Józef Czyrek

Józef Czyrek
Data i miejsce urodzenia	20 lipca 1928 ; Białobrzegi
Data i miejsce śmierci	3 czerwca 2013 ; Grodzisk Mazowiecki
	Minister spraw zagranicznych
Okres	od 24 sierpnia 1980; do 21 lipca 1982
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Poprzednik	Emil Wojtaszek
Następca	Stefan Olszowski
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Józef Czyrek (ur. 20 lipca 1928 w Białobrzegach, zm. 3 czerwca 2013^[1] w Grodzisku Mazowieckim^[2]) – polski ekonomista, działacz komunistyczny, państwowy i ruchu ludowego, minister spraw zagranicznych od 24 sierpnia 1980 do 21 lipca 1982, członek Biura Politycznego KC PZPR w latach 1981–1989, poseł na Sejm PRL IX kadencji. W latach 1989–1990 minister stanu w Kancelarii Prezydenta.

Życiorys

Syn Bronisława i Wiktorii. Absolwent Studium Spółdzielczego Wydziału Rolno-Leśnego Uniwersytetu Jagiellońskiego (1950). W latach 1949–1950 młodszy asystent na Uniwersytecie Jagiellońskim, następnie asystent w Katedrze Ekonomii Politycznej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Krakowie. Od 1952 pracownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych. II sekretarz Polskiej Misji Wojskowej w Niemczech (1952–1957), naczelnik Wydziału Niemieckiego (1957–1960), wicedyrektor Departamentu Krajów Europy Środkowej, następnie Departamentu Krajów Socjalistycznych (1960–1962), radca Ambasady PRL w Belgradzie (1962–1968), dyrektor Departamentu Studiów i Programowania (1968–1971), w latach 1971–1980 podsekretarz stanu w MSZ, od 24 sierpnia 1980 do 21 lipca 1982 minister spraw zagranicznych.

Należał do Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”, Związku Akademickiego Młodzieży Polskiej i Związku Młodzieży Polskiej (1949–1956). W latach 1948–1949 był członkiem Stronnictwa Ludowego, od 1949 do 1952 Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Kariera polityczna w latach 1955–1990 związana z Polską Zjednoczoną Partią Robotniczą. W latach 1971–1980 zastępca członka, a od 1980 członek Komitetu Centralnego PZPR. Od lipca 1981 do lipca 1989 członek Biura Politycznego i sekretarz KC PZPR. Od listopada 1982 do lipca 1986 jako sekretarz KC PZPR odpowiadał m.in. za oświatę^[3]. W kierownictwie PZPR odpowiadał także za politykę międzynarodową. W latach 1985–1989 poseł na Sejm PRL IX kadencji i przewodniczący Sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych. Po X Zjeździe PZPR (1986) został powołany na przewodniczącego Rady Redakcyjnej organu teoretycznego i politycznego KC PZPR „Nowe Drogi”^[4].

W 1983 wybrany na wiceprzewodniczącego Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Członek prezydium Tymczasowej Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego w 1982^[5], członek Rady Krajowej PRON w 1983^[6]. W latach 1983–1989 wiceprzewodniczący prezydium Komitetu Wykonawczego Rady Krajowej PRON. 28 listopada 1988 wszedł w skład Honorowego Komitetu Obchodów 40-lecia Kongresu Zjednoczeniowego PPR-PPS – powstania PZPR^[7].

Od sierpnia 1989 do grudnia 1990 minister stanu w Kancelarii Prezydenta PRL/RP (za kadencji Wojciecha Jaruzelskiego).

W grudniu 1990 wycofał się z życia politycznego.

Pochowany 10 czerwca 2013 na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera 3A tuje-2-23)^[8]. W pogrzebie uczestniczył przedstawiciel Sojuszu Lewicy Demokratycznej, poseł Tadeusz Iwiński. Przemówienie pożegnalne wygłosił były wicepremier Józef Tejchma. Odczytano również list kondolencyjny przesłany przez nieobecnego gen. Wojciecha Jaruzelskiego^[9].

Życie prywatne

Mieszkał w Warszawie. Żonaty z Haliną Czyrek (1924–1995)^[8], jeden syn^[10].

Odznaczenia

Order Sztandaru Pracy I klasy
Order Sztandaru Pracy II klasy
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Złoty Krzyż Zasługi
Srebrny Krzyż Zasługi (1955)^[11]
Medal 30-lecia Polski Ludowej
Medal 40-lecia Polski Ludowej
Medal im. Ludwika Waryńskiego (1988)^[12]
Krzyż Komandorski Orderu Legii Honorowej (Francja)
Wielki Oficer I Klasy Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii (1974) (Austria)^[13]
Wielki Oficer Orderu Infanta Henryka (1976)^[14]
Order Rewolucji Październikowej (Związek Radziecki, 1988)^[15]
Medal jubileuszowy „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (Związek Radziecki, 1985)^[16]
Medal „40 lat Wyzwolenia Czechosłowacji przez Armię Radziecką” (Czechosłowacja)
Jubileuszowy Medal 100. Rocznicy Urodzin Georgi Dymitrowa (Bułgaria, 1983)^[17]
inne odznaczenia polskie i zagraniczne.

