Tablice rejestracyjne w Polsce

Tablice rejestracyjne używane w Polsce
u góry: wzór wydawany od 1 maja 2006
u dołu: wydawane od 1 maja 2000 do 30 kwietnia 2006

Polskie tablice rejestracyjne – tablice rejestracyjne wprowadzone 31 marca 2000, po reformie podziału administracyjnego kraju w 1999, wydawane od 1 maja 2000.

Zastąpiły tablice starszego typu, czarne z białymi znakami.

Wzór tablic określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 11 grudnia 2017 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów oraz wymagań dla tablic rejestracyjnych.

Oznaczenia tablic rejestracyjnych według województw

Oznaczenia tablic rejestracyjnych według powiatów

Opis systemu tablic rejestracyjnych w Polsce

Rozporządzenie wyróżnia 6 rodzajów tablic rejestracyjnych:

• zwyczajne
• tymczasowe
• indywidualne
• zabytkowe
• dyplomatyczne
• tymczasowe badawcze

Dwie lub trzy pierwsze litery tworzą wyróżnik miejsca. Pierwsza litera oznacza województwo, a jedna lub dwie następne – powiat. Jeżeli jest to jedna litera, jest to miasto na prawach powiatu (lub dzielnica Warszawy), jeżeli dwie – powiat ziemski, ale istnieją odstępstwa od tej reguły. Po wyróżniku powiatu następuje wyróżnik pojazdu. Nie można w nim jednak stosować liter B, D, I, O, Z, zbyt podobnych do cyfr 8, 0, 1, 0, 2. Według rozporządzenia z 22 lipca 2002, litery M i W mają nieco inne kształty niż poprzednio. Numery są zapisywane krojem pisma podobnym do DIN 1451.

Pod koniec 2003 roku nowe tablice miała już ponad połowa pojazdów poruszających się po polskich drogach. Tablice wz. 1976 tracą ważność po zmianie właściciela pojazdu wyposażonego w takie tablice, zmianie miejsca zamieszkania właściciela lub sprzedaży pojazdu do innego powiatu. Nie ma jednak terminu ani obowiązku zmiany tablic na białe.

Niektóre powiaty, a także miasta na prawach powiatu, stosują rejonizację tablic. Zdaniem niektórych pasjonatów tablic, jest to najlepszy sposób na wykorzystywanie pojemności rejestracyjnej, ułatwia także rejestrowanie pojazdów.

Dla oznaczenia poszczególnych typów pojazdów używa się następujących typów tablic:

• dla samochodu – dwóch tablic samochodowych jednorzędowych lub jednej samochodowej jednorzędowej i jednej samochodowej dwurzędowej (zgodnie z przepisami tablicę dwurzędową zakłada się jako tylną);
• dla przyczepy do samochodu lub ciągnika rolniczego – jednej tablicy samochodowej jedno- lub dwurzędowej;
• dla motocykla – jednej tablicy motocyklowej;
• dla ciągnika rolniczego – jednej tablicy motocyklowej lub samochodowej jednorzędowej, jeżeli ciągnik posiada warunki konstrukcyjne do umieszczenia takiej tablicy;
• dla motoroweru – jednej tablicy motorowerowej lub motocyklowej, jeżeli motorower został zarejestrowany jako pojazd zabytkowy.

Na wniosek użytkownika wydaje się także dodatkową jednorzędową tablicę rejestracyjną dla samochodu, którą mocuje się do bagażnika rowerowego, jeżeli zasłania on tablicę umieszczoną z tyłu samochodu.

1 maja 2006 roku wprowadzono unijny (Euroband) wzór tablic rejestracyjnych, gdzie 12 gwiazdek Unii Europejskiej zastąpiło polską flagę. Istnieje możliwość wymiany tablic z polską flagą na tablice z gwiazdkami UE przy zachowaniu starego numeru.

Nalepki

Nalepka legalizacyjna składa się z 3 części: 2 hologramowych nalepek naklejanych na tablice (30×20 mm) oraz jednej, wklejanej do dowodu rejestracyjnego (30×10 mm). Jeżeli pojazd ma tylko jedną tablicę, drugą nalepkę na tablicę umieszcza się w dowodzie. Na wszystkich nalepkach znajduje się taki sam numer legalizacyjny. Nalepki legalizacyjne umieszcza się na wszystkich tablicach, oprócz tymczasowych, pomiędzy wyróżnikiem miejsca a wyróżnikiem pojazdu.

Nalepka ważności tablicy tymczasowej ma kształt koła (średnica – 44 mm). Do września 2002 r. była koloru czerwonego z białymi cyframi, natomiast od września 2002 r. jest przezroczysta, z czerwonymi cyframi. Na nalepce pośrodku znajdują się cyfry oznaczające rok, a po zewnętrznej stronie – liczby oznaczające miesiąc ważności tablicy. Nalepkę umieszcza się pomiędzy wyróżnikiem miejsca a wyróżnikiem pojazdu.

Nalepka kontrolna na szybę ma kształt prostokąta (50×100 mm). Nalepka jest wydawana do tablic zwyczajnych, indywidualnych i zabytkowych (tylko dla samochodów). Pełni rolę trzeciej tablicy. Znajduje się na niej:

• numer rejestracyjny pojazdu,
• litery PL,
• flaga Polski.

Właściciel pojazdu powinien umieścić nalepkę kontrolną w prawym dolnym rogu przedniej szyby. Pomimo że obowiązujące obecnie tablice rejestracyjne mają zamiast polskiej flagi 12 gwiazdek Unii Europejskiej, to wzoru nalepki nie zmieniono – znajduje się na niej nadal polska flaga.

Wymiary tablic

Dwurzędowa tablica dla samochodów, wydana pomiędzy 2002 a 2006 rokiem (flaga Polski, nowy krój litery W).

• samochodowe jednorzędowe – 520×114 mm
• samochodowe dwurzędowe – 305×214 mm
• motocyklowe – 190×150 mm
• motorowerowe – 140×114 mm

Zasoby numerów na tablicach zwyczajnych

Powiaty z wyróżnikiem dwuliterowym

• I zasób – 2 litery + 5 cyfr (od 00001 do 99999) – 99 999 kombinacji (np. XY 12345)
• II zasób – 2 litery + 4 cyfry (od 0001 do 9999) + 1 litera – 199 980 kombinacji (np. XY 1234A)
• III zasób – 2 litery + 3 cyfry (od 001 do 999) + 2 litery – 399 600 kombinacji (np. XY 123AC)
• IV zasób – 2 litery + 1 cyfra + 1 litera + 3 cyfry (od 001 do 999) – 179 820 kombinacji (np. XY 1A234)

  Pierwszą cyfrą nie może być 0.

• V zasób – 2 litery + 1 cyfra + 2 litery + 2 cyfry (od 01 do 99) – 356 400 kombinacji (np. XY 1AC23)

  Pierwszą cyfrą nie może być 0.

Łączna pojemność rejestracyjna – 1 235 799 kombinacji dla każdego z dwuliterowych wyróżników

Powiaty z wyróżnikiem trzyliterowym

• I zasób – 3 litery + 1 litera + 3 cyfry (od 001 do 999) – 19 980 kombinacji (np. XYZ A123)
• II zasób – 3 litery + 2 cyfry (od 01 do 99) + 2 litery – 39 600 kombinacji (np. XYZ 12AC)
• III zasób – 3 litery + 1 cyfra + 1 litera + 2 cyfry (od 01 do 99) – 17 820 kombinacji (np. XYZ 1A23)

  Pierwszą cyfrą nie może być 0.

• IV zasób – 3 litery + 2 cyfry (od 01 do 99) + 1 litera + 1 cyfra – 17 820 kombinacji (np. XYZ 12A3)

  Ostatnią cyfrą nie może być 0.

• V zasób – 3 litery + 1 cyfra + 2 litery + 1 cyfra – 32 400 kombinacji (np. XYZ 1AC2)

  Żadną z cyfr nie może być 0.

• VI zasób – 3 litery + 2 litery + 2 cyfry (od 01 do 99) – 39 600 kombinacji (np. XYZ AC12)
• VII zasób – 3 litery + 5 cyfr (od 00001 do 99999) – 99 999 kombinacji (np. XYZ 12345)
• VIII zasób – 3 litery + 4 cyfry (od 0001 do 9999) + 1 litera – 199 980 kombinacji (np. XYZ 1234A)
• IX zasób – 3 litery + 3 cyfry (od 001 do 999) + 2 litery – 399 600 kombinacji (np. XYZ 123AC)
• X zasób – 3 litery + 1 litera + 2 cyfry (od 01 do 99) + 1 litera – 39 600 kombinacji (np. XYZ A12C)
• XI zasób – 3 litery + 1 litera + 1 cyfra + 2 litery – 72 000 kombinacji (np. XYZ A1CE)

  Cyfrą nie może być 0.

Łączna pojemność rejestracyjna – 978 399 kombinacji dla każdego z trzyliterowych wyróżników.

Na tablicach motocyklowych i motorowerowych nie można użyć zasobów VII, VIII i IX, zaś zasoby X i XI są przeznaczone tylko na te tablice.

Nie wszystkie powiaty wydają zasoby według kolejności ich wymienienia w rozporządzeniu (najpierw I, potem II, III itd.) Np.:

• powiat głogowski (DGL),
• powiat jaworski (DJA),
• powiat wrocławski (DWR),
• powiat elbląski (NEB),
• powiat goleniowski (ZGL),
• powiat nowosądecki (KNS),
• powiat oleśnicki (DOL),
• powiat opolski (lubelski) (LOP),
• powiat tarnobrzeski (RTA),
• powiat wyszkowski (WWY),
• powiat zamojski (LZA),
• powiat kielecki (TKI),
• powiat puławski (LPU),
• powiat radzyński (LRA),
• powiat parczewski (LPA),
• powiat świdnicki (lubelski) (LSW),
• powiat będziński (SBE),
• powiat kaliski (PKA),
• powiat koniński (PKN),
• powiat gostyński (PGS),
• powiat śremski (PSE),
• powiat grodziski (PGO),
• powiat nowotomyski (PNT),
• powiat krotoszyński (PKR),
• powiat wolsztyński (PWL),
• powiat sieradzki (ESI),
• powiat starogardzki (GST),
• powiat chojnicki (GCH),
• powiat cieszyński (SCI),
• powiat inowrocławski (CIN),
• powiat łańcucki (RLA),
• powiat piaseczyński (WPI),
• powiat bieszczadzki (RBI),
• powiat leżajski (RLE),
• powiat leski (RLS),
• powiat przemyski (RPR),
• powiat przeworski (RPZ),
• powiat brzozowski (RBR),
• powiat mielecki (RMI),
• powiat jarosławski (RJA),
• powiat sanocki (RSA),
• powiat stalowowolski (RST),
• powiat ropczycko-sędziszowski (RRS),
• powiat bielski (SBI),
• powiat tarnogórski (STA),

nie wykorzystawszy jeszcze do końca zasobów od I do VI stosują już zasób VII – trzy litery i pięć cyfr.

Wyróżniki województw

Tablice zwyczajne i zabytkowe

• B – województwo podlaskie
• C – województwo kujawsko-pomorskie
• D – województwo dolnośląskie
• E – województwo łódzkie
• F – województwo lubuskie
• G – województwo pomorskie
• K – województwo małopolskie
• L – województwo lubelskie
• N – województwo warmińsko-mazurskie
• O – województwo opolskie
• P – województwo wielkopolskie
• R – województwo podkarpackie
• S – województwo śląskie
• T – województwo świętokrzyskie
• W – województwo mazowieckie
• Z – województwo zachodniopomorskie

Większość wyróżników województw znalazła zastosowanie w oznaczeniach operacyjnych samochodów Państwowej Straży Pożarnej.

