizacja projektu była wielokrotnie odkładana i linia została ostatecznie zbudowana 29 lat później[13].

17 grudnia 1981 roku rozpoczęto eksploatację torowiska leżącego w ciągu przedłużonej do trasy W-Z ulicy 3 Maja oraz na nowym wiadukcie nad linią kolejową, który jest częścią tej właśnie trasy. Otwarta została nowa pętla Kliniczna, co pozwoliło na likwidację pętli Doki.

Po 1989

Przystanek Opacka w Oliwie, 2009

W 1989 roku firma WPK została podzielona, a w jej miejsce w Gdańsku powstało Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej, które w 1991 roku zostało przekształcone w zakład budżetowy miasta Gdańska pod nazwą Zakład Komunikacji Miejskiej w Gdańsku. Na początku lat 90. powstał nowy odcinek Podwala Przedmiejskiego między ulicami Chmielną oraz Łąkową wraz z nowym mostem drogowym, w wyniku czego likwidacji uległ prowizoryczny most saperski nad Nową Motławą. Trasa ta została wydłużona w 1995 roku poprzez wybudowanie odcinka Podwala Przedmiejskiego od ulicy Łąkowej do ulicy Siennickiej. Umożliwiło to zlikwidowanie tramwaju wzdłuż ulicy Długie Ogrody.

W 1997 roku gdański ZKM zakupił dwa prototypowe pojazdy Konstal 114Na które posiadały ok 15% niskiej podłogi (gdański ZKM jako drugi zakład w Polsce posiadał wagony z częścią niskopodłogową). Również w 1997 roku powrócił pomysł budowy linii tramwajowej na Chełm, wykonano wówczas analizę na Politechnice Gdańskiej. Badania wykazały, że ówczesny gdański tabor nie nadaje się do obsługi projektowanej linii. Najpoważniejszym problemem okazały się hamulce elektromagnetyczne, które w przypadku awarii prądu nie są w stanie utrzymać pojazdu na tak trudnej linii[13].

W 1999 roku likwidacji uległa zajezdnia tramwajowa Łąkowa na Dolnym Mieście, w miejscu której powstał strzeżony parking. W tym roku gdański ZKM zamówił cztery wagony Alstom-Konstal NGd99 z rodziny Citadis 100, które posiadały ok. 70% niskiej podłogi. Wagony przydzielono do obsługi linii 2 (Centrum-Opera-Zaspa-Jelitkowo)

Wraz z początkiem 2004 roku Zakład Komunikacji Miejskiej został przekształcony z zakładu budżetowego w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. W tym samym roku definitywnie odcięto ulicę Łąkową od gdańskiej sieci torowisk oraz rozpoczęto kilkuetapową modernizację torowisk tramwajowych pod nazwą Gdański Projekt Komunikacji Miejskiej .

Düwag N8C sprzed modernizacji na pętli Oliwa, 2007

W wyniku przedsięwzięcia "Gdański Projekt Komunikacji Miejskiej II" na początku 2007 roku rozpoczęto budowę linii na Chełm wzdłuż al. Armii Krajowej oraz al. Gen Sikorskiego. 19 grudnia 2007 roku została otwarta linia tramwajowa na Chełm[13]. Linia ta mimo, że ma tylko 2900 metrów ma bardzo trudny profil (pochylenie do 50 promili) i z tego względu wagony Konstal 105Na oraz Konstal 114Na nie mogą być na niej wykorzystywane[13]. W ramach budowy linii na Chełm zakupione zostały trzy Bombardiery NGT6. Z powodu pogarszającego się stanu wagonów Konstal 105Na, gdański ZKM postanowił zakupić 46 używanych wagonów typu N8C z Dortmundu.

W 2009 roku w ramach kolejnego przedsięwzięcia "Gdański Projekt Komunikacji Miejskiej IIIA" ogłoszony został przetarg na dostawę 35 wagonów jednokierunkowych, wieloczłonowych, całkowicie niskopodłogowych o długości 30-35 metrów i pojemności co najmniej 220 osób. Przetarg ten wygrała Pesa Bydgoszcz która do końca 2011 roku dostarczyła 35 wagonów typu Swing (120NaG).

W maju 2010 roku rozpoczęła się modernizacja i przebudowa zajezdni we Wrzeszczu. We współczesnych tramwajach aparatura elektryczna umieszczona jest na dachu, a nie pod podłogą, jak w starych pojazdach, dlatego postanowiono wybudować specjalny system podnośników i podestów. Zainstalowana została tokarka podtorowa (w czasie dwóch godzin wyprofiluje wszystkie koła tramwaju, bez konieczności ich demontażu) oraz profesjonalna myjnia[14]. Zakupiono specjalistyczny dźwig, służący m.in. do wstawiania na tory wykolejonych wagonów. Wybudowano kolejne tory postojowe oraz odnowiono rozjazdy znajdujące się na terenie zajezdni. Na to przedsięwzięcie wydano ok. 30 mln zł[15]. 30 października tego samego roku zmieniono nazwę pętli Abrahama na Strzyża, aby nawiązywała do nazwy dzielnicy, w której rzeczywiście się znajduje[16].

Przystanek z torowiskiem zakrytym kostką betonową

Podczas remontu torowisk na Siedlcach, Zaspie i Przymorzu w 2010 roku po raz pierwszy w Gdańsku torowiska w rejonie przystanków tramwajowych zostały zakryte płytkami lub kostką betonową. Inwestycje te służą utrzymaniu czystości w obrębie peronów. Prosta nawierzchnia, w przeciwieństwie do tłucznia, może być łatwo sprzątana[17].

