Christian Bale
 Christian Bale (2019) | |
| Imię i nazwisko |
Christian Charles Phillip Bale |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
30 stycznia 1974 |
| Zawód |
aktor, producent |
| Współmałżonek |
Sandra Blažić |
| Lata aktywności |
od 1982 |
Christian Charles Phillip Bale (ur. 30 stycznia 1974 w Haverfordwest) − brytyjski aktor filmowy i telewizyjny, producent filmowy. Znany ze swojej wszechstronności i fizycznych przemian w swoich rolach. Laureat wielu nagród, w tym Oscara i dwóch Złotych Globów[1]. Magazyn „Time” umieścił go na swojej liście stu najbardziej wpływowych ludzi na świecie w 2011.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w Haverfordwest[2] jako najmłodsze dziecko i jedyny syn tancerki cyrkowej, klauna Jenny James[3] i biznesmena, pilota Davida Charlesa Howarda Bale (ur. 1939 w Południowej Afryce, zm. 30 grudnia 2003 na chłoniaka złośliwego mózgu)[4][5]. Ze względu na charakter pracy rodziców dorastał wraz z trzema starszymi siostrami Erin, Sharon i Louise[6] w Anglii, Portugalii i stanie Kalifornia[7]. W 1976 jego rodzina pozostawiła Walię i przez cztery lata mieszkała w Bournemouth[8].
Kariera[edytuj | edytuj kod]
Wystąpił w reklamach Lenor (1982) i płatków zbożowych Pac-Man (1983). Później w wieku dziesięciu lat zadebiutował na scenie West End w komedii Larry’ego Shue Nerd (The Nerd) z udziałem Rowana Atkinsona[6]. Następnie trafił na szklany ekran jako książę Aleksy w dramacie telewizyjnym NBC Anastazja: Tajemnica Anny (Anastasia: The Mystery of Anna, 1986)[9] z Amy Irving, Olivią de Havilland, Omarem Sharifem i Susan Lucci. Zadebiutował na kinowym ekranie w dramacie fantasy Mio, mój Mio (Mio min Mio, 1987). Został dostrzeżony przez krytyków i publiczność w dramacie wojennym Stevena Spielberga Imperium Słońca (Empire of the Sun, 1987)[6], w roli, za którą otrzymał nagrodę National Board of Review (NBR) oraz przyznawaną w Los Angeles nagrodę dla Młodego Artysty, 11-letniego Jamesa Grahama, syna amerykańskiego dyplomaty, interesującego się lotnictwem i oddzielonego od rodziny podczas wojny chińsko-japońskiej[10].
Pojawił się w ekranizacji sztuki szekspirowskiej w reżyserii Kennetha Branagha Henryk V (Henry V, 1989), adaptacji telewizyjnej powieści Roberta Louisa Stevensona Wyspa skarbów (Treasure Island, 1990) u boku Charltona Hestona, familijnym filmie przygodowo-muzycznym Disneya Gazeciarze (Newsies, 1992) oraz melodramacie Małe kobietki (Little Women, 1994) z Winoną Ryder. Zajął się dubbingiem, użyczył swojego głosu Thomasowi, bohaterowi filmu animowanego Pocahontas, 1995). W komediodramacie Metroland (1997) zagrał londyńczyka marzącego o karierze artystycznej w Paryżu. W dramacie Idol (Velvet Goldmine, 1998) wystąpił w roli dziennikarza poszukującego twórców londyńskiej sceny glamrockowej. W biblijnym telefilmie NBC Maria, matka Jezusa (Mary, Mother of Jesus, 1999) wcielił się w postać Jezusa z Nazaretu. W kinowej adaptacji komedii szekspirowskiej Sen nocy letniej (A Midsummer Night's Dream, 1999) zagrał zakochanego w Hermii Demetriusza[11].
.jpg)
Za postać nowojorskiego yuppie, który nocami morduje młode kobiety i konkurentów na Wall Street, w ekranizacji książki Breta Eastona Ellisa American Psycho (2000) otrzymał nagrodę Chlotrudis w stanie Massachusetts oraz nominację do brytyjskich nagród – Empire i krytyków londyńskich ALFS. Za kreację w dreszczowcu psychologicznym noir Mechanik (El Maquinista, 2004) został nagrodzony na festiwalu filmowym w Sitges i nominowany do nagrody Saturna. Tytułowa komiksowa rola Batmana w Batman: Początek (Batman Begins, 2005) przyniosła mu nagrodę Saturna i MTV Movie Award[12].