Tablice tymczasowe i indywidualne

• B0-B9 – podlaskie
• C0-C9 – kujawsko-pomorskie
• D0-D9 – dolnośląskie
• E0-E9 – łódzkie
• F0-F9 – lubuskie
• G0-G9 – pomorskie
• K0-K9 – małopolskie
• L0-L9 – lubelskie
• N0-N9 – warmińsko-mazurskie
• O0-O9 – opolskie
• P0-P9 – wielkopolskie
• R0-R9 – podkarpackie
• S0-S9 – śląskie
• T0-T9 – świętokrzyskie
• W0-W9 – mazowieckie
• Z0-Z9 – zachodniopomorskie

Wykaz tablic

Polskie tablice rejestracyjne

Inne typy tablic

Zwyczajne motocyklowe i motorowerowe

Tablica rejestracyjna motocyklowa. DW - Wrocław

Tablica rejestracyjna motorowerowa. WZ - powiat warszawski zachodni

Tablice zwyczajne motocyklowe i motorowerowe w miastach na prawach powiatu mają 6 znaków, a w powiatach – 7 znaków. Zasoby numerów wyglądają następująco:

• Powiaty z wyróżnikiem dwuliterowym:
  • I zasób – 2 litery + 4 cyfry (od 0001 do 9999) – 9 999 kombinacji
  • II zasób – 2 litery + 3 cyfry (od 001 do 999) + 1 litera – 24 975 kombinacji
• Powiaty z wyróżnikiem trzyliterowym:

Tak jak na tablicach samochodowych od I do VI zasobu oraz zasoby X i XI.

Do września 2002 r. na tablicach motorowerowych były dopuszczone tylko układy 2 litery + 4 cyfry i 3 litery + 1 litera + 3 cyfry.

Tablice tymczasowe

Tablica tymczasowa (2000–2006)

Tablica tymczasowa od 2006

• Tablice tymczasowe mają białe tło i czerwone znaki i są wydawane dla pojazdów rejestrowanych czasowo. Do września 2002 r. były obowiązkowe przy zmianie właściciela pojazdu. Obecnie wydaje się je tylko na wniosek właściciela.

Tablica tymczasowa badawcza

• Tablice tymczasowe badawcze są wydawane dla pojazdów testowanych, np. w celu badań homologacyjnych. Oprócz tablic badawczych pojazd musi posiadać z przodu i z tyłu czerwone tabliczki z napisem Jazda próbna.

Na tablicach tymczasowych pierwsza litera i cyfra są wyróżnikiem województwa. Układ znaków może być dwojaki:

• I zasób – 1 litera + 1 cyfra + 4 cyfry (od 0001 do 9999)
• II zasób – 1 litera + 1 cyfra + 3 cyfry (od 001 do 999) + 1 litera (ostatnia litera B – tablice badawcze)

Tablice indywidualne

Tablica indywidualna z woj. wielkopolskiego

Tablice indywidualne mogą być wydane na wniosek właściciela pojazdu, zamiast tablic zwyczajnych (za dopłatą). Właściciel sam ustala treść wyróżnika pojazdu. Indywidualny wyróżnik pojazdu nie może zawierać treści obraźliwych lub niezgodnych z zasadami współżycia społecznego. Numer składa się z litery i cyfry oznaczających województwo oraz wyróżnika pojazdu w postaci 3, 4 lub 5 liter, z czego maksymalnie 2 ostatnie mogą być zastąpione cyframi.

Tablice zabytkowe

Tablica zabytkowa z Zabrza

Tablica zabytkowa (wersja od 2006 r.) z Wrocławia

Tablice zabytkowe są wydawane do samochodów i motocykli, które mają ponad 25 lat, nie są produkowane od co najmniej 15 lat i są wpisane do rejestru dóbr kultury. Mogą również zostać wydane na młodszy pojazd prototypowy, który nie wszedł do produkcji seryjnej. Mają żółte tło, a po prawej stronie symbol pojazdu zabytkowego (samochodu lub motocykla), czyli tzw. „dryndę”.

Na tablicach zabytkowych miejsce rejestracji jest oznaczane tak samo, jak na tablicach zwyczajnych. Numer może mieć postać:

• w powiatach z wyróżnikiem dwuliterowym:
  • 2 litery + 2 cyfry (od 01 do 99) + 1 litera
  • 2 litery + 3 cyfry (od 001 do 999)
• w powiatach z wyróżnikiem trzyliterowym:
  • 3 litery + 1 cyfra + 1 litera

    Cyfrą nie może być 0.

  • 3 litery + 2 cyfry (od 01 do 99)
  • 3 litery + 1 litera + 1 cyfra

    Cyfrą nie może być 0.

Tablice dyplomatyczne

Tablica pojazdu należącego do ambasady Wenezueli (kod 043), wydana pomiędzy 2000 a 2002 rokiem (dawny krój litery W).

Tablica pojazdu należącego do ambasady Niemiec (kod 005), wydana po 2002 roku (nowy krój litery W).

Tablice dyplomatyczne są wydawane dla pojazdów przedstawicielstw i misji dyplomatycznych i konsularnych państw obcych i organizacji narodowych w Polsce oraz ich personelu, korzystających z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych. Jako jedyne nie mają eurobandu. Ewidencję tych tablic prowadzi wojewoda mazowiecki. Numer składa się z litery oznaczającej województwo (w praktyce używana jest tylko W) i 6 cyfr, z których pierwsze 3 są wyróżnikiem państwa lub organizacji, następne 3 określają przeznaczenie pojazdu.

Kody na tablicach dyplomatycznych określające państwo lub organizację (pierwsza trójka cyfr):

• 001 USA
• 002 Wielka Brytania
• 003 Francja
• 004 Kanada
• 005 Niemcy
• 006 Holandia
• 007 Włochy
• 008 Austria
• 009 Japonia
• 010 Turcja
• 011 Belgia
• 012 Dania
• 013 Norwegia
• 014 Grecja
• 015 Australia
• 016 Algieria
• 017 Afganistan
• 018 Argentyna
• 019 Brazylia
• 020 Bangladesz
• 021 Egipt
• 022 Ekwador
• 023 Finlandia
• 024 Hiszpania
• 025 Irak
• 026 Iran
• 027 Indie
• 028 Indonezja
• 029 Kolumbia
• 030 Malezja
• 031 Libia
• 032 Maroko
• 033 Meksyk
• 034 Nigeria
• 035 Pakistan
• 036 Portugalia
• 037 Palestyna
• 038 Syria
• 039 Szwecja
• 040 Szwajcaria
• 041 Tunezja
• 042 Tajlandia
• 043 Wenezuela
• 044 Urugwaj
• 045 Peru
• 046 Jemen
• 047 Kostaryka
• 048 Kongo
• 049 Izrael
• 050 Nikaragua
• 051 Chile
• 052 Watykan
• 053 Korea Południowa
• 054 Przedstawicielstwo Komisji Wspólnot Europejskich
• 055 Irlandia
• 056 Bank Światowy
• 057 Międzynarodowy Fundusz Walutowy
• 058 Filipiny
• 059 Międzynarodowa Korporacja Finansowa
• 060 RPA
• 061 Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE
• 062 Cypr
• 063 Kuwejt
• 064 Organizacja Narodów Zjednoczonych
• 065 Rosja
• 066 Słowacja
• 067 Czechy
• 068 Bułgaria
• 069 Węgry
• 070 Rumunia
• 071 Wietnam
• 072 Serbia
• 073 Korea Północna
• 074 Kuba
• 075 Albania
• 076 Chiny
• 077 Mongolia
• 078 Międzynarodowa Organizacja Pracy
• 079 Organizacja Kooperacyjna ds. Kolei
• 080 Klub Dyplomatyczny
• 081 Laos
• 082 Angola
• 083 Ukraina
• 084 Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju
• 085 Litwa
• 086 Białoruś
• 087 Łotwa
• 088 Chorwacja
• 089 Liban
• 090 Słowenia
• 091 Gwatemala
• 092 Estonia
• 093 Macedonia
• 094 Mołdawia
• 095 Izrael
• 096 Armenia
• 097 Sri Lanka
• 098 Kazachstan
• 099 Arabia Saudyjska
• 100 Gruzja
• 101 Uzbekistan
• 102 UN-HABITAT
• 103 Nowa Zelandia
• 104 Azerbejdżan
• 105 Suwerenny Wojskowy Zakon Maltański
• 106 Kambodża
• 107 Frontex
• 108 Luksemburg
• 109 Bośnia i Hercegowina
• 110 Panama
• 111 Katar
• 112 Malta
• 113 Zjednoczone Emiraty Arabskie
• 114 Czarnogóra
• 115 Senegal

Kody na tablicach dyplomatycznych określające przeznaczenie pojazdu (druga trójka cyfr):

• 001-099 – prywatne pojazdy personelu dyplomatycznego
• 200-299 – prywatne pojazdy attaché wojskowego
• 300-399 – prywatne pojazdy personelu niedyplomatycznego
• 500-501 – służbowy pojazd szefa misji
• 500-599, 700-799 – służbowe pojazdy ambasady
• 801 – służbowy pojazd konsula
• 800-999 – pojazdy personelu konsularnego

Tablice wojskowe

Tablica wojskowa

Tablica wojskowa w postaci namalowanej na pojeździe

Na tablicach wojskowych wyróżnik miejsca jest zastąpiony wyróżnikiem przeznaczenia pojazdu. Pierwszą literą jest zawsze U, następna określa przeznaczenie pojazdu. Jako druga litera nie mogą być użyte litery O i U. Numer wojskowych pojazdów gąsienicowych, transporterów kołowych oraz samochodów opancerzonych może być wykonany bezpośrednio na pojeździe (namalowany lub wykonany jako naklejka).

Istnieją dwa zasoby, z których tworzone są numery pojazdów wojskowych:

• I zasób – dla pojazdów kołowych
  • samochodowy – 2 litery (pierwsza U) + 5 cyfr (99 999 kombinacji);
  • motocyklowy – 2 litery (pierwsza U) + 4 cyfry, obowiązuje od 1 kwietnia 2005 r. (9 999 kombinacji);
• II zasób – 2 litery (pierwsza U) + 4 cyfry + litera T – dla pojazdów gąsienicowych.

Podział pomiędzy rodzaje pojazdów na tablicach wojskowych (w latach 2000–2011):

• Zasób I:
  • UA – samochody osobowe, osobowo-terenowe oraz specjalne na podwoziu osobowym (osobowo-terenowym);
  • UB – pojazdy bojowe;
  • UC – samochody osobowo-ciężarowe (dostawcze);
  • UD – autobusy;
  • UE – samochody ciężarowe i ciężarowo-terenowe o przeznaczeniu transportowym;
  • UG – pojazdy specjalne na podwoziu ciężarowym (ciężarowo-terenowym);
  • UI – przyczepy transportowe;
  • UJ – przyczepy specjalne;
  • UK – motocykle;
  • UL – pojazdy przyjmowane z gospodarki narodowej podczas mobilizacji (pojazdy posiadające obecnie „cywilne” numery rejestracyjne).
• Zasób II:
  • UA ....T – czołgi;
  • UC ....T – bojowe wozy piechoty;
  • UE ....T – wozy zabezpieczenia technicznego;
  • UF ....T – wyrzutnie rakiet;
  • UG ....T – mosty czołgowe;
  • UH ....T – działa samobieżne;
  • UI ....T – wozy inżynieryjne;
  • UJ ....T – wozy ewakuacji medycznej;
  • UL ....T – wozy dowodzenia;
  • UN ....T – samobieżne działa przeciwlotnicze;
  • UR ....T – wozy rozpoznawcze.

Tablice instytucji strzegących bezpieczeństwa, porządku publicznego itp.

Tablica policyjna

Tablica Straży Granicznej

Na tablicach służb wyróżnik miejsca jest zastąpiony wyróżnikiem służby. Pierwszą literą jest zawsze H. Druga litera oznacza służbę lub urząd:

• HA – Centralne Biuro Antykorupcyjne;
• HB – Biuro Ochrony Rządu;
• HC – Służba Celno-Skarbowa;
• HK – Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencja Wywiadu;
• HM – Służba Kontrwywiadu Wojskowego i Służba Wywiadu Wojskowego;
• HP – Policja;
• HW – Straż Graniczna.

Dawniej także:

• HC – Służba Celna;
• HS – Kontrola Skarbowa.

Trzecia litera oznacza:

• na tablicach pojazdów Policji – jednostkę rejestrującą;
• na tablicach pojazdów Służby Celno-Skarbowej i Służby Celnej – izbę celną;
• na tablicach pojazdów kontroli skarbowej – województwo;
• na tablicach pojazdów pozostałych służb – część wyróżnika pojazdu.

Istnieją dwa zasoby, z których tworzone są numery pojazdów służb specjalnych:

• I zasób – 3 litery (pierwsza H) + 1 litera + 3 cyfry
• II zasób – 3 litery (pierwsza H) + 2 cyfry + 2 litery

Litery B, D, I, O, Z mogą być użyte jako seryjne.

