Rewolucja seksualna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Jckowal (dyskusja | edycje) o 18:20, 14 lut 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.

Rewolucja seksualna lub rewolucja obyczajowa – radykalne zmiany społeczno-obyczajowe w cywilizacji zachodniej przełomu lat 60. i 70. XX wieku.

To niezwykle szerokie pojęcie odnosi się nie tylko do zmiany w obyczajowości seksualnej i pewnych trendów w zachowaniach seksualnych, ale ściśle wiąże się także z przewrotem dotychczasowej hierarchii wartości społecznych, nowymi ideologiami, ruchami społecznymi i określonymi wydarzeniami prawno-politycznymi.

Rewolucja obyczajowa była wynikiem ogromnych przemian społecznych, politycznych i gospodarczych, jakie zaistniały w wysokorozwiniętych krajach kapitalistycznych w drugiej połowie XX wieku.

Przemiany charakteryzujące rewolucję obyczajową

Za jedne z przyczyn tych przemian społecznych uważa się także wyprodukowanie pigułki antykoncepcyjnej i opublikowanie Raportu Kinseya, w którym naukowcy ogłosili, że 86% dorosłych ludzi żyje w sprzeczności z dotychczasowym kodeksem obyczajowym amerykańskiego społeczeństwa.

Z rewolucją obyczajową powiązane były również ekologizm oraz postawy pacyfistyczne, anarchistyczne i antyglobalistyczne, które najwyraźniej były reprezentowane przez hippisów czy punków.

Kulminacyjne wydarzenia

Skutki prawne

  • Zniesienie ustaw zabraniających kobietom zamężnym aktywności zawodowej, m.in. w Stanach Zjednoczonych (1964), Francji (1965) i w Holandii (1966).
  • Przyznanie pełnych praw wyborczych kobietom w Szwajcarii (1971), Andorze i San Marino (1973) i w Portugalii (1974).
  • Wprowadzenie lub liberalizacja ustaw o separacjach i rozwodach cywilnych, m.in. w Kanadzie (1968), Włoszech (1970), Portugalii (1975) i w Hiszpanii (1980/1981).
  • Depenalizacja konkubinatów w Bawarii (1969).
  • Wprowadzenie lub urzetelnienie obowiązkowej edukacji seksualnej w szkołach publicznych, a w niektórych krajach także w szkołach prywatnych.
  • Zniesienie przez Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych praw stanowych zabraniających stosowania środków antykoncepcyjnych (1965).
  • Dopuszczenie do sprzedaży pigułki antykoncepcyjnej, m.in. w Stanach Zjednoczonych (1960), Australii, Wielkiej Brytanii, Niemczech Zachodnich i Holandii (1961), Francji (1967), Kanadzie i Nowej Zelandii (1969), Włoszech (1971) i w Hiszpanii (1978).
  • Legalizacja aborcji lub liberalizacja prawa aborcyjnego, m.in. w Wielkiej Brytanii (1967), Kanadzie (1969), Finlandii (1970), Stanach Zjednoczonych i Danii (1973), Szwecji (1974), Francji i Austrii (1975), Niemczech Zachodnich (1976), Izraelu i Nowej Zelandii (1977), Włoszech i Luksemburgu (1978), Norwegii (1979) i w Holandii (1980/1981).
  • Dekryminalizacja prostytucji.
  • Legalizacja pornografii, m.in. w Danii i Holandii (1967-1969), Szwecji (1971), Niemczech Zachodnich (1973) i we Włoszech (1976).
  • Zniesienie kar za dobrowolne kontakty homoseksualne, m.in. w Illinois (jako pierwszym stanie USA, 1962), Izraelu (1963), Anglii i Walii (1967, Sexual Offences Act 1967), Niemczech Zachodnich i Kanadzie (1969), Austrii i Finlandii (1971), Norwegii (1972), Malcie (1973) i w Hiszpanii (1978).
  • Uchwalenie prawa do rejestracji konkubinatów (w tym także jednopłciowych) w Holandii (1979).
  • Wyjęcie spod prawa miejskiego anarchistycznej dzielnicy Christianii w Kopenhadze w ramach tzw. „eksperymentu socjalnego” (1973).