Zdobył Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego za rolę boksera Dickya Eklunda w biograficznym dramacie sportowym Davida O. Russella Fighter (2010). Był też nominowany do Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za rolę zawodowego oszusta Irvinga Rosenfelda w dramacie kryminalnym Davida O. Russella American Hustle (2013), dla najlepszego aktora drugoplanowego jako dr Michael Burry w komediodramacie biograficznym Adama McKaya Big Short (2015) i dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za rolę polityka Dicka Cheneya w komediodramacie biograficznym Adama McKaya Vice (2018).
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
29 stycznia 2000 poślubił Sandrę „Sibi” Blažić (ur. 14 kwietnia 1970 w Chicago)[13], osobistą asystentkę Winony Ryder. Mają córkę Emmaline (ur. 27 marca 2005, w Santa Monica) i syna Josepha (ur. 18 sierpnia 2014)[14].
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Tytuł | Rola | Reżyser |
|---|---|---|---|
| 1986 | Anastazja: Tajemnica Anny (Anastasia: The Mystery of Anna, TV) | książę Aleksy | Marvin J. Chomsky |
| 1987 | Mio mój Mio (Mio min Mio) | Jum-Jum / Benke | Vladimir Grammatikov |
| Imperium Słońca (Empire of the Sun) | Jim Graham | Steven Spielberg | |
| Heart of the Country (miniserial TV) | Ben Harris | Brian Farnham | |
| 1989 | Henryk V (Henry V) | Paź Falstaffa | Kenneth Branagh |
| 1990 | Wyspa skarbów (Treasure Island, TV) | Jim Hawkins | Fraser Clarke Heston |
| 1991 | Perfekcyjne morderstwo (A Murder of Quality, TV) | Tim Perkins | Gavin Millar |
| 1992 | Gazeciarze (Newsies) | Jack 'Cowboy' Kelly / Francis Sullivan | Kenny Ortega |
| 1993 | Dzieci swinga (Swing Kids) | Thomas Berger | Thomas Carter |
| 1994 | Książę Jutlandii (Prince of Jutland) | książę Amled | Gabriel Axel |
| Małe kobietki (Little Women) | Laurie | Gillian Armstrong | |
| 1995 | Pocahontas | Thomas (głos) | Eric Goldberg, Mike Gabriel |
| 1996 | Tajny agent (The Secret Agent) | Stevie | Christopher Hampton |
| Portret damy (The Portrait of a Lady) | Edward Rosier | Jane Campion | |
| Metroland | Chris | Philip Saville | |
| 1998 | Idol (Velvet Goldmine) | Arthur Stuart | Todd Haynes |
| Wszystkie małe zwierzątka (All the Little Animals) | Bobby Platt | Jeremy Thomas | |
| 1999 | Sen nocy letniej (A Midsummer Night's Dream) | Demetriusz | Michael Hoffman |
| Maria, matka Jezusa (Mary, mother of Jesus, TV) | Jezus z Nazaretu | Kevin Connor | |
| 2000 | Shaft | Walter Wade | John Singleton |
| American Psycho | Patrick Bateman | Mary Harron | |
| 2001 | Kapitan Corelli (Captain Corelli's Mandolin) | Mandras | John Madden |
| 2002 | Na wzgórzach Hollywood (Laurel Canyon) | Sam | Lisa Cholodenko |
| Władcy ognia (Reign of Fire) | Quinn Abercromby | Rob Bowman | |
| Equilibrium | kleryk John Preston | Kurt Wimmer | |
| 2004 | Mechanik (El Maquinista) | Trevor Reznik | Brad Anderson |
| Ruchomy zamek Hauru (Hauru no ugoku shiro) | Hauru (głos) | Hayao Miyazaki | |
| 2005 | Batman: Początek (Batman Begins) | Bruce Wayne / Batman | Christopher Nolan |
| Podróż do Nowej Ziemi (The New World) | John Rolf | Terrence Malick | |
| 2006 | Operacja Świt (Rescue Dawn) | Dieter Dengler | Werner Herzog |
| Prestiż (The Prestige) | Alfred Borden | Christopher Nolan | |
| Ciężkie czasy (Harsh Times) | Jim Davis | David Ayer | |
| 2007 | 3:10 do Yumy (3:10 to Yuma) | Dan Evans | James Mangold |
| I’m Not There. Gdzie indziej jestem (Bob Dylan: I’m Not There) | Jack / Pastor John / Bob Dylan | Todd Haynes | |
| 2008 | Mroczny rycerz (The Dark Knight) | Bruce Wayne / Batman | Christopher Nolan |
| 2009 | Terminator: Ocalenie (Terminator Salvation) | John Connor | McG |