Przypisy

↑ Nekrolog w „Gazecie Wyborczej” z 7 czerwca 2013.
↑ Józef Czyrek. rejestry-notarialne.pl.
↑ Zbigniew Osiński, Nauczanie historii w szkołach podstawowych w Polsce w latach 1944–1989: uwarunkowania organizacyjne oraz ideologiczno-polityczne, Lublin 2010, s. 90.
↑ „Nowe Drogi”, nr 4/1989, s. 2.
↑ „Dziennik Polski”, r. XXXVIII, nr 223 (11 807), 20 grudnia 1982, s. 2.
↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 109 (12 961), 10 maja 1983, s. 6.
↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 277, 29 listopada 1988, s. 5.
↑ ^a ^b Wyszukiwarka grobów w Warszawie.
↑ T. Iwiński na pogrzebie Józefa Czyrka. iwinski.pl, 11 czerwca 2013.
↑ Kto jest kim w Polsce, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989.
↑ M.P. z 1955 r. nr 89, poz. 1079.
↑ „Życie Partii”, nr 5 (543), 8 marca 1989, s. 20.
↑ Aufstellung aller durch den Bundespräsidenten verliehenen Ehrenzeichen für Verdienste um die Republik Österreich ab 1952 (lista odznaczonych 1952–2012) (niem.).
↑ Ordem do Infante D. Henrique, Ordens Honoríficas Portuguesas, 1976 .
↑ Order Rewolucji Październikowej dla J. Czyrka, „Trybuna Robotnicza”, nr 299, 27 grudnia 1988, s. 4.
↑ „Życie Partii”, nr 11, 22 maja 1985, s. 21.
↑ „Wojskowy Przegląd Historyczny”, nr 1 (107), styczeń–marzec 1984, s. 116.

Bibliografia

[1] Nekrolog w „Gazecie Wyborczej” z 7 czerwca 2013.

[rs-2] Józef Czyrek. rejestry-notarialne.pl.

[3] Zbigniew Osiński, Nauczanie historii w szkołach podstawowych w Polsce w latach 1944–1989: uwarunkowania organizacyjne oraz ideologiczno-polityczne, Lublin 2010, s. 90.

[4] „Nowe Drogi”, nr 4/1989, s. 2.

[5] „Dziennik Polski”, r. XXXVIII, nr 223 (11 807), 20 grudnia 1982, s. 2.

[6] „Trybuna Robotnicza”, nr 109 (12 961), 10 maja 1983, s. 6.

[7] „Trybuna Robotnicza”, nr 277, 29 listopada 1988, s. 5.

[cmentarzekomunalne.com.pl-8] Wyszukiwarka grobów w Warszawie.

[9] T. Iwiński na pogrzebie Józefa Czyrka. iwinski.pl, 11 czerwca 2013.

[10] Kto jest kim w Polsce, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989.

[11] M.P. z 1955 r. nr 89, poz. 1079.

[12] „Życie Partii”, nr 5 (543), 8 marca 1989, s. 20.

[13] Aufstellung aller durch den Bundespräsidenten verliehenen Ehrenzeichen für Verdienste um die Republik Österreich ab 1952 (lista odznaczonych 1952–2012) (niem.).

[14] Ordem do Infante D. Henrique, Ordens Honoríficas Portuguesas, 1976 .

[15] Order Rewolucji Październikowej dla J. Czyrka, „Trybuna Robotnicza”, nr 299, 27 grudnia 1988, s. 4.

[16] „Życie Partii”, nr 11, 22 maja 1985, s. 21.

[17] „Wojskowy Przegląd Historyczny”, nr 1 (107), styczeń–marzec 1984, s. 116.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

II RP	Leon Wasilewski (1918–1919) Ignacy Jan Paderewski (1919) Władysław Wróblewski (p.o.,1919) Stanisław Patek (1919–1920) Eustachy Sapieha (1920–1921) Jan Dąbski (1921) Konstanty Skirmunt (1921–1922) Gabriel Narutowicz (1922) Aleksander Skrzyński (1922–1923) Marian Seyda (1923) Roman Dmowski (1923) Karol Bertoni (p.o., 1923–1924) Maurycy Zamoyski (1924) Aleksander Skrzyński (1924–1926) Kajetan Dzierżykraj-Morawski (p.o., 1926) August Zaleski (1926–1932) Józef Beck (1932–1939) August Zaleski (1942–1943) Edward Raczyński (1941–1943) Tadeusz Romer (1943–1944) Adam Tarnowski (1944–1949)
RP/PRL	Edward Osóbka-Morawski (1944–1945) Wincenty Rzymowski (1945–1947) Zygmunt Modzelewski (1947–1951) Stanisław Skrzeszewski (1951–1956) Adam Rapacki (1956–1968) Stefan Jędrychowski (1968–1971) Stefan Olszowski (1971–1976) Emil Wojtaszek (1976–1980) Józef Czyrek (1980–1982) Stefan Olszowski (1982–1985) Marian Orzechowski (1985–1988) Tadeusz Olechowski (1988–1989)
III RP	Krzysztof Skubiszewski (1989–1993) Andrzej Olechowski (1993–1995) Władysław Bartoszewski (1995) Dariusz Rosati (1995–1997) Bronisław Geremek (1997–2000) Władysław Bartoszewski (2000–2001) Włodzimierz Cimoszewicz (2001–2005) Adam Rotfeld (2005) Stefan Meller (2005–2006) Anna Fotyga (2006–2007) Radosław Sikorski (2007–2014) Grzegorz Schetyna (2014–2015) Witold Waszczykowski (2015–2018) Jacek Czaputowicz (2018–2020) Zbigniew Rau (2020–2023) Szymon Szynkowski vel Sęk (2023) Radosław Sikorski (od 2023)