Pojazdy nieoznakowane służb mogą mieć zamiast tablic specjalnych tablice zwyczajne.

Wyróżniki Policji:

• HPA Komenda Główna
• HPB Dolnośląska Komenda Wojewódzka
• HPC Kujawsko-Pomorska Komenda Wojewódzka
• HPD Lubelska Komenda Wojewódzka
• HPE Lubuska Komenda Wojewódzka
• HPF Łódzka Komenda Wojewódzka
• HPG Małopolska Komenda Wojewódzka
• HPH Mazowiecka Komenda Wojewódzka
• HPJ Opolska Komenda Wojewódzka
• HPK Podkarpacka Komenda Wojewódzka
• HPL A001-C999, HPL 01AA-99CZ Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie
• HPL D001-E999, HPL 01DA-99EZ Szkoła Policji w Pile
• HPL F001-G999, HPL 01FA-99GZ Szkoła Policji w Słupsku
• HPL H001-J999, HPL 01HA-99JZ Centrum Szkolenia Policji w Legionowie
• HPL K001-L999, HPL 01KA-99LZ Szkoła Policji w Katowicach
• HPM Podlaska Komenda Wojewódzka
• HPN Pomorska Komenda Wojewódzka
• HPP Śląska Komenda Wojewódzka
• HPS Świętokrzyska Komenda Wojewódzka
• HPT Warmińsko-Mazurska Komenda Wojewódzka
• HPU Wielkopolska Komenda Wojewódzka
• HPW Zachodniopomorska Komenda Wojewódzka
• HPZ Komenda Stołeczna Policji

Wyróżniki Izby Celnej:

• HCA Izba Celna w Olsztynie
• HCB Izba Celna w Białymstoku
• HCC Izba Celna w Białej Podlaskiej
• HCD Izba Celna w Przemyślu
• HCE Izba Celna w Krakowie
• HCF Izba Celna w Katowicach
• HCG Izba Celna we Wrocławiu
• HCH Izba Celna w Rzepinie
• HCJ Izba Celna w Szczecinie
• HCK Izba Celna w Gdyni
• HCL Izba Celna w Warszawie
• HCM Izba Celna w Toruniu
• HCN Izba Celna w Łodzi
• HCO Izba Celna w Poznaniu
• HCP Izba Celna w Opolu
• HCR Izba Celna w Kielcach

Układ znaków na tablicach dwurzędowych

Dwa rzędy znaków występują na tablicach o wymiarach 305 x 214 mm, wydawanych na samochody i przyczepy, oraz na wszystkich tablicach motocyklowych (w tym wydawanych na ciągniki rolnicze) i motorowerowych.

W niemal wszystkich przypadkach w górnym rzędzie umieszcza się wyróżnik miejsca (lub przeznaczenia pojazdu w przypadku tablic wojskowych albo służby w przypadku tablic dla instytucji strzegących bezpieczeństwa), a w dolnym - wyróżnik pojazdu. Wyjątek stanowią tablice dyplomatyczne, na których w górnym rzędzie umieszcza się wyróżnik miejsca i dwie pierwsze cyfry wyróżnika pojazdu, a w dolnym - pozostałe cyfry wyróżnika pojazdu.

Na tablicach dwurzędowych poza motorowerowymi nalepkę legalizacyjną lub nalepkę ważności tablicy tymczasowej umieszcza się w górnym rzędzie po prawej stronie znaków, a na tablicach motorowerowych - w dolnym rzędzie po lewej stronie znaków. Euroband na tablicach dwurzędowych umieszcza się w lewym górnym rogu.

Krój znaków

Krój znaków alfanumerycznych został określony w Załączniku nr 8 do rozporządzenia Ministerstwa Infrastruktury z 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów. W ramach kroju stosuje się następujące wzory:

• wzory liter i cyfr do tablic samochodowych - wysokość 80 mm, szerokość liter - do 54 mm, szerokość cyfr - do 43 mm, szerokość pokrycia barwnego znaku - 10 mm;
• wzory zwężonych liter do tablic samochodowych - wysokość 80 mm, szerokość liter - do 47 mm, szerokość pokrycia barwnego znaku - 9 mm;
• wzory liter i cyfr do tablic motocyklowych - wysokość 45 mm, szerokość liter - do 32 mm, szerokość cyfr - do 28 mm, szerokość pokrycia barwnego znaku - 7 mm;
• wzory zwężonych liter do tablic motocyklowych - wysokość 45 mm, szerokość - do 28 mm, szerokość pokrycia barwnego znaku - 7 mm;
• wzory liter i cyfr do tablic motorowerowych - wysokość 30 mm, szerokość liter - do 20 mm, szerokość cyfr - do 16 mm, szerokość pokrycia barwnego znaku - 5 mm.

Zwykłe wzory liter stosuje się na:

• jedno- i dwurzędowych siedmioznakowych tablicach samochodowych i sześcioznakowych tablicach motocyklowych zwyczajnych - w wyróżniku miejsca;
• dwurzędowych ośmioznakowych tablicach samochodowych zwyczajnych - w wyróżniku miejsca;
• wszystkich tablicach tymczasowych, badawczych, zabytkowych, dyplomatycznych, wojskowych i dla służb strzegących bezpieczeństwa publicznego - w wyróżniku miejsca, przeznaczenia pojazdu lub służby;
• pięcio- i sześcioznakowych tablicach indywidualnych - w obu wyróżnikach;
• tablicach badawczych - w wyróżniku pojazdu.

Zwężone wzory liter stosuje się na:

• wszystkich tablicach samochodowych i motocyklowych zwyczajnych, tymczasowych, zabytkowych i dla służb strzegących bezpieczeństwa publicznego - w wyróżniku pojazdu;
• jednorzędowych ośmioznakowych tablicach samochodowych - w obu wyróżnikach;
• siedmioznakowych tablicach indywidualnych - w obu wyróżnikach.

Opłaty za wydanie tablic

• samochodowe – 80 zł
• motocyklowe – 40 zł
• motorowerowe – 30 zł
• indywidualne – 500 zł za sztukę (potrzeba dwóch dla samochodu, jednej dla motocykla)
• zabytkowe samochodowe – 100 zł
• zabytkowe motocyklowe – 50 zł
• tymczasowe samochodowe – 30 zł
• tymczasowe motocyklowe – 12 zł
• tymczasowe motorowerowe – 12 zł

Opłaty dodatkowe:

• znaki legalizacyjne – 12,50 zł
• nalepka na szybę pojazdu – 18,50 zł
• dowód rejestracyjny tymczasowy (z urzędu) – 13,50 zł
• dowód rejestracyjny – 54 zł

Opłaty ewidencyjne za wydanie:

• dowodu rejestracyjnego – 0,50 zł
• pozwolenia czasowego – 0,50 zł
• zalegalizowanych tablic (tablicy) rejestracyjnych – 0,50 zł
• nalepki kontrolnej – 0,50 zł
• karty pojazdu – 0,50 zł

Odstępstwa od zasad oznaczania powiatów

Miasta na prawach powiatu z wyróżnikami trzyliterowymi

• Sopot – GSP
• Jastrzębie-Zdrój – SJZ
• Piekary Śląskie – SPI
• Żory – SZO
• Świnoujście – ZSW

Wcześniej wyróżniki trzyliterowe miały też Konin (PKO) i Ruda Śląska (SRS), jednak w grudniu 2001 r. Konin dostał wyróżnik PN, a Ruda Śląska SL.

Powiaty z wyróżnikami dwuliterowymi

• powiat brzeski – OB
• powiat kędzierzyńsko-kozielski – OK
• powiat pilski – PP
• powiat poznański – PZ
• powiat garwoliński – WG
• powiat legionowski – WL
• powiat miński – WM
• powiat wołomiński – WV (wyróżnik wprowadzony w sierpniu 2003 r., obecnie jeszcze niewykorzystywany)
• powiat warszawski zachodni – WZ

Powiaty i miasta na prawach powiatu uprawnione do wydawania 2 lub więcej różnych wyróżników

• powiat bocheński (KBC, KBA)
• Kalisz (PK, PA)
• Konin (PKO, PN)
• Kraków (KR – na wszystkie rodzaje pojazdów, KK – na motocykle, ciągniki i motorowery)
• Łódź (EL – na wszystkie rodzaje pojazdów, ED – na motocykle i ciągniki)
• powiat pruszkowski (WPR – na wszystkie rodzaje pojazdów, WPP – na pojazdy zabytkowe, WPS)
• Poznań (PO – na wszystkie rodzaje pojazdów, PY – na motocykle, ciągniki i motorowery)
• powiat poznański (PZ – na samochody, przyczepy, motocykle i ciągniki, POZ – na wszystkie rodzaje pojazdów, ale od wprowadzenia wyróżnika PZ tylko na motorowery i pojazdy zabytkowe, PY - motocykle)
• Ruda Śląska (SRS – na wszystkie rodzaje pojazdów, ale od wprowadzenia wyróżnika SL tylko na przyczepy, motorowery i pojazdy zabytkowe, SL – na samochody, motocykle i ciągniki)
• Wrocław (DW - na wszystkie rodzaje pojazdów, DX - na motocykle)
• Szczecin (ZS, ZZ)
• powiat wejherowski (GWE, GWO)
• powiat wodzisławski (SWD, SWZ)
• powiat wołomiński (WWL, WV)