W noc sylwestrową 2009/2010 roku uruchomiono po raz pierwszy nocną linię tramwajową N0 na trasie Chełm – Opera – Zaspa – Oliwa – Wrzeszcz – Opera – Chełm. Obecnie linia ta na skorygowanej trasie (Łostowice Świętokrzyska - Chełm - Dworzec Główny - Opera - Zaspa - Oliwa; powrót przez Wrzeszcz) uruchamiana jest podczas różnego rodzaju imprez ("Weekend za pół ceny", "Noc Muzeów", "Sylwester") oraz w weekendy w sezonie letnim.

W 2011 rozpoczął się montaż automatów biletowych, umożliwiających sprzedaż biletów jednorazowych i długookresowych. Automaty stanęły przy głównych przystankach, węzłach przesiadkowych oraz na większości krańcówek tramwajowych[18].

Podczas przebudowy torowisk w Nowym Porcie zbudowano nowy rozjazd relacji Wolności→Centrum umożliwiając zawracanie pojazdom jadącym z Centrum na tzw. "Dużej pętli" oraz umożliwienie stworzenia trasy Brzeźno-Nowy Port-Marynarki Polskiej. Kilka lat wcześniej, podczas przebudowy torowisk w Centrum zbudowano nowy łuk w relacji Hucisko→Dworzec PKS.

W ramach budowy Trasy Słowackiego zad. III zmodyfikowano przebieg torowisk w Brzeźnie. Dawniej tramwaje z al. Gen. Józefa Hallera skręcały w ul. Gdańską, obecnie tramwaj mija skrzyżowanie Hallera x Gdańska x Chrobrego i skręca w nowo powstały łącznik Hallera-Gdańska wzdłuż ul. Uczniowskiej. Dzięki tej przebudowie powstał nowy rozjazd, który umożliwi ruch tramwajów Nowy Port-Brzeźno Plaża-Gdańska-Nowy Port

12 maja 2012 gdańska sieć tramwajowa wzbogaciła się o trasę w kierunku Łostowic i Oruni Górnej przez Ujeścisko. Nowa linia jest przedłużeniem trasy chełmskiej. Na końcu nowej linii, pomiędzy Łostowicami, a Orunią Górną, powstał węzeł przesiadkowy (Łostowice Świętokrzyska) typu Park&Ride z miejscami postojowymi dla 150 samochodów i parkingiem rowerowym. Nową trasą kursują linie 2, 6 i 7.

6 września 2013 rozstrzygnięto przetarg na budowę linii tramwajowej do przystanku PKM Brętowo przez Piecki-Migowo. Przetarg wygrało konsorcjum firm MTM (wcześniejszy wykonawca linii na Chełm oraz na Orunię Górną i Łostowice) i Rajbud, które zaoferowało realizację inwestycji za kwotę 116,3 mln zł, pokonując tym samym siedmiu pozostałych konkurentów. Zamawiający na realizację tej inwestycji zarezerwował kwotę 149,5 mln zł[19]. Podpisanie umowy na realizację inwestycji nastąpiło 12 listopada 2013, po czym natychmiast przystąpiono do prac w terenie. Pierwszy tramwaj na tej trasie powinien pojawić się we wrześniu 2015 roku.

Nieczynna zajezdnia Łąkowa, 2010
Nieczynna zajezdnia w Oliwie, 2011

Dawne zajezdnie

Nieeksploatowane

  • zajezdnia przy ulicy Łąkowej – zamknięta w 1999 roku, obecnie parking strzeżony
  • zajezdnia przy alei Grunwaldzkiej 537 w Oliwie – najstarsza zajezdnia w Gdańsku, potem fabryka mydła i ponownie zajezdnia, obecnie ruiny, wielokrotnie podpalana
  • Plac Drogowy (zajezdnia techniczna) – zamknięta w 2004 roku, obecnie teren klubu studentów Żak.
    Plac ten połączony był z torami kolejowymi. Znajdująca się tam suwnica służyła do rozładunku wagonów tramwajowych. Na tym placu rozładowano wszystkie nowe wagony 105N/Na z zakładów Konstal Chorzów oraz załadowano wszystkie wagony liniowe 102N/Na do Krakowa. W 2004 r. zamknięto plac i odłączono od sieci torowisk. Ostatnie ślady po torach usunięto w 2011 r. podczas remontu torowiska we Wrzeszczu i Strzyży.

Nieistniejące zajezdnie w Gdańsku

  • zajezdnia przy ul. Gościnnej na Oruni
  • zajezdnia przy ul. Partyzantów we Wrzeszczu, późniejsza zajezdnia autobusowa – przekształcona w latach 90. na centrum handlowe. Obecnie znajduje się tu kompleks mieszkaniowo–usługowy Quattro Towers
  • remiza tramwajowa na Siedlcach

Linie tramwajowe

W Gdańsku zgodnie ze stałym układem kursuje 11 linii tramwajowych[20]:

codziennie cały dzień 2, 3, 5, 6, 8, 10, 11, 12
tylko w dni powszednie cały dzień 1, 9
szczytowe 7
sezonowe w weekendy (numeracja 6X) 63
nocne (sezonowa weekendowa) sezonowo w weekendy, ponadto w czasie imprez miejskich N0

Oprócz tego uruchamiane są w zależności od potrzeb dodatkowe linie: 6X (linie dzienne w sezonie letnim), N0 (linia nocna okazjonalna oraz sezonowo w weekendy), 9X (linie zastępcze na czas remontów)

