Kalendarium historii Ełku

W całości kursywą oznaczone są wydarzenia polityczne dotyczące całych Mazur, Prus lub państw, sprawujących w danym czasie władzę nad miastem, które wywarły znaczny wpływ na dzieje miasta oraz stanowią punkt odniesienia do wymienionych w kalendarium wydarzeń o znaczeniu lokalnym.

Kalendarium

Panowanie krzyżackie do 1454

• 1283 – ostateczna klęska wojsk jaćwieskich pod Prawdziskami, tereny obecnego powiatu ełckiego przeszły pod władzę Krzyżaków
• 1390 – pierwsza wzmianka o Ełku - spotkanie wielkiego mistrza Konrada von Rotenstein z Wielkim Księciem Witoldem

Zamek w Ełku

• 1398-1406 budowa zamku na wyspie Jeziora Ełckiego z polecenia komtura Bałgi Ulricha von Jungingena (według kroniki Hartknocha zamek miał powstać już w 1272, a według kroniki pruskiej w 1276)
• 1409 – wzmianka o prokuraturze w Ełku
• 1415
  • Krzysztof von Czewitz - pierwszy znany z nazwiska prokurator w Ełku
  • zastawienie zamku u księcia mazowieckiego
• 1420 – Ełk przechodzi do komturii ryńskiej
• 1422 – traktat melneński - podział ziem pojaćwieskich i ostateczne wytyczenie granic między Zakonem Krzyżackim a Wielkim Księstwem Litewskim
• 1425 – lokacja wsi wielkiego mistrza Pawła von Russdorfa
• 1435 – Ełk otrzymuje prawa miejskie – akt nadania praw miejskich nosi datę 1445 (zapewne jest błąd w zapisie) oraz przywilej jednego jarmarku rocznie
• 1450 – wielki mistrz Ludwik von Erlichshausen odbiera przysięgę hołdowniczą w językach polskim i pruskim

Ełk pomiędzy Polską a państwem krzyżackim - wojna trzynastoletnia

Akt oddania się stanów pruskich królowi Polski Kazimierzowi IV Jagiellończykowi i Koronie Królestwa Polskiego, 1454, Archiwum Główne Akt Dawnych

• 1454
  • przyłączenie się miasta do Związku Pruskiego, na którego prośbę król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk ogłosił inkorporację Prus do Królestwa Polskiego, czego efektem Ełk po raz pierwszy w historii został częścią państwa polskiego
  • zburzenie zamku w czasie wojny trzynastoletniej
• 1455
  • zajęcie zamku i miasta przez Krzyżaków
  • 24 listopada - zajęcie zamku przez wolnych mazurskich chłopów i wybicie załogi, Ełk ponownie w Polsce
• 1456 – zamek i miasto ponownie zajęte przez Krzyżaków
• 1459 – zamek i miasto zostały zajęte przez wojska polskie pod dowództwem Jana Skubali
• 1462 – zamek i miasto ponownie zajęte przez Krzyżaków

Ełk lennem Korony Królestwa Polskiego – 1466-1657

• 1466 – w traktacie pokojowym II pokoju toruńskiego wymieniono Ełk, miasto zostaje częścią Prus Zakonnych, będących lennem króla Polski
• 1469 – powołanie pierwszej parafii w Ełku
• 1470 – budowa drewnianego kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Katarzyny
• 1483 – Ełk otrzymuje dodatkowo 65 łanów, razem z wcześniejszymi nadaniami posiada łącznie 1398 ha ziemi
• 1497 – odbudowa zamku krzyżackiego zniszczonego w wojnie trzynastoletniej
• 1499 – Ełk - zwany wsią, liczyło około 600 mieszkańców posiada kościół, karczmę i szkołę
• 1502 oraz 1508 – zamek zamieszkiwało 38 osób, posiadał on jedno działo, 10 hakownic i 4 rusznice

Obszar Prus Książęcych od 1525 roku

• 1513 – pierwszy herb Ełku na pieczęci miejskiej ławy sądowej, przedstawiający jelenia wyskakującego z lasu
• 1520, 10 marca - Ełk atakowany przez oddział Mazowsza (w trakcie ostatniej wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519-1521)
• 1525
  • sekularyzacja Prus
  • Ełk z diecezji warmińskiej przechodzi do diecezji pomezańskiej
• 1533 – ustanowienie w Ełku Sądu Krajowego
• 1536 – Książę Albrecht sprowadził do Ełku drukarza Jana z Sącza, przejął on nazwisko „Malecki” - „Maletius” i został pastorem w Ełku, prowadził także jedną z trzech drukarni na terenie Prus
• 1537 – Książę Albrecht prowadząc wizytację powstałych kościołów protestanckich odwiedził Ełk
• 1539 – miasto posiadało 24 karczmy
• 1540 – powstanie prawdopodobnie najstarszego cechu w Ełku – garncarzy
• 1541 – w związku z negocjacjami z Polską dotyczącymi sporów granicznych w Ełku przebywał książę Albrecht
• 1544 – Jan Malecki otrzymał majątek Regielnica, gdzie założył drukarnię, którą przejął po nim jego syn Hieronim

Tablica upamiętniającą dawną Akademię Mazurską i jej pierwszego rektora Hieronima Maleckiego

• 1546 – syn Jana Maleckiego - Hieronim został rektorem założonej przez ojca szkoły z wykładowym językiem polskim (jeszcze w 1802 wykładano w niej 10 godzin języka polskiego, zajęcia odwołano w 1810)
• 1547-1551 budowa kościoła (do 1584 kazania wygłaszane były tylko po polsku, później na zmianę; kościół w 1837 został zamknięty, ponieważ groził zawaleniem)
• 1551-1558 – okres działalności drukarni zorganizowanej przez Jana i Hieronima Maleckich
• 1557 – otwarcie dekanatu
• 1559, 1563 i 1572 Ełk nawiedziły epidemie dziesiątkujące ludności miasta
• 1560 – przywilej ks. Albrechta (jeden targ tygodniowo, nieco później dodatkowo 3 jarmarki rocznie)
• 1568 – wznowiono cech szewców, mógł jednak istnieć jeszcze wcześniej
• 1570 – Ełk po raz pierwszy został zaznaczony na mapie Prus
• 1576 – pierwsza wzmianka o Ełku jako mieście (mapa Caspara Hennebergera)
• 1584 – pierwsze kazanie po niemiecku – dotychczas wygłaszane były tylko w języku polskim
• 1595 – Henneberger ponownie wymienił Ełk jako miasto
• 1599 – szkoła założona przez Hieronima Maleckiego otrzymała status książęcej
• ok. 1600 – Ełk posiadał 50 karczem (w 1539 r. miał ich 24) i zaledwie ok. 800 mieszkańców (ludność zdziesiątkowały zarazy w 2 połowie XVI wieku)
• 1617 – wydanie statutu cechu piekarzy, przywilej ten ostatecznie regulował działalność rzemieślników i uprawomocniał istniejące już wcześniej cechy
• 1618 – unia personalna między Prusami Książęcymi a Marchią Brandenburską, miasto zostało częścią państwa Brandenburgia-Prusy, w którym część pruska pozostała polskim lennem
• 1625 – wybuch epidemii w mieście
• 1638 – wizyta profesora Uniwersytetu w Królewcu Celestyna Myślenty, opracowanie i wydanie przez niego programu nauczania dla szkoły w Ełku
• 1639 – wizyta króla Polski Władysława IV Wazy. Królowi towarzyszyli m.in. kanclerz wielki litewski Albrycht Stanisław Radziwiłł i królewna polska Anna Katarzyna Konstancja.
• 1651 – pożar kościoła i biblioteki kościelnej
• ok. 1651 – przy kościele powstał przytułek, (szpital) pełniący rolę schroniska dla chorych i niedołężnych pozbawionych opieki rodziny
• 1653 – wybuch epidemii w mieście
• 1655
  • Ełk został zajęty przez Szwedów, nałożenie wysokich kontrybucji
  • Szwedzi kwaterując w mieście splądrowali kościół i zrabowali złote naczynia liturgiczne

Herb Ełku od 1669 roku

Herb Szczytna odkupiony w 1669 od władz Ełku

• 1656
  • 8 października – bitwa pod Prostkami
  • 9 października – Tatarzy splądrowali i spalili miasto (min. budynek kościoła), 448 osób uprowadzono w jasyr, 32 zamordowano (ocalał zamek wraz z ludnością, która się w nim schroniła)

Ełk w państwie pruskim

Państwo prusko-brandenburskie - 1657-1701

Ełk na rycinie z XVII w.