Konflikt pokoleń

W latach 60. gwałtowne uprzemysłowienie, rozwój technologii, niekontrolowana migracja ze wsi do miast i postęp w dziedzinie medycyny przyczyniły się do znaczącej poprawy warunków życia całych społeczności, szczególnie w Europie Zachodniej i w Japonii, w których zmiany te dokonały się najszybciej. Nad społeczeństwami krajów wysokorozwiniętych przestały już wisieć widma głodu, braku miejsca zamieszkania, bezrobocia i śmiertelnych epidemii. Podstawowe potrzeby człowieka zostały już w pełni zaspokojone, dlatego też w duchu rozwijającego się pracoholizmu i konsumpcjonizmu, wielu ludzi, zwłaszcza młodych, zaczęło zdawać sobie sprawę z ograniczeń wolności jednostki przez władzę pieniądza i z ubocznych skutków modernizacji. Z jednej strony wszechobecny dobrobyt i konsumpcjonizm, dynamiczny rozwój wielkich aglomeracji i znaczące osiągnięcia technologiczne. Z drugiej zaś wciąż powszechna dyskryminacja mniejszości etniczno-rasowych, bieda w poprzemysłowych miastach i w dzielnicach zamieszkanych przez imigrantów, brak wystarczających świadczeń socjalnych dla robotników i degradacja środowiska naturalnego. Uczuciom dumy z postępu cywilizacyjnego towarzyszyły uczucia niespełnionych nadziei, niepewności jutra i strachu przed przyszłością, czy też trudności odnalezienia się we współczesnym, niezwykle szybko zmieniającym się świecie.

Zarówno amerykańska, europejska, australijska, jak i japońska młodzież urodzona w powojennym boomie demograficznym i przyzwyczajona do życia w luksusie, nie znała trudności okresu wojennego, a wartości i zasady ważne dla ich rodziców, dla nich nie miały tak istotnego znaczenia. Rodzice, szkoły, uczelnie i Kościoły próbowały kontrolować zachowania młodzieży, narzucać im swoje systemy wartości i poglądy oraz zmuszać do uznawania tych zasad moralnych i etycznych, które wyznawała ogromna większość danego społeczeństwa. Ale osoby nastoletnie i dwudziestoletnie miały poczucie własnej tożsamości, wolały samodzielnie poszukiwać sensu życia i podążać własnymi ścieżkami. Zrozumienia, wsparcia i spełnienia szukały w kołach rówieśniczych, powstających jak grzyby po deszczu fanklubach muzycznych, subkulturach młodzieżowych i różnego rodzaju czasopismach. Dzięki muzyce popularnej rozkwitł przemysł muzyczny, wspierany przez telewizję, radia tranzystorowe i płyty długogrające. Lecz muzyka The Beatles, The Rolling Stones czy The Animals na ogół nie była akceptowana przez osoby po 30 roku życia. Uważały one bowiem, że beatlemania jest tożsama z demoralizacją młodzieży i wypaczeniem kultury w klasycznym ujęciu. Młodzież odrzucała wszystko, co charakteryzowało świat dorosłych. Począwszy od rywalizacji zawodowej i politycznej, moralności i uczestnictwie w praktykach religijnych, a na modzie skończywszy. Powiększała się zatem przepaść międzypokoleniowa. Rodzice i nauczyciele stracili autorytet u młodzieży. Nasiliły się wagary, ucieczki z domów i popełnianie wykroczeń przez skontestowanych młodocianych.

Ale pomimo bardzo wyraźnego konfliktu pokoleń, pod wpływem nowych idei znaczna część starszej generacji zaczęła zdawać sobie sprawę ze staroświeckości powszechnie obowiązujących systemów normatywnych, konformizmu. Zmieniła więc stosunek do podziałów płci, małżeństw, rozwodów i seksu. Po raz pierwszy w historii Zachodu to dorośli zaczęli dostosowywać się do trendów panujących wśród nastolatków i dwudziestolatków i od swych dzieci przyswajać wiele stylów w ubiorze, wzorów zachowań i poglądów. Z tego powodu wielu rodziców odrzuciło model surowego wychowania w poczuciu odpowiedzialności i dyscypliny na rzecz pozbawionego stosowania kar cielesnych, zakazów spotkań towarzyskich czy zakazu oglądania telewizji. Dobro dzieci (rozumiane także poprzez daleko posuniętą tolerancję dla ich wybryków) stało się nadrzędnym celem w rodzinach, zaś obowiązki rodziców wobec swych pociech stały się ważniejsze, niż ich prawa wobec nich. Osoby nastoletnie i dwudziestoletnie wydawały się zdominować większość dziedzin życia. Liczne firmy produkujące i media zauważyły wśród nich potencjalnych i bardzo znaczących klientów. Sponsorowały młodzieżowe organizacje i festiwale muzyczne, przygotowywały specjalnie dla nich audycje radiowe i telewizyjne oraz emitowały reklamy skierowane przede wszystkim do osób poniżej 25 roku życia. Zaś firmy kosmetyczne i odzieżowe na rynek wypuszczały kreacje i produkty zgodne z oczekiwaniami młodego pokolenia.