Linia Schemat Trasa Długość
[km]		 Średni czas przejazdu
[min]		 Liczba przystanków Obsługa Tabor
1 Chełm Witosa - Nowy Port (Góreckiego)
przez Bramę Wyżynną i Letnicę		 -- 34 21-22 Nowy Port, Wrzeszcz N8C-NF, 120NaG
2 Łostowice Świętokrzyska - Oliwa lub Jelitkowo
przez Operę Bałtycką i Zaspę		 18 60-61 31-30 Wrzeszcz NGT6, N8C-NF, 120NaG
3 Brzeźno - Akademia Muzyczna
przez Operę Bałtycką		 -- -- -- Nowy Port, Wrzeszcz N8C-NF
5 Strzyża - Nowy Port Oliwska
przez Wrzeszcz i Brzeźno		 11 37 24-25 Wrzeszcz
Nowy Port		 2x 105Na, N8C-NF, 120NaG, 114Na
6 Łostowice Świętokrzyska - Jelitkowo
przez Bramę Wyżynną, Operę Bałtycką, Wrzeszcz i Oliwę		 18 57-60 33-34 Wrzeszcz NGd99, NGT6, N8C-NF, 120NaG
7 Łostowice Świętokrzyska - Nowy Port Oliwska
przez Bramę Wyżynną, Jana z Kolna i Letnicę		 14 37-41 20-22 Nowy Port
Wrzeszcz		 N8C-NF
8 Jelitkowo - Akademia Muzyczna
przez Jana z Kolna, Kliniczną i Zaspę		 -- -- -- Wrzeszcz N8C-NF
9 Strzyża - Akademia Muzyczna
przez Dworzec Główny PKP		 -- -- -- Wrzeszcz N8C-NF
10 Siedlce - Nowy Port Góreckiego
przez Jana z Kolna i Letnicę		 10 30-31 21-23 Nowy Port
Wrzeszcz		 1x 105Na, 2x 105Na, N8C-NF, 120NaG
11 Zaspa* - Chełm Witosa
przez Oliwę, Wrzeszcz i Operę Bałtycką		 17 53-55 36-37 Wrzeszcz NGT6, NGd99, N8C-NF, 120NaG
12 Siedlce - Oliwa
przez Operę Bałtycką i Wrzeszcz		 12 37-39 28 Nowy Port, Wrzeszcz 2x 105 Na, N8C-NF, 120NaG
63 Łostowice Świętokrzyska - Brzeźno Plaża
przez Bramę Wyżynną i Operę Bałtycką		 13 41 27 Nowy Port
Wrzeszcz		 N8C-NF
  • Linia 2 w kier. Łostowice Świętokrzyska w godz. 5:50-10:00 (pn-pt) kursuje przez Dworzec PKS; ponadto w godz. 7:30-12:30 i 16:05-18:00 (pn-pt) co drugi kurs wykonywany jest do Jelitkowa.
  • Linia 3 w kier. Stogi Pasanil w sezonie letnim wybranymi kursami do pętli Stogi Plaża.
  • Linia 8 w kier. Stogi Plaża wybranymi kursami tylko do pętli Stogi Pasanil
  • Linia 11 w godz. 5:20-17:40 (dni powszednie) kursuje przez Urząd Miejski - Dworzec PKS
Zajezdnia Wrzeszcz w Strzyży
Zajezdnia Nowy Port

Infrastruktura

Zajezdnie tramwajowe

  • Zajezdnia Wrzeszcz – znajduje się w dzielnicy Strzyża przy ulicy Wita Stwosza. Została zbudowana w 1935 roku. Na jej terenie znajduje się 12 torowa hala, warsztaty, tokarka podtorowa, automatyczna myjnia[21], automatyczna napełniarka piasecznic oraz budynki biurowe ZKM[1].
  • Zajezdnia Nowy Port – położona w dzielnicy Nowy Port przy ulicy Władysława IV. Została otwarta w 1899 roku[1]. Na jej terenie znajduje się: 5 torowa hala, hala lakierni, podstacja trakcyjna oraz pomieszczenia biurowe ZKM.

Pętle tramwajowe

Pętle wraz z liniami według stałego układu.

Nazwa Ulica Linie Rok otwarcia[1] Liczba torów Zdjęcie/Schemat Dzielnica Zaplecze socjalne
Brzeźno Plaża Gen. Józefa Hallera sezonowe 1974 2 Brzeźno Brak
Chełm Witosa Wincentego Witosa 1, 11 2007 2 Chełm Dyspozytornia
Punkt Obsługi nr 1
ZTM Gdańsk
Jelitkowo Pomorska 2, 6, 8 1974 4 Żabianka-Wejhera-Jelitkowo-Tysiąclecia Dyspozytornia
Kliniczna
(Stadion*) 		Marynarki Polskiej nieużywana liniowo 1980 2 Młyniska - Zielony Trójkąt Brak
Łostowice Świętokrzyska Gen. Sosnkowskiego/
Świętokrzyska 		2, 6, 7 2012 2 Orunia Górna[22] Dyspozytornia
Punkt Obsługi nr 4
ZTM Gdańsk
Oliwa Grunwaldzka/
Jacka Rybińskiego 		2, 12 1948 3 Oliwa Dyspozytornia
Przeróbka Siennicka/Lenartowicza 9 1955 1 Przeróbka Brak
Siedlce Kartuska 10, 12 1957 2 Siedlce Dyspozytornia
Stogi Pasanil Nowotna 3, 8 1966 2 Stogi Dyspozytornia
Stogi Plaża Nowotna 8, sezonowe 1927 2 Stogi Brak
Strzyża Wita Stwosza 5, 9 1957 2 Strzyża Dyspozytornia
Zaspa Rzeczypospolitej 11 1977 5 Zaspa-Rozstaje Dyspozytornia
  • Podczas imprez masowych na PGE Arena Gdańsk uruchamiana jest linia tramwajowa Hucisko-Centrum-Stadion. Końcówka Stadion to pętla Kliniczna