• 1657 – uniezależnienie Prus Książęcych od Polski, Ełk częścią całkowicie niezależnego państwa Brandenburgia-Prusy
• 1659 – zaraza zdziesiątkowała mieszkańców Ełku
• 1669
  • 23 sierpnia - nowy przywilej miejski nadany przez elektora Fryderyka wraz z nowym herbem przedstawiającym Janusa - bóstwo rzymskie
  • sprzedaż starego herbu miasta władzom Szczytna
• 1670 – zarządzenie zabraniające zasiadania w sądzie i radzie miasta Ełk osobom nie będącym narodowości niemieckiej
• 1684 – najstarszy znany widok miasta i zamku
• 1688, 19 marca - pożar miasta - spłonęły: ratusz (a wraz z nim wszystkie akta miasta), kościół, szkoła i 80 domów
• 1700-1703 – wydanie przywilejów dla tkaczy, kuśnierzy oraz kowali, przywileje regulowały pracę rękodzielników, równocześnie ostatecznie potwierdzając wcześniejsze istnienie tych cechów

Królestwo Prus

XVIII wiek

• 1701, 18 stycznia - koronacja Fryderyka I na króla Prusów, początkująca germanizację ludności Prus i prześladowania dominującej na Mazurach i w Ełku ludności polskiej
• 1704-1707 – budowa siedziby „szkoły książęcej”, po epidemii dżumy do szkoły zgłosiło się zaledwie 16 uczniów, w 1915 r. ich liczba wzrosła do 94
• 1709-1710 – miasto nawiedziła dżuma, która pochłonęła ponad 1000 ofiar
• 1713 – wydanie przywileju dla szewców
• 1715 – założenie gminy żydowskiej
• 1716 – wprowadzenie powłócznego (podatku od włóki, czyli posiadanej ziemi) na terenie okręgu ełckiego w miejsce dotychczasowych podatków
• 1717 – nakaz Fryderyka Wilhelma I, by obsadzać stanowiska nauczycieli ludźmi znającymi język niemiecki
• 1720
  • założenie szkoły miejskiej
  • na terenie obecnego powiatu ełckiego istniało 8 parafii ewangelickich (Ełk, Ostrykół, Pisanica, Lisewo, Grabnik, Stare Juchy, Kalinowo, Straduny)
• 1721 – Ełk odwiedził król Fryderyk Wilhelm I
• 1723 – zakończono zakładanie katastru (ksiąg gruntowych)
• 1724 – zakaz osiedlania się ludności z Polski i Litwy przy równoczesnej kolonizacji niemieckiej
• 1732 – miasto liczyło 1053 mieszkańców
• 1740 – pierwsze oddziały wojska zostały zakwaterowane w Ełku, dając początek późniejszemu garnizonowi
• 1745 – odbudowa ratusza
• 1756 – urodził się znany historyk Ludwig von Baczko - późniejszy profesor Uniwersytetu Królewieckiego
• 1756-1762 – okupacja Ełku przez wojska rosyjskie w czasie wojny siedmioletniej (1756-1763)
• 1764 – otwarcie pierwszej w Ełku apteki

Współczesne główne wejście na cmentarz założony w 1788

• 1788
  • cmentarz znajdujący się przy kościele obok rynku zostaje przeniesiony za rzekę Ełk (na miejsce obecnego cmentarza katolickiego za rynkiem).
  • do Ełku przybywał gen. Heinrich Johann Günter, który do 1795 r. pełnił funkcję komendanta miasta, oddając miastu wiele zasług
• 1794 – przemarsz powstańców kościuszkowskich w drodze na Prusy
• 1798
  • Ełk odwiedzili Fryderyk Wilhem III i Luiza Pruska
  • język polski w szkole prowincjonalnej przestaje być językiem wykładowym i był nauczany tylko jako fakultet
• 1800 – założenie polskiego seminarium nauczycielskiego pod kierownictwem stryja Gustawa Gizewiusza – Tymoteusza

1801-1871

• 1801 – powstaje Inspektorat Duszpasterski w Ełku, na jego czele stoi superintendent - pierwszy był Tymoteusz Gizewiusz
• 1806 – zajęcie miasta przez wojska rosyjskie
• 1807 – zajęcie Ełku przez wojska napoleońskie, miasto zapłaciło 7000 talarów kontrybucji, w zamku gościł marszałek Francji Michel Ney
• 1808 – powstanie samorządu miejskiego, przejmującego uprawnienia od państwowej Rady Zarządzającej
• 1812 – pierwsi Żydzi legalnie osiedlili się w Ełku
• 1813
  • szkoła prowincjonalna została przekształcona w gimnazjum
  • 14 stycznia - wkroczenie wojsk rosyjskich na czele z carem Aleksandrem I, uroczyście witany przez ludność miasta przy Polskiej Bramie
• od 1815 – nabożeństwa w Ełku i powiecie były odprawiane najpierw w języku niemieckim, a później po polsku
• 1818
  • ustanowienie nowych granic powiatu ełckiego, znacznie rozszerzającego jego zasięg (włączono Straduny, Stare Juchy, Klusy i Kalinowo), w 1818 r. Ełk liczył 2304 mieszkańców, 1837 r. - 3140, w 1852 r. - 4262 mieszkańców
  • utworzenie Ewangelicko-Luterańskiego Stowarzyszenia Modlitewnego dekretem króla Fryderyka Wilhelma
• 1819-1822 – kolejne pożary zniszczyły 267 domów w Ełku oraz ponad 100 budynków gospodarczych, a także ratusz wraz ze wszystkimi dokumentami
• 1820-1822 – przebudowa szkoły książęcej
• 1821 – w Ełku zamieszkiwało 56 katolików, w 1845 r. w mieście i powiecie było ich ok. 100, podlegali oni parafii w Świętej Lipce, w 1905 r. w Ełku mieszkało 573 katolików, w 1910 r. - 752, w 1933 r. - 638
• 1824 – bunt uczniów w szkole książęcej spacyfikowany przez dyrektor Rosenhegna
• 1825 – na wyspie u ujściu rzeki Ełk do jeziora zaczęło działać kąpielisko miejskie
• 1826 – powstała wypożyczalnia książek (w 1840 r. liczyła 2000 tomów)
• 1827 – Johann Guise sporządził plan miasta i zamku
• 1828 – w obawie przed runięciem zamknięty został ratusz miejski

Szkoła książęca (1830)

• 1829 – Gustaw Gizewiusz ukończył gimnazjum miejskie
• 1831, 1837, 1844, 1853, 1854 – epidemia cholery zdziesiątkowała ludność miasta (łącznie ponad 1200 ofiar)
• 1833, 25 czerwca - pożar zamku
• 1837 – założenie cmentarza żydowskiego w Ełku
• 1840
  • od uderzenia pioruna spłonęła więża kościoła, w 1847 r. zbudowano nowy kościół, który został wyświęcony w 1950 r.
  • 10 października - ukazał się pierwsze wydawane w Ełku pismo - „Lycker gemeinnützige Unterhaltung Blatt”, wydawcą był Wilhelm Mentzel (ok. 200 abonentów), od 1842 r. wydał po polsku „Przyjaciela Ludu Łeckiego”, który w 1843 r. miał 280 abonentów
• 1841
  • wybrukowano ulicę Główną (obecną Wojska Polskiego), położono też chodnik i założono rowy ściekowe
  • 16 czerwca - odsłonięto pomnik gen. Güntera (przy obecnej ul. W. Polskiego), zlikwidowanego w 1945 r.
• 1842-1844 – w tych latach ukazał się wydawane przez Wilhelma Menzla czasopismo „Przyjaciel Ludu Łeckiego"

Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa, zbudowany w 1850

• 1845
  • 5 czerwca - wizyta króla Fryderyka Wilhelma IV w celu zobaczenia rozmiarów klęski spowodowanej przez epidemie cholery, Ełk został nazwany przez niego „pięknym miasteczkiem”
  • budowa utwardzonej drogi Ełk – Pisz
• 1847
  • Fryderyk Wilhelm IV wyasygnował na budowę kościoła w Ełku 10892 talary
  • założenie gminy synagogalnej
• 1848-1851 – budowa synagogi przy Bahnhofstrasse
• 1850
  • poświęcenie nowego kościoła ewangelickiego
  • miasto Ełk liczyło 3898 mieszkańców
• 1852, 17 sierpnia - do Ełku przybyli wydelegowani przez biskupa warmińskiego przedstawiciele stowarzyszenia św. Wojciecha (stowarzyszenie to prowadziło m.in. akcję rekatolizacji Prus) z zamiarem założenia stacji misyjnej w Ełku
• 1853
  • 22 maja - założenie katolickiej placówki misyjnej decyzją biskupa warmińskiego Josepha Ambrosiusa Geritza
  • objęcie stanowiska prokuratora w Ełku przez Adalberta Falka
• 1854
  • 15 października - na zakupionej przy drodze do Prostek działce, położonej za rzeką Ełk, oddelegowany przez biskupa warmińskiego kapłan Mikołaj Rachoń rozpoczął budowę drewnianego kościoła
  • wyświęcenie najstarszej wciąż istniejącej parafii rzymskokatolickiej w Ełku – parafii św. Wojciecha
• 1856
  • powstała pierwsza szosa prowadząca do Wystrucia
  • początek wydawania w Ełku pierwszego na świecie drukowanego tygodnika w języku hebrajskim Ha-Magid (pol. Kaznodzieja) przez Lazara Lipmanna Silbermanna
• 1857-1859 r. - budowa nowego budynku gimnazjum za kościołem przy obecnej ulicy Armii Krajowej

Gimnazjum przy obecnej ul. Armii Krajowej (1859)

• 1858
  • na terenie powiatu ełckiego istniało już 31 majątków i 180 wsi (38 949 mieszkańców)
  • 27 września - urodził się Michał Kajka – poeta oddany obronie języka polskiego i zachowaniu tożsamości Mazurów (zm. 22 września 1940 r. w Orzyszu, pochowany został w Ogródku)
• 1859, 27 września - oddano do użytku gmach gimnazjum przy obecnej ul. Armii Krajowej
• 1860 – powstała szkoła rzemieślnicza, która wykorzystywała pomieszczenia szkoły ludowej, zajęcia prowadzono w niedzielę
• 1864 – założono żydowskie wydawnictwo-stowarzyszenie Meḳiẓe Nirdamim (pol. Budzący Uśpionych)
• 1865 – zarządzenie władz pruskich o usunięciu języka polskiego ze szkół, do czego jednakże nie doszło
• 1867 – budowa nowego ratuszu przy obecnej ulicy Wojska Polskiego (wówczas Hauptstrasse)

Dworzec kolejowy współcześnie

• 1868, 8 grudnia - otwarcie linii kolejowej Ełk – Królewiec, jako jedna z pierwszych linii kolejowych na terenie Prus
• 1869-1905 – okres najbardziej intensywnych prac melioracyjno-wodnych na terenie powiatu ełckiego, obniżenie poziomu wód w części jezior i osuszenie bagien, prace melioracyjne prowadzono również po 1905 r. ale nie na taką skalę

W granicach Niemiec

Królestwo Prus częścią Cesarstwa Niemieckiego – 1871-1918

• 1871
  • 18 stycznia - Król Prus Wilhelm I Hohenzollern został cesarzem niemieckim, Królestwo Prus staje się częścią Cesarstwa Niemieckiego
  • Ełk otrzymał połączenie z Grajewem, obok tego rozwijała się sieć kolei wąskotorowych
  • 1 lipca - otwarto linię Ełk - Prostki, mającej łączyć Ełk z Białymstokiem, odcinek do Białegostoku wybudowano kilka lat później
• 1873, 24 lipca - wprowadzenie nakazu nauczania w języku niemieckim
• 1876 – pierwszy telegraf w Ełku
• 1878 – założenie Ochotniczej Straży Pożarnej w Ełku

Gmach sądu z 1880 roku, obecnie szkoła

• 1879
  • w Ełku umieszczono siedzibę Sądu Krajowego, początkowo znajdowała się w zamku do czasu wybudowania nowego budynku
  • otwarcie połączenia kolejowego Ełk-Gołdap
• 1880
  • Ełk liczył 6671 mieszkańców, w 1910 r. - 13 428, w roku 1925 – 15 159, w 1937 r. - 16 020
  • oddano do użytku gmach sądu (obecnie Szkoła Podstawowa nr 2)
• 1881, 1 października - otwarcie nowej poczty przy obecnej Armii Krajowej, budynek spełnia tę rolę do dziś
• 1884 – wybudowano koszary piechoty przy obecnej ul. Kościuszki w 1887/88 r. koszary kawalerii
• 1885, 16 listopada
  • Ełk otrzymał połączenie z Olsztynem przez Pisz
  • przeniesienie wydawnictwa Meḳiẓe Nirdamim z Ełku do Berlina
• 1886 – powstała szosa Ełk – Grabnik – Wydminy – Giżycko
• 1888 – w zamku zaczęło funkcjonować więzienie

Katedra św. Wojciecha

• 1889 – usypanie grobli łączącej wyspę zamkową z zachodnim brzegiem jeziora
• 1890
  • założenie folwarku miejskiego
  • Ełk liczy 9981 mieszkańców w tym 1300 Polaków (13%), powiat ełcki - 54 804 mieszkańców, w tym 39 000 Polaków (71%); Ełk jest najludniejszym miastem Mazur
• 1892 – kupiec Albrecht jako pierwszy otworzyła sklep na dzisiejszej ul. Armii Krajowej (Bahnhofstrasse)
• 1893 – rozpoczęcie budowy nowego murowanego kościoła (obecna Katedra św. Wojciecha), wyświęconego w 1895 r.
• 1895
  • Ełk otrzymał połączenie drogowe z Królewcem przez Klusy, Orzysz, Giżycko
  • ukończenie budowy wieży ciśnień

Panorama Ełku ok. 1900 r.

• 1896
  • 1 stycznia - ukazanie się „Gazety Ludowej”, wychodzi od 1901 r.
  • grudzień - założenie Mazurskiej Partii Ludowej
• 1898
  • powstała gazownia miejska
  • utworzenie rozmównicy telefonicznej z publicznym aparatem abonenckim

Dawne seminarium nauczycielskie, współcześnie siedziba Zespołu Szkół nr 1

• 1900
  • Ełk został ósmym co do wielkości miastem Prus Wschodnich
  • ukończenie budowy hali sportowej przy obecnej ul. Kościuszki 29
• 1902 – budowa seminarium nauczycielskiego przy drodze na Orzysz
• 1903
  • rozpoczęto wydawanie w Ełku pisma Poselstwo prawdy przez G. Kuczewskiego
  • 19 sierpnia - konsekracja kościoła pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika i Przemienienia Pańskiego

Kościół Chrześcijan Baptystów

• 1904
  • oddanie do użytku wodociągów miejskich
  • 1 kwietnia - liczba rzemieślników w Ełku wynosiła 947
  • 16 września - objęcie posady sędziego okręgowego przez Franza Schlegelbergera, piastował to stanowisko do 1908
• 1905 – powstanie projektu budowy linii wąskotorowej o szerokości torów 1000 mm poprzedzony analizą geologiczną, klimatyczną, gospodarczą i wojskową na zlecenie starosty ełckiego Carla Suermondta
• 1905 lub 1908 - zbudowanie Kościoła Chrześcijan Baptystów

Most na jeziorze ełckim

Budynek Sądu Rejonowego przy Parku Solidarności

• 1906 – powołanie przez królewieckie i berlińskie władze kolejowe towarzystwa akcyjnego budowy ełckiej wąskotorowej kolei dojazdowej Lycker Kleinbahn Aktiengesellschaft
• 1907 – powstały zakłady mięsne przy ulicy Gdańskiej
• 1909
  • powstało liceum dla dziewcząt „Goetheschule”
  • 26 maja - oddano do użytku budynek seminarium nauczycielskiego, wybudowany na zakupionej w 1903 r. 4,5 hektarowej działce za wieżą ciśnień
• 1910
  • powstała szkoła rzemieślnicza
  • budowa mostu łączącego miasto z zamkiem na wyspie („Suermondt-Brücke”), dotychczasowy drewniany groził zawaleniem, wykonawca firma Windschild & Langelott z Drezna
  • niecałe 50% ludności powiatu ełckiego posługiwało się na co dzień językiem polskim, podobna liczba posługiwała się na co dzień językiem niemieckim
• 1911 – budowa kamienicy na rogu obecnych ulic Mickiewicza i Małeckich, będącej obecnie siedzibą Sądu Rejonowego w Ełku
• 1912
  • budowa szpitala miejskiego, rozbudowanego w latach 1924-1925
  • zakończono budowę gmachu starostwa (Landratsamtu) przy ulicy Szkolnej (Schulestraße) – przy obecnej ul. Marszałka Piłsudskiego
• 1913
  • 23 października - otwarto ruchu kolei wąskotorowej na trasie Ełk-Laski-Borzymy i odgałęzieniu Laski-Zawady-Tworki
  • działalność w mieście podjęli niemieccy Badacze Pisma Świętego – zorganizowali tu serie wykładów.

