Sofia: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
→Zabytki i turystyka: merytoryczne |
||
Linia 42: | Linia 42: | ||
[[Plik:Tzar's Palace Sofia.jpg|thumb|Pałac Carski (Galeria Narodowa)]] |
[[Plik:Tzar's Palace Sofia.jpg|thumb|Pałac Carski (Galeria Narodowa)]] |
||
[[Plik:Sofia University panorama 2.jpg|thumb|Uniwersytet]] |
[[Plik:Sofia University panorama 2.jpg|thumb|Uniwersytet]] |
||
[[Plik:CentralMineralBath-Sofia-8a 3.jpg|thumb| |
[[Plik:CentralMineralBath-Sofia-8a 3.jpg|thumb|Centralna Łaźnia Mineralna]] |
||
[[Plik:Gallery for Foreign Art TodorBozhinov 041009.jpg|thumb|Narodowa Galeria Sztuki Obcej]] |
[[Plik:Gallery for Foreign Art TodorBozhinov 041009.jpg|thumb|Narodowa Galeria Sztuki Obcej]] |
||
[[Plik:StNedelyaChurch Sofia.jpg|thumb|Cerkiew „Sweta Nedelja”]] |
[[Plik:StNedelyaChurch Sofia.jpg|thumb|Cerkiew „Sweta Nedelja”]] |
||
Linia 86: | Linia 86: | ||
== Zabytki i turystyka == |
== Zabytki i turystyka == |
||
* [[Cerkiew Bojańska w Sofii|Cerkiew Bojańska]] (Боянска църква), X w. |
* [[Cerkiew Bojańska w Sofii|Cerkiew Bojańska]] (Боянска църква), X w. |
||
* [[cerkiew Mądrości Bożej w Sofii|Cerkiew Mądrości Bożej]] (Света София), [[VI wiek|VI w.]] |
* [[cerkiew Mądrości Bożej w Sofii|Cerkiew Mądrości Bożej]] (Света София), [[VI wiek|VI w.]], częściowa rekonstrukcja z XX wieku |
||
* [[Cerkiew św. Jerzego w Sofii|Rotunda św. Jerzego]] (Свети Георги, [[IV wiek|IV w |
* [[Cerkiew św. Jerzego w Sofii|Rotunda św. Jerzego]] (Свети Георги), [[IV wiek|IV w,]] początkowo rzymska [[świątynia]], przebudowana w X wieku, od XVI do XIX wieku [[meczet]], dziś [[Cerkiew (budynek)|cerkiew]]-[[muzeum]] |
||
* |
* Cerkiew [[św. Petka Samardżijskia|św. Petki Samardżijskiej]] (Света Петка Самарджийска), [[XIV wiek|XIV w.]] |
||
* Zabytkowe [[łaźnia turecka|tureckie łaźnie]] |
|||
* Meczet [[Bania Baszi Dżamija]] ([[XVI wiek|XVI w.]]), funkcjonujący |
* Meczet [[Bania Baszi Dżamija]] ([[XVI wiek|XVI w.]]), funkcjonujący |
||
* Meczet [[Bujuk Dżamija]] ([[XV wiek|XV w.]]), |
* Meczet [[Bujuk Dżamija]] ([[XV wiek|XV w.]]), obecnie muzeum [[historia|historyczne]] |
||
* |
*[[Cerkiew Świętych Siedmoczislenników w Sofii|Cerkiew Świętych Siedmoczislenników]], dawny meczet ''Kara Camii'' z 1528 r., przebudowany na cerkiew w 1902 r. |
||
*[[Cerkiew „Sweta Nedelja” w Sofii|Cerkiew Świętej Niedzieli]] (Света Неделя) z lat 1856-1863 |
|||
* [[Sobór św. Aleksandra Newskiego w Sofii|Sobór św. Aleksandra Newskiego]] (Св. Александър Невски) |
* [[Sobór św. Aleksandra Newskiego w Sofii|Sobór św. Aleksandra Newskiego]] (Св. Александър Невски) z lat 1904-1912 |
||
* |
* Cerkiew rosyjska św. Mikołaja (Свети Николай), 1912-1914 |
||
* Narodowe Muzeum Historyczne |
|||
* Centralna Łaźnia Mineralna (''Tsentralna mineralna banya'') z 1908 r. |
|||
⚫ | |||
* Teatr Narodowy "Ivan Vazov" z 1906 r., proj. [[biuro projektowe Fellner & Helmer]] |
|||
