Pałac Rheinbabenów
 nr rej. A/1661/95 z 20 czerwca 1995 roku[1]
| |
 Pałac Rheinbabenów od strony Parku Górnik (z lewej strony oranżeria) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ budynku | |
| Ukończenie budowy |
1836 lub 1870[a] |
| Ważniejsze przebudowy |
1906/1907 |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele |
Schwellengröbel, Rheinbaben |
| Obecny właściciel |
gmina Siemianowice Śląskie |
Położenie na mapie Siemianowic Śląskich  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°19′03,1″N 19°00′14,4″E/50,317528 19,004000
| |
Pałac Rheinbabenów (pot. Zameczek[2], niem. Schloss Michalkowitz[3]) – pałac z 1836 bądź 1870 roku[a], przebudowany w 1906/1907 roku (dobudowano wówczas oranżerię), w Siemianowicach Śląskich-Michałkowicach, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Pierwotny dwór w Michałkowicach był własnością rodu Mieroszewskich. Został zbudowany z drewna, z wyjątkiem murowanych fundamentów, jednak od XVI wieku był on wzmacniany poprzez budowanie murowanych pięter o kształtach kwadratu lub prostokąta, dobudowywanie parkanu oraz wieży wznoszącej się nad wrotami. W 1741 roku ostatni przedstawiciel rodu Mieroszewskich – Jan Krzysztof wydał swoją córkę za niemieckiego podporucznika z rodu Schwellengröbel. Michałkowice przeszły pod władanie rodu Schwellengröbel, a następnie Rheinbabenów.
Ród Rheinbabenów wzniósł pałac w 1836[4] bądź 1870 r.[5][a]
W 1892 roku pałac nabył Hugo zu Hohenlohe-Öhringen[6]. Budynek został przebudowany w 1906[7] lub 1907 roku[1] – dodano oranżerię, którą zaprojektował Louis Dame[7].
Po II wojnie światowej właścicielem Zameczku stała się Kopalnia Węgla Kamiennego Michał, która przekształciła go w Zakładowy Dom Kultury. Następnie pałac podlegał kopalni węgla kamiennego Siemianowice[7]. W 1986 roku obiekt przeszedł remont generalny[7]. Od 2009 roku obiekt należy do gminy Siemianowice Śląskie[2], która walczyła kilkanaście lat ze spółką węglową na drodze sądowej o prawo własności do tego obiektu[8]
Od stycznia 2016 roku XIX-wieczny pałac stał się oddziałem Siemianowickiego Centrum Kultury[2]. W budynku mieści się sala lustrzana na 130 osób, oranżeria oraz kilka mniejszych pomieszczeń, w których znajdują się pracownie artystyczne. Głównym zadaniem placówki jest organizowanie i popularyzowanie zajęć dla dzieci, młodzieży oraz dorosłych w sekcjach artystycznych, edukacyjnych i sportowych we wszystkich obiektach SCK. W pałacu odbywają się koncerty, konferencje oraz imprezy kulturalne i okolicznościowe.
W latach 2017–2018 przeprowadzono pierwszy etap rewitalizacji obiektu, który został sfinansowany z budżetu miasta[2]. W ramach prac m.in. odnowiono elewację, wymieniono pokrycie dachowe oraz stolarkę okienną[2].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Parterowy pałac został wzniesiony na planie prostokąta z cegły, elewacje zostały otynkowane[7]. W centrum budynku znajduje się dwukondygnacyjny ryzalit, z boku ryzalit o trzech kondygnacjach, całość została nakryta dachami dwuspadowymi[7]. Nad głównym wejściem umieszczono arabeskowe zadaszenie z żeliwa[7]. Przed elewacją od strony parku znajduje się poprzedzony schodami taras[7].
We wnętrzach znajduje się m.in. sala kominkowa oraz sala balowa połączona z oranżerią[7].
Pałac jest otoczony przez rozległy park[7], obecnie miejski park Górnik, w którym znajduje się m.in. neogotycki dom leśniczego i ogrodnika.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c M. Wądołowski w swojej książce „Michałkowice - wieś i dwór na przestrzeni dziejów” (wyd. Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie, s. 65), powołując się na księgę rodzinną rodu Rheinbabenów, podaje rok 1836 jako rok budowy Pałacu. W rejestrze zabytków Narodowy Instytut Dziedzictwa podaje jednak rok 1870
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 111 [dostęp 2018-11-01].
- ↑ a b c d e JRP: Pałac Rheinbabenów w Siemianowicach Śląskich jak nowy. [w:] Portal Samorządowy [on-line]. PTWP-ONLINE Sp. z o.o., 2018-08-03. [dostęp 2018-11-01].
- ↑ E. Strokosz: Relacja ze spotkania w Pałacu Rheinbabenów oraz Parku Tradycji w Michałkowicach. Akademicki Klub Turystyczny Gronie im. Janusza Kalinowskiego w Katowicach, 2016-07-17. [dostęp 2018-11-01].
- ↑ Marcin Wądołowski: Michałkowice - wieś i dwór na przestrzeni wieków. Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie, 2017, s. 65.
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych woj. śląskiego. s. 115. [dostęp 2019-03-19].
- ↑ Pałacyk w Siemianowicach Śląskich Michałkowicach. Śląska Organizacja Turystyczna. [dostęp 2018-02-04].
- ↑ a b c d e f g h i j Damian Dąbrowski: Siemianowice Śląskie Michałkowice. [w:] Pałace Śląska [on-line]. 2010-05. [dostęp 2018-11-01].
- ↑ Anna Malinowska: Miasto kilkanaście lat sądziło się z kopalnią o zameczek. W końcu wygrało i zabytek znów zachwyca. [w:] wyborcza.pl Katowice [on-line]. Agora SA, 2018-08-03. [dostęp 2018-11-01].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków: Rejestr zabytków w Siemianowicach Śląskich. www.wkz.katowice.pl. [dostęp 2011-07-09]. (pol.).
- Urząd Miasta Siemianowice Śląskie: Uchwała nr 36/2011 z dnia 24 lutego 2011 r. w sprawie: przyjęcia Gminnego Programu Ochrony Zabytków dla Siemianowic Śląskich (pol.) www.bip.msiemianowicesl.finn.pl [dostęp 2020-10-13]
- M. Wądołowski, Michałkowice - wieś i dwór na przestrzeni dziejów, Wyd. Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie", Chorzów 2017.
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2020-10-13].
| Bud. użyteczności publicznej | |
|---|---|
| Kamienice i wille | |
| Kościoły i cmentarze | |
| Zespoły pałacowo-parkowe |
|
| Parki | |
| Inne | |
| Gminna ewidencja zabytków |