I wojna światowa

Pocztówka propagandowa upamiętniająca wizytę cesarza Wilhelma II w 1915

Zrujnowane centrum miasta wskutek I wojny światowej

• 1914
  • otwarcie linii kolejowej wąskotorowej do Turowa
  • w Ełku stacjonowało ponad 2000 żołnierzy, w 1918 r. garnizon zmniejszył się do 600 żołnierzy, w 1929 i 1930 r. również oni opuścili miasto
  • 19 sierpnia - Ełk został zdobyty przez wojska rosyjskie
  • 10 września - zajęcie Ełku bez walki przez wojsko niemieckie
  • 7 października - wojska rosyjskie ponownie zdobyły Ełk i zostają w mieście do 13 października 1914 r.
  • 7 listopada - kolejny raz Ełk został zajęty przez armię rosyjską
• 1915
  • 14 lutego - ostateczne wyzwolenie Ełku spod okupacji rosyjskiej w wyniku ofensywy lutowej, wizyta cesarza Wilhelma II
• 1916-1917 – budowa lotniska przy drodze na Sędki
• 1917 – założenie klubu sportowego Sportvgg. Masovia Lyck
• 1918
  • powstała szkoła handlowa
  • 5 października - wznowienie ruchu kolei wąskotorowej po wojnie

Ełk częścią Republiki Weimarskiej i III Rzeszy – 1918-1945

Gmach Szkoły Artystycznej

• 1919
  • 5 marca - wprowadzenie stanu wyjątkowego
  • budowa kamienicy przy obecnej ul. Armii Krajowej 21, będącej obecnie siedzibą Szkoły Artystycznej
• 1920
  • wynajęcie na potrzeby władz miejskich części opuszczonych przez wojsko koszarów
  • podział szkoły miejskiej na męską i żeńską
  • połączenie szkoły handlowej ze szkołą rzemieślniczą
  • założenie spółki mieszkaniowej zajmującej się budownictwem indywidualnym, w ramach jej działalności powstaje osiedle na Zatorzu za gazownią miejską
  • 11 lipca – plebiscyt w Ełku, który poprzedziły prześladowania polskiej ludności; 8339 głosów za przyłączeniem do Prus Wschodnich (Niemiec), 7 głosów za Polską
  • 1920–1946 proboszczem parafii w Ełku został Karol Fox, który m.in. sprowadził do Ełku siostry Elżbietanki i w miejscu dawnego kościoła wybudował prowadzoną przez nie ochronkę dla dzieci
• 1921 – rozprowadzanie w mieście ulotek z antyżydowskimi hasłami przez niemieckie organizacje skrajnie prawicowe
• 1922
  • powstanie oddziału Banku Krajowego Prowincji Wschodniopruskiej
  • otwarcie nowego budynku szkoły rolniczej przy szosie do Stradun
  • 1922-1925 odbudowa spalonego w 1914 r. kościoła ewangelickiego przy ob. ulicy Armii Krajowej
  • powołanie wicekonsulatu RP w Ełku, mieszczącego się w budynku przy Bismarckstraße 20 (obecnie ul. Mickiewicza 20)

Etykieta ełckiej nalewki z lat 30., u dołu napis Lyck, Masurens Hauptstadt, czyli Ełk, stolica Mazur

• 1923, grudzień - założenie w Ełku Masurenbundu (Związku Mazurów)
• 1925
  • 10 lutego - uroczyste wyświęcenie odbudowanego kościoła ewangelickiego przy ob. ulicy Armii Krajowej
  • 11 października - uroczyste otwarcie nowego ratusza, usytuowanego obok kościoła (władze miasta wprowadziły się już 3 września tegoż roku)
• 1926
  • 19 września - pierwsze Dni Turystyki, zorganizowane z myślą o przyciągnięciu turystów do Ełku zamiast do konkurencyjnego Giżycka, w 1927 r. powtórzono je jako Tygodnie Turystyki (od 26 czerwca do 5 lipca)
  • budowa obecnego Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego
  • 1926-1927 r. otwarcie strzelnicy nad rzeką Ełk z trzydziestoma stanowiskami strzeleckimi (jej pozostałości zostały zlikwidowane w trakcie zagospodarowania terenów przylegających do rzeki)
• 1928, 26 lipca - uruchomienie połączenia telefonicznego z Białymstokiem
• 1930 – budowa stadionu miejskiego za gazownią nad rzeką, funkcjonował on do 1947 r., kiedy to przeniesiono go w obecne miejsce, pozostałością po pierwotnej lokalizacji jest dzisiejsza ulica Sportowa

Plan trasy Lycker Kleinbahn z 1938

• 1932
  • czerwiec - wizyta Adolfa Hitlera w ramach kampanii wyborczej w Prusach Wschodnich
  • 27 sierpnia - otwarcie nowego gmachu połączonych szkół gimnazjum i szkoły realnej, w przebudowanym seminarium przy drodze na Orzysz za wieżą ciśnień (Ernst - Mortiz - Arnd - Schule)
  • przeniesienie wicekonsulatu RP w Ełku do budynku przy Luisenplatz 2 (obecnie ul. 3 Maja 10)
• 1933
  • objęcie władzy w Niemczech przez Adolfa Hitlera i wzmożenie prześladowań ludności polskiej
  • rozpoczęto budowę osiedla za cmentarzem wzdłuż torów kolejowych
• ok. 1935 – nabożeństwa po polsku odprawiane były w kościołach pow. ełckiego tylko raz w miesiącu
• 1935 – największy przedwojenny sukces ełckiego piłkarstwa – awans Masovii Lyck do trzeciej rundy (1/16 finału) Pucharu Niemiec po zwycięstwach 7:3 z Tilsiter SC i 1:0 z VfB Königsberg
• 1938
  • zmiany nazw większości wsi powiatu ełckiego z polsko brzmiących na niemieckie w ramach germanizacji nazw w Prusach, w tym nazwy ówczesnej wsi, a obecnie dzielnicy Ełku z Sybba (pol. Szyba) na Walden
  • 8 listopada - w „noc kryształową” spalono synagogę i splądrowano żydowskie sklepy
• 1939
  • Ełk liczy około 17500 mieszkańców
  • 25 czerwca - zmiana nazwy obecnej ulicy Wojska Polskiego z Kaiser Wilhelm Straße (ul. Cesarza Wilhelma) na Straße der SA (ul. SA)
  • 16 sierpnia - powołanie do wojska rezerwistów, na terenie powiatu rozmieszczane są jednostki wojskowe

II wojna światowa

Kwatera żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej na Cmentarzu Komunalnym i Wojskowym