* początkowo zabudowa [[orient]]alna, od końca [[XIX wiek|XIX w.]] przebudowywana i modernizowana |
|||
* Centralny Klub Wojskowy z lat 1883-1903, styl neorenesansowy |
|||
* Narodowa Galeria Sztuki (''Natsionalna hudozhestvena galeriya'') w dawnym pałacu carów bułgarskich z 1878 r., styl neorenesansowy |
|||
* Narodowa Galeria Sztuki Obcej (''Natsionalna galeriya za huzhdestranno izkustvo'') z 1882 r., styl neoklasycystyczny |
|||
* Pałac Vrana - letnia rezydencja królewska z 1914 roku położona na południowy-wschód od miasta |
|||
⚫ | |||
* Budynek Narodowej Opery i Baletu z 1947 r., neoklasycyzm |
|||
* ''Stara stena'', pozostałości murów tureckich z XVI w. |
|||
* Grobowiec księcia [[Aleksander I Battenberg|Aleksandra I Battenberga]] z 1897 r., styl eklektyczny |
|||
* Biblioteka Narodowa śś. Cyryla i Metodego z 1940 r., neoklasycyzm |
|||
* Largo, zespół budynków z 1950 roku w stylu [[Socrealizm|socrealistycznym]] |
|||
* Bulwar Witosza |
|||
== Demografia == |
== Demografia == |
||
Linia 186: | Linia 196: | ||
== Galeria == |
== Galeria == |
||
<gallery perrow=5> |
<gallery perrow="5"> |
||
Plik:Ministerskiat savet prez 2007.jpg|Budynek Rady Ministrów |
Plik:Ministerskiat savet prez 2007.jpg|Budynek Rady Ministrów |
||
Plik:President palace.JPG|Pałac prezydencki |
Plik:President palace.JPG|Pałac prezydencki |
||
Plik:Bulgaria-Sofia-01.JPG|Narodowy Pałac Kultury |
Plik:Bulgaria-Sofia-01.JPG|Narodowy Pałac Kultury |
||
Plik:Tzar Liberator Monument Sofia 1a.jpg|Pomnik |
Plik:Tzar Liberator Monument Sofia 1a.jpg|Pomnik Aleksandra II |
||
Plik:Vrana Palace.jpg|thumb|Pałac Vrana |
Plik:Vrana Palace.jpg|thumb|Pałac Vrana |
||
Plik:Bogoslovski fakultet Sofija.jpg|Wydział teologii |
Plik:Bogoslovski fakultet Sofija.jpg|Wydział teologii |
||
Linia 198: | Linia 208: | ||
Plik:National Academy of Arts Sofia 4.jpg|Narodowa Akademia Sztuki |
Plik:National Academy of Arts Sofia 4.jpg|Narodowa Akademia Sztuki |
||
Plik:Sofia Synagogue 11c.jpg|Synagoga |
Plik:Sofia Synagogue 11c.jpg|Synagoga |
||
File:Basilica of Hagia Sofia, Bulgaria.jpg|Cerkiew św. Sofii |
|||
</gallery> |
</gallery> |
||
Wersja z 13:56, 7 wrz 2016
Ilustracja | |||||
| |||||
Dewiza: Rośnie, ale się nie starzeje | |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Obwód | |||||
Kmet | |||||
Powierzchnia |
1038,8 km² | ||||
Wysokość |
550 m n.p.m. | ||||
Populacja (2012) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy |
02 | ||||
Kod pocztowy |
1000 | ||||
Tablice rejestracyjne |
C | ||||
Położenie na mapie Bułgarii Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:city} | |||||
Strona internetowa |
Sofia (bułg.: София; sofia z gr. znaczy również mądrość) – stolica i największe miasto Bułgarii. Położona w zachodniej części Bułgarii, w śródgórskiej kotlinie, u stóp masywu Witoszy. Miasto leży nad rzeką Bojanską, która jest lewym dopływem rzeki Iskyr. Sofia stanowi wydzielony obwód miejski, jest ponadto ośrodkiem administracyjnym obwodu sofijskiego.
