Bóstwa słowiańskie
 |
Ten artykuł od 2011-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać (wiarygodne) źródła, najlepiej w formie dokładnych przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Bogowie słowiańscy stanowili najczęściej personifikacje wszechmocnej przyrody lub poprzez poszczególne aspekty natury przejawiali swe istnienie. Panteon słowiański nie posiadał specjalnie spersonalizowanej hierarchii - w różnych regionach, jako głównego patrona, obierano różnych bogów.
Bogowie i bóstwa potwierdzeni różnymi źródłami[edytuj | edytuj kod]
C[edytuj | edytuj kod]
D[edytuj | edytuj kod]
J[edytuj | edytuj kod]
M[edytuj | edytuj kod]
P[edytuj | edytuj kod]
R[edytuj | edytuj kod]
S[edytuj | edytuj kod]
Ś[edytuj | edytuj kod]
T[edytuj | edytuj kod]
W[edytuj | edytuj kod]
Niepotwierdzone, wątpliwe (w tym panteon Długosza)[edytuj | edytuj kod]
Panteon Długosza i inne bóstwa o niepewnej autentyczności[edytuj | edytuj kod]
Pierwszą relacją o bóstwach słowiańskich, którą trudno zweryfikować, jest pochodząca z II połowy XIII wieku Knýtlinga saga, stanowiąca uzupełnienie Gesta Danorum Saksa Gramatyka. Oprócz bóstw wspomnianych przez Saksa pojawiają się dwa nowe imiona bóstw czczonych na Rugii, których interpretacja i wiarygodność nastręcza trudności. Imię pierwszego bóstwa, Tjarnaglofi proponuje się najczęściej odczytać jako Czarnogłów i powiązać wówczas ze wspomnianym przez Helmolda Czarnobogiem. O wiele więcej trudności sprawia Pizamar.
Najobszerniejszym źródłem zawierającym trudne do weryfikacji imiona bóstw słowiańskich jest panteon zawarty w kronice Jana Długosza. Długosz wspomina kilka bóstw, które nie pojawiają się we wcześniejszych źródłach, część z nich przedstawiając jako analogie do bóstw greckich.
Obecnie przeważa pogląd, że imię Jesza zostało wzięte z zawołania ludowego, w czasach współczesnych autorowi już nieczytelnego. Niejasne jest, skąd Długosz zaczerpnął imiona Dzidzileyla. W przypadku bóstw Żywie i Pogoda wskazuje się na podobieństwo do połabskich Siwy i Podagi). Przeważnie za nieautentyczną uważa się Dziewannę.
Najwięcej rozbieżności występuje przy weryfikacji Łady i Nyi. Współcześnie spora część badaczy przyjmuje te dwa bóstwa za autentyczne. W 1492 w Kronice Saskiej Konrada Bothego wzmiankowane są dwa imiona bóstw, które miały być czczone we wczesnym średniowieczu na Połabiu: Flins i Krodo.
Najpóźniejszą chronologicznie jest wzmianka Macieja Miechowity z 1519 o Lelu i Polelu oraz Pogwizdzie. Sprawa autentyczności Lela i Polela jest przedmiotem licznych sporów, gdyż porusza problem indoeuropejskiego modelu bliźniaczych bóstw.
