Dowódca piechoty dywizyjnej
Dowódca piechoty dywizyjnej (dowódca PD) – oficer dowodzący piechotą wchodzącą w skład wielkiej jednostki Wojska Polskiego II RP, popularnie zwany „Pedekiem”.
W przypadku wojny (ćwiczeń taktycznych), dowódca piechoty dywizyjnej dowodził tą częścią oddziałów dywizji, która wykonywała główne zadanie. Ustalał on zadania i kierował bezpośrednio działaniami podporządkowanych mu oddziałów i środków. Wspólnie z dowódcą artylerii dywizyjnej organizował współdziałanie z artylerią bezpośredniego wsparcia[1].
Stanowisko służbowe dowódcy piechoty dywizyjnej zaszeregowane było do stopnia etatowego generała brygady i występowało zarówno „w organizacji pokojowej” (obecnie etat czasu „P”), jak i „organizacji wojennej” (obecnie etat czasu „W”) dywizji piechoty. Oficer zajmujący stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej pełnił funkcję zastępcy dowódcy dywizji.
„Pedekowi” przysługiwał dodatek funkcyjny w wysokości 400 zł, ordynans, luzak, koń wierzchowy, a od 1938 roku także samochód służbowy z kierowcą wojskowym i ryczałtem na eksploatację pojazdu.
W wypadku gdy w rejonie dyslokacji dywizji znajdowały się fortyfikacje stałe, w etacie dowództwa dywizji piechoty tworzono stanowisko służbowe II dowódcy PD. Stanowiska drugiego dowódcy piechoty dywizyjnej utworzone zostały w:
- 1 Dywizji Piechoty Legionów,
- 6 Dywizji Piechoty dla Obszaru Warownego „Kraków”,
- 8 Dywizji Piechoty dla Obszaru Warownego „Modlin”,
- 12 Dywizji Piechoty,
- 15 Dywizji Piechoty,
- 19 Dywizji Piechoty dla Obszaru Warownego „Wilno”,
- 20 Dywizji Piechoty,
- 23 Dywizji Piechoty dla Obszaru Warownego „Śląsk”,
- 28 Dywizji Piechoty.
W 1939 roku stanowiska dowódców piechoty dywizyjnej zajmowali następujący oficerowie:
Stanowiska drugich dowódców PD zajmowali niżej wymienieni oficerowie:
| 1 Dywizja Piechoty Legionów | płk dypl. | Zygmunt Bohusz-Szyszko | dowódca PD 16 DP |
| 6 Dywizja Piechoty | płk piech. | Roman Gwelesiani | dowódca Obszaru Warownego „Kraków” |
| 8 Dywizja Piechoty | płk art. | Wacław Młodzianowski | dowódca Obszaru Warownego „Modlin” |
| 12 Dywizja Piechoty | płk art. | Brunon Romiszewski | szef Departamentu Artylerii M.S.Wojsk. |
| 15 Wielkopolska Dywizja Piechoty | płk dypl. | Antoni Durski-Trzaska | |
| 20 Dywizja Piechoty | płk art. | Adam Epler | |
| 23 Górnośląska Dywizja Piechoty | płk piech. | Wacław Klaczyński | dowódca Obszaru Warownego „Śląsk”, |
| 28 Dywizja Piechoty | płk dypl. | Aleksander Wacznadze |
Stanowiska służbowe dowódcy piechoty dywizyjnej zostały zachowane w Wojsku Polskim organizowanym w 1940 na terenie Francji. Wspomniane stanowiska zajmowało pięciu oficerów dyplomowanych piechoty:
- płk dypl. Benedykt Chłusewicz (lat 45, z byłej armii rosyjskiej) w 1 Dywizji Piechoty,
- płk dypl. Zygmunt Grabowski (lat 48) w 1 Dywizji Grenadierów,
- płk dypl. Stanisław Pelc (lat 45, legionista I Brygady LP) w 2 Dywizji Strzelców Pieszych,
- płk dypl. Józef Jaklicz (lat 46, legionista II Brygady LP) w 3 Dywizji Piechoty,
- płk dypl. Stanisław Sosabowski (lat 48, z byłej c. i k. Armii) w 1, a następnie 4 Dywizji Piechoty.
W jednostkach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, organizowanych na podstawie etatów brytyjskich, stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej nie występowało. W etacie kwatery głównej dywizji piechoty (pancernej) było stanowisko zastępcy dowódcy dywizji. W styczniu 1941 roku, w strukturze Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich utworzono stanowisko dowódcy piechoty brygady, które objął pułkownik Walenty Peszek. Dowódca piechoty był de facto zastępcą dowódcy brygady.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Witold Biegański, Zaczęło się w Coëtquidan. Z dziejów polskich jednostek regularnych we Francji, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1977.
- Ludwik Głowacki, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Wydawnictwo Lubelskie, wyd. II, Warszawa 1986, ISBN 83-222-0377-2.
- Józef Kuropieska, Wspomnienia oficera sztabu 1934-1939, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1972, wyd. I, s. 134.
- Kazimierz Pindel, Obrona narodowa 1937-1939, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979, s. 57, ISBN 83-11-06301-X, OCLC 69279234.
- Podręcznik dla operacyjnej służby sztabów. Wydanie II. Warszawa 1927