Liczba mieszkańców: 1,27 mln (2007), aglomeracja 1,38 mln (2007)
Historia
- podbita przez Rzymian, nazywana wówczas Serdica (bułg. Сердика).
- od 808 – w granicach Bułgarii.
- od końca XIV wieku pod władaniem tureckim.
- 1879 – Sofia zostaje stolicą państwa bułgarskiego
Starożytność
Sofia była tracką osadą o nazwie Serdika, która pochodziła od trackiego plemienia Serdów. Około 500 r. p.n.e. w regionie osiedliło się inne plemię, Odryzów, które miało swojego króla. Przez krótki okres w czasie IV w. p.n.e. miasto było w posiadaniu Filipa Macedońskiego i jego syna, Aleksandra Wielkiego.
Około 29 roku n.e. Sofia została podbita przez Rzymian i jej nazwę zmieniono na Ulpia Serdica. Miasto stało się wtedy municipium, czyli centrem administracji lokalnej za czasów cesarza Trajana (98–117). Pierwsza pisana wzmianka o Serdice pojawia się u Ptolemeusza ok. roku 100 n.e.
Miasto rozrastało się w miarę budowy wież, murów obronnych, łaźni publicznych i innych świeckich i religijnych budowli. Powstał wtedy także wielki amfiteatr zwany Buleterionem. Kiedy cesarz Dioklecjan podzielił Dację na dwie części, Dację Ripensis, leżącą nad brzegami Dunaju i Dację Śródziemnomorską, Serdica stała się stolicą tej drugiej. Miasto rozwijało się przez 150 lat, a cesarz Konstantyn Wielki nazywał ją „swoim Rzymem”.
Miasto zostało zniszczone przez Hunów w roku 447, a potem, odbudowane przez Justyniana, zmieniło nazwę na Triadica.
Średniowiecze
W wiekach średnich miasto stało się częścią pierwszego imperium bułgarskiego pod panowaniem chana Kruma, który zdobył miasto w 809 roku po długim oblężeniu. Miasto było wtedy nazywane przez Słowian Sredec i stało się ważną fortecą i centrum administracyjnym. Po zdobyciu północno-wschodniej Bułgarii armię Jana I w roku 971, bułgarski patriarcha Damian obrał sobie miasto na swoją siedzibę. Później po wielu nieudanych oblężeniach miasto zostało zdobyte przez Cesarstwo Bizantyńskie w roku 1018, lecz później zostało ponownie włączone do odnowionego imperium bułgarskiego pod panowaniem cara Iwana Asena I. Od XII do XIV w. miasto było znaczącym centrem handlu i rzemiosła. W 1376 roku miasto uzyskało swoją obecną nazwę Sofia, choć jeszcze do XVI w. używano zamiennie obu nazw: Sofia i Sredec.
Panowanie osmańskie
W 1382 roku miasto zostało zdobyte przez sułtana osmańskiego Murada I. W 1443-1444 na odsiecz Bułgarii wyruszył z nieudaną wyprawą polski król Władysław III. Po tej wyprawie chrześcijańska elita Sofii została unicestwiona, a miasto stało się stolicą osmańskiej prowincji Rumelii. Sofia pozostawała w rękach Turków osmańskich przez ponad 400 lat, co zachęciło ludność turecką do osiedlania się w Sofii. Miasto zmieniło swój wygląd i przybrało zdecydowany rys orientalny.
Wolna Bułgaria
Wojska rosyjskie zdobyły miasto w roku 1878 podczas wojny rosyjsko-tureckiej i stało się stolicą autonomicznego Księstwa Bułgarii w 1879 roku. Państwo stało się królestwem bułgarskim w roku 1908.
W czasie II wojny światowej Bułgaria była sprzymierzeńcem nazistowskich Niemiec, co doprowadziło do ciężkich bombardowań alianckich w latach 1943-1944. Bułgaria została zdobyta przez armię sowiecką i po II wojnie światowej Sofia stała się stolicą komunistycznej Ludowej Republiki Bułgarii.