Pętle uliczne

Oprócz pętli tramwaje wykorzystują do zawracania układ torowisk wzdłuż krzyżujących się ulic. W regularnych kursach tramwaje zawracają w następujących miejscach:

  • Brzeźno (Gałczyńskiego): Uczniowska-Gdańska-Mazurska-Wczasy-Hallera (3)
  • Nowy Port (Oliwska): Rybołowców-Wolności-Władysława IV-Oliwska (5, 7)
  • Nowy Port (Góreckiego): Marynarki Polskiej-Wolności-Władysława IV-Strajku Dokerów-Góreckiego-Marynarki Polskiej (1, 10)
System Informacji Pasażerskiej
Monitor LCD
Monitor LED mały (5 wierszy)
Monitor LED duży (8 wierszy)

Obecnie nieużywane liniowo pętle uliczne

  • Centrum (dawniej Armii Krajowej): Zwycięstwa-3 Maja-Armii Krajowej-Okopowa-Podwale Grodzkie-Błędnik-Zwycięstwa
  • Dworzec PKS: Zwycięstwa-Błędnik-Podwale Grodzkie-Hucisko-3 maja-Zwycięstwa
  • Brzeźno (Uczniowska): Krasickiego-Mazurska-Wczasy-Hallera-Uczniowska-Gdańska-Krasickiego
  • Hucisko: Hucisko-3 maja-Armii Krajowej-Okopowa-Wały Jagiellońskie
  • Urząd Miejski: Podwale Grodzkie-Wały Jagiellońskie-Okopowa-Armii Krajowej-3 Maja-Hucisko

Rozjazdy nakładkowe

W Gdańsku aktualnie znajduje się jeden rozjazd nakładkowy.

  • Akademia Muzyczna: (3, 8, 9)

System Informacji Pasażerskiej

W 2008 roku rozpoczęła się realizacja Systemu Informacji Pasażerskiej (SIP), który za pomocą monitorów informuje pasażerów o rzeczywistym czasie przyjazdu autobusów i tramwajów na przystanki oraz o awariach. System tworzy 41 ekranów zainstalowanych na 27 przystankach na terenie miasta. System urządzeń lokalizujących pojazdy zainstalowano w 350 tramwajach i autobusach. Cała inwestycja kosztowała 3,5 mln zł[23][24].

Uruchomienie systemu zaplanowane było na 1 grudnia 2008 roku, jednak pierwsze monitory zostały zamontowane w 2009 roku[25][26]. W wyniku różnych przyczyn do końca 2010 roku system nie został całkowicie uruchomiony[27], a jego wdrożenie nastąpiło w terminie późniejszym.

Tabor

Tabor obsługujący regularne linie

Zdjęcie Nazwa Rok Produkcji Liczba szt. (składów) Opis
Konstal
105Na
Konstal 105NCh
Konstal 105NAs		 1977 60 (32)2 - W lutym 1981 roku trasę Chorzów-Gdańsk pokonały pierwsze wagony 105Na. Szczyt dostaw przypada na rok 1983 roku, kiedy do Gdańska przybyło aż 30 poj. Ostatnie fabrycznie nowe wozy tego typu dotarły do Gdańska w 1990roku. Do 2004roku wszystkie wagony 105N zostały zmodernizowane do typu 105Na. Od 2012 roku wszystkie wagony stacjonują w zaj.Nowy Port. Wagonom przydzielono zakres numerów 1202-1415
Konstal
114Na		 1997 21 Pierwsze wagony w Gdańsku z częścią niskopodłogową. Posiadają 15% niskiej podłogi. Na początku wagony skierowano do obsługi linii 12. Obecnie wagony można spotkać na trasach linii 3, 5, 8, 9, 10, 12. Wagonom przydzielono numery 1501 i 1502
Alstom
NGd99		 1999 41 Trójczłonowy wagon który posiada 70% niskiej podłogi. Wagony skierowano do obsługi linii 2. Pierwszy wagon wyjechał na tory w 1999 roku, pozostałe w 2000 roku. Modernizacja układu elektrycznego pozwoliła na
bezproblemową jazdę trasą na Chełm
(występowało izolowanie się falowników).
Wagonom przydzielono zakres numerów 1001-1004
Bombardier
NGT6		 2007 31 Pierwszy wagon został dostarczony 03.12.2007 roku[28],
a udostępniony do ruchu 19 grudnia 2007 roku[29].
Za 3 wagony Gdańsk zapłacił 21,5 mln zł[30].
Wagonom przydzielono zakres numerów 1005-1007
Düwag
N8C-NF		 2009 331+ 132 Modernizacja używanych wagonów N8C z Dortmundu polega
na przerobieniu środkowego wysokopodłogowego członu na
człon niskopodłogowy z dodatkową parą drzwi oraz na zmianie wyglądu ścian czołowych wagonów.
Modernizacji podjął się Modertrans Poznań.
Wagonom przydzielono zakres numerów 1107-1154
Pesa
120Na		 2010 351
  1. Pierwszy wagon został dostarczony 20.09.2010 roku,
    a udostępniony do ruchu 02.10.2010 roku[31].
    ZKM Gdańsk zamówił 35 wagonów, za 305,5 mln zł[32].
    Wagonom przydzielono zakres numerów 1011-1045
Wszystkie wagony (pociągi) 150(122)

[33]

W maju 2014 ZKM w Gdańsku podpisał umowę z firmą KVG Kassel na zakup kolejnych 14 dwukierunkowych tramwajów typu N8C, wyprodukowanych w 1981 roku. Całkowity koszt zakupu wynosi 576 800 euro (co stanowi około 1/3 ceny jednego nowego tramwaju dwukierunkowego)[34].