Tablice rejestracyjne Warszawy

	Tablice zwykłe samochodowe		Tablice zwykłe dla przyczep a)	Tablice zwykłe dla motocykli	Tablice zwykłe dla ciągników	Tablice zwykłe motorowerowe	Tablice zabytkowe samochodowe	Tablice zabytkowe motocyklowe	Wszystkie wykorzystywane wyróżniki
	przyznane wyróżniki	obecnie wydawany zasób
Bemowo	WB	II	WB ...A*	WA 0001-5000, WJ 7001-9999	WB ...A	WA 0001-1250, WJ 2001-3000	WA ..Y, WA ..X	WA ..A	WA, WB, WJ
Białołęka	WA	II	WA ...A*	WA 5001-9000, WW 2001-4000	WA ...A	WA 5001-6175, WA 9001-9999	WB ..Y, WB ..V	WB ..A	WA, WB, WW
Bielany	WD	II	WD ...A*	WB 0001-3500, WW 0001-2000	WD ...A	WB 1001-2750, WB 3501-5000	WD ..Y, WD ..X	WD ..A	WB, WD, WW
Mokotów	WE	III b)	WE ...A*	WB 5001-9999, WI 0001-5000	WE ...A	WB 5001-7425, WJ 0001-2000	WE ..Y, WE ..V, WE ..L, WE ..S	WE ..A	WB, WE, WI, WJ
Ochota	WU	II	WU ...P*	WD 0001-4000	WU ...A	WD 0001-0900, WD 4001-5000	WN ..Y, WN ..W	WN ..A	WD, WN, WU
Praga-Południe	WF	II	WF ...A*	WE 0001-5000, WU 5001-9999	WF ...A, WF ...C	WE 0001-1800, WJ 4001-5000	WH ..Y, WH ..V, WH ..S	WH ..A	WE, WF, WH, WJ, WU
Praga-Północ	WH	I	WH ...A*	WE 5001-6100, WE 8001-9999	WH ...A	WE 5001-8000	WI ..Y	WI ..A	WE, WH, WI
Rembertów	WW ....A, WW ....C, WW ....E, WW ....X, WW ....Y	II c) (....X)	WW ...A*	WY 2001-4000	WW ...A	WY 2001-2440, WY 4001-5000	WY ..X, WY ..U	WY ..C	WW, WY
Śródmieście	WI	III d)	WI ...A*	WD 5001-8100, WD 8201-8600, WD 8801-9000, WD 9101-9300, WD 9401-9700, WD 9801-9999, WI 7001-9999	WI ...A, WI ...C, WI ...E	WD 5001-6700, WD 8101-8200, WD 8601-8800, WD 9001-9100, WD 9301-9400, WI 5601-5700	WJ ..Y, WJ ..V, WJ ..S	WJ ..A	WD, WI, WJ
Targówek	WJ	II	WJ ...A*	WH 0001-5000, WT 3001-5000	WJ ...A	WH 0001-1500, WJ 3001-4000	WT ..Y	WT ..A	WH, WJ, WT
Ursus	WK	I	WK ...A*	WH 5001-8000	WK ...A	WH 5001-5660, WH 8001-9999	WX ..Y	WX ..A	WH, WK, WX
Ursynów	WN	II	WN ...A*	WK 0001-4000, WK 4401-4500, WK 4701-5000, WN 0001-2000, WN 3001-5000	WN ...A	WK 0001-1800, WK 4001-4400, WK 4501-4700, WI 5001-5600, WI 5700-7000	WU ..Y, WU ..V, WU ..L, WU ..S	WU ..A	WI, WK, WN, WU
Wawer	WT	I	WT ...A*	WK 5001-9000, WT 1001-3000	WT ...A	WK 5001-6300, WK 9001-9999	WX ..X, WX ..U, WX ..T	WX ..B e)	WK, WT, WX
Wesoła	WX ...Y*, WX ...X*	III f) (...X*)	WY ...YW	WX ...X, WX 1001-3000 g)		WX 0001-1000	WY 51V – WY 99V, WY ..S	WY 51W – WY 99W	WX, WY
Wilanów	WW ...F, WW ....G, WW ....H, WW ....J, WW ....W	II c) (....J)	WY ...W*	WY 8001-8700, WY 8751-9050, WY 9101-9400, WY 9501-9950, WX 3001-4000	WW ...V	WY 8001-8350, WY 8701-8750, WY 9051-9100, WY 9401-9500, WY 9951-9975, WT 0001-1000	WY ..Y, WY ..L	WY ..A	WT, WW, WX, WY
Włochy	WW ....K, WW ....L, WW ....M, WW ....N, WW ....V, WW ....R, WW ....S, WW ....U, WW ....P, WW ....T, WW ...W*, WW ...X*, WW ...Y*	III c) (...Y*)	WW ...V*	WY 5001-7000, WY 7501-8000	WW ...W	WY 5001-5625, WY 7001-7500	WW ..Y, WW ..V	WW ..A	WW, WY
Wola	WY (z wyjątkiem serii dla Sulejówka i cudzoziemców)	II	WY ...A*	WF 0001-4000, WU 0021-5000	WY ...A, WY ...C	WF 0001-1550, WF 4001-5000	WK ..Y, WK ..V	WK ..A	WF, WK, WU, WY
Żoliborz	WX (z wyjątkiem serii dla Wesołej)	I	WX ...A*	WF 5001-8000	WX ...A	WF 5001-5900, WF 8001-9999	WN ..X, WN ..U	WN ..C	WF, WN, WX
Sulejówek h)	WY ...YY, WY ...YW	–	WY ...YX	WY 0..X	WY 9..X	WU 0001-0020	WY 01V – WY 50V	WY 01W – WY 50W	WU, WY
cudzoziemcy i)	WY ....Y, WY ....V, WY ....W, WY ....X	II (....X)	WY ...Y* (z wyjątkiem serii dla Wesołej i Sulejówka)	WY 0001-0300, WY 0401-1200, WY 1301-2000	WY ...Y j)	WY 0001-0064, WY 0301-0400, WY 1201-1300	WF ..Y	WF ..A	WF, WY
. zastępuje dowolną liczbę, * zastępuje dowolną literę z dopuszczalnego zbioru, kolor niebieski oznacza zakres tablic wydany dwukrotnie (na dwa typy pojazdów lub w dwóch różnych ośrodkach). a) Dla przyczep wydawany jest wyłącznie zasób III. Poza Ursynowem żadna z dzielnic nie wydała tablic z wyróżnikiem ...*A. We wszystkich dzielnicach poza Wesołą pierwsze dwie wydawane serie to ...*E i ...*C. b) Zasób wydawany od wyróżników ...C*. c) Dla wyróżnika miejsca WW nie wydano zasobu I tablic samochodowych i dla przyczep. d) Zasób wydawany od wyróżników ...E*. e) Wydano serię nielegalną. f) Nie wydano zasobów I i II (przeznaczone dla dzielnicy Żoliborz). Zasób III dla wyróżnika ...Y* wydawany początkowo wstecznie (kolejność: YY, YV, YZ – seria nielegalna, YS, YX, YU, YW, YT, YN, YP, YR, YK, YL, YM, YF, YA, YC, YE, YG, YH, YJ). g) Tablice wydawane ze wspólnej puli na oba typy pojazdów. h) Od stycznia do października 2002 roku dla miasta Sulejówek wydawano tablice z zasobów dla Warszawy, w pozostałym okresie – z zasobów dla powiatu mińskiego. i) Tablice wydawane cudzoziemcom i osobom prawnym innych państw przez Biuro Administracji i Spraw Obywatelskich w Warszawie. Pierwotnie tablice z tego zbioru były przeznaczone na pojazdy służbowe Urzędu miasta stołecznego Warszawy. Nie wydano zasobu I (przeznaczony dla dzielnicy Wola). j) Zasób wydawany od 2016 roku – wcześniej na ciągniki wydawano tablice z zasobu dla motocykli.

Historyczne tablice rejestracyjne

Przed 1918

Polska nie istniała jako niepodległe państwo, więc na jej terenie funkcjonowały systemy zaborców.

Niemcy

Pierwsze tablice rejestracyjne stosowane były w Niemczech od 1901. Początkowo składały się z nazwy prowincji i cyfr arabskich występujących po nim, a od 1902 zamiast nazwy prowincji stosowany był wyróżnik.

• C – Prusy Wschodnie (Ostpreußen)
• D – Prusy Zachodnie (Westpreußen)
• J – Prowincja Poznańska (Posen)
• K – Śląsk (Schlesien)

Tablice stosowane od 1906, składały się z dwóch wyróżników: pierwszy, liczba rzymska, stanowił kraj związkowy, a drugi, litera alfabetu łacińskiego, stanowiła prowincja, po których występował numer złożony z cyfr arabskich.

• I – Prusy
• I C – Prusy Wschodnie (Ostpreußen)
• I D – Prusy Zachodnie (Westpreußen)
• I K – Śląsk (Schlesien)
• I Y – Prowincja Poznańska (Posen)

Od 1912 stosowany był podział przedziałów cyfrowych między rejencje.

• Rejencja królewiecka – I C 1-500, 2001-2500
• Rejencja gąbińska – I C 501-1500
• Rejencja olsztyńska – I C 1501-2000
• Rejencja gdańska – I D 1-600, 1001-1200
• Rejencja kwidzyńska – I D 601-1000, 1201-2000
• Rejencja wrocławska – I K 1-300, 1001-1800, 2401-2900, 4100-4600, 5401-6000
• Rejencja legnicka – I K 601-1000, 2101-2400, 3201-3800, 4601-5400
• Rejencja opolska – I K 301-600, 1801-2100, 2901-3030, 3032-3200, 3801-4100
• Rejencja poznańska – I Y 1-60, 101-200, 401-700, 901-1100, 1301-2000
• Rejencja bydgoska – I Y 61-100, 201-400, 701-900, 1101-1300

Austro-Węgry

Tablice stosowane od 1906, składały się z wyróżnika kraju, po którym były liczba rzymska i 3-cyfrowy numer, np. SXV 639. Wyróżniki krajów:

• R – Śląsk Austriacki
• S – Galicja
• U – Węgry

Rosja

Rosja nie zdążyła wprowadzić wzoru tablic rejestracyjnych z uwagi na niski poziom motoryzacji, numery były ograniczone jedynie do cyfr.

I wojna światowa

W 1915 roku wojska państw centralnych zajęły część ziem polskich znajdujących się uprzednio pod zaborem rosyjskim. Stosowane były następujące wyróżniki:

• G.G.W. – Generalne Gubernatorstwo Warszawskie
• Ob. Ost – Ober-Ost

1918–1922

W latach 1918–1922 wszystkie pojazdy (tj. cywilne i wojskowe) były rejestrowane przez centralne władze wojskowe i tablica miała postać czarnego numeru na białym tle.

1922–1928

Podział II Rzeczypospolitej na województwa

6 lipca 1922 r. Minister Robót Publicznych oraz Minister Spraw Wewnętrznych wydali rozporządzenie wprowadzające pierwszy w Polsce system tablic rejestracyjnych w miejsce systemów państw zaborczych.

Tablice miały białe tło i czarną obwódkę oraz czerwone litery i czarne cyfry, oddzielone na tablicach przednich czerwoną kreską. Z przodu pojazdu umieszczano zawsze tablicę jednorzędową o wymiarach 490×145 mm, a z tyłu zawsze dwurzędową o wymiarach 375×245 mm. Na motocyklach bez wózka tablicę w kształcie łuku (bez określonych wymiarów) umieszczano z przodu, równolegle do osi pojazdu. Na motocyklach z wózkiem umieszczano dodatkowo z tyłu tablicę dwurzędową o wymiarach tablicy samochodowej. Na ostatniej przyczepie (samochód mógł wówczas ciągnąć nieograniczoną liczbę przyczep) umieszczano tylną tablicę przeniesioną z pojazdu ciągnącego.

Do roku 1928 na samochodach tylną tablicę można było zastąpić tzw. tablicą świetlną, tj. namalowaną na ściance lampy i odpowiadającą wyglądem i wymiarami tylnej tablicy rejestracyjnej.

Litery były wyróżnikiem województwa. Wyróżnik województwa składał się z dwóch pierwszych spółgłosek jego nazwy (wyjątkiem były województwo wileńskie i miasto stołeczne Warszawa), przy czym dozwolone było stosowanie polskich znaków. Liczba cyfr w numerze nie była określona w rozporządzeniu (numer mógł mieć najwyżej 5 cyfr). Ponadto każde województwo miało przedział cyfrowy, w którym mogły być wydawane numery. W województwie śląskim, ze względu na jego autonomię, wydawano numery od 1 w górę, niezależnie od pozostałych województw.

Wyróżniki województw:

• W – miasto stołeczne Warszawa
• ŁD – województwo łódzkie
• ŚL – województwo śląskie
• BŁ – województwo białostockie
• NW – województwo nowogródzkie
• TR – województwo tarnopolskie
• KL – województwo kieleckie
• PL – województwo poleskie
• WR – województwo warszawskie
• KR – województwo krakowskie
• PM – województwo pomorskie
• WN – województwo wileńskie
• LB – województwo lubelskie
• PZ – województwo poznańskie
• WŁ – województwo wołyńskie
• LW – województwo lwowskie
• ST – województwo stanisławowskie

Zakresy liczbowe dla poszczególnych województw:

• 1–25 – w latach 1922–1925 woj. łódzkie, od 1925 r. – Kompania Zamkowa
• 1–1500 – łódzkie
• 1501–3000 – kieleckie
• 3001–4000 – lubelskie
• 4001–4500 – białostockie
• 4501–7000 – krakowskie
• 7001–9000 – lwowskie
• 9001–9200 – tarnopolskie
• 9201–9400 – stanisławowskie
• 9401–9600 – nowogródzkie
• 9601–9800 – poleskie
• 9801–10000 – wołyńskie
• 10001–12500 – poznańskie
• 12501–14000 – pomorskie
• 14001–14500 – wileńskie
• 14501–15500 – warszawskie
• 15501–20000 – miasto stołeczne Warszawa

1928–1937

Polski Fiat 508 I z rejestracją z województwa kieleckiego, 1934

Tablica motocyklowa z Warszawy, 1932

Samochód Tatra z rejestracją wojskową, 1933

Wydane 27 stycznia 1928 r. rozporządzenie ministerstw Robót Publicznych, Spraw Wewnętrznych i Spraw Wojskowych znowelizowało system. Zmieniono wymiary tablic samochodowych; tablica przednia miała teraz wymiary 555×145 mm, a tylna 440×245 mm. Wprowadzono tablicę tylną motocyklową o wymiarach 300×190 mm. Zniesiono tablicę świetlną.

15 stycznia 1933 r., na podstawie rozporządzenia ministerstw: Komunikacji, Spraw Wewnętrznych i Spraw Wojskowych wprowadzono numery ewidencyjne przyczep. Numer musiał być namalowany po lewej stronie przedniej części przyczepy ciemnoniebieską farbą na żółtym tle. Składał się z 2 liter oznaczających województwo, cyfr oraz liter WP oznaczających „wóz przyczepny”.

