Paderewski (pociąg pancerny): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m poprawiam przekierowania |
drobne merytoryczne |
||
| Linia 36: | Linia 36: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
10 września 1919 roku w warsztatach kolejowych Kierownictwa Budowy Pociągów Pancernych we Lwowie został utworzony Pociąg Pancerny Nr 15. |
10 września 1919 roku w warsztatach kolejowych Kierownictwa Budowy Pociągów Pancernych we Lwowie został utworzony Pociąg Pancerny Nr 15. |
||
W dniu 4 lutego 1919 roku wziął udział w walkach z Ukraińcami, w wyniku których wojska polskie zdobyły Kowel. |
|||
Pociąg był przydzielony na czas pokoju do [[1 Dywizjon Pociągów Pancernych|1 Dywizjonu Pociągów Pancernych]]. |
Pociąg był przydzielony na czas pokoju do [[1 Dywizjon Pociągów Pancernych|1 Dywizjonu Pociągów Pancernych]]. |
||
Wersja z 10:01, 14 cze 2017
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1919 |
| Rozformowanie |
1939 |
| Nazwa wyróżniająca |
nie posiadał |
| Patron | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
por. Włodzimierz Abłamowicz |
| Ostatni |
kpt. Henryk Gawełczyk |
| Działania zbrojne | |
| wojna polsko-bolszewicka bunt Żeligowskiego kampania wrześniowa bitwa nad Bzurą | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość |
1 Armia |
Pociąg Pancerny Nr 14 eks-Pociąg Pancerny „Paderewski”, eks-Pociąg Pancerny Nr 7, eks-Pociąg Pancerny „Generał Żeligowski”, eks-Pociąg Pancerny Nr 15 – pociąg pancerny Wojska Polskiego II RP.
Historia
10 września 1919 roku w warsztatach kolejowych Kierownictwa Budowy Pociągów Pancernych we Lwowie został utworzony Pociąg Pancerny Nr 15.
W dniu 4 lutego 1919 roku wziął udział w walkach z Ukraińcami, w wyniku których wojska polskie zdobyły Kowel.
Pociąg był przydzielony na czas pokoju do 1 Dywizjonu Pociągów Pancernych.
We wrześniu 1939 był uzbrojony w 2 haubice 100 mm, 2 armaty 75 mm i 22 ckm-y.[1]
W kampanii wrześniowej zakończył mobilizację 3 września jako odwód Naczelnego Dowództwa. Od 1 września był przydzielony do Armii Pomorze[1]. Pociąg odjechał z bazy 1 Dywizjonu w Legionowie 4 września, docierając do Kutna 6 września[2]. W Kutnie pociąg miał parodniowy postój, który negatywnie wpłynął na stan załogi: węzeł kolejowy w Kutnie był słabo broniony, ale był celem ciągłych bombardowań lotnictwa niemieckiego[3]. 9 września do „Paderewskiego” w Kutnie dołączył pociąg nr 11 („Danuta”)[3]. Wieczorem 13 września „Paderewski” otrzymał rozkaz wsparcia Pomorskiej Brygady Kawalerii podczas bitwy nad Bzurą. Linia Kutno–Łęczyca była w dobrym stanie i pociąg szybko osiągnął cel. „Paderewski” walczył wspólnie z batalionem Straży Granicznej i 11 Dywizjonem Artylerii Konnej w nieudanej obronie Łęczycy, atakowanej przez niemiecką 221 Dywizję Piechoty (Łęczyca została stracona w nocy). 15 września pociąg wrócił do Kutna, przejechał pod Rząśno na linii Żychlin–Łowicz. Dnia 15 września wraz ze swoim składem bojowym stanął w Jackowiach. 16 września 1939 pociąg brał udział w walkach w rejonie Urzecza, następnie ok. godziny 12.00 wspierał natarcie 2. batalionu 70 Pułku Piechoty z 17 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty w rejonie na północ od miejscowości Sobota. W trackie tego kontrataku zatrzymano atak niemieckiej 10 Dywizji Piechoty; w trakcie tego ataku odparł też nalot. Mimo iż pociąg nie odniósł znaczących uszkodzeń, 4 Dywizja Piechoty zaczęła wycofywać się za rzekę Słudwię. Odcięty od możliwości odwrotu, kpt. Gawełczyk zarządził opuszczenie i zniszczenie pociągu; wymontowano część karabinów maszynowych, potem pociąg wysadzono w powietrze. Nieliczni żołnierze dotarli do Warszawy wraz z wycofującymi się jednostkami piechoty[4].
Załoga
Kadra pociągu w 1923:
- por. art. Tadeusz Smyczyński z 5 pac – dowódca
- por. art. Stanisław Hieronim Milli z 5 pac
- por. piech. Bernard Sobczyński z 51 pp
- por. piech. Witold Donten z 76 pp
Dowódcą był kapitan Jerzy Żelechowski a jego zastępcą kapitan Henryk Gawełczyk. Kpt. Gawełczyk przejął dowodzenie 9 września, zastępując kpt. Żelechowskiego, który, jak pisze Krawczak i Odziemkowski „nie wytrzymał silnego obciążenia psychicznego”[1][3].
Odznaka pamiątkowa
Odznaka pamiątkowa okrągła, ażurowa, tłoczona w blasze brązowej, posrebrzana. Średnica 40 mm, grubość blachy ok. 1 mm. Rysunek odznaki: w górnej połowie koła pomiędzy dwoma paskami napis: Pociąg pancerny, w dolnej połowie odgrodzonej kropkami, napis: Paderewski. Pomiędzy dwoma wewnętrznymi paskami wieniec laurowy stylizowany i czterokrotnie przerwany węzłami. Wewnątrz sylwetka wozu bojowego na torze kolejowym[5]
- ↑ a b c Krawczak, Odziemkowski: Polskie pociągi pancerne... s. 35.
- ↑ Krawczak, Odziemkowski: Polskie pociągi pancerne... s. 38.
- ↑ a b c Krawczak, Odziemkowski: Polskie pociągi pancerne... s. 43.
- ↑ Krawczak, Odziemkowski: Polskie pociągi pancerne... s. 52–53.
- ↑ Marian Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918–1947. s. 109.
Bibliografia
- Rajmund Szubański: Początek pancernego szlaku. Warszawa: Książka i Wiedza, 1980.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, 1923.
- Tadeusz Krawczak, Jerzy Odziemkowski: Polskie pociągi pancerne w wojnie 1939. Wyd. I. Warszawa: Książka i Wiedza, 1987, seria: Biblioteka Pamięci Pokoleń. ISBN 83-05-11723-5.
- Marian Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918–1947. Londyn: Zarząd Zrzeszenia Kół Oddz. Broni Pancernej, 1971.
Linki zewnętrzne
- Michał Derela, Polski pociąg pancerny nr 14 („Paderewski”), Prywatny Instytut Badawczy Wojsk Lądowych [1]