Udział wagonów (pociągów) niskowejściowych i niskopodłogowych

60%(73,7%)
  • 1- zaj. Wrzeszcz, 2- Zaj. Nowy Port

Tabor historyczny

Model Zdjęcie Rok produkcji lata eksploatacji w Gdańsku Liczba Uwagi
Konny Grums 1873 1873- 1 wagon Wagon nr 3 pochodzi z pierwszej serii 18 tramwajów konnych zamówionych dla linii Centrum-Oliwa.

Pierwotnie był to wagon piętrowy zaprzężony w 2 konie. Po elektryfikacji w 1896 roku przebudowany na jednopoziomową doczepkę do wagonów silnikowych.
Dł. pojazdu 7000 mm, szer. 2090 mm, rozstaw osi 2000 mm, masa 3000 kg, miejsc siedzących 36.

DWF Bergmann Heubuder 1927 1 wagon Wagony produkowano w 1927 roku z okazji oddania trasy na miejskie kąpielisko Stogi

Ostatni wagon liniowo jechał dnia 31 marca 1973. Oficjalnie wagon nosi numer 266 (dawniej 01266)

Konstal N 1952 1 wagon Dawny techniczny 05914, na modernizację czeka jeszcze wagon 9006 (dawny 05906) który będzie służył jako doczepa (ND). Oficjalny numer wagonu to 11
Konstal 102Na 1970 1969-1988 1 wagon Ostatnią sztukę zezłomowano w 2006 roku, obecny został sprowadzony z MPK Wrocław[35], 8 stycznia 2009 roku i poddany renowacji[36]. Obecny numer wagonu to 3007 (dawniej 1105, a we Wrocławiu nosił numer 2007)
Konstal 105N 1977 1975-2002 1 wagon Gdy wysłano ostatnie wagony 105N do MPK Łódź na przebudowę, wagonowi 1234 przywrócono w warsztatach ZKM oryginalny wygląd tzw. szybkowca. Pierwotnie planowano renowację wagonu 1205, okazało się jednak że jest w bardzo złym stanie i postanowiono wybrać inny wagon zbudowany w podobnym okresie. Oficjalny numer wagonu to 06205
Tramwaj Konstal N – wóz techniczny, 1995
Tramwaj Konstal 105N – wóz techniczny, 2009
Konstal 105N – nauka jazdy, 2009
Konstal 4N – pług śnieżny, 2010

Tabor techniczny

  • wagon gospodarczy typu Konstal N
  • spalinowa drezyna sieciowa WMS-01L
  • wagon szlifierka typu AEG
  • 2 wagony gospodarcze przebudowane z Konstal 105N
  • 6 pługów wirnikowych przebudowanych z wagonów Konstal 4N
  • wagon manewrowy używany na terenie zajezdni typu Konstal 4N
  • wagon AEG dawnej używany do przepychania wagonów kolejowych

Patroni gdańskich tramwajów

Bombardier Flexity Classic NGT6-2GD

Pesa 120NaG Swing

Realizowane inwestycje

Modernizacja torowiska na Przeróbce

W latach 2014-2015 trwa przebudowa linii tramwajowej na Stogi na terenie dzielnicy Przeróbka.
Inwestycja obejmuje wymianę torowiska o długości 4,4 km w ciągu ulic Siennickiej i Lenartowicza od ul. Elbląskiej do ul. Sucharskiego wraz z pętlą Przeróbka.

W ramach modernizacji pętli Przeróbka zakłada się odwrócenie na niej kierunku ruchu tramwajów. Dzięki temu tramwaje jadące ze Stogów, jak i te zaczynające na Przeróbce, odjeżdżać będą z tego samego przystanku. Przebudowane zostaną przystanki: Brama Żuławska, Głęboka, Przeróbka i Lenartowicza. Ponadto przystanek tramwajowy Głęboka zostanie przebudowany na przystanek tramwajowo-autobusowy, tj. z możliwością wjazdu autobusów na torowisko, a przystanki Przeróbka i Lenartowicza poprzez podwyższenie jezdni względem niwelety toru będą mogły uzyskać status przystanków przystosowanych dla osób niepełnosprawnych. Na przystankach zamontowane zostaną wiaty przystankowe, które będą wyposażone w tablice LED.

Podczas remontu zastosowano rozjazd nakładkowy za przystankiem Akademia Muzyczna, w celu umożliwienia tramwajom dwukierunkowym zmiany toru.

Prace nad modernizacją tego odcinka mają trwać 15 miesięcy i rozpoczęły się 1 lipca 2014. Najkorzystniejszą ofertę na realizację tego przedsięwzięcia złożyła firma Budimex, która zobowiązała się do wykonania zadania za kwotę 65,6 mln zł[38]. Umowę w tej sprawie podpisano 16 maja 2014 roku[39].

Tramwaj do dzielnicy Piecki-Migowo

Inwestycja została podzielona na dwa etapy. Budowa rozpoczęła się w 2014 roku i powinna zakończyć do końca września 2015 roku.

  • Etap 1: Budowa linii od pętli Siedlce do PKM Brętowo wraz z zakupem 5 sztuk nowych niskopodłogowych wagonów dwukierunkowo-dwustronnych.
  • Etap 2: Budowa linii od skrzyżowania Rakoczego z Bulońską wzdłuż ul.Bulońskiej do skrzyżowania ul. Myśliwską.

Szacunkowa wartość projektu to 261 mln zł.

