91 Dywizjon Pancerny
| ||
Historia | ||
Państwo | ![]() | |
Sformowanie | 1939 | |
Rozformowanie | 1939 | |
Tradycje | ||
Rodowód | 4 Batalion Pancerny | |
Dowódcy | ||
Pierwszy | mjr Antoni Śliwiński | |
Organizacja | ||
Rodzaj sił zbrojnych | Wojska lądowe | |
Rodzaj wojsk | Bronie pancerne | |
Podległość | Nowogródzka BK |


91 Dywizjon Pancerny (91 dpanc) – pancerny pododdział rozpoznawczy Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.
Dywizjon nie występował w organizacji pokojowej wojska. Został sformowany w dniach 24–25 marca 1939 roku, w Brześciu, w mobilizacji alarmowej dla Nowogródzkiej Brygady Kawalerii[1], w grupie jednostek oznaczonych kolorem czerwonym[2]. Jednostką mobilizującą był 4 batalion pancerny[3].
Walki dywizjonu[edytuj | edytuj kod]
W dniach 28-30 marca 1939 roku dywizjon został przetransportowany koleją do rejonu Sierpca, gdzie został podporządkowany dowódcy Nowogródzkiej Brygady Kawalerii. W jej składzie walczył w kampanii wrześniowej 1939 roku. Dywizjon zajmował pozycje na lewym skrzydle w lesie koło Zielunia[4]. 1 września dwa plutony dywizjonu wykonały wypady na północny wschód i na styku Armii „Pomorze”[4]. Pod Mrocznem wziął do niewoli trzech jeńców i zdobył motocykl[4]. 2 września pluton samochodów pancernych ze szwadronem 27 pułku ułanów przeprowadził rozpoznanie w kierunku stanowisk 20 Dywizji Piechoty, a wieczorem cały dywizjon zajął pozycje wyjściowe w okolicy Żuromina[4]. 3 września o świcie wspólnie z 27 pułkiem wyparł z Petrykozów oddział niemieckiej 217 DP, a szwadron czołgów wspierał atakujący w kierunku Kuczborka 4 pułk strzelców konnych[4].
Struktura i obsada personalna batalionu[edytuj | edytuj kod]
Obsada personalna we wrześniu 1939 roku[5][c]:
- dowódca batalionu – mjr Antoni Śliwiński († 1940 Charków)
- adiutant – por. rez. Piotr Wiktor Godziszewski († 1940 Charków); (kpt. Juliusz Neyman)
- dowódca szwadronu czołgów – kpt. Grzegorz Rodziewicz
- dowódca 1 plutonu – por. Roman Kałuża († 1940 Charków); (por. Jan Pyziel)
- dowódca 2 plutonu – por. rez. Jan Weytko († 1940 Charków); NN
- dowódca szwadronu samochodów pancernych – kpt. Juliusz Adolf Neyman († 1940 Charków) (por. Roman Kałuża)
- dowódca 1 plutonu – por. Leszek Romański († 1940 Charków)
- dowódca 2 plutonu – por. Jan Pyziel († 1940 Katyń) (por. Jan Wejtko)
- dowódca szwadronu techniczno-gospodarczego - ? ; (por. Piotr Godziszewski)
5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej mianował pośmiertnie oficerów zamordowanych w Charkowie i Katyniu na kolejne stopnie.
Organizacja wojenna dywizjonu pancernego:
Podstawowym uzbrojeniem dywizjonu było trzynaście czołgów rozpoznawczych TK-3 i osiem samochodów pancernych wz. 1934 [d].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ 1 – czołg dowódcy kompanii; 2 – czołg dowódcy 1 plutonu; 3 – czołg dowódcy 2 plutonu; 4 – czołg dowódcy 3 plutonu; 5 – czołgi z 1 plutonu; 6 – czołgi z 2 plutonu; 7 – czołgi z 3 plutonu
- ↑ 1 – wóz dowódcy szwadronu; 2 – wóz dowódcy 1 plutonu; 3 – wóz dowódcy 2 plutonu; 4 – wóz z 1 plutonu; 5 – wóz z 2 plutonu.
- ↑ Obsadę personalną podano za R. Szubański; Polska broń Pancerna. M. Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918 - 1947 s. 309 podaje inny podział stanowisk. (podane w nawiasach kursywą)
- ↑ Janusz Magnuski, Samochody pancerne ... s. 133 podał, że samochody pancerne wz. 1934 należały do grupy ćwiczebno-mobilizacyjnej.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Żebrowski 1971 ↓, s. 308.
- ↑ Szubański 2011 ↓, s. 57.
- ↑ Gaj 2014 ↓, s. 173.
- ↑ a b c d e Szubański 2011 ↓, s. 96.
- ↑ Szubański 2011 ↓, s. 299.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Krzysztof M. Gaj: Polska broń pancerna w 1939 roku – organizacja wojenna i pokojowa jednostek. Oświęcim: NapoleonV, 2014. ISBN 978-83-7889-122-2.
- Jońca: Wrzesień 1939: pojazdy Wojska Polskiego: barwa i broń. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1990.Sprawdź autora:1.
- Janusz Magnuski , Samochody pancerne Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1993, ISBN 83-86028-00-9, OCLC 834071453 .
- Rajmund Szubański: Polska broń pancerna w 1939 roku. Warszawa: Bellona Spółka Akcyjna, 2011. ISBN 978-83-11-12106-5.
- Jan Tarczyński, Krzysztof Barbarski, Adam Jońca: Pojazdy w Wojsku Polskim = Polish Army vehicles: 1918-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Ajaks"; Londyn: Komisja Historyczna b. Sztabu Głównego PSZ, 1995. ISBN 83-85621-57-1.
- Marian Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918 - 1947. Londyn: Zarząd Zrzeszenia Kół Oddziałowych Broni Pancernych, 1971.
|