Rewolty studenckie

Dla studentów decydującą przyczyną buntów był konflikt wokół systemu nauczania w szkołach wyższych. Studenci byli ludźmi dorosłymi i choć niektórzy wciąż pozostawali na utrzymaniu rodzin, to jednak w sporej części pracowali dorywczo i nierzadko dysponowali większymi, lub przynajmniej porównywalnymi majątkami, jak ich rodzice. Brali czynny udział w życiu politycznym, ale nie mieli wpływu na własne uczelnie, gdzie obowiązywały stare programy studiów, które nie przygotowywały do życia i pracy zawodowej, jak i kompletnie ograniczały indywidualne myślenie i nie pozwalały na rozwijanie własnych, niepowtarzalnych umiejętności. Studia miały charakter bardzo sformalizowany i niedostosowany do aktualnych potrzeb. Panowało w nich pełne uzależnienie od zwierzchności akademickiej i młodzież nie była dopuszczana do głosu. Studenci pragnęli zwiększyć swój udział w zarządzaniu uczelniami. Występowali przeciwko np. zbyt małej ilości miejsc w stosunku do kandydatów na studia, rosnącym opłatom za edukację na szczeblu wyższym, formom oceniania i korupcji wśród władz akademickich. Manifestowali także sprzeciw wobec całych aparatów państwowych i zwłaszcza w krajach zachodnioeuropejskich i w Japonii wiązali się ze środowiskami anarchokomunistycznymi. Tak duże konflikty międzypokoleniowe i kontrasty społeczne doprowadzały do nierzadkich wybuchów strajków i demonstracji studenckich przeciwko tradycyjnym wartościom społecznym i kulturowym oraz administracji i instytucjom państwowym ograniczającym swobodę działania. Było to zjawisko ogólnoświatowe, zauważalne nie tylko w kapitalistycznych krajach wysokorozwiniętych, które szczególnie nasiliło się w latach 1968 i 1969.

W Stanach Zjednoczonych, Australii i w Nowej Zelandii niezadowolenie było spowodowane przede wszystkim dyskryminacją mniejszości etnicznych i rasowych (Indian, Metysów, Afroamerykanów, Aborygenów czy Maorysów) oraz wojną wietnamską. W państwach tych zaostrzyły się bowiem konflikty między bogatymi i biednymi warstwami społeczeństw, ponieważ poborowi wysyłani do Wietnamu Południowego pochodzili w większości z tych ostatnich. Studenci pochodzący na ogół z zamożniejszych rodzin nie podlegali poborowi do wojska. I choć początkowo w Stanach Zjednoczonych poparcie dla wojny wietnamskiej było bardzo duże, z czasem znaczna większość Amerykanów uświadomiła sobie, że działania wojsk amerykańskich w Wietnamie Południowym są zbrodnicze, a nawet ludobójcze. Doprowadziło to do ogromnego spadku zaufania do sił zbrojnych i instytucji rządowych. Pierwsze bunty wybuchły na uniwersytetach Michigan w Detroit, Kalifornijskim w Berkeley, Harvardzie w Cambridge i Columbii w Nowym Jorku. Pacyfistyczne i antyrasistowskie strajki na najbardziej prestiżowych uczelniach w kraju stały się podwaliną ogólnonarodowego oporu przeciwko polityce prezydenta Lyndona Johnsona i prawom stanowym Głębokiego Południa. Wiele z nich skończyło się tragicznie dla kilkuset osób i ich rodzin.