Etap 1

Początek linii do dzielnicy Piecki-Migowo

Zakłada budowę linii o długości 3,6 km od pętli Siedlce, która zostanie przebudowana na węzeł przesiadkowy z samochodu/autobusu na tramwaj (z parkingiem na 40-50 samochodów oraz kilkanaście rowerów), wzdłuż Kartuskiej do skrzyżowania z ul. Nowolipie, następnie wzdłuż ulic Nowolipie i Rakoczego do przystanku Pomorskiej Kolei Metropolitarnej – PKM Brętowo. Na tym etapie zakłada się budowę pięciu przystanków (Piekarnicza, Belgradzka, Warneńska, Kolumba, PKM Brętowo), pasa autobusowo-tramwajowego na ul. Rakoczego (od Jaśkowej Doliny do Bulońskiej) oraz przebudowę skrzyżowania Rakoczego/Bulońska i wykonania na nim rozjazdów w kierunku ul. Bulońskiej w celu wykonania trójkąta torowego, aby tramwaje jednokierunkowe mogły w prosty sposób zmienić kierunek. Obsługę tej trasy mają zapewnić trzy linie, z których dwie za przystankiem Warneńska zawrócą na trójkącie torowym, a trzecia dojedzie do przystanku kolejki PKM Brętowo[40]. Największe spadki na trasie pojawią się na odcinku od Piekarniczej do Belgradzkiej (od 3,5 do 5 proc.) i na wysokości ul. Kolumba. Około 100 metrów za ul. Kolumba tory będą wprowadzone na liczącą ponad 360 metrów estakadę nad ul. Rakoczego. W najwyższym punkcie będzie on miała dziewięć metrów wysokości, a dzięki jej istnieniu pochylenie trasy zostanie zmniejszone z 7 do 3,5%. Końcówka PKM Brętowo nie będzie wyposażona w pętlę umożliwiającą zawrócenie pojazdom jednokierunkowym. Będzie to tzw. "ślepa końcówka", przeznaczona wyłącznie dla pojazdów dwukierunkowych, dwustronnych; wyposażona również w parking dla samochodów. Na odcinku Bulońska - PKM Brętowo będą eksploatowane tylko pojazdy dwukierunkowe i dwustronne. W tym celu zamówionych zostało 5 takich pojazdów (Pesa Duo) o wartości 8,6 mln zł każdy, wyposażonych w klimatyzację i niską podłogę na całej długości składu. Przebudowa pętli Siedlce prowadzona będzie przy wstrzymanym (na najwyżej 7 miesięcy) ruchu tramwajowym na pętli. Przewidywane jest jednak utrzymanie ruchu tramwajowego wzdłuż ul. Kartuskiej – za przystankiem Skrajna (przed pętlą) powstanie rozjazd nakładkowy umożliwiający tramwajom dwukierunkowym powrót do centrum[41].

Etap 2
Zakłada budowę linii wzdłuż ulicy Bulońskiej od Rakoczego do Myśliwskiej. Na końcu tej linii został zaprojektowany trójkąt torowy umożliwiający zawrócenie pojazdom jednokierunkowym (pierwszym etapem zawracania będzie wjazd w ul. Myśliwską, a następnie cofnięcie w ul. Bulońską), dzięki czemu torowisko zostanie oddalone od zabudowy mieszkaniowej, a sama petla zajmie mniej miejsca. Na trasie znajdą się dwa przystanki: Budapesztańska i Myśliwska (końcowy). W dalszych planach linia ta zostanie przedłużona do pętli przy "Nowej Jabłoniowej" i "Nowej Warszawskiej". Przetarg na budowę tego 700-metrowego odcinka ogłoszono 13 czerwca 2014 roku. Zwycięską ofertę złożyło konsorcjum firm WPRD Gravel i Tor-kar-sson, które zaoferowało wykonanie inwestycji za kwotę 22 989 618,74 zł brutto, a więc o 4,5 mln zł więcej, niż zakładał kosztorys inwestora. Oddanie tego fragmentu linii do użytku nastąpi prawdopodobnie równolegle z zakończeniem etapu I, czyli w końcu września 2015[42].

Dalsze plany

W latach 2014–2020 miasto Gdańsk planuje budowę torowisk w następujących (w większości dopiero planowanych) ciągach ulicznych[43][44][45]:

  • Nowa Politechniczna od pl. ks. Komorowskiego we Wrzeszczu wzdłuż Miszewskiego, Do Studzienki, Sobieskiego pod Rakoczego do ul. Bulońskiej w Pieckach-Migowie (długość 5 km)[46]
  • Nowa Bulońska Północna 2 km odcinek od skrzyżowania Myśliwskiej z Bulońską wzdłuż ulicy Jabłoniowej i pod Al. Armii Krajowej do pętli Warszawska na Szadółkach (skrzyżowanie Jabłoniowej z Warszawską; obydwie linie przewidziane do realizacji w pierwszej kolejności po 2014 roku)[47], z przystankami Nowa Politechniczna, Łabędzia, Stolema, Zabornia (z węzłem przesiadkowym) i Ujeścisko (nowy węzeł integracyjny)[48]. Jesienią 2014 roku wykonano projekt budowlany tego połączenia[49].
  • Nowa Warszawska od al. Vaclava Havla na Ujeścisku do pętli Warszawska na Szadółkach (skrzyżowanie Jabłoniowej z Warszawską), po południowej stronie ul. Warszawskiej. Początkowo nowa trasa tramwajowa o długości 1,5 km miała powstać wraz z rozbudową ul. Nowej Warszawskiej, ale obecnie najbardziej prawdopodobna jest budowa tylko tramwaju z przystankami zlokalizowanymi pomiędzy al. Havla a ul. Łódzką, przy skrzyżowaniu z ul. Piotrkowską oraz przy skrzyżowaniu z planowaną tzw. Nową Unruga.
  • Nowa Małomiejska od pętli przy Vaclava Havla/Świętokrzyskiej na Oruni Górnej do planowanego węzła Czerwony Most na Oruni
  • Nowa Chmielna od Podwala Przedmiejskiego do planowanego węzła Czerwony Most na Oruni.
  • Nowa Wałowa - Polski Hak od ul. Jana z Kolna do Siennickiej przez Młode Miasto, przy ulicy Siennickiej znajdować się będzie planowany węzeł Polski Hak
  • Czerwony Most – w dalekosiężnych planach jest budowa wielkiego węzła integracyjnego w pobliżu ul. Sandomierskiej na Oruni. W ramach tego przedsięwzięcia ma powstać dworzec kolejowy, pętla i zajezdnia tramwajowa, pętla autobusowa, parkingi podziemne i naziemne o pojemności ok 3 tys. pojazdów, parkingi rowerowe, drogi i torowiska dojazdowe do węzła (Nowa Chmielna, Nowa Małomiejska, Nowa Cienista, Nowa 3 Maja)
  • Al. Hallera - Czarny Dwór - Obrońców Wybrzeża - Chłopska. Rezerwa pod linię tramwajową zostanie zachowana także wzdłuż ul. Dąbrowszczaków (Drogi Zielonej) na odcinku od Obrońców Wybrzeża do pętli w Jelitkowie[50]
  • Nowa Jabłoniowa i Przywidzka - w 2014roku Dyrekcja Rozbudowy Miasta Gdańska ogłosiła przetarg na wykonanie wielowariantowej koncepcji oraz projektu budowlanego ul. Nowej Jabłoniowej wraz z linią tramwajową w kierunku Szadółek o długości nieco ponad 2 km. Trasa biec będzie od pętli Warszawska do ul. Przywidzkiej, gdzie zakończy się w rejonie ul. Czermińskiego. Planowana jest realizacja następujących przystanków pośrednich: przy osiedlu Lawendowe Wzgórze, na wysokości ulicy Leszczynowej, Potęgowskiej i Przywidzkiej. Realizacja inwestycji rozpocznie się najwcześniej w 2017 roku[51]
  • Nowa Świętokrzyska - analogicznie do poprzedniego projektu, rozważana jest możliwość poprowadzenia 3 km linii tramwajowej w pasie między jezdniami lub obok przewidywanej do realizacji ulicy Nowej Świętokrzyskiej na odcinku od węzła "Łostowice Świętokrzyska" do rejonu dawnej pętli autobusowej "Osiedle Świętokrzyskie", wraz z przystankami przy skrzyżowaniach z ulicami Kampinoską, Niepołomicką i Wielkopolską oraz w rejonie Potoku Kowalskiego[52][53].
  • Nowa Abrahama - na trasie Zaspa - Hynka - Abrahama - wzdłuż linii kolejowej PKM - Brętowo PKM