• 1939, wrzesień - z lotniska w Ełku prowadzone były naloty na Polskę (m.in. na Warszawę)
• 1940 – w koszarach ełckich ulokowano jeńców francuskich, wykorzystywano ich do prac melioracyjnych
• 1943, listopad - likwidacja ełckiego szefa gestapo, podążającego do Bogusz, przez Polaków z Grajewa
• 1944
  • sierpień - częściowa ewakuacja Ełku
  • 22 października-6 listopada - ewakuacja ludności z trzydziestokilometrowego pasa przyfrontowego (w tej strefie znajdował się Ełk)
• 1945
  • 20 stycznia - ewakuacja pozostałych mieszkańców powiatu ełckiego
  • 21 stycznia - z Ełku wycofały się oddziały Volkssturmu
  • 22 stycznia - ewakuacja personelu i taboru kolejowego do Kętrzyna, ostatni pociąg odjechał o 20:30
  • 23 stycznia - Rosjanie dotarli do Orzysza, odcinając drogę części ewakuujących się mieszkańców powiatu ełckiego
  • 24 stycznia - zajęcie Ełku przez Armię Radziecką

Ełk w granicach Polski

Okres PRL-u

Siedziba powołanego w 1945 roku Państwowego Gimnazjum Koedukacyjnego (obecnie I Liceum Ogólnokształcącego)

• 1945
  • 6 kwietnia - przyjęcie władzy cywilnej w powiecie z rąk komendantury radzieckiej przez pierwszego starostę ełckiego Władysława Niksę
  • 25 kwietnia - mianowanie pierwszego powojennego burmistrza Ełku, został nim Fryderyk Jeroma
  • czerwiec - przesiedlenie na teren powiatu ełckiego 770 rodzin repatriantów i przesiedleńców w liczbie 3200 osób
  • 21 czerwca - przejęcie budynku przy ul. Słowackiego 2 przez Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego i organizacja w piwnicach aresztu na osiem cel
  • 7 lipca - uchwała Rady Ministrów o wyłączeniu z Okręgu Mazurskiego (d. Prusy Wschodnie) powiatów ełckiego, oleckiego i gołdapskiego i powierzeniu administracji nad nimi wojewodzie białostockiemu
  • 18 lipca - pierwsze posiedzenie Powiatowej Rady Narodowej w Ełku
  • 7 sierpnia - konferencja w Ełku z udziałem przedstawicieli władz, urzędów i instytucji społecznych, na której doszło do oficjalnego przekazania powiatów pod zarząd wojewody białostockiego
  • 15 sierpnia - początek stacjonowania w Ełku sztabu V Mazurskiej Brygady Saperów
  • 1 września - utworzenie Państwowego Gimnazjum Koedukacyjnego
  • 28 września - pierwsze posiedzenie Miejskiej Rady Narodowej w Ełku

Siedziba powołanego w 1946 roku Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego, obecnie Budynek A Zespołu Szkół nr 6

• 1946
  • 1 maja - założenie najsłynniejszego ełckiego klubu sportowego – Kolejowego Klubu Sportowego Ełk
  • 2-3 maja - podpisanie Aktu założenia Biblioteki Powiatowej
  • założenie przy stacjonującym w Ełku 62. Pułku Piechoty Wojskowego Klubu Sportowego Mazur Ełk
  • 1 września - zmiana nazwy Państwowego Gimnazjum Koedukacyjnego na Państwowe Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące
  • 8 września - pierwsze derby Ełku w oficjalnych polskich rozgrywkach piłkarskich. Spotykały się nieistniejące już kluby WKS Mazur Ełk i WKS Artylerzysta Ełk, wynik nieznany
  • 15 września - powołanie trzyletniego Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego (obecnie Zespół Szkół nr 6) przy ul. Kajki 2
  • zima - powstanie Miejskiej Szkoły Muzycznej
  • liczba mieszkańców Ełku pod koniec tego roku wzrosła do 6000, była to głównie ludność napływowa z Polski i terenów zabużańskich - tzw. „repatriantów”, w 1954 r. Ełk zbliżył się do stanu sprzed II wojny, mając 16 630 mieszkańców, 13 lat później było ich 25 136
• 1947
  • 19 stycznia - sfałszowane wybory do Sejmu, z okręgu wyborczego nr 20 z siedzibą w Ełku posłami zostali wybrani Bolesław Podedworny, Gustaw Paszkiewicz, Eugenia Krassowska, Adolf Dąb i Aleksandra Orłowska
  • budowa drewnianego mostu na rzece Ełk (przedłużenie ul. Garnizonowej)
  • 7 lipca - utworzenie Państwowego Gimnazjum Krawieckiego (obecnie Zespół Szkół nr 3)
  • sierpień - utworzenie Państwowego Gimnazjum Handlowego w Ełku (obecnie Zespół Szkół nr 5)
  • porażka WKS Mazur Ełk w barażach o awans do I ligi piłkarskiej z drużynami Legii Warszawa, Piechura Siedlce i Sokoła Ostróda
  • rozpoczęcie działalności przez polskojęzycznych Świadków Jehowy
• 1948
  • 1 września - utworzenie Szkoły Ogólnokształcącej Stopnia Podstawowego i Licealnego w miejsce Państwowego Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego
  • 15 listopada - utworzenie Rejonowej Komendy Uzupełnień w Ełku (obecnie Wojskowa Komenda Uzupełnień w Ełku)
• 1949
  • 2–4 grudnia - w wynajętej sali Powiatowej Komendy Służby Polsce w Ełku odbyło się zgromadzenie obwodowe Świadków Jehowy, na którym obecnyh było około 120 osób, głównie z powiatu ełckiego
• 1950 – odsłonięcie pomnika W hołdzie poległym Polakom za wiarę i ojczyznę przed Kościołem Najświętszego Serca Pana Jezusa
• 1951 – zastąpienie gazowego oświetlenia ulic oświetleniem elektrycznym

Cerkiew Świętych Apostołów Piotra i Pawła przed przebudową

• 1953 – rozwiązanie klubu KS Ełk (byłego WKS Mazur Ełk)
• 1954 – utworzenie Powiatowego Archiwum w Ełku podlegającego Wojewódzkiemu Archiwum Państwowemu w Białymstoku, terenem działania archiwum zostały powiaty: ełcki, gołdapski, grajewski i olecki
• 1955
  • rozszerzenie granic miasta, przyłączenie Szyby
  • zmiana nazwy klubu KKS Ełk na Mazur Ełk, pod którą funkcjonuje do dziś
  • powstanie pierwszego nowego budynku po II wojnie światowej
• 1957 – powołanie Parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła, jedynej w mieście prawosławnej parafii

Pomnik Michała Kajki

• 1958
  • maj - miasto odwiedził kardynał Stefan Wyszyński
  • 13 sierpnia - pierwszy w powojennej historii miasta piłkarski mecz międzynarodowy. Spotkały się Mazur Ełk i HSV Nürnberg, wynik: 4:1
  • opuszczenie budynku obecnego I Liceum Ogólnokształcącego przez klasy podstawowe
  • 28 września - w setną rocznicę urodzin odsłonięty został pomnik Michała Kajki – mazurskiego poety i obrońcy języka polskiego
• 1959, 26 lutego - powstała Spółdzielnia Mieszkaniowa „Świt”
• 1960 – uchwała Rady Miasta powrócono do pierwszego herbu - skaczącego jelenia zamiast Janusa
• 1961, jesień - porażka Mazura 0:8 na Stadionie Miejskim w 1/16 finału Pucharu Polski z najbardziej utytułowanym wówczas polskim klubem piłkarskim, ówczesnym mistrzem kraju Ruchem Chorzów
• 1962 – powołanie drugiej najstarszej wciąż istniejącej parafii rzymskokatolickiej w Ełku – Parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa
• 1965
  • 23 czerwca - nadanie Liceum Ogólnokształcącemu imienia Stefana Żeromskiego i obchody 20-lecia szkoły
  • odsłonięcie obelisku z napisem W 20 rocznicę powrotu ziemi mazurskiej do Polski, w hołdzie walczącym i poległym o polskość tej ziemi, o jej wyzwolenie i utrwalenie władzy ludowej w parku w centrum miasta
• 1967, 22 kwietnia - obchody dwudziestolecia istnienia Zasadniczej Szkoły Odzieżowej Ministerstwa Przemysłu Drobnego i Rzemiosła w Ełku (obecnie Zespół Szkół nr 3) i nadanie szkole imienia Jana i Hieronima Małeckich
• 1968
  • druga porażka Mazura Ełk w 1/16 finału Pucharu Polski na własnym boisku, tym razem ze spadkowiczem z piłkarskiej I ligi, Gwardią Warszawa, w karnych 4:6 (po dogrywce było 0:0)
  • początek budowy tzw. Osiedla Kopernika, będącego częścią osiedla Centrum