Z kolei na Starym Kontynencie strajki na uniwersytetach Edynburskim, Hull i Keele w Wielkiej Brytanii, Katolickim Uniwersytecie Leuven w Belgii, uniwersytetach Hanowerskim, Johanna Wolfganga Goethego czy Wolnym Uniwersytecie Berlina w Niemczech Zachodnich oraz na uniwersytetach Mediolańskim, Piza i Sapienza we Włoszech i przede wszystkim na uniwersytetach Nanterre i na Sorbonie we Francji doprowadziły do demonstracji i zamieszek w ośrodkach akademickich i w miastach przemysłowych w niemal całej Europie Zachodniej. Pociągnęły one za sobą związki zawodowe, członków lewicowych partii politycznych, intelektualistów, ekologów i imigrantów. W szczytowym okresie ostatnich dni maja i na początku czerwca 1968 roku we Francji (Paryski Maj) według różnych ocen strajkowało nawet 10 do 15 milionów osób. Okupowano uczelnie, fabryki i państwowe urzędy, palono samochody, dewastowano przystanki autobusowe, stacje metra, sklepy i restauracje. Wrzenie było na tyle poważne, że rząd prezydenta Charles’a de Gaulle’a zagroził wprowadzeniem stanu wojennego. Nie inaczej było w Japonii, w której protesty wybuchłe na uniwersytetach Japońskim, Tokijskim, Waseda, Meiji i Keiō rozlały się na ponad 370 uczelni wyższych w całym kraju, a wiele spośród nich z powodu brutalnych zamieszek, stawiania barykad i podpaleń zostało zamkniętych na czas rozruchów, czyli na kilka miesięcy. W niektórych miastach Japonii zamieszki ograniczały się nie tylko do terenów uniwersyteckich, ale także do budynków rządowych, posterunków policji, szpitali wojskowych, dworców kolejowych, portów lotniczych oraz znienawidzonych amerykańskich baz wojskowych i placówek dyplomatycznych. Niemal wszystkie z tych rozruchów doprowadziły do mniejszych lub większych starć z siłami porządkowymi, a niekiedy nawet z wojskiem, jak chociażby w Paryżu, Lille, Lyonie, Montpellierze, Bordeaux, Tuluzie, Bonn, Essen, Karlsruhe, Hanowerze, Stuttgarcie, Frankfurcie, Berlinie Zachodnim, Madrycie, Barcelonie, Bilbao, San Sebastián, Atenach, Meksyku (Noc Tlatelolco) czy też w Tokio, Kioto i na Okinawie. Kryzys i paraliż społeczno-polityczny w niektórych państwach był na tyle bardzo poważny, iż wydawało się, że np. Niemcy Zachodnie, Francja i Japonia są na skraju wojny partyzanckiej albo rewolucji marksistowskiej. Skończyło się jednak na wielkich reformach administracyjnych oraz przedterminowych wyborach prezydenckich i parlamentarnych w niektórych państwach. Rewolty te dokonały głębokich zmian w świadomości społeczeństw. Ówcześni studenci, określani jako „pokolenie '68” stali się po kilku lub kilkunastu latach elitą społeczną i polityczną w swoich krajach.