Dodatkowe zakresy liczbowe dla poszczególnych województw wprowadzone w 1929 r.:

• 20001–30000 – miasto stołeczne Warszawa
• 36001–37000 – tarnopolskie
• 37001–38000 – poleskie
• 38001–40000 – wileńskie
• 40001–50000 – poznańskie
• 50001–60000 – pomorskie
• 60001–62000 – stanisławowskie
• 62001–70000 – warszawskie
• 70001–71000 – wołyńskie
• 71001–74000 – kieleckie
• 74001–77000 – lubelskie
• 77001–79000 – białostockie
• 79001–80000 – nowogródzkie
• 80001–90000 – łódzkie
• 90001–95000 – lwowskie
• 95001–99000 – krakowskie

Inne typy tablic

• Tablice próbne w latach 1922–1928 nie miały wyróżnika województwa; miały 1–3 cyfry i litery PR. Istniał też drugi zasób: litery PR i 1–3 cyfry. Numery przydzielano osobno w każdym województwie. Od 1928 r. numer próbny składał się z dwuliterowego wyróżnika województwa, 1–3 cyfr i liter PR.
• Tablice Kolumny Zamkowej, czyli Kancelarii Prezydenta, wprowadzono w 1925 r. Numer składał się z liter WZK i liczby w przedziale od 1 do 25. Na tablicach jednorzędowych pomiędzy literami a cyframi znajdowała się czerwona pozioma kreska.
• Tablice wojskowe miały czarne tło i białe znaki. Numer składał się z 4 cyfr. Na samochodach i motocyklach wojskowych umieszczano z przodu i z tyłu dwie tablice jednorzędowe. Numer mógł być też namalowany z przodu i z tyłu bezpośrednio na pojeździe.

1937–1944 (1939)

Ciężarówka z tablicą wzoru z 1937 roku

Tablica wojskowa

W 1937 r. ogłoszono zarządzenie Ministra Komunikacji z 26 stycznia 1937 r. oraz zarządzenie Ministra Komunikacji, Spraw Wewnętrznych i Wojskowych z 27 października 1937 r. wprowadzające nowy system tablic rejestracyjnych. Składały się z 6 białych znaków (1 litera + 5 cyfr) umieszczonych na czarnej tablicy o wymiarach 350×125 mm. dla samochodów, natomiast dla motocykli z przodu tablica w kształcie łuku 250 na 65 mm, z tyłu tablica dwurzędowa motocyklowa o wym. 170 na 170 mm. Oznaczenia te przetrwały w praktyce w zasadzie jedynie do wybuchu wojny we wrześniu 1939 r. Po wybuchu II wojny światowej większość ówczesnych samochodów i motocykli została skonfiskowana albo przez Wojsko Polskie (częstokroć wraz z ewakuowanym wojskiem znalazła się na Węgrzech lub w Rumunii) lub przez okupantów, albo uległa zniszczeniu w zawierusze wojennej.

Litera oznaczała przeznaczenie pojazdu:

• T – taksówki
• A, B, C, D, E, H, K, L, X, Y, Z – pozostałe
• M, N, P, R, S, U – motocykle
• W – wojskowe

Dwie pierwsze cyfry oznaczały województwo. Warszawa miała oddzielny zakres cyfr. Tablice o trzech literach i trzech cyfrach:

• AZK – tablice Kolumny Zamkowej (Kancelarii Prezydenta)
• ?PR – tablice próbne („?” oznacza zastosowanie pojazdu)

Wyróżniki województw w latach 1937–1944 (w praktyce do IX.1939):

• 00–19 – miasto stołeczne Warszawa
• 20–24 – białostockie
• 25–29 – kieleckie
• 30–34 – krakowskie
• 35–39 – lubelskie
• 40–44 – lwowskie
• 45–49 – łódzkie
• 50–54 – nowogródzkie
• 55–59 – poleskie
• 60–64 – pomorskie
• 65–69 – poznańskie
• 70–74 – stanisławowskie
• 75–79 – śląskie
• 80–84 – tarnopolskie
• 85–89 – warszawskie
• 90–94 – wileńskie
• 95–99 – wołyńskie

Inne typy tablic

• Tablice próbne w latach 1937–1944 miały 3 litery i 3 cyfry. Pierwsza litera oznaczała przeznaczenie pojazdu (kody takie same jak na tablicach zwyczajnych), następne były zawsze PR. Dwie pierwsze cyfry były wyróżnikiem województwa.
• Tablice Kolumny Zamkowej (Kancelarii Prezydenta) miały litery AZK i 3 cyfry (od 100 do 999).
• Nowy wzór tablic wojskowych wprowadzono w 1938 r. W latach 1938–1944 miały literę W i 5 cyfr. Na wojskowych samochodach umieszczano dwie jednorzędowe tablice samochodowe, natomiast na motocyklach – dwie motocyklowe (przednią w kształcie łuku i tylną dwurzędową).

II wojna światowa

Dnia 1 września 1939 r. rozpoczęła się II wojna światowa. Po zakończeniu kampanii wrześniowej tereny II RP rozparcelowano głównie pomiędzy zaborców – Niemcy i ZSRR, a także inne kraje.

Bezpośrednio do Niemiec włączono województwa śląskie, pomorskie, poznańskie oraz zachodnie fragmenty woj. kieleckiego (tj. Zagłębie Dąbrowskie i okolice), zachodnie fragmenty woj. krakowskiego, część woj. łódzkiego z Łodzią, północno-zachodnią część woj. warszawskiego oraz Suwałki z woj. białostockiego. Po ataku Niemiec na ZSRR do III Rzeszy przyłączono także dawne woj. białostockie.

Tablice składały się z wyróżnika i następującego po nim ciągu cyfr arabskich. Miały tło białe, znaki i obramowanie czarne.

• DW – Gdańsk-Prusy Zachodnie (Danzig Westpreußen)
• P – Poznań (Posen)/Kraj Warty (Wartheland)
• I C – Prusy Wschodnie (Ostpreußen), od 1942 także Bezirk Bialystok
• I K – Śląsk (Schlesien)

Z terenów województw lubelskiego, warszawskiego (bez północno-zachodniej części), kieleckiego (bez zachodnich fragmentów), krakowskiego (bez zachodnich fragmentów), wschodniej części łódzkiego, zachodniej części lwowskiego z Rzeszowem, Tarnobrzegiem, lewobrzeżnym Przemyślem utworzono Generalne Gubernatorstwo – twór administracyjny będący pod okupacją Niemiec, gdzie zachowano namiastki polskich przepisów i instytucji. Teren GG podzielono na cztery dystrykty (warszawski, krakowski, lubelski i radomski). Po ataku Niemiec na ZSRR 1 sierpnia 1941 r. utworzono dystrykt galicyjski z siedzibą we Lwowie.

Na terenie tzw. Generalnego Gubernatorstwa wprowadzono od lutego 1940 r. tablice odpowiadające wymiarami, barwami, wzorem i krojem czcionki tablicom niemieckim. Stosowane były dla samochodów (w tym nielicznych traktorów) i motocykli. Miały tło białe, znaki i obramowanie czarne.

• od lutego 1940 do 31.12.1942 r.: litery Ost + cyfry (4, 5 lub 6 cyfr); pierwsza cyfra oznaczająca dystrykt. Jedynie pojazdy należące do rządu GG miały od 1 do 3 cyfr.
• od 1.01.1943 r. do lata 1944/stycznia 1945 r., tj. do końca okupacji niemieckiej: rzymska cyfra od I do V oznaczająca dystrykt, litery Ost + cyfry (4, 5, lub 6 cyfr). Jedynie pojazdy należące do rządu GG miały od 1 do 3 cyfr.

W czasie wojny na terenach okupacji niemieckiej (w tym w Generalnym Gubernatorstwie) każdy samochód i motocykl dopuszczony do ruchu przez Niemców musiał mieć na rejestracji przybite czerwone V.

Do ZSRR przyłączono tereny województw stanisławowskiego, tarnopolskiego, wołyńskiego, poleskiego, nowogródzkiego, wileńskiego (bez Wilna) i okolic, białostockiego (bez Suwałk), wschodnią część woj. lwowskiego ze Lwowem i prawobrzeżnym Przemyślem. 21 lipca 1940 do ZSRR włączono także Wileńszczyznę jako część Litewskiej SRR. Po ataku Niemiec na ZSRR w 1941 tereny te znalazły się pod okupacją niemiecką. W 1944 ponownie zostały zajęte przez Armię Czerwoną, natomiast 16 sierpnia 1945 większa część tych ziem (bez większości województwa białostockiego i części województw poleskiego i lwowskiego) została włączona w skład ZSRR.

Tablice składały się z wyróżnika składającego się z dwóch liter i dwóch par cyfr oddzielonych myślnikiem. Miały tło czarne, znaki białe.

Do Litwy przyłączono Wilno i okolice. 21 sierpnia 1940 Wilno, jak i cała Litwa, zostało włączone do ZSRR jako Litewska SRR.

Tablice składały się z wyróżnika i ciągu cyfr. Tablice miały postać czarnych znaków na białym tle.

Do Słowacji przyłączono skrawki Podhala, Spiszu i Orawy.

Tablice były w prostej linii kontynuacją tablic czechosłowackich. W ich skład wchodziła litera S jako wyróżnik Słowacji i 5-cyfrowy numer. Tablice miały postać białych znaków na czarnym tle.

Dnia 22 czerwca 1941 Niemcy dokonały ataku na ZSRR, w wyniku czego wschodnia część II RP znalazła się pod okupacją niemiecką. Województwo białostockie zostało bezpośrednio anektowane w skład III Rzeszy jako Bezirk Bialystok, wschodnią część woj. lwowskiego oraz woj. stanisławowskie i tarnopolskie włączono do GG jako dystrykt galicyjski, województwa wołyńskie i poleskie stały się częścią Komisariatu Rzeszy Ukraina, a województwa wileńskie, nowogródzkie i poleskie stały się częścią Komisariatu Rzeszy Wschód.

1944–04.1946

Jeszcze przed zakończeniem II wojny światowej wprowadzono pierwsze powojenne polskie tablice rejestracyjne. Zmodyfikowano system z roku 1937. 11 września 1944 r. Kierownik Resortu Komunikacji, Poczt i Telegrafów wydał Zarządzenie w sprawie znakowania pojazdów mechanicznych i sposobu wykonania tablic rejestracyjnych.

Zasady tworzenia numeru były prostą transformacją ustaleń z roku 1937: Tablice z 1944 r. składały się z 1 litery i 6 cyfr (w odróżnieniu od tablic z 1937 r., które miały 5 cyfr – wojnę i okupację przetrwały ukryte przed okupantami pojazdy z polskimi przedwojennymi tablicami rejestracyjnymi) w kolorze białym na czarnym tle. Dziesięciu województwom i m. st. Warszawie przydzielono określone wyróżniki (tyle że trzycyfrowe), pozostawiając niezmienione kody przeznaczenia pojazdu. Wymiary tablic samochodowych i motocyklowych pozostały takie same jak tablic z 1937 r. Z uwagi na nieuregulowaną jeszcze sprawę zachodniej granicy Polski poniższy rozdzielnik numerów nie obejmował tzw. Ziem Odzyskanych.

Wyróżniki województw od roku 1944:

• 001–029 – miasto stołeczne Warszawa
• 030–034 – białostockie
• 035–044 – kieleckie
• 045–054 – krakowskie
• 055–064 – lubelskie
• 065–074 – lwowskie (od 18 sierpnia 1945 rzeszowskie)
• 075–084 – łódzkie
• 085–094 – pomorskie
• 095–104 – poznańskie
• 105–124 – śląskie
• 125–144 – warszawskie

Inne typy tablic

• Tablice próbne od roku 1944 miały 3 litery i 3 lub 4 cyfry. Pierwsza litera oznaczała przeznaczenie pojazdu (kody takie same jak na tablicach zwyczajnych), następne były zawsze PR. Wyróżniki województw były takie same jak na tablicach zwyczajnych, z tym, że województwa, których wyróżniki zaczynały się na 0, miały dwucyfrowe wyróżniki – bez zera na początku.
• Tablice Kolumny Zamkowej (Kancelarii Prezydenta) miały litery AZK i 3 cyfry (od 100 do 999).
• Tablice wojskowe od roku 1944 miały literę W, cyfry rzymskie i 3 cyfry arabskie. Na wojskowych samochodach umieszczano dwie jednorzędowe tablice samochodowe, natomiast na motocyklach – dwie motocyklowe (przednią w kształcie łuku i tylną dwurzędową).

