Paul Scofield
| |
| Imię i nazwisko |
David Paul Scofield |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
21 stycznia 1922 |
| Data i miejsce śmierci |
19 marca 2008 |
| Zawód |
aktor |
| Współmałżonek |
Joy Parker |
| Lata aktywności |
1940–2006 |
David Paul Scofield[1] (ur. 21 stycznia 1922 w Birmingham, zm. 19 marca 2008 w Susseksie) – angielski aktor uważany za „najlepszego odtwórcę ról szekspirowskich”[2]. Miał charakterystyczny głos, wielokrotny zdobywca najwyższych nagród aktorskich włącznie z Nagrodą Akademii Filmowej[3]. Odznaczony CH i CBE. Trzykrotnie odmówił przyjęcia tytułu szlacheckiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w Birmingham, w hrabstwie Warwickshire, w Anglii, jako syn Mary i Edwarda Harry’ego Scofielda[4]. Kiedy Scofield miał kilka tygodni, jego rodzina przeniosła się do Hurstpierpoint w Susseksie, gdzie jego ojciec był dyrektorem szkoły Hurstpierpoint Church of England School. Jego matka była katoliczką, a ojciec anglikaninem. W wieku dwunastu lat poszedł do Varndean College w Brighton, gdzie odkrył dzieła Szekspira. W 1939, w wieku siedemnastu lat opuścił szkołę i zaczął uczyć się aktorstwa w Croydon Repertory Theatre w Croydon. Krótko po wybuchu II wojny światowej uznano go za niezdolnego do służby w British Army[5].
W 1940 rozpoczął karierę sceniczną od debiutanckiego dramatu Eugene’a O’Neilla Desire Under the Elms w Westminster Theatre i wkrótce został porównany do Laurence’a Oliviera[6]. Grał w Old Rep w Birmingham. Stamtąd udał się do Shakespeare Memorial Theatre w Stratford, gdzie w 1947 wystąpił w Perykles, książę Tyru[7]. W 1948 zagrał Hamleta w Shakespeare Memorial Theatre w Stratford z nieznaną wówczas Claire Bloom jako Ofelią[8].
Za kreację sir Thomasa More w ekranizacji sztuki Roberta Bolta Oto jest głowa zdrajcy (A Man for All Seasons, 1966) w reżyserii Freda Zinnemanna otrzymał Oscara, Nagrodę BAFTA i Złoty Glob dla najlepszego aktora pierwszoplanowego[9]. Z kolei rola Marka Van Dorena w dramacie Roberta Redforda Quiz Show (1994) przyniosła mu nominację do Oscara, Złote Globy 1994 i Nagrody BAFTA w kategorii „Najlepszy aktor drugoplanowy”[9].
W 1943 ożenił się z Joy Parker, z którą miał dwoje dzieci: syna Martina (ur. 1944) i córkę Sarah (ur. 1951). Zmarł 19 marca 2008 w wieku 86 lat w szpitalu niedaleko swojego domu na wsi w Susseksie w Anglii na białaczkę[10].
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
_trailer_1.jpg)
- 1955: Pewna dama (That Lady) – król Hiszpanii Filip II
- 1958: Carve Her Name with Pride – Tony Fraser
- 1964: Pociąg (The Train) – pułkownik Von Waldheim
- 1966: Oto jest głowa zdrajcy (A Man for All Seasons) – sir Thomas More
- 1970: Niżyński (Nijinsky) – Siergiej Diagilew
- 1971: King Lear – król Lir
- 1973: Delikatna równowaga (A Delicate Balance) – Tobias
- 1973: Skorpion (Scorpio) – Siergiej Żarkow
- 1977: Ambasador (The Ambassadors) – Lambert Strether
- 1984: Summer Lightning – Stary Robert Clarke
- 1985: Anna Karenina – Karenin
- 1985: 1919 – Aleksandr Szczerbatow
- 1987: Mister Corbett’s Ghost – Pan Corbett
- 1988: The Attic: The Hiding of Anne Frank – Otto Frank
- 1989: When the Whales Came – ornitolog
- 1989: Henryk V (Henry V) – król Francji Karol VI
- 1990: Hamlet – duch Ojca
- 1992: Utz – doktor Vaclav Orlik
- 1994: Genezis – od stworzenia do potopu (Genesi: La creazione e il diluvio)
- 1994: Quiz Show – Mark Van Doren
- 1996: Mali jeźdźcy (The Little Riders) – Pieter Roden
- 1996: Czarownice z Salem (The Crucible) – sędzia Thomas Danforth
- 1999: Folwark zwierzęcy (Animal Farm) – Boxer (głos)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Personalidade: Paul Scofield (Reino Unido) (port.). InterFilmes.com. [dostęp 2020-02-11].
- ↑ Zmarł Paul Scofield, wybitny odtwórca ról szekspirowskich (pol.). Gazeta.pl. [dostęp 2020-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-24)].
- ↑ Interview-Paul Scofield, A Man For All Seasons (ang.). BBC News. [dostęp 2020-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-11)].
- ↑ Paul Scofield Biography (1922–) (ang.). Film Reference. [dostęp 2020-02-11].
- ↑ Paul Scofield Websites (ang.). Filmbug. [dostęp 2020-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Paul Scofield: The Times obituary (ang.). „The Times”. [dostęp 2020-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-20)].
- ↑ Paul Scofield (1922-2008) (ang.). Found a Grave. [dostęp 2020-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-11)].
- ↑ Scofield, Paul (1922-2008) (ang.). BFI Screenonline. [dostęp 2020-02-11].
- ↑ a b Hal Erickson: Paul Scofield Biography (ang.). AllMovie. [dostęp 2020-02-11].
- ↑ Scofield’s Lear voted the greatest Shakespeare performance (ang.). „The Daily Telegraph”. [dostęp 2020-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-11)].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Paul Scofield w bazie IMDb (ang.)
- Paul Scofield w bazie Filmweb
- Paul Scofield w bazie Notable Names Database (ang.)
- ISNI: 0000 0001 1579 5983
- VIAF: 104001165
- LCCN: n84130839
- GND: 123750458
- BnF: 140437246
- SUDOC: 059208139
- NLA: 36548647
- NKC: xx0179010
- BNE: XX4579981
- NTA: 072434511
- BIBSYS: 99009338
- CiNii: DA1309640X
- PLWABN: 9810603160305606
- NUKAT: n2015045277
- OBIN: 100133
- J9U: 987007576238405171
- CONOR: 63554147
- KRNLK: KAC2020K9275
- LIH: LNB:Cier;=CN
- WorldCat: lccn-n84130839
- Brytyjscy aktorzy teatralni
- Brytyjscy aktorzy filmowi
- Brytyjscy aktorzy telewizyjni
- Laureaci Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego
- Laureaci Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie dramatycznym
- Laureaci nagrody Tony
- Laureaci nagrody BAFTA dla najlepszego aktora pierwszoplanowego
- Laureaci nagrody BAFTA dla najlepszego aktora drugoplanowego
- Ludzie urodzeni w Birmingham
- Urodzeni w 1922
- Zmarli w 2008