Spike Lee

Spike Lee

Spike Lee (lata 90.)
Prawdziwe imię i nazwisko	Shelton Jackson Lee
Data i miejsce urodzenia	20 marca 1957 Atlanta
Zawód	reżyser, scenarzysta, producent filmowy, aktor

Spike Lee, właśc. Shelton Jackson Lee (ur. 20 marca 1957 w Atlancie) – amerykański reżyser, scenarzysta, producent i aktor filmowy, twórca teledysków i reklam.

Założyciel firmy producenckiej 40 Acres & A Mule Filmworks. Laureat Oscara za najlepszy scenariusz adaptowany do filmu Czarne bractwo. BlacKkKlansman (2018). Uprzednio był także dwukrotnie nominowany do tej nagrody – za scenariusz oryginalny do filmu Rób, co należy (1989) oraz za dokument 4 Little Girls (1997). Jego film Malaria brał udział w konkursie głównym na 44. MFF w Cannes (1991).

Życiorys

Spike Lee jako autor, w głównej mierze, kina zaangażowanego, stawia w swojej twórczości pytania o tożsamość kulturową czarnej społeczności Ameryki. Naczelnym tematem filmów Lee jest dyskryminacja rasowa. Filmy Lee wielokrotnie ilustrowały istotne wydarzenia społeczno-polityczne (Autobus – „marsz miliona” na Waszyngton; Cztery małe dziewczynki – zainspirowany zamachem bombowym na kościół Baptystów w Birmingham; Malcolm X – fabularna biografia przywódcy duchowego czarnej społeczności, Malcolma X).

Wszechstronność (gatunki, formy filmowe), granicząca z artyzmem swoboda w „opowiadaniu obrazem” (Spike Lee z równym powodzeniem wykorzystuje wszelkie dostępne współczesnemu filmowcowi „cuda techniki operatorskiej” tj. steadicam, ramię kamerowe i in.; znakiem firmowym Lee jest ujęcie z kamery umieszczonej na wózku kamerowym, skierowanej na aktora będącego w pozycji en face, patrzącego wprost na kamerę (zachodzi wówczas wrażenie, jak gdyby postać „ślizgała się” nad ziemią), unikalna wrażliwość wizualna, mocne dialogi – oto znaki rozpoznawcze kina sygnowanego nazwiskiem Lee. Spike Lee to jedna z najważniejszych postaci współczesnego kina, „filmowy głos” czarnej Ameryki.

Zdjęcie wykonane na zewnątrz Continental Airlines Arena w East Rutherford (2004)

Zasiadał w jury konkursu głównego na 61. MFF w Wenecji (2004). Wyznaczony został na przewodniczącego jury konkursu głównego na 73. MFF w Cannes (2020), ale festiwal ten nie odbył się z powodu pandemii koronawirusa. Lee przewodniczył więc obradom jury rok później na 74. MFF w Cannes (2021).

Filmografia

• 1977: Last Hustle in Brooklyn
• 1980: The Answer
• 1981: Sarah
• 1983: Joe's Bed-Stuy Barbershop: We Cut Heads
• 1986: Ona się doigra (She's Gotta Have It)
• 1988: Szkolne oszołomienie (Szalona buda, School Daze)
• 1989: Rób, co należy (Do the Right Thing)
• 1990: Czarny blues (Mo' Better Blues)
• 1991: Malaria (Jungle Fever)
• 1992: Malcolm X
• 1994: Crooklyn
• 1995: Lumiere i spółka (Lumière et compagnie)
• 1995: Ślepy zaułek (Clockers)
• 1996: Autobus (Get on the Bus)
• 1996: Dziewczyna nr 6 (Girl 6)
• 1997: Cztery małe dziewczynki (4 Little Girls)
• 1998: Pavarotti & Friends for the Children of Liberia
• 1998: Freak
• 1998: Gra o honor (He Got Game)
• 1999: Mordercze lato (Summer of Sam)
• 1999: Pavarotti & Friends 99 for Guatemala and Kosovo
• 2000: Wykiwani (Bamboozled)
• 2000: The Original Kings of Comedy
• 2001: The Concert for New York City (segment Come Rain or Come Shine)
• 2001: A Huey P. Newton Story
• 2001: The Making of 'Bamboozled
• 2002: 25. godzina (25th Hour)
• 2002: 10 minut później: Trąbka (Ten Minutes Older: The Trumpet) (segment We Wuz Robbed)
• 2002: Jim Brown: All American
• 2004: Sucker Free City
• 2004: Ona mnie nienawidzi (She Hate Me)
• 2005: Wszystkie niewidzialne dzieci (All the Invisible Children) (segment Jesus Children of America)
• 2005: Miracle's Boys (reżyseria 2 odcinków: Bond of Brothers oraz New Charlie)
• 2006: Shark (reżyseria pilota serialu)
• 2006: Kiedy puściły wały: Requiem w 4 aktach (When the Levees Broke: A Requiem in Four Acts)
• 2006: Plan doskonały (Inside Man)
• 2007: Lovers & Haters
• 2008: Cud w wiosce Sant Anna (Miracle at St. Anna)
• 2008: M.O.N.Y.
• 2009: Passing Strange
• 2009: Kobe Doin' Work
• 2012: Red Hook Summer
• 2013: Oldboy. Zemsta jest cierpliwa
• 2013: Da Sweet Blood of Jesus
• 2015: Chi-Raq
• 2018: Pass Over
• 2018: Czarne bractwo. BlacKkKlansman (BlacKkKlansman)
• 2020: Pięciu braci (Da 5 Bloods}

Nagrody

• Nagroda Akademii Filmowej
  • Oscar Honorowy: 2016: za całokształt osiągnięć jako reżyser
  • Najlepszy scenariusz adaptowany: 2019: Czarne bractwo. BlacKkKlansman
• Nagroda na MFF w Cannes Grand Prix: 2018: Czarne bractwo. BlacKkKlansman

Linki zewnętrzne

• Spike Lee w bazie IMDb (ang.)
• Spike Lee w bazie Filmweb