Emancypacja kobiet i mniejszości seksualnych

Obok nastolatków i studentów w obronie swoich praw stawały również kobiety i mniejszości seksualne. Równouprawnienie nie we wszystkich społeczeństwach było sprawą oczywistą. Nawet w tak demokratycznych krajach, jak Stany Zjednoczone, Kanada czy Szwajcaria, kobiety stykały się z nierównością i z dyskryminacją. Ale oprócz walki o zniesienie ostatnich przepisów segregujących człowieka ze względu na płeć, feministki walczyły także o większy udział w życiu publicznym, o równe szanse zawodowe, o prawo do planowanego rodzicielstwa i o wprowadzenie obiektywnej edukacji seksualnej do szkół. Domagały się również zwrócenia uwagi na tak poważne i powszechne problemy, jak molestowanie seksualne, gwałt i przemoc domowa. Zakładały na niespotykaną dotąd skalę schroniska dla kobiet i dzieci wykorzystywanych seksualnie i maltretowanych fizycznie czy psychicznie przez członków swych rodzin. W większości społeczeństw kobiety wciąż były utożsamiane ze stereotypowymi rolami wiernych małżonek i opiekuńczych matek, od których oczekiwano przedmałżeńskiej niewinności seksualnej, uległości wobec mężczyzn, sumienności w wykonywaniu prac domowych i wybitnego poświęcania się rodzinie. Feministki drugiej fali starały się skutecznie zmienić ten ścisły podział ról głosząc hasła budzenia świadomości oraz teorie z zakresu socjologii płci zwiastując tym samym utworzenie w przyszłości nowego kierunku akademickiego, jakim jest gender studies. Towarzyszyły temu liczne kampanie, strajki i zakładanie organizacji feministycznych. Ponadto druga fala feminizmu angażowała się we wzbogacenie kultury i cywilizacji wartościami kobiecymi, np. poprzez twórczość artystyczną i działalność licznych stowarzyszeń czy fundacji. Zakładały kobiece wydawnictwa, czasopisma, księgarnie, kawiarnie, teatry, zespoły muzyczne, stacje radiowe, stacje telewizyjne i grupy filmowe. Najbardziej znanym symbolem amerykańskiego feminizmu drugiej fali stała się Betty Friedan, która w książce „Mistyka kobiecości” dała do zrozumienia, że kobiety nie powinny wstydzić się swych marzeń i ambicji związanych z wykształceniem i karierą zawodową.

Wyzwalające się kobiety coraz wyraźniej buntowały się przeciwko podwójnym standardom normatywnym, zgodnie z którymi w sferze seksualnej mężczyznom wolno było wiele, a kobietom nic. Zaczęły one odrzucać seks w rozumieniu wyłącznie reprodukcyjnym i obowiązku pożycia małżeńskiego, a zaczęły się domagać czerpania z niego także satysfakcji. W związku z tym wiele młodych kobiet otwarcie manifestowało swoje zainteresowanie mężczyznami i sprawami związanymi z seksualnością człowieka. Przełamywały wymuszoną przez społeczeństwo skromność i niewinność coraz chętniej prowokując i szokując obscenicznym zachowaniem i wyglądem. Ubierały się w wydekoltowane bluzeczki i niezwykle popularne w tym czasie spódniczki mini, które z każdym sezonem coraz bardziej odkrywały uda. Robiły sobie wyzywające makijaże, paliły papierosy, piły alkohol i zażywały narkotyki, a w mowie posługiwały się wulgaryzmami. Nie wracały na noce do domów, lub sprowadzały sobie do nich kochanków i przygodnych partnerów seksualnych. Dziewictwo i wstrzemięźliwość seksualna przestały być modne, jeśli nie powodem do wstydu. Taki wizerunek kobiety kreowały także kino, media i muzyka, a Marilyn Monroe, Elizabeth Taylor, Sophia Loren, Brigitte Bardot, France Gall, Jane Birkin, Jane Fonda, Raquel Welch, Sharon Tate, Ursula Andress czy też Uschi Obermaier stały się ikonami seksu lat 50. i 60. lub lat 60. i 70. Dla większości feministek było to jedną z oznak wyzwolenia się kobiet.

Druga fala feminizmu w swym najradykalniejszym wydaniu najburzliwej przelała się przez Stany Zjednoczone, Kanadę, Australię, Holandię, Niemcy Zachodnie i Skandynawię, ale także i przez Włochy. We Włoszech spór dotyczył przede wszystkim przemocy domowej, roli kobiet w małżeństwach, rozwodów i planowanego rodzicielstwa. W latach 70. we Włoszech ruszyła wielka kampania na rzecz legalizacji cywilnych rozwodów, antykoncepcji i aborcji, wbrew wyraźnie negatywnemu stanowisku Kościoła rzymskokatolickiego. Liberalne media, lewicowe partie polityczne i fundacje kobiece organizowały liczne audycje medialne, warsztaty, konferencje i wiece proaborcyjne, a włoskie miasta, szczególnie na północy kraju, wrzały od kilkusettysięcznych demonstracji feministek, antyklerykałów i anarchokomunistów. Prawo do przerywania ciąży było przyczyną bardzo burzliwych debat parlamentarnych, aż ostatecznie rząd chadecki zdecydował się w tej sprawie głos oddać całemu narodowi. Wcześniejsze sondaże pokazywały, że większość Włochów jest przeciwna legalizacji aborcji, dlatego też Kościół nie skrytykował decyzji rządu, jakoby to społeczeństwo miało decydować o prawie do aborcji. Ale ku zaskoczeniu włoskiego kleru, ostatecznie w ogólnokrajowym referendum 2/3 Włochów poparło uchwalenie prawa do przerywania ciąży, co poskutkowało legalizacją aborcji na życzenie w tym kraju w roku 1978. Po tej i wcześniejszych porażkach z ruchem feministycznym przegrany i osłabiony Kościół włoski zdecydował się na bardzo długie lata wycofać z życia politycznego kraju.