Zobacz też

  1. ↑ a b c d Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie gdanskietramwaje2
    BŁĄD PRZYPISÓW
  2. ↑ Interaktywny plan Gdańska / Plany zagospodarowania przestrzennego. Według map geodezyjnych pętla znajduje się na działce 382/10 w obrębie 74 Łostowice
  3. ↑ 140 lat tramwajów w Gdańsku cz.3
  4. ↑ Nowa linia tramwajowa na Chełmie. Jest najbardziej stromą trasą tramwajową w Polsce – Gdańsk – Naszemiasto.pl
  5. ↑ Nowe tramwaje PESA Swing mogą nie wytrzymać zimy. dziennikbaltycki.pl, 4 grudnia 2011.
  6. ↑ Tramwaje w Wolnym Mieście Gdańsku. danzig-online.pl.
  7. ↑ Historia tramwajów w Gdańsku. mlyniec.gda.pl.
  8. ↑ Historia komunikacji tramwajowej w Gdańsku. gdanskietramwaje.psstm.prohost.pl.
  9. ↑ GDAŃSKIE TRAMWAJE. gdn.republika.pl.
  10. ↑ Z ORŁOWICZEM PO DAWNYM GDAŃSKU. chem.univ.gda.pl, 20 marca 2006. [dostęp 20 marca 2006].
  11. ↑ GDAŃSKIE TRAMWAJE 1945. pg.gda.pl, październik 1999. [dostęp październik 1999].
  12. ↑ Nocami, ulicami, tramwajami... przez Gdańsk. trojmiasto.gazeta.pl, 29 października 2011. [dostęp 29 października 2011].
  13. ↑ a b c d Krystian Jacobson. Chełm nowa linia w Gdańsku. „Świat Kolei”. 4/2008, s. 48-53. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  14. ↑ http://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Zobacz-jak-umyc-tramwaj-w-8-minut-n68395.html
  15. ↑ Zajezdnia we Wrzeszczu szykuje się na nowe tramwaje. trojmiasto.pl, 27 maja 2010. [dostęp 27 maja 2010].
  16. ↑ Wraca linia 1, pętla Abrahama zmieni nazwę. PSSTM, 11 listopada 2010. [dostęp 4 lutego 2012].
  17. ↑ Koniec ze śmieciami na torowiskach?. trojmiasto.pl, 11 listopada 2010. [dostęp 11 listopada 2010].
  18. ↑ W przyszłym roku w Gdańsku kupimy bilety w automacie. trojmiasto.pl, 4 grudnia 2010. [dostęp 4 grudnia 2010].
  19. ↑ Michał Brancewicz "Wiemy, ile będzie kosztować linia tramwajowa na Piecki Migowo" [dostęp 07.09.2013]
  20. ↑ Zamieszczony na stronie ZTM schemat stałego układu: http://www.ztm.gda.pl/img/plik_duzy_1855.pdf
  21. ↑ Gdańsk dorobił się najnowocześniejszej myjni tramwajowej. trojmiasto.gazeta.pl, 27 kwietnia 2013.
  22. ↑ Trójmiejskie nazwy pełne nieporozumień; dzielnice, osiedla, podział administracyjny, jednostki podziału, jst Gdańsk, Gdynia, Sopot
  23. ↑ System Informacji znowu oPóźniony. trojmiasto.pl, 7 kwietnia 2009. [dostęp 7 kwietnia 2009].
  24. ↑ SIP: ponad rok opóźnienia i wciąż błędy. trojmiasto.pl, 4 lutego 2010. [dostęp 4 lutego 2010].
  25. ↑ System Informacji Pasażerskiej ruszy dopiero w przyszłym roku. trojmiasto.pl, 27 listopada 2008. [dostęp 27 listopada 2008].
  26. ↑ Tablice SIP-u stają na przystankach. www.trojmiasto.pl, 22 września 2009. [dostęp 22 września 2009].
  27. ↑ Tablice nie działają, bo ZTM spiera się z wykonawcą o pieniądze. trojmiasto.pl, 4 października 2010. [dostęp 4 października 2010].
  28. ↑ Bombardier przyjechał nocą. trojmiasto.pl, 3 grudnia 2007. [dostęp 3 grudnia 2007].
  29. ↑ Tramwaj na Chełm: dziś jazda bez biletów. trojmiasto.pl, 19 grudnia 2007. [dostęp 19 grudnia 2007].
  30. ↑ Bombardier wespnie się na Chełm. trojmiasto.pl, 27 września 2007. [dostęp 27 września 2007].
  31. ↑ Swingujący tramwaj dotarł do Gdańska. trojmiasto.pl, 20 września 2010. [dostęp 20 września 2010].
  32. ↑ Gdańsk wybrał tramwaje z Bydgoszczy za 305 mln zł. trojmiasto.pl, 17 lipca 2009. [dostęp 17 lipca 2009].
  33. ↑ Dane ze strony www.marcinc.rail.pl
  34. ↑ Gdańsk kupił 14 tramwajów z Kassel [dostęp 11.05.2014]
  35. ↑ Nowy zabytek na torach. trojmiasto.pl, 27 grudnia 2008. [dostęp 27 grudnia 2008].
  36. ↑ Historyczna "stodwójka" już w Gdańsku. trojmiasto.pl, 9 stycznia 2009. [dostęp 9 stycznia 2009].
  37. ↑ http://www.zkm.gda.pl/patroni
  38. ↑ Michał Brancewicz Czterech chętnych do modernizacji linii tramwajowej na Stogi [dostęp 14.04.2014]
  39. ↑ Magdalena Kuczyńska Umowa na modernizację torów na Przeróbkę podpisana! [dostęp 16.05.2014]
  40. ↑ http://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Tramwaj-na-Morene-zawroci-bez-petli-n53015.html
  41. ↑ Michał Brancewicz "Linia Piecki Migowo. Tramwaj na 360-metrowej estakadzie" [schematy i wizualizacje linii, dostęp 08.08.2013]
  42. ↑ Maciej Naskręt Budowa tramwaju na Morenę prawie na półmetku. Będzie odnoga na ul. Bulońskiej
  43. ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Gdańska – System Transportowy
  44. ↑ http://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Trojmiasto-juz-wydaje-unijne-miliony-n66194.html
  45. ↑ http://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Rosna-szanse-na-tramwaj-z-poludniowych-dzielnic-przez-Wrzeszcz-na-Zaspe-n62695.html
  46. ↑ Ewa Karendys Nowa Politechniczna. Z dzielnic południowych do Wrzeszcza tramwajem szybciej niż samochodem
  47. ↑ Michał Brancewicz Będzie linia tramwajowa z Wrzeszcza na Jasień. Którędy pojadą tramwaje? [dostęp 07.06.2014]
  48. ↑ Michał Brancewicz Jest projekt Nowej Bulońskiej: Tramwaj i dwa duże skrzyżowania [dostęp 19.07.2014]
  49. ↑ Krzysztof Koprowski Tramwajem przez kolejne ulice Południa
  50. ↑ Michał Brancewicz Znamy założenia budowy Drogi Zielonej. Tramwaj i trzy tunele [dostęp 30.07.2014]
  51. ↑ Michał Brancewicz Tramwajem dojedziemy aż do Szadółek. Budowa ruszy w 2017? [dostęp 07.08.2014]
  52. ↑ Michał Brancewicz Projekty nowych dróg i linii tramwajowych za miliony [dostęp 07.08.2014]
  53. ↑ Krzysztof Koprowski Nowa oś komunikacyjna gdańskiego Południa już za kilka lat? (m.in. schemat docelowego kształtu pętli "Łostowice Świętokrzyska"

Linki zewnętrzne

Transport zbiorowy w aglomeracji Trójmiasta
Gdańsk
Gdynia
Wejherowo
Trójmiasto
Przewoźnicy aktualni
Przewoźnicy historyczni
Systemy tramwajowe w Polsce
Funkcjonujące
1435 mm
1000 mm
900 mm
Zlikwidowane
Niezrealizowane
Szybkie tramwaje


 

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tramwaje_w_Gdańsku&oldid=40832167”