Ełckie Centrum Kultury

• 1969, 1 września - powołanie Zasadniczej Szkoły Budowlanej dla Pracujących
• 1970 – zakończono budowę Miejskiego Domu Kultury (dzisiejszego Ełckiego Centrum Kultury)
• 1971 – sporządzenie aktu erekcyjnego pod budowę szkoły przy ul. Sikorskiego
• 1972
  • 30 marca - oddano do użytku ostatniego bloku w ramach budowy tzw. Osiedla Kopernika
  • przeniesienie zajęć Zespołu Szkół Zawodowych Centrali Rolniczej Spółdzielni „Samopomoc chłopska” (obecnie Zespół Szkół nr 5) do nowego budynku przy ul. Sikorskiego
  • początek budowy osiedla Północ I

Herb Ełku w latach 1967-1999

• 1972-1974 – przebudowa ul. Wojska Polskiego
• 1973, 20 lipca - uruchomienie komunikacji miejskiej
• 1975
  • 1 czerwca - wejście w życie nowego podziału administracyjnego Polski, Ełk znajduje się w granicach województwa suwalskiego, likwidacja powiatu ełckiego
  • 16-25 lipca - odbyły się w Ełku 29. Mistrzostwa Polski Juniorów w Boksie
• 1976
  • w wyniku reformy administracyjnej Archiwum w Ełku zostało oddziałem Wojewódzkiego Archiwum w Suwałkach
  • likwidacja więzienia w zamku ełckim

Osiedle Północ II

• 1977
  • zmiana poniemieckich numeracji domów
  • 10 września - w Ełku zakończył się drugi etap 34. Tour de Pologne, mający start w Łomży
  • 11 września - w Ełku zaczął się trzeci etap 34. Tour de Pologne, mający metę w Kętrzynie
• 1978
  • 5 lutego – katastrofa kolejowa pod miastem, w wyniku której zginęło 5 osób, a 15 zostało rannych
  • powstanie pierwszego bloku mieszkalnego na osiedlu Północ II, przy ulicy Warszawskiej 5
  • początek budowy osiedla Kochanowskiego
  • Ełk pod względem populacji zostaje wyprzedzony przez Łomżę i Suwałki, wszystkie trzy miasta mają po ok. 36 000 mieszkańców
• 1979, 1 września - zmiana nazwy Zasadniczej Szkoły Budowlanej na Zespół Szkół Budowlanych BZB w Ełku

Szkoła Podstawowa nr 3 im. Henryka Sienkiewicza w Ełku wybudowana w latach 1982–1984

• 1981 – nadanie Zespołowi Szkół Zawodowych (obecnie Zespół Szkół nr 5) imienia Karola Brzostowskiego
• 1982
  • 16 stycznia - powstała Międzyzakładowa Spółdzielnia Mieszkaniowa
  • początek budowy osiedla im. Antoniego Bogdanowicza
• 1984, 29 maja - podpisanie aktu erekcyjnego pod budowę osiedla Konieczki
• 1985 – budowa dwóch pierwszych bloków mieszkalnych przy ul. Bahrkego na Konieczkach
• 1986
  • wiosna – Mazur Ełk przegrał walkę o awans do piłkarskiej drugiej ligi w ostatniej kolejce z Hutnikiem Warszawa
  • początek prac budowlanych na osiedlu Jeziorna
  • odsłonięcie pomnika Walczącym o Polskość przy skrzyżowaniu ulic Wojska Polskiego i Zamkowej
  • jesień - oddanie do użytku oczyszczalni mechaniczno-biologicznej
• 1987
  • rozpoczęcie budowy nowego szpitala miejskiego na osiedlu Baranki
  • październik - oddanie do użytku Ośrodka Sportów Wodnych przy ul. Grunwaldzkiej

Budowa osiedla Jeziorna w 1989

• 1988
  • oddanie do użytku budynku przy ul. Grodzieńskiej 10 na osiedlu Północ II, tzw. Okrąglaka, i powstanie Spółdzielczego Domu Kultury
  • 1 września - powołanie Parafii pw. bł. Rafała Kalinowskiego w Ełku obejmującej swym zasięgiem osiedla Jeziorna i Baranki
• 1989
  • 1 lipca - powołanie Parafii pw. Chrystusa Sługi obejmującej swym zasięgiem Konieczki
  • przyjęcie Liceum Ogólnokształcącego w poczet Uczestników Klubu Przodujących Szkół
  • miasto osiąga liczbę 50 000 mieszkańców

III Rzeczpospolita

Kościół NMP Królowej Apostołów

• 1990
  • 27 maja - pierwsze wybory samorządowe w Ełku w III RP, prezydentem miasta został Adam Puza
  • 26 czerwca - założenie zielonoświątkowego Zboru Ewangelicznych Chrześcijan w Duchu Apostolskim
  • 30 października - powstało II Liceum Ogólnokształcącego i zmiana nazwy Zespołu Szkół Budowlanych BZB w Ełku na Zespół Szkół nr 2 w Ełku

Gmach Wyższego Seminarium Duchownego

• 1991
  • 1 lipca - wydzielenie z Parafii pw. Najświętszego Serca Jezusowego Parafii pw. św. Jana Apostoła i Ewangelisty obejmującej zasięgiem osiedle Północ I, Parafii pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Apostołów obejmującej Osiedle Północ II, Parafii pw. św. Tomasza Apostoła obejmującej ulicę 11 Listopada i Parafii pw. bł. Karoliny Kózkówny obejmującej osiedle Grunwaldzkie
  • październik - rejestracja Stowarzyszenia Mniejszości Niemieckiej „Mazury” w Ełku
  • 26 grudnia - wyświęcenie Kościoła Najświętszej Maryi Panny Królowej Apostołów przez biskupa Józefa Wysockiego

Kościół św. Tomasza Apostoła z 1992 roku

• 1992
  • 25 marca - utworzenie diecezji ełckiej, biskupem został Wojciech Ziemba
  • 16 kwietnia - założenie Wyższego Seminarium Duchownego w Ełku
  • 29 czerwca - powołanie Parafii pw. Ducha Świętego obejmującej zasięgiem osiedla Bogdanowicza i Kochanowskiego i Parafii pw. Opatrzności Bożej obejmującej Zatorze
  • przystąpienie miasta z programem Ełk - miasto ekologiczne do realizacji strategii Zielonych Płuc Polski
  • 1 września - zmiana nazwy Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Żeromskiego na I Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego
• 1993
  • 21 stycznia - powołanie Parafii wojskowej pw. św. Krzysztofa
  • przyznanie miastu Nagrody Forda za ełcki program ekologiczny
  • początek generalnego remontu Katedry św. Wojciecha w celu dostosowania do funkcji kościoła katedralnego
• 1994
  • 13 maja - ustanowienie katedry św. Wojciecha Sanktuarium Diecezjalnym Matki Bożej Fatimskiej decyzją biskupa Wojciecha Ziemby
  • 3 października - nadanie Zespołowi Szkół nr 2 imienia Krzysztofa Kamila Baczyńskiego
  • Zdzisław Fadrowski został prezydentem Ełku
  • zakup wieży ciśnień przez Stowarzyszenie Mniejszości Niemieckiej „Mazury” w Ełku
• 1995
  • powstanie Cmentarza Komunalnego nr 2 przy ul. Towarowej z powodu malejącej liczby miejsc na starym cmentarzu
  • lipiec - włączenie Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Ełku do struktur grajewskiego MLEKPOL-u
  • pierwszy Kabareton Mulatka w Ełckim Centrum Kultury

Powiat ełcki od 1999 roku

• 1996, 8 czerwca - nadanie Zespołowi Szkół Rolniczych imienia Macieja Rataja
• 1997, 30 września - zmiana nazwy Zespołu Szkół Odzieżowych w Ełku na Zespół Szkół nr 3 w Ełku
• 1998
  • lato - przeniesienie klubu piłkarskiego Płomień Woszczele do Ełku i zmiana nazwy na KS Płomień Ełk
  • 27 września - wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę Kościoła św. Rafała Kalinowskiego
  • reelekcja Zdzisława Fadrowskiego
  • jesień - pierwsze piłkarskie derby pomiędzy Mazurem a Płomieniem zakończone zwycięstwem Mazura 2:1