Większość feministek stawała także po stronie mniejszości seksualnych popierając ich prawa. Przepisy prawne zakazujące praktyk homoseksualnych wciąż funkcjonowały w niektórych krajach Zachodu. Znaczna większość „ujawnionych” gejów, lesbijek, biseksualistów, transwestytów czy transseksualistów stykała się z powszechną dyskryminacją i nietolerancją w rodzinach, miejscach zamieszkania czy w miejscach pracy. Pozostali zmuszeni byli do szukania pomocy wśród poradni psychoterapeutycznych i podejrzanych ośrodków religijnych, zakładania „fikcyjnych rodzin” i prowadzenia podwójnego trybu życia, lub życia w izolacji i samotności. W walce ze zmianą sytuacji mniejszości seksualnych miała służyć aktywna działalność zakładanych organizacji broniących praw LGBT. W radiu i telewizji po raz pierwszy zaczęto emitować audycje publicystyczne i edukacyjne oraz wywiady poświęcone gejom czy lesbijkom. Zaś codzienna prasa i kolorowe czasopisma pomagały w wydostaniu się środowiska gejowskiego z podziemi. Zainteresowanie życiem społecznym, rodzinnym i seksualnym osób LGBT stale rosło, dzięki czemu zwrócono uwagę na ich rzeczywiste problemy. Osoby o orientacji innej, niż heteroseksualna, stały się także natchnieniem dla wielu artystów. Kino, literatura, malarstwo i muzyka szybko przepełniły się wątkami homoseksualnymi.

Czerwiec 1969 roku okazał się przełomowym dla mniejszości seksualnych, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych. Wtedy to klienci gejowskiego klubu Stonewall Inn w nowojorskiej dzielnicy Greenwich Village po raz pierwszy zaprotestowali przeciwko nalotowi policji i nieuzasadnionemu aresztowaniu kilku osób. Opór ten doprowadził do 3-dniowych zamieszek na ulicach dzielnicy, w których udział wzięło tysiące osób. Wydarzenie to odbiło się szerokim echem w całym zachodnim świecie i było pierwszym wspólnym oporem większej grupy mniejszości seksualnych przeciwko władzom, gdyż geje i lesbijki nigdy wcześniej nie działali razem.

 Osobny artykuł: Stonewall (wydarzenia).