04.1946–11.1946

W kwietniu 1946 różnymi n/w okólnikami wydano kolejne regulację dot. tablic. Opublikowane one zostały w organie Automobilklubu Polskiego „Motoryzacja”. Centralny Zarząd Motoryzacji był instytucją powołaną wewnątrz Ministerstwa komunikacji i regulował tuż po wojnie sprawy motoryzacji, a rejestracje pojazdów w latach 1945–1946 prowadziły na szczeblu województw Okręgowe Urzędy Samochodowe, które mogły powierzając sprawy rejestracji pojazdów Rejonowym Urzędom Samochodowy istniejącym na szczeblu powiatów. Ówczesne przepisy dopuszczały do chwili kiedy będą produkowane tablice tłoczone samodzielne wykonanie przez właściciela pojazdu tablicy rejestracyjnej z nadanym numerem.

RODZAJE TABLIC:

– TABLICE ZWYKŁE:

Regulował je okólnik nr 69 z 3.04.1946 r. opublikowany w organie Automobilklubu Polskiego „Motoryzacja” nr ???

Barwy: Tablice zwykłe miały tło czarne, znaki białe

Wymiary: jak tablice z lat 1937 i 1944

Budowa: jedna litera + pięć cyfr z czego dwie pierwsze oznaczały województwo – szczegóły patrz wyróżniki Wyróżniki województw były określane wyróżnikiem cyfrowym

Znaczenie liter (rodzaje pojazdów): A, B – samochody osobowe, dostawcze, jeepy niebędące taksówkami C – samochody ciężarowe, autobusy M,N – motocykle T – taksówki

Uwagi: 1. Dla pojazdów dyplomatycznych państw obcych zarezerwowano przedział 00001–00999, przeznaczony dla M. Warszawy, dzieląc go na poszczególne państwa (regulował tę materię okólnik Nr 68 opublikowany w organie Automobilklubu Polskiego „Motoryzacja” nr 1/1946) (szczegóły patrz wyróżniki). 2. Zdarzały się w praktyce tablice zwykłe samochodowe o białym tle i czarnych znakach. 3. Zdarzały się w praktyce tablice tylne zwykłe samochodowe w formie dwurzędowej o ściętych rogach oraz tablice motocyklowe tylne o ściętych rogach.

– TABLICE PRÓBNE:

Regulowały je okólniki nr 59 (tablice próbne, próbne „warsztatowe” z literą W) oraz nr 62 (tablice próbne „handlowe” z literą S) opublikowane w organie Automobilklubu Polskiego „Motoryzacja” nr 1/1946.

Barwy: Miały tło czarne, znaki żółte,

Wymiary: jak tablice z lat 1937 i 1944

Budowa: litery PR + cztery cyfry, z czego dwie pierwsze oznaczały województwo – szczegóły patrz wyróżniki. Wyróżniki województw były określane wyróżnikiem cyfrowym

– TABLICE PRÓBNE SPECJALNE:

Były wydawane dla przedsiębiorstw i warsztatów trudniących się zbytem i naprawą pojazdów

Barwy: Miały tło czarne, znaki żółte

Wymiary: jak tablice z lat 1937 i 1944

Budowa: litery PR + 4 cyfry + 1 litera (S lub W)

Rozdzielnik cyfrowy pomiędzy te przedsiębiorstwa i warsztaty – patrz wyróżniki

* WYRÓŻNIKI NA TABLICACH Z KWIETNIA 1946 R.

– TABLICE ZWYKŁE:

Literowe oznaczenia pojazdów:

• A, B – samochody osobowe, dostawcze, jeepy niebędące taksówkami
• C – samochody ciężarowe, autobusy
• M, N – motocykle
• T – taksówki

Wyróżniki województw:

Rozdzielnik cyfrowy:

• 00001–09999 – M. Warszawa i woj. warszawskie

(najprawdopodobniej podział 00001–04999 – M. Warszawa, 05000–09999 – woj. warszawskie)

• 10000–14999 – woj. białostockie
• 15000–19999 – woj. gdańskie
• 20000–24999 – woj. kieleckie
• 25000–29999 – woj. krakowskie
• 30000–34999 – woj. lubelskie
• 35000–44999 – woj. łódzkie
• 45000–49999 – patrz poniżej
• 50000–54999 – woj. pomorskie z/s w Bydgoszczy
• 55000–59999 – woj. poznańskie
• 60000–64999 – woj. rzeszowskie
• 65000–74999 – woj. Śląsko-Dąbrowskie z/s w Katowicach
• 75000–79999 – woj. Dolnośląskie z/s we Wrocławiu
• 80000–84999 – woj. Zachodniopomorskie z/s w Koszalinie
• 85000–89999 – woj. Mazurskie z/s w Olsztynie

Wyróżniano też numery specjalne dla niektórych instytucji:

• 45000–49999 – Okręgowy Urząd Samochodowy w Warszawie
• 90000–94999 – Okręgowy Urząd Samochodowy w Łodzi
• 95000–99999 – Centralny Komitet Odbudowy w Gdyni

Uwaga: dla pojazdów dyplomatycznych państw obcych zarezerwowano przedział 00001–00999, przeznaczony dla M. Warszawy, dzieląc go na (kwestię tę regulował okólnik nr 68 opublikowany w organie Centralnego Zarządu Motoryzacji „Motoryzacja” nr 1/1946):

• 00001–00299 – samochody i motocykle osobowe członków ciała dyplomatycznego w Warszawie opatrzone dodatkowo owalną tablicą C.D. z przodu i z tyłu pojazdu,
• 00300–00399 – samochody i motocykle osobowe ciała konsularnego w Warszawie opatrzone dodatkowo owalną tablicą C.C. z przodu i z tyłu pojazdu,
• 00400–00799 – samochody i motocykle osobowe cudzoziemców, którzy są urzędnikami obcych przedstawicielstw dyplomatycznych lub konsularnych oraz samochody ciężarowe obcych przedstawicielstw dyplomatycznych lub konsularnych z tym, że te ostatnie musiały być zaopatrzone z boku w tabliczkę z nazwą przedstawicielstwa, do którego należą,
• 00800–00999 – pozostawiono do dalszych zarządzeń dla poj. dyplomatycznych.

– TABLICE PRÓBNE:

Wyróżniki województw

Rozdzielnik cyfrowy przeznaczony dla pojazdów udających się do i z przeglądu technicznego, rejestracji:

• 0501–0799 – M. Warszawa
• 0900–0999 – woj. warszawskie
• 1000–1099 – woj. białostockie
• 1500–1699 – woj. gdańskie
• 2000–2199 – woj. kieleckie
• 2500–2699 – woj. krakowskie
• 3000–3099 – woj. lubelskie
• 3500–3799 – woj. łódzkie
• 5000–5199 – woj. pomorskie z/s w Bydgoszczy
• 5500–5699 – woj. poznańskie
• 6000–6099 – woj. rzeszowskie
• 6500–6799 – woj. Śląsko-Dąbrowskie z/s w Katowicach
• 7500–7699 – woj. Dolnośląskie z/s we Wrocławiu
• 8000–8199 – woj. Zachodniopomorskie z/s w Koszalinie
• 8500–8599 – woj. Mazurskie z/s w Olsztynie

Numery próbne przeznaczone dla pojazdów wydane wskutek ważnych interesów państwowych:

• 0001–0399 – M. Warszawa

– TABLICE PRÓBNE SPECJALNE: wydawane dla przedsiębiorstw i warsztatów trudniących się zbytem i naprawą pojazdów

Rozdzielnik cyfrowy pomiędzy te przedsiębiorstwa i warsztaty:

– dla celów przeprowadzenia pojazdów przeznaczonych do sprzedaży do miejsca zbytu (PR + 4 cyfry + S):

• PR 0461S–0499S

– dla Punktów Zbytu i Składnic Okręgowych Urzędów Samochodowych:

• PR 0400S – PR 0404S – Warszawa I
• PR 0405S – PR 0407S – Warszawa II
• PR 0408S – PR 0410S – Warszawa III
• PR 0411S – PR 0412S – Białystok
• PR 0413S – Gdańsk-Oliwa
• PR 0414S – PR 0417S – Kielce „Autokomers”
• PR 0418S – PR 0419S – Częstochowa
• PR 0424S – PR 0427S – Kraków
• PR 0428S – PR 0429S – Lublin
• PR 0430S – PR 0439S – Łódź C. Z. Mot.
• PR 0440S – PR 0442S – Łódź II
• PR 0443S – Olsztyn
• PR 0445S – Toruń
• PR 0446S – Inowrocław P.W. Sam.
• PR 0447S – PR 0450S – Poznań Fabryka „Zagórski”
• PR 0451S – PR 0452S – Poznań „Fabryka Jabłoński”
• PR 0454S – Rzeszów
• PR 0455S – Wrocław „Automotor”
• PR 0456S – Jelenia Góra
• PR 0457S – Koszalin
• PR 0458S – PR 0460S – Składnica Tranzytowa Bydgoszcz PKS

– na okres max. 1 miesiąca dla Państwowych Zakładów Samochodowych (trudniącymi się naprawami pojazdów) (PR + 4 cyfry + W):

• 9001W–9049W – M. Warszawa
• 9050W–9074W – woj. warszawskie
• 9075W–9099W – woj. białostockie
• 9100W–9124W – woj. gdańskie
• 9125W–9149W – woj. kieleckie
• 9150W–9199W – woj. krakowskie
• 9200W–9224W – woj. lubelskie
• 9225W–9274W – woj. łódzkie
• 9275W–9299W – woj. pomorskie z/s w Bydgoszczy
• 9300W–9324W – woj. poznańskie
• 9325W–9349W – woj. rzeszowskie
• 9350W–9399W – woj. Śląsko-Dąbrowskie z/s w Katowicach
• 9400W–9449W – woj. Dolnośląskie z/s we Wrocławiu
• 9450W–9474W – woj. Zachodniopomorskie z/s w Koszalinie
• 9475W–9499W – woj. Mazurskie z/s w Olsztynie

– POJAZDY MILICYJNE otrzymywały rejestracje jak pojazdy cywilne.

– TABLICE WOJSKOWE (tak jak tablice wojskowe 1944):

Barwy: Tło czarne; obramówka, litery, cyfry białe tłoczone.

Budowa: Litera W (oznaczająca wojsko), rzymska cyfra w przedziale od I do III, 3 cyfry arabskie.

11.1946–1956

25 listopada 1946 r. Minister Komunikacji w porozumieniu z Ministrem Administracji Ziem Odzyskanych wydał Zarządzenie w sprawie znaków rejestracyjnych pojazdów mechanicznych, wprowadzające nowy system rejestracji pojazdów. Wzorowany był on na systemie z 1937 r.

Tablice posiadały niezmienioną kolorystykę, były jednak nieco większe od poprzednich (tablice samochodowe mierzyły 350×140 mm). Na wszystkich tablicach, oprócz przednich motocyklowych i pojazdów PKS-u, na dole znajdowała się pełna nazwa stolicy województwa, w którym pojazd był zarejestrowany.

Litera oznaczała przeznaczenie pojazdu:

W latach 1946–1950:

• A, B, C, D, E, G – państwowe niezarobkowe
• T, U, X, Z – zarobkowe (wszystkie)
• H, K, L, M, N – pozostałe pojazdy
• ?PR – tablice próbne

Od roku 1950:

• A, B, C, E – państwowe niezarobkowe
• P,S – spółdzielni i partii nie przeznaczone do użytku publicznego
• H, L – prywatne nie przeznaczone do użytku publicznego
• T, X – do zarobkowego przewozu osób i przedmiotów (oprócz PKS-u)
• PKS – PKS
• PR – tablice próbne

Dwie pierwsze cyfry były wyróżnikiem województwa. Oddzielne wyróżniki miały Łódź i Warszawa.