Po roku 1989 Bułgaria stała się republiką wolną od wpływów sowieckich, a w roku 2007 przystąpiła do Unii Europejskiej.
Zabytki i turystyka
- Cerkiew Bojańska (Боянска църква), X w.
- Cerkiew Mądrości Bożej (Света София), VI w., częściowa rekonstrukcja z XX wieku
- Rotunda św. Jerzego (Свети Георги), IV w, początkowo rzymska świątynia, przebudowana w X wieku, od XVI do XIX wieku meczet, dziś cerkiew-muzeum
- Cerkiew św. Petki Samardżijskiej (Света Петка Самарджийска), XIV w.
- Meczet Bania Baszi Dżamija (XVI w.), funkcjonujący
- Meczet Bujuk Dżamija (XV w.), obecnie muzeum historyczne
- Cerkiew Świętych Siedmoczislenników, dawny meczet Kara Camii z 1528 r., przebudowany na cerkiew w 1902 r.
- Cerkiew Świętej Niedzieli (Света Неделя) z lat 1856-1863
- Sobór św. Aleksandra Newskiego (Св. Александър Невски) z lat 1904-1912
- Cerkiew rosyjska św. Mikołaja (Свети Николай), 1912-1914
- Centralna Łaźnia Mineralna (Tsentralna mineralna banya) z 1908 r.
- Teatr Narodowy "Ivan Vazov" z 1906 r., proj. biuro projektowe Fellner & Helmer
- Centralny Klub Wojskowy z lat 1883-1903, styl neorenesansowy
- Narodowa Galeria Sztuki (Natsionalna hudozhestvena galeriya) w dawnym pałacu carów bułgarskich z 1878 r., styl neorenesansowy
- Narodowa Galeria Sztuki Obcej (Natsionalna galeriya za huzhdestranno izkustvo) z 1882 r., styl neoklasycystyczny
- Pałac Vrana - letnia rezydencja królewska z 1914 roku położona na południowy-wschód od miasta
- Synagoga z 1909 roku
- Budynek Narodowej Opery i Baletu z 1947 r., neoklasycyzm
- Stara stena, pozostałości murów tureckich z XVI w.
- Grobowiec księcia Aleksandra I Battenberga z 1897 r., styl eklektyczny
- Biblioteka Narodowa śś. Cyryla i Metodego z 1940 r., neoklasycyzm
- Largo, zespół budynków z 1950 roku w stylu socrealistycznym
- Bulwar Witosza
Demografia
Liczba mieszkańców[1]
Sport
Miasto jako jedyne obok Turynu gościło uczestników tak letniej, jak i zimowej uniwersjady. W 1961 oraz 1977 roku odbyły się zawody letnie, a w 1983 oraz 1989 zimowe. Sofia była kandydatem do organizacji zimowych igrzysk olimpijskich w roku 2014 jednak odpadła w pierwszym etapie wyboru.
Kluby sportowe
- Lewski Sofia – klub piłkarski
- CSKA Sofia – klub piłkarski
- Lokomotiw Sofia – klub piłkarski
- Slavia Sofia – klub piłkarski
Transport
Główną stacją kolejową miasta jest Sofia Centralna.
Miasta partnerskie
- Algier
- Ankara
- Berlin
- Bratysława
- Bruksela
- Budapeszt
- Bukareszt
- Bursa
- Erywań
- Helsinki
- Kahramanmaraş
- Karlovac
- Kijów
- Londyn
- Madryt
- Mediolan
- Moskwa
- Paryż
- Petersburg
- Pittsburgh
- Praga
- Salala
- Tel Awiw-Jafa
- Tirana
- Warszawa
Galeria
-
Budynek Rady Ministrów
-
Pałac prezydencki
-
Narodowy Pałac Kultury
-
Pomnik Aleksandra II
-
Pałac Vrana
-
Wydział teologii
-
Targ Centralny
-
Dom Partii
-
Bułgarska Akademia Nauk
-
Narodowa Akademia Sztuki
-
Synagoga
-
Cerkiew św. Sofii
- ↑ a b гр. София, общ. Столична, обл. София (столица). Код по ЕКАТТЕ – 68134. nsi.bg. [dostęp 2013-11-02]. (bułg.).