| Wrogowie publiczni (Public Enemies) | Melvin Purvis | Michael Mann | |
| 2010 | Fighter | Dicky Eklund | David O. Russell |
| 2011 | Kwiaty wojny (Jīnlíng shísān chāi) | John Miller | Zhang Yimou |
| 2012 | Mroczny rycerz powstaje (The Dark Knight Rises) | Bruce Wayne / Batman | Christopher Nolan |
| 2013 | American Hustle | Irving Rosenfeld | David O. Russell |
| Out Of The Furnace | Russel Baze | Scott Cooper | |
| 2014 | Exodus: Bogowie i królowie (Exodus: Gods and Kings) | Mojżesz | Ridley Scott |
| 2015 | Big Short (The Big Short) | Michael Burry | Adam McKay |
| Rycerz pucharów | Rick | Terrence Malick | |
| 2016 | Przyrzeczenie (The Promise) | Chris | Terry George |
| 2017 | Hostiles | Joseph J. Blocker | Scott Cooper |
| 2018 | Vice | Dick Cheney | Adam McKay |
| 2019 | Le Mans ’66 | Ken Miles | James Mangold |
| 2022 | Thor: Miłość i grom (Thor: Love and Thunder) | Gorr the God Butcher | Taika Waititi |
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
- Nagroda Akademii Filmowej Najlepszy aktor drugoplanowy: 2010 Fighter
- Złoty Glob Najlepszy aktor drugoplanowy: 2010 Fighter
- Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych Najlepszy aktor drugoplanowy: 2010 Fighter
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Christian Bale Awards (ang.). AllMovie. [dostęp 2021-06-19].
- ↑ Christian Bale – Sztárlexikon (węg.). Starity.hu. [dostęp 2017-01-25].
- ↑ Christian Bale (ang.). TV.com. [dostęp 2017-01-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-02)].
- ↑ Christian Bale – What Nationality Ancestry Race (ang.). Ethnicity of Celebs. [dostęp 2017-01-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-13)].
- ↑ Christian Bale (ang.). ČSFD.cz. [dostęp 2017-01-25].
- ↑ a b c Fast Facts (ang.). „TV Guide”. [dostęp 2017-01-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-13)].
- ↑ Christian Bale Biography (1974-) (ang.). Film Reference. [dostęp 2019-01-13].
- ↑ Christian Bale – Actor (rum.). CineMagia.ro. [dostęp 2017-01-25].
- ↑ Christian Bale (ang.). Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-01-25].
- ↑ Rebecca Flint Marx: Christian Bale Biography (ang.). AllMovie. [dostęp 2019-01-13].
- ↑ Christian Bale (30 de Janeiro de 1974) (port.). Filmow. [dostęp 2017-01-25].
- ↑ Christian Bale Awards (ang.). FamousFix.com. [dostęp 2020-08-07].
- ↑ Dating History (ang.). FamousFix. [dostęp 2017-01-25].
- ↑ Mike Larkin (2015-08-18): Daddy uncool! Scruffily dressed Christian Bale sports straggly beard as he carries son Joseph in baby seat at airport (ang.). „Daily Mail”. [dostęp 2017-01-25].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Christian Bale w bazie IMDb (ang.)
- Christian Bale w bazie Notable Names Database (ang.)
- Christian Bale w bazie Filmweb
- ISNI: 0000 0001 2148 6597
- VIAF: 116979537
- LCCN: no99076012
- GND: 137877951
- BnF: 14054094w
- SUDOC: 080690424
- NLA: 35321822
- NKC: xx0036090
- BNE: XX1096939
- NTA: 074263382
- BIBSYS: 1024813
- CiNii: DA1262571X
- PLWABN: 9810560092605606
- NUKAT: n2008115869
- J9U: 987007429243405171
- CANTIC: a12189534
- CONOR: 8565091
- KRNLK: KAC2020K3383
- LIH: LNB:BZum;=CO
- WorldCat: lccn-no99076012
- Brytyjscy aktorzy filmowi
- Brytyjscy aktorzy dziecięcy
- Brytyjscy aktorzy telewizyjni
- Brytyjscy aktorzy głosowi
- Brytyjscy producenci filmowi
- Laureaci Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego
- Laureaci Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego w filmie
- Laureaci Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu
- Laureaci Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych za wybitny występ aktora w roli drugoplanowej
- Urodzeni w 1974