Pod wpływem tego, w niektórych miastach Stanów Zjednoczonych, Kanady, Australii i Europy Zachodniej w latach 70. zaczęły odbywać się pierwsze manifestacje Gay Pride, Gay and Lesbian Mardi Gras i Christopher Street Day upamiętniające zamieszki Stonewall. Pierwsze i zarazem największe tego typu demonstracje odbywały się w Los Angeles, San Francisco, Atlancie, Waszyngtonie, Chicago, Nowym Jorku, Toronto, Sydney i w Melbourne oraz mniej liczne w Brisbane, Adelaide, Canberze, Minneapolis, Detroit, Filadelfii, Bostonie, Ottawie, Montrealu, Paryżu, Londynie, Hadze, Amsterdamie, Gandawie, Antwerpii, Münsterze, Frankfurcie, Stuttgarcie, Monachium, Bremie, Berlinie Zachodnim, Bernie, Zurychu, Sztokholmie, Örebro, Malmö, Kopenhadze, Turynie, Bilbao i w Barcelonie. Początkowo manifestacje te, zwłaszcza w Europie przypominały upolitycznione pikniki, niewielkie wiece i krzykliwe protesty uliczne. Dopiero z czasem przerodziły się w olbrzymie i barwne parady taneczne. W ciągu kilku lat w krajach Zachodu uformował się potężny i niezwykle wpływowy ruch LGBT. Do orientacji homoseksualnej lub biseksualnej zaczęło się przyznawać wielu artystów, intelektualistów i działaczy społecznych. Wśród nich byli tacy pisarze i pisarki, jak Harold Acton, Edward Albee, William Burroughs, Allen Ginsberg, Pier Paolo Pasolini, Tove Jansson i Susan Sontag, aktorzy i aktorki Paul Winfield, Jean Marais, Ian McKellen, Derek Jacobi, Dirk Bogarde, Marlon Brando, Richard Chamberlain, Katharine Hepburn i Georgina Beyer oraz przedstawiciele świata muzyki, tacy jak Gary Burton, Elton John, Freddie Mercury, Lou Reed, Joan Baez i Dusty Springfield i wszechstronny artysta, znany przede wszystkim jako mistrz pop-artu, Andy Warhol. Pod wpływem upowszechnienia się edukacji na szczeblu wyższym, wzrostu zainteresowania naukami społecznymi, psychologicznymi i seksuologicznymi, upowszechnienia się telewizji, działalności ruchu LGBT i artystów światowej sławy, społeczeństwa zachodnie zaczęły zmieniać stosunek do mniejszości seksualnych na bardziej przyjazny. Wielu heteroseksualistów odwiedzało miejsca spotkań homoseksualistów i transwestytów, jak i brało udział w paradach gejowskich. Niektóre partie polityczne (głównie liberalne i socjaldemokratyczne) do swych programów dołączyły obronę praw i realizację postulatów ruchu LGBT. Dodatkowo na korzystną zmianę prawną i polityczną w stosunku do mniejszości seksualnych bardzo duży wpływ miał fakt, że w wielu państwach zachodnich homoseksualizm został wykreślony z listy chorób psychicznych i problemów zdrowotnych przez krajowe i międzynarodowe towarzystwa psychologiczne i psychiatryczne.

W państwach bloku wschodniego

Niewielkie wpływy rewolucji seksualnej dało się także odczuć w krajach komunistycznych, zwłaszcza w Niemczech Wschodnich, Czechosłowacji i na Węgrzech, oraz w mniejszym stopniu w Polsce Ludowej, Jugosławii i w Bułgarii. Również do niektórych krajów rządzonych przez dyktatury wojskowe, pomimo cenzury i represji przeniknęły pewne hasła rewolucji, np. do Hiszpanii, Portugalii i do Grecji wraz z rozwojem turystyki zagranicznej, czy do Brazylii i do Argentyny. Społeczeństwa tych krajów żyły na dużo niższym poziomie, niż mieszkańcy wysokorozwiniętych krajów kapitalistycznych. Dla mieszkańców Europy Wschodniej, Hiszpanii i krajów latynoamerykańskich największymi problemami społecznymi były nie znużenie dobrobytem, przesyt materializmem i zachłyśnięcie się konsumpcjonizmem, ale bieda, ograniczanie podstawowych praw człowieka i represje ze strony władzy. Dlatego też młodzież zza żelaznej kurtyny nie rozumiała problemów młodzieży ze świata kapitalistycznego, jak i odwrotnie.