Wyróżniki województw w latach 1946–1950:

• 00-04 – białostockie
• 05-09 – gdańskie
• 10-14 – kieleckie
• 15-19 – krakowskie
• 20-24 – lubelskie
• 25-29 – miasto Łódź
• 30-34 – łódzkie
• 35-39 – olsztyńskie
• 40-44 – pomorskie
• 45-54 – poznańskie
• 55-59 – rzeszowskie
• 60-69 – śląskie
• 70-74 – szczecińskie
• 75-84 – miasto stołeczne Warszawa
• 85-89 – warszawskie
• 90-99 – wrocławskie

W 1950 r. utworzono województwa zielonogórskie, koszalińskie i opolskie, zwiększając tym samym liczbę województw do 17 i przydzielono im wyróżniki.

Przemianowano również województwo pomorskie na województwo bydgoskie i województwo śląskie na województwo katowickie.

Wyróżniki województw od roku 1950 (po nowym podziale administracyjnym):

• 00-04 – białostockie
• 05-09 – gdańskie
• 10-14 – kieleckie
• 15-19 – krakowskie
• 20-24 – lubelskie
• 25-29 – miasto Łódź
• 30-34 – łódzkie
• 35-39 – olsztyńskie
• 40-44 – bydgoskie
• 45-51 – poznańskie
• 52-54 – zielonogórskie
• 55-59 – rzeszowskie
• 60-69 – katowickie
• 70-72 – szczecińskie
• 73-74 – koszalińskie
• 75-84 – miasto stołeczne Warszawa
• 85-89 – warszawskie
• 90-96 – wrocławskie
• 97-99 – opolskie

Tablice motocyklowe przednie (w kształcie łuku) miały wymiary 260×70 mm (większy promień 520 mm), a motocyklowe tylne – 170×170 mm.

W latach 1946–1950 na tablicach motocyklowych stosowano układ 1 litera + 4 cyfry. Litera oznaczała przeznaczenie pojazdu (kody takie jak na tablicach samochodowych), a dwie pierwsze cyfry były wyróżnikiem województwa. W latach 1950–1956 na tablicach motocyklowych stosowano układ 2 litery + 4 cyfry. Dwie pierwsze cyfry stanowiły wyróżnik województwa. Litery były tylko częścią wyróżnika pojazdu, nie oznaczały już przeznaczenia motocykla. Dopuszczone były następujące pary liter: EG EJ EL EM EN EP ER ES ET EW EZ GE GJ GL GM GN GR GS GT GW GZ JL JM JN JP JS JT JW JZ LM LN LP LR LS LW LZ MN MP MR MS MT MW NP NR NS NT NW PS PT PW RS RT RW. W praktyce jednak tłoczono I zamiast J. Pod numerem na tylnej tablicy widniała nazwa stolicy województwa.

Tablice dla przyczep miały 5 cyfr. Tak jak na tablicach samochodowych i motocyklowych, dwie pierwsze cyfry były wyróżnikiem województwa.

Inne typy tablic

• Tablice próbne w latach 1946–1950 miały czarne tło, żółte znaki i obwódkę. Od 1950 r. miały one inny wygląd: białe tło, czerwone znaki i obwódkę. W latach 1946–1950 pierwsza litera oznaczała zastosowanie pojazdu (kody te same, jak na tablicach zwyczajnych), następne były zawsze PR. Dwie pierwsze cyfry były wyróżnikiem województwa. Od 1950 r. pierwsza litera mogła być A, B, C, H lub X, następne były zawsze PR. Na tablicach motocyklowych stosowano układ litery PR + 3 cyfry lub litery PR + 3 cyfry + 2 litery.
• Tablice wojskowe miały literę U i Ł (samochody ciężarowe) lub D (samochody osobowe) i 6 cyfr. W prawym górnym rogu tablicy znajdował się biały orzeł w białym otoku.
• Tablice cudzoziemskie wprowadzono w 1950 r. Tablice miały żółte znaki i obwódkę. Na tablicach samochodowych numer składał się z litery Z i 5 cyfr (dwie pierwsze były wyróżnikiem województwa). Tablice motocyklowe miały litery ZM i 4 cyfry. Wydawano je cudzoziemcom zamieszkałym w Polsce oraz pracownikom personelu dyplomatycznego.

1956–1976

Tablica rejestracyjna z Warszawy-Mokotowa z lat 1956–1976 (I zasób)

Tablica rejestracyjna z Wrocławia, rok 1966

Samochód marki Mercedes-Benz z tablicą warszawską (WW-9598), rok 1970

Wartburg 1000 z tablicą wrocławską (XW-8711), rok 1962

Polski Fiat 125p 1300 z tablicą z województwa gdańskiego podczas filmowania jednej ze scen filmu Czarny czwartek.

Tablica próbna z woj. poznańskiego (1973 r.)

Motocyklowa tablica rejestracyjna z okresu 1964-76 na przednim błotniku WFM M06 z 1958 r.

19 czerwca 1956 r., pomimo iż nie zmieniano podziału administracyjnego kraju, Minister Transportu Drogowego i Lotniczego wydał Rozporządzenie w sprawie zasad rejestracji pojazdów i wyglądu tablic rejestracyjnych, które wprowadziło rewolucyjną zmianę w zasadach oznaczania miejsca rejestracji – wyróżniki literowe zamiast cyfrowych.

Tablice samochodowe miały wymiary 375×120 mm (w 1964 r. wprowadzono tablice dwurzędowe o wymiarach 290×230 mm). Numer składał się z 2 liter i 4 cyfr. Wydawane przez odpowiednie wydziały komunikacji tablice były stalowe, a znaki były w nich wytłaczane, a następnie malowane: same tablice były czarne, a znaki malowane były na biało. Krój liter i cyfr był nieco „kanciasty” – zob. grafika i fotografie obok.

Pierwsza litera oznaczała województwo (lub służbę państwową), a druga powiat lub grupę powiatów (w przypadku miasta Łodzi i miasta stołecznego Warszawy – dzielnicę miasta). Od 1957 r. miastami wydzielonymi były także Poznań, Wrocław i Kraków, jednak nie otrzymały one oddzielnych wyróżników. Wyróżniki powiatów nie były określone centralnym zarządzeniem – były ustalane przez lokalne władze. Drugą literą nie mogły być D, J, Ł, U, Ż (o innych polskich literach nie wspominano, ale też ich nie stosowano), a od 1964 r. również N i Y.

W 1959 r. wycofano w motocyklach przednią tablicę, dwustronna i mocowana na błotniku, wzdłuż osi pojazdu i od tego czasu numer rejestracyjny motocykla musiał być namalowany z obu stron przedniego błotnika lub tablicach umieszczonych po jego bokach. Obowiązek umieszczania numeru rejestracyjnego z przodu motocykla formalnie zniesiono w 1969 r. Na przyczepach umieszczano tylną tablicę przeniesioną z pojazdu ciągnącego. Od 1968 r. przyczepy o ciężarze całkowitym powyżej 750 kg oraz przyczepy przeznaczone do ciągnięcia przez ciągnik jednoosiowy musiały mieć osobne tablice. Na ciągnikach rolniczych umieszczano dwie tablice samochodowe (z przodu i z tyłu). Przyczepy samowyładowawcze musiały mieć numer rejestracyjny namalowany na tylnej burcie.

Tablice motorowerowe wprowadzono w 1959 r. Miały wymiary 120×100 mm oraz białe tło i czarne znaki. W latach 1959–1964 miały w górnym rzędzie 2 litery i cyfrę, a w dolnym 3 cyfry. Od roku 1964 r. miały układ 3 litery + 3 cyfry.

W połowie lat 60. pojemność rejestracyjna wyczerpywała się i 13 maja 1964 wprowadzono nowy układ polegający na odwrotnej kolejności (4 cyfry + 2 litery). W niektórych powiatach wydawano tylko numery, natomiast tablice rejestracyjne właściciel pojazdu musiał wykonać samodzielnie.

Numery ewidencyjne przyczep wprowadzono w 1964 r. Numer składał się z 1 litery oznaczającej województwo i 5 cyfr i musiał być namalowany na prawej burcie w odległości 1 m od przedniego obrysu przyczepy, na czarnym polu z białymi znakami, o wymiarach 375×120 mm (czyli takich samych, co wymiary tablic samochodowych). W przypadku przyczep dłużycowych musiała być wykonana tablica z numerem ewidencyjnym o takich samych wymiarach, w miejscu do tego przeznaczonym.

Numeru ewidencyjnego nie umieszczano na przyczepach jednoosiowych przeznaczonych do przewozu bagażu lub sprzętu turystycznego, ciągniętych przez samochody osobowe, motocykle i autobusy.

Według informacji użytkowników forum Wortalu Polskie Tablice Rejestracyjne, tablice te są nadal spotykane, głównie na wysypiskach (np. w Magurskim Parku Narodowym za niemal każdym domem jest wysypisko, gdzie znajdują się wraki samochodów z tablicami z lat 1956–1976).

Wyróżniki województw:

• A – białostockie
• B – bydgoskie
• C – kieleckie
• E – koszalińskie
• F – łódzkie
• G – gdańskie
• H – opolskie
• I – miasto Łódź
• K – krakowskie
• L – lubelskie
• M – szczecińskie
• O – olsztyńskie
• P – poznańskie
• R – rzeszowskie
• S – katowickie (do 1957 r. stalinogrodzkie)
• T – warszawskie
• W – miasto stołeczne Warszawa
• X – wrocławskie
• Z – zielonogórskie

Wyróżniki przydzielone poszczególnym powiatom:

Województwo białostockie (A):

• augustowski – AA, AH 0001-2500, AF 5001-9999
• białostocki – AB 0001-2500, AE
• Białystok miejski – AM, AO
• bielski – AB 2501-5000, AW 0001-5000
• dąbrowski – AH 2501-4000, AR 0001-5000
• ełcki – AT 0001-3500, AL 0001-5000
• gołdapski – AP 0001-3000
• grajewski – AT 3501-6000, AC 0001-5000
• hajnowski – AB 5001-7500, AG 0001-5000
• kolneński – AS 5001-7500, AI 0001-5000
• łapski – AT 6001-8000, AL 5001-9999
• łomżyński – AS 0001-3000, AC 5001-9999
• moniecki – AT 8001-9999, AW 5001-9999
• olecki – AP 3001-5500, AR 5001-9999
• sejneński – AP 8001-9999, AI 5001-9999
• siemiatycki – AB 7501-9999, AG 5001-9999
• sokólski – AH 4001-9999
• suwalski – AP 5501-8000, AF 0001-5000
• wysokomazowiecki – AS 7501-9999, AK 5001-9999
• zambrowski – AS 3001-5000, AK 0001-5000

Województwo bydgoskie (B):

• aleksandrowski – BA 0001-9999
• brodnicki – BA
• bydgoski – BE
• Bydgoszcz miejski – BB, BC
• chełmiński – BF
• chojnicki – BG
• golubsko-dobrzyński – BH 0001-9999
• Grudziądz miejski – BL
• grudziądzki – 0001-9999 BH
• Inowrocław miejski – BM
• inowrocławski – BI
• lipnowski – BK 0001-9999
• mogileński – 0001-9999 BK
• radziejowski – BN (część serii), 0001-9999 BP
• rypiński – BN (część serii), 0001-9999 BS
• sępoleński – BP 0001-9999
• szubiński – BS 0001-9999
• świecki – BR
• Toruń miejski – BO
• toruński – BT 0001-9999
• tucholski – BV 0001-9999
• wąbrzeski – 0001-9999 BV
• Włocławek miejski – BW
• włocławski – BX 0001-9999
• wyrzyski – BY (część serii), 0001-9999 BX
• żniński – BY (część serii), 0001-9999 BT

Województwo kieleckie (C):

• białobrzeski – CG 0001-5000
• buski – CG 5001-9999
• iłżecki – CO 5001-9999
• jędrzejowski – CH
• kazimierski – CI 0001-5000
• Kielce miejski – CA
• kielecki – CI 5001-9999
• konecki – CK 0001-5000
• kozienicki – CK 5001-9999
• lipski – CL 0001-5000
• opatowski – CL 5001-9999
• opoczyński – CM 0001-5000
• Ostrowiec Świętokrzyski miejski – CC
• pińczowski – CM 5001-9999
• przysuski – CS 0001-5000
• Radom miejski – CB
• radomski – CS 5001-9999
• sandomierski – CO 0001-5000
• Skarżysko-Kamienna miejski – CE
• Starachowice miejski – CF
• staszowski – CP 0001-5000
• szydłowiecki – CP 5001-9999
• włoszczowski – CR 0001-5000
• zwoleński – CR 5001-9999

Województwo koszalińskie (E):