Herb Ełku od 1999 roku

• 1999
  • 1 stycznia - reforma administracyjna Polski: utworzenie powiatu ełckiego w granicach nowego województwa warmińsko-mazurskiego
  • styczeń - wydzielenie z Mazura Ełk sekcji bokserskiej i początek jej funkcjonowania jako odrębnego podmiotu pod nazwą Miejski Klub Bokserski Mazur Ełk
  • 8 czerwca - wizyta papieża Jana Pawła II, na mszy w Ełku był obecny m.in. prezydent Litwy Valdas Adamkus
  • 31 sierpnia - zawieszenie ruchu kolejowego na odcinku Ełk-Olecko
  • zmiana herbu Ełku
  • podpisanie umowy partnerskiej z niemieckim miastem Nettetal
  • zakończenie remontu Katedry św. Wojciecha

Pływalnia w Ełku, stan na 2013 rok

Plac Jana Pawła II

• 2000
  • 12 stycznia - oddanie do użytku krytego basenu
  • 3 kwietnia - zawieszenie ruchu kolejowego na odcinku Ełk-Pisz
  • 8 czerwca - odsłonięcie pomnika Jana Pawła II według projektu prof. Czesława Dźwigaja
  • 4 października - nadanie parkowi między ulicami Małeckich a 3 Maja nazwy Park Solidarności
  • 15 grudnia - opuszczenie koszar wojskowych przez ostatnie oddziały Wojska Polskiego
  • 16 grudnia – ingres nowego biskupa ełckiego Edwarda Samsela do katedry ełckiej
• 2001
  • otworzenie Centrum Studiów Bałtyckich w Ełku, pierwszego zamiejscowego punktu kształcenia Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego
  • powstanie Centrum Edukacji Ekologicznej
  • 11 czerwca ustanowiono rekord Guinnessa w polskiej edycji, kategoria "Żywy pociąg", w ustanowieniu rekordu brało udział 2837 osób
  • renowacja obelisku przy ul. Mickiewicza oraz zmiana napisu z W 20 rocznicę powrotu ziemi mazurskiej do Polski, w hołdzie walczącym i poległym o polskość tej ziemi, o jej wyzwolenie i utrwalenie władzy ludowej na Poległym za wolną i niezawisłą Polskę
  • 24 grudnia - poświęcenie Kościoła Chrystusa Sługi na Konieczkach

Miejska Biblioteka Publiczna w Ełku od 2003 roku

• 2002
  • 1 stycznia - powierzenie przejętej przez Urząd Miasta Ełckiej Kolei Dojazdowej do prowadzenia Miejskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji w Ełku i nadanie nazwy Ełcka Kolej Wąskotorowa
  • otwarcie nowego szpitala miejskiego na Barankach
  • zwycięstwo Janusza Nowakowskiego w drugiej turze wyborów prezydenckich
• 2003
  • 17 kwietnia – Jerzy Mazur został mianowany przez papieża Jana Pawła II biskupem diecezji ełckiej
  • przeniesienie Miejskiej Biblioteki Publicznej do budynku przy ulicy Armii Krajowej 17B
• 2004
  • 31 marca - mecz piłkarskich reprezentacji U-19 Polska-Litwa na stadionie miejskim, zakończony remisem 1:1
  • 1 maja - Polska została członkiem Unii Europejskiej
• 2005
  • 20 stycznia - powołanie katolickiej parafii św. Faustyny Kowalskiej
  • luty - wznowienie ruchu kolejowego na odcinku Ełk-Olecko
  • 21 sierpnia - na ełckiej plaży miejskiej odbył się największy w historii miasta koncert - Hity na czasie, z udziałem przeszło 40 tys. osób, a transmisję na żywo w TVP2 oglądało ok. 4 mln widzów
  • 10-11 września - obchody stulecia istnienia Kościoła Chrześcijan Baptystów w Ełku, pomimo wątpliwości odnośnie do daty powstania obiektu (1905 lub 1908)
  • 25 października - ustanowienie Kościoła Chrystusa Sługi Diecezjalnym Sanktuarium Miłosierdzia Bożego
• 2006
  • 12 maja - początek budowy nowego Kościoła bł. Karoliny Kózkówny
  • otwarto Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy
  • 26 listopada - zwycięstwo Tomasza Andrukiewicza w drugiej turze wyborów prezydenckich

Wiadukt na granicy Ełku i Siedlisk

• 2007
  • plany poszerzenia granic miasta o część terenów gminy Ełk, w tym o wsie Konieczki, Siedliska oraz początek konfliktu władz miasta z władzami gminy Ełk
  • 15 września - oddanie do użytku Hali Sportowo-Widowiskowej
  • październik - konsultacje społeczne w sprawie poszerzenia granic miasta
  • 28 października - pobłogosławienie Kościoła Opatrzności Bożej na Zatorzu przez biskupa ełckiego Jerzego Mazura
  • grudzień - oddanie do użytku zmodernizowanej kamienicy przy ul. Armii Krajowej 21, będącej odtąd siedzibą Szkoły Artystycznej
• 2008
  • początek budowy Miejskiej Strefy Rozwoju Techno-Parku w Ełku
  • pierwsze Mazurskie Międzynarodowe Zawody Balonowe, największe zawody balonowe w Europie Środkowo-Wschodniej
  • 21 lipca - początek strajku głodowego w Urzędzie Gminy Ełk przeciw planom poszerzenia granic miasta
  • 28 lipca - negatywne zaopiniowanie wniosku o poszerzenie granic administracyjnych miasta Ełk przez MSWiA i upadek projektu
  • 16 września - przez ulice 11 listopada, Wojska Polskiego, Mickiewicza, Dąbrowskiego, Armii Krajowej, Kilińskiego oraz Grajewską przebiegła trasa trzeciego etapu 65. Tour de Pologne, wydarzenie zgromadziło 10 tysięcy kibiców

Kompleks boisk Orlik 2012 przy Zespole Szkół nr 2

• 2009
  • luty - podpisanie umowy partnerskiej z włoskim miastem Galatone
  • liczba stałych mieszkańców Ełku wynosi 57251, 1770 osób zameldowanych jest w mieście czasowo
  • maj - zamknięcie lokomotywowni
  • 25 maja - wizyta Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego w Ełku
  • 1 czerwca - otwarcie pierwszego w Ełku kompleksu boisk Orlik 2012 przy Zespole Szkół nr 2 na osiedlu Północ II z udziałem ministra sportu Mirosława Drzewieckiego
  • podpisanie umowy partnerskiej z norweskim miastem Lørenskog
  • 27/28 listopada - Gala Boksu Zawodowego w hali sportowo-widowiskowej w Ełku z udziałem Rafała Jackiewicza i Krzysztofa Włodarczyka, transmitowana na żywo przez Polsat Sport i Polsat

Stadion Miejski po modernizacji

• 2010
  • 28 marca - w ełckiej hali MOSiR odbyło się zgromadzenie specjalne Świadków Jehowy pod hasłem: „Pozostały czas jest skrócony”
  • 8 czerwca - sprzedaż kompleksu zamkowego prywatnemu przedsiębiorcy za 1,75 mln zł
  • 1 lipca - wznowienie ruchu kolejowego na odcinku Ełk-Pisz
  • 13 września - uroczyste otwarcie inwestycji „Budowa, rozbudowa i modernizacja bazy szkolnictwa zawodowego gastronomiczno-hotelarskiego z dostosowaniem do standardów unijnych w Zespole Szkół nr 6 im. Macieja Rataja w Ełku”
  • 16 października - uroczyste otwarcie Sali Królestwa Świadków Jehowy przy ul. Władysława Szafera 1
  • 19 października - nadanie Szkole Podstawowej w Chełchach koło Ełku imienia Lecha Kaczyńskiego; jest to pierwsza placówka oświatowa w Polsce nosząca imię prezydenta, który zginął w katastrofie polskiego Tu-154 w Smoleńsku
  • 21 listopada - reelekcja Tomasza Andrukiewicza na prezydenta Ełku