W Polsce, Czechosłowacji i w Jugosławii w 1968 roku także doszło do rewolt studenckich na tle społeczno-politycznym. Były to demonstracje skupione głównie przeciwko reżimowi komunistycznemu i za przywróceniem demokracji. Więcej podobieństw między młodzieżą z tych dwóch światów było w kwestiach obyczajowych. W krajach Europy Wschodniej w latach 60. XX w. i 70. XX w. również zarysowały się wyraźny konflikt pokoleń, nieznacznie swobodniejsze podejście do etyki seksualnej i eksperymentowanie ze sprowadzanymi z Zachodu substancjami psychotropowymi lub z produkowaniem własnych (np. kompotu). Zmiany te dokonywały się jednak dużo wolniej i w łagodniejszej formie, szczególnie w konserwatywnej obyczajowo części społeczeństw, w których seksualność człowieka wciąż pozostawała tematem tabu nawet w kręgach młodzieżowych. Ton moralności publicznej nadawała głównie władza. W Polsce towarzysz Wiesław z niezwykłą dosadnością wyrażał potępienie dla zdrad małżeńskich, prostytucji i pornografii. Zbulwersowanie wywoływała u niego i u jego małżonki Liwy Szoken zw. Zofią Gomułkową Kalina Jędrusik – polski symbol seksu lat 60. XX w. Komunistyczna cenzura ograniczała swobodny przepływ informacji i zwalczała większość zachodnich ideologii, a Milicja Obywatelska i Służba Bezpieczeństwa stale inwigilowały środowiska hippisowskie i anarchistyczne, rozpędzały nielegalne zloty i zamykały komuny. Homoseksualizm choć formalnie nie podlegał karze, geje i transwestyci w rzeczywistości często byli prześladowani przez służby porządkowe i osadzani w aresztach lub nawet zakładach karnych pod pretekstami obrazy moralności publicznej, prostytuowania się lub popełnienia innych przestępstw. Środki antykoncepcyjne choć legalne, były niezbyt dobrze znane i trudno dostępne, a pornografia i prostytucja początkowo zakazane. Dopiero pod koniec lat 70. XX w., a zwłaszcza w latach 80. XX w. komunistyczna cenzura obyczajowa nieznacznie zelżała. Dzięki temu w odosobnionych miejscach nad jeziorami i nad Bałtykiem bez większych ograniczeń zakładano plaże dla naturystów. W polskich produkcjach filmowych i czasopismach niekiedy mogły ukazywać się akty, dyskretne sceny łóżkowe i kontrowersyjne romanse. W kioskach i na straganach „spod lady” można było zaopatrzyć się w czasopisma pornograficzne, przemycane z Zachodu oraz w inne materiały o charakterze seksualnym. Zaś w domach wczasowych i w hotelach pełno było pań do towarzystwa, mogących swobodnie świadczyć usługi seksualne. W krajach komunistycznych pełna rewolucja seksualna dokonała się (a w wielu dokonuje się nadal) dopiero po upadku autorytarnych i totalitarnych systemów politycznych i przywróceniu demokracji na przełomie lat 80. i 90. XX w.

Przypisy

  1. ↑ Sheetal Malhotra. Impact of the Sexual Revolution: Consequences of Risky Sexual Behaviors. „Journal of American Physicians and Surgeons”. 3 (13), 2008. 
  2. ↑ Jesús Fernández-Villaverde, Jeremy Greenwood, Nezih Guner: From shame to game in one hundred years: An economic model of the rise in premarital sex and its de-stigmatisation. 2010.
  3. ↑ Używanie substancji psychoaktywnych – wyniki badania ESPAD 2007. Narkomania, 2008.

Bibliografia

  • James Peterson: Stulecie seksu. Dom Wydawniczy Rebis, 2003.
  • Nick Yapp: Gettyimages lata 60. Wydawnictwo Konemann, 2005.
  • Life: Our century in pictures Richarda Stolleya i Tony’ego Chiu; wydawnictwo Bulfinch (1999); rozdział 1963 – 1975 : Dissent and disobedience.
  • Japan in the 1960s; Newsletter Instytutu Nauk Społecznych; Uniwersytet Tokijski (1999).
  • Socjologia Anthony’ego Giddensa; wydawnictwo PWN (2006); rozdział 5 Płeć kulturowa i seksualność, rozdział 7 Rodziny, rozdział 17 Religia.
  • Wprowadzenie do socjologii Barbary Szackiej; wydawnictwo Oficyna Naukowa (2003); rozdział 15 Różnice płci jako różnice społeczne, rozdział 16 Sfera reprodukcji i rozdział 18 Sfera ekspresyjno-integracyjna.
  • Historia powszechna XX wieku Antoniego Czubińskiego; Wydawnictwo Poznańskie (2006); część V Zimna wojna (1945-1991); rozdział Rewolucja społeczna i ideowo-polityczna lat 60., podrozdział Rewolucja obyczajowa i bunt studentów.
  • Historia doktryn politycznych i prawnych (podręcznik akademicki) Krystyny Chojnickiej i Henryka Olszewskiego; wydawnictwo Ars Boni et aequi (2004); rozdział 12 Świat po roku 1968.
  • Historia, ludzie i epoki (podręcznik dla szkół średnich, klasa 3) Grzegorza Szymanowskiego i Piotra Trojanowskiego; wydawnictwo Znak (2003); część V rozdział 45 Kultura, kontrkultura i postkultura.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rewolucja_seksualna&oldid=52484218”