Ełckie Centrum Kultury po modernizacji zakończonej w 2012 roku

• 2011
  • 31 marca - miasto liczyło 59 044 mieszkańców i jest 76. miastem Polski pod względem populacji, za Będzinem a przed Zgierzem
  • kwiecień - początek budowy amfiteatru za Ełckim Centrum Kultury
  • przyłączenie osiedla Grunwaldzkiego do miejskiej sieci wodociągowej.
  • 31 lipca - zamknięcie po kilkudziesięciu latach działalności ostatniego kina w Ełku - Polonii
  • 25 września - wizyta premiera RP Donalda Tuska na budowie północnej obwodnicy Ełku
  • 12 października - otwarcie sklepu Castorama
  • 18 października - wręczenie Siegfriedowi Lenzowi tytułu honorowego obywatela Ełku
  • 21 października - otwarcie nowego kina w Ełckim Centrum Kultury
  • 27 grudnia - uruchomienie sezonowego lodowiska przy stadionie miejskim
  • 9 grudnia - decyzja Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego o rozpoczęciu działalności Mazurskiej Szkoły Wyższej

Kamienica przy ul. Małeckich 3 po modernizacji w latach 2011–2012, dawna siedziba Muzeum Historycznego

Obwodnica Ełku, fragment północno-wschodni

Rondo Saperów, powstałe w 2012 roku

• 2012
  • 25 stycznia - protest ok. 200 osób pod Urzędem Miasta przeciwko umowie międzynarodowej ACTA
  • luty - zakończenie modernizacji Ełckiego Centrum Kultury
  • 27 kwietnia - oficjalne otwarcie części rekreacyjnej stadionu miejskiego
  • maj - podpisanie umowy partnerskiej z rosyjskim miastem Oziorsk (pol. Darkiejmy)
  • 11 maja - otwarcie Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów w podełckich Siedliskach
  • 31 maja - oficjalne otwarcie nowego stadionu lekkoatletycznego przy Zespole Szkół nr 1 z udziałem minister sportu Joanny Muchy
  • 8 czerwca
    • otworzenie na czas trwania Euro 2012 ełckiej strefy kibica przy plaży miejskiej
    • zmiana wezwania parafii św. Faustyny Kowalskiej na bł. Jana Pawła II, mocą decyzji biskupa ełckiego Jerzego Mazura
  • wykopaliska archeologiczne przy ełckim zamku krzyżackim
  • 23 lipca - otwarcie ostatniego, północnego, odcinka obwodnicy miasta Ełku
  • 28 sierpnia - powstanie Muzeum Historycznego w Ełku
  • 22 września - otwarcie amfiteatru za Ełckim Centrum Kultury
  • początek budowy pierwszych bloków mieszkalnych na Szybie
  • 2 października - otwarcie skateparku przy ulicy Parkowej
  • 18 października - uroczyste otwarcie Parku Naukowo-Technologicznego
  • 9 grudnia - wznowienie bezpośrednich połączeń kolejowych z Wrocławiem przez Poznań
  • grudzień - likwidacja Skweru Zesłańca Sybiru przy ul. Armii Krajowej, budząca niezadowolenie mieszkańców miasta

Herb powiatu ełckiego

• 2013
  • 1 stycznia - likwidacja połączenia kolejowego z Oleckiem
  • 23 lutego - wizyta wicepremiera i ministra gospodarki Janusza Piechocińskiego
  • 26-27 lutego - protest przeciw planom likwidacji Zespołu Szkół Mechaniczno-Elektrycznych w Ełku i włączenia do Centrum Kształcenia Ustawicznego i Zawodowego, którym towarzyszyły kontrowersje w związku z atrakcyjnym położeniem budynku szkoły
  • 28 marca - ustanowienie herbu i flagi Powiatu ełckiego
  • 18 maja - pierwsza w historii Ełku Noc Muzeów
  • 23 maja - nadanie Szkole Podstawowej nr 5 im. Marii Konopnickiej
  • 4 grudnia - otwarcie parku handlowego Tu i Teraz w odnowionym budynku dawnego szpitala miejskiego

Galeria handlowa Brama Mazur

• 2014
  • 1 marca – Muzeum Historyczne zostaje operatorem kolei wąskotorowej
  • 7 czerwca - Jan Paweł II został patronem Ełku, mszę św. kończącą peregrynację obrazu Matki Bożej Częstochowskiej w diecezji ełckiej celebrował arcybiskup warmiński Wojciech Ziemba, a okolicznościową homilię wygłosił Stanisław Dziwisz, metropolita krakowski
  • 28 lipca - uroczyście otwarto wyremontowany dworzec kolejowy, budynek zyskał nową podświetloną elewacją, wraz z podniesieniem dachu wzorem wyglądu przedwojennego
  • 13 sierpnia - otwarcie największej galerii handlowej w mieście o nazwie Brama Mazur
• 2015
  • 16 listopada - poświęcenie i uruchomienie Cmentarza Komunalnego nr 3 w Bartoszach koło Ełku, W pierwszym etapie przygotowano teren do pochówków o powierzchni 1,5 ha, na którym udostępniono łącznie 5 tys. miejsc grzebalnych, w tym 60 miejsc w kolumbariach. Docelowo cmentarz może zostać powiększony do 18 ha.
  • 25 listopada - przeniesienie Gimnazjum nr 2 do budynku przy ulicy Koszykowej 1.
• 2016
  • 1 maja - uruchomienie systemu Ełcka Karta Seniora
  • 5 października – uwarzenie pierwszej warki przez Mazurski Browar

Zamieszki, pocz. 2017

• 2017
  • 1 stycznia - zamieszki i starcia z policją po zabójstwie 21-latka przez Tunezyjczyka W wyniku ekscesów zniszczono dwa lokale gastronomiczne, mienie miejskie, zatrzymano kilkadziesiąt osób z ponad 300 uczestniczących w zbiegowisku.
  • 8 sierpnia - miasto Ełk było na pierwszym miejscu w rankingu miast województwa warmińsko-mazurskiego i 47 w kraju z dodatnim saldem migracji ludności.
  • 1 września - w związku z reformą oświaty od roku szkolnego 2017/2018 nastąpiła zmiana granic obwodów szkolnych, przekształcenie Gimnazjum nr 2 w Szkołę Podstawową nr 1
  • 30 listopada - zakończenie działalności medycznej 108 Szpitala Wojskowego,
  • 1 grudnia - uroczysta inauguracja udzielania świadczeń zdrowotnych przez 1 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ w Lublinie - Filia w Ełku

Mural upamiętniający stulecie odzyskania niepodległości na jednej z kamienic

• 2018
  • 12 marca - rozpoczęcie remontu linii kolejowej 219 na odcinku Szczytno-Ełk
  • 20 czerwca - otwarcie plaży miejskiej przy ulicy Maksymiliana Kolbego
  • 17–19 sierpnia – kongres Świadków Jehowy pod hasłem „Bądź odważny!” w Hali Sportowo-Widowiskowej w Ełku
  • 10 września - przeniesienie Muzeum Historycznego do dworca stacji Ełk Wąskotorowy, uruchomienie Parku Odkrywców Kolei, zakończenie modernizacji obiektów na stacji wąskotorowej w I etapie
  • 11 listopada - w ramach obchodów setnej rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę odsłonięto pomnik marszałka Józefa Piłsudskiego
  • 9 grudnia - pierwsza przysięga wojskowa żołnierzy formowanego w Ełku 44 batalionu lekkiej piechoty wchodzącego w skład 4 Warmińsko-Mazurskiej Brygady Obrony Terytorialnej im. kpt. Gracjana Fróga ps. „Szczerbiec”
  • 28 grudnia - otwarcie restauracji sieci McDonald`s

• 2019
  • 9-10 kwietnia - manewry wojsk NATO pod kryptonimem „Bull Run – 9” połączone z pokazem sprzętu w Ełku
  • 16–18 sierpnia – Kongres Świadków Jehowy pod hasłem „Miłość nigdy nie zawodzi!” w Hali Sportowo-Widowiskowej w Ełku

Zobacz też

• historia Ełku

Bibliografia

• Ełk [online], Miejska Biblioteka Publiczna w Ełku [zarchiwizowane z adresu 2008-12-08] .
• http://wirtualnyelk.pl/historia-miasta-elk.html
• http://www.castlesofpoland.com/prusy/elk_hist.htm
• Ełk - rys historyczny. historiaelk.dbv.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].