• białogardzki – EA 0501-1500, EA 8101-8600 (1956-1964), EG (1964-1976)
• bytowski – EA 0001-0500, EA 7501-7800, EA 8001-8100 (1956-1964), EB (1964-1976)
• człuchowski – EA 1501-3500 (1956-1964), EC (1964-1976)
• drawski – EK 4501-5500, EK 9501-9999 (1956-1964), EF (1964-1976)
• kołobrzeski – EK 3501-4500, EK 8501-9500 (1956-1964), EI (1964-1976)
• Koszalin miejski – EK 0001-2000, EK 5501-8000 (1956-1964), EK, EE (1964-1976)
• koszaliński – EK 2001-3500, EK 8001-8500 (1956-1964), EH (1964-1976)
• miastecki – ES 6501-7500 (1956-1964), EL (1964-1976)
• sławieński – ES 0001-1500 (1956-1964), EV (1964-1976)
• Słupsk miejski – ES 1501-3500, ES 9801-9999 (1956-1964), EO (1964-1976)
• słupski – ES 3501-4500 (1956-1964), EP (1964-1976)
• szczecinecki – ES 4501-6500 (1956-1964), ET (1964-1976)
• świdwiński – ES 7501-9500 (1956-1964), EX (1964-1976)
• wałecki – EA 3501-5500, EA 7801-8000, EA 8601-9500 (1956-1964), EW (1964-1976)
• złotowski – EA 5501-7500, EA 9501-9999 (1956-1964), ER (1964-1976)

Województwo łódzkie (F):

• bełchatowski – FP (część serii, 1956-1964), FO
• brzeziński – FB (1956-1964 część serii, 1964-1976 całość serii)
• kutnowski – FK
• łaski – FH
• łęczycki – FE (1956-1964 część serii, 1964-1976 całość serii)
• łowicki – FL
• łódzki – FA (1956-1964), FX (1964-1976)
• Pabianice miejski – FA (1956-1964 część serii, 1964-1976 całość serii)
• pajęczański – FR (część serii, 1956-1964), FF (1964-1976)
• piotrkowski – FP (część serii, 1956-1964), FM (część serii)
• Piotrków Trybunalski miejski – FP(część serii, 1956-1964), FM (część serii)
• poddębicki – FE (część serii, 1956-1964), FI 0001-5000 (1964-1976)
• radomszczański – FR (1956-1964 część serii, 1964-1976 całość serii)
• rawski – FN (część serii, 1956-1964), FG (1964-1976)
• sieradzki – FS (1956-1964 część serii, 1964-1976 całość serii)
• skierniewicki – FN (część serii, 1956-1964), FV (1964-1976)
• Tomaszów Mazowiecki miejski – FT
• wieluński – FW (część serii, 1956-1964)
• wieruszowski – FW (część serii, 1956-1964), FC 0001-5000
• Zduńska Wola miejski – FS (część serii, 1956-1964), FC 5001-9999 (1964-1976)
• Zgierz miejski – FB (część serii), FI 5001-9999

Województwo gdańskie (G):

• Elbląg miejski – GE 0001-7000
• elbląski – GE 7001-9999
• Gdańsk miejski – GA, GK, GN, GU
• gdański – GR
• Gdynia miejski – GS, GP
• kartuski – GI
• kościerski – GH
• kwidzyński – GC
• lęborski – GL
• malborski – GM
• nowodworski – GO
• pucki – GX
• Sopot miejski – GF
• starogardzki – GG
• sztumski – GB
• tczewski – GT
• wejherowski – GW

Województwo opolskie (H):

• Brzeg miejski – HA (część serii)
• brzeski – HA (część serii)
• głubczycki – HB
• grodkowski – HC
• kluczborski – HF
• kozielski – HG
• krapkowicki – HK
• namysłowski – HI
• niemodliński – HY, HV
• Nysa miejski – HL (część serii), HW (część serii)
• nyski – HL (część serii), HW (część serii)
• oleski – HM
• Opole miejski – HX, HH
• opolski – HN, 0001-9999 HH
• prudnicki – HO
• raciborski – HR
• Racibórz miejski – HT
• strzelecki – HS

Miasto Łódź (I):

• Bałuty – IB 0001-9999, 1001-9999 IO, 0001-9999 IB
• Górna – IR 0001-9999, IF 0001-9700, 0001-9999 IR, 0001-9999 IF
• Polesie – IP 0001-9999, IT 0001-1499, IT 3001-9999, 0001-9999 IT, 0001-9999 IP
• Śródmieście – IA 0001-9999, IS 0001-9999, 0001-9999 IS
• Widzew – IW 0001-9500, 0001-9999 IW

Województwo krakowskie (K):

• bocheński – KB 0001-9999
• brzeski – 0001-9999 KB
• chrzanowski – KH
• dąbrowski – 0001-9999 KI
• Jaworzno miejski – KI 0001-9999
• krakowski – KK
• Kraków miejski – KP, KR, KS, KW, KN, KJ
• limanowski – KL 0001-9999
• miechowski – KC
• myślenicki – KM
• nowosądecki – KE (część serii)
• nowotarski – KG
• Nowy Sącz miejski – KE (część serii)
• olkuski – KO
• oświęcimski – KA
• proszowicki – 0001-9999 KC
• suski – 0001-9999 KL
• tarnowski – KT (część serii)
• Tarnów miejski – KT (część serii)
• wadowicki – KF
• Zakopane miejski – 0001-9999 KG
• żywiecki – KX

Województwo lubelskie (L):

• bełżycki – LE 0001-5000
• bialski – LB
• biłgorajski – LA
• bychawski – LY (1956-1964), LX (1964-1976)
• Chełm miejski – LC
• chełmski – LF
• hrubieszowski – LH
• janowski – LX
• krasnostawski – LK
• kraśnicki – LS
• lubartowski – LM
• lubelski – LN (część serii 1956-1964), LE 5001-9999
• Lublin miejski – LN (część serii 1956-1964), LL, LV 5001-9999, LW 5001-9999
• łukowski – LI
• opolski – LO
• parczewski – LV 0001-5000
• puławski – LP
• radzyński – LR
• tomaszowski – LT
• włodawski – LW 0001-5000
• zamojski – LG 0001-5000
• Zamość miejski – LG 5001-9999

Województwo szczecińskie (M):

• chojeński (z siedzibą w Dębnie Lubuskim) – MB
• choszczeński – MC
• goleniowski – ME
• gryficki – MF
• gryfiński – MG
• kamieński – MH
• łobeski – MI
• myśliborski – MK
• nowogardzki – ML
• pyrzycki – MM
• stargardzki – MN, MT
• Szczecin miejski – MA, MS, MR, MW, MX
• szczeciński – MP
• woliński (z siedzibą w Świnoujściu) – MO

Województwo olsztyńskie (O):

• bartoszycki – OC
• biskupiecki – OR
• braniewski – OE
• działdowski – OF
• giżycki – OG
• iławski – OI
• kętrzyński – OK
• lidzbarski – OL
• morąski – OM
• mrągowski – OX
• nidzicki – ON, 0001-9999 OW (1964-1976)
• nowomiejski – OH
• Olsztyn miejski – OA
• olsztyński – OB
• ostródzki – OO
• pasłęcki – OP
• piski – OT
• szczycieński – OS
• węgorzewski – OW 0001-9999

Województwo poznańskie (P):

• chodzieski – PA 0001-3332, PG 6001-7000
• czarnkowski – PA 6666-9999
• Gniezno miejski – PG 0001-4000
• gnieźnieński – PA 6666-9999, PK 8000-8999
• gostyński – PB 0001-3332, PT 3333-6665
• jarociński – PB 3333-6665, PL 4000-4999
• kaliski – PC 0001-3332, PK 5001-6999, PL 8666-8999
• Kalisz miejski – PK 0001-5000
• kępiński – PB 6666-9999
• kolski – PC 3333-6665, PL 5001-6000, PP 7000-7999
• koniński – PC 6666-9999, PX 6666-9999, PG 7001-7999
• kościański – PE 0001-3332, PT 0001-3332, PP
• krotoszyński – PE 3333-6665, PL 6666-7655, PG 8000-9999
• leszczyński – PE 6666-9999
• Leszno miejski – PL 0001-4000
• międzychodzki – PF 0001-3332
• nowotomyski – PF 3333-6665, PX 0001-3332
• obornicki – PH 0001-3332, PP 6000-6999
• ostrowski – PH 3333-6665, PT 6666-9999
• Ostrów Wielkopolski miejski – PO 0001-5000
• ostrzeszowski – PF 6666-9999
• Piła miejski – PP 0001-4000
• pleszewski – PH 6666-9999
• Poznań miejski – PI, PJ, PM, PV, PZ, PO 5001-9999
• poznański – PW 0001-3332, PS 6666-9999, PG 4001-5999
• rawicki – PW 3333-6665
• słupecki – PW 6666-9999
• szamotulski – PN 3333-6665, PX 3333-6665
• średzki – PN 0001-3332, PL
• śremski – PR 0001-3332, PL 7655-8655, PP 8000-8999
• trzcianecki – PN 6666-9999
• turecki – PR 3333-6665, PK 7000-7999
• wągrowiecki – PR 6666-9999
• wolsztyński – PS 0001-3332, PL 6001-6665
• wrzesiński – PS 3333-6665, PK 9000-9999

Województwo rzeszowskie (R):

• brzozowski – RA 9800-9999, RB 7400-7499, RB 8151-8350 (1956-1964), RB (1964-1976)
• dębicki – RA 8000-8499, RB 4700-5049 (1956-1964), RE (1964-1976)
• gorlicki – RA 6300-6799, RB 3950-4049 (1956-1964), RG (1964-1976)
• jarosławski – RA 9100-9599, RB 5350-5849 (1956-1964), RI (1964-1976)
• jasielski – RA 5300-5799, RB 3200-3499, RG 0600-0800 (1956-1964), RH (1964-1976)
• kolbuszowski – RB 0490-0599, RB 5900-5999 (1956-1964), RF (1964-1976)
• krośnieński – RA 4000-5299, RB 8501-9000 (1956-1964), RK (1964-1976)
• leski – RB 1600-1799, RB 7950-8050 (1956-1964), RL 0001-9999 (1964-1976)
• leżajski – RB 1200-1399, RB 8451-8500 (1956-1964), RC 0001-9999 (1964-1976)
• lubaczowski – RB 1000-1199, RB 6200-6299 (1956-1964), 0001-9999 RC (1964-1976)
• łańcucki – RA 7500-7999 (1956-1964), RW (1964-1976)
• mielecki – RA 5800-6299, RB 3450-3949 (1956-1964), RM (1964-1976)
• niżański – RB 0001-0199, RG 0500-0600 (1956-1964), RX 0001-9999 (1964-1976)
• przemyski – RA 2500-3499, RB 0800-0999, RB 2500-2999 (1956-1964), RP 0001-9999 (1964-1976)
• Przemyśl miejski – RA 2500-3499, RB 0800-0999, RB 2500-2999 (1956-1964), 0001-9999 RP (1964-1976)
• przeworski – RB 7450-7584, RB 8351-8450 (1956-1964), RV 0001-9999 (1964-1976)
• ropczycki – RB 0600-0799, RB 6000-6199 (1956-1964), RO (1964-1976)
• rzeszowski – RA 7300-7999, RB 4500-4699, RB 7350-7399 (1956-1964), RR (1964-1976)
• Rzeszów miejski – RA 0001-2499, RB 2000-2499, RB 6350-7349, RB 7585-7949, RB 9000-9999, RG 0001-0500 (1956-1964), RA (1964-1976)
• sanocki – RA 8500-9099, RB 5050-5349 (1956-1964), RS (1964-1976)
• Stalowa Wola miejski – RA 3500-3999, RB 3000-3199 (1956-1964), 0001-9999 RX (1964-1976)
• strzyżowski – RB 0200-0399, RB 5850-5899, RB 8051-8150 (1956-1964), 0001-9999 RV (1964-1976)
• tarnobrzeski – RA 6800-7299, RB 1050-1199 (1956-1964), RT (1964-1976)
• ustrzycki – RB 1800-1999, RB 6300-6349 (1956-1964), 0001-9999 RL (1964-1976)

Województwo katowickie (S):

• Będzin miejski – SE 1001-5000, SU 9501-9999, 6001-6500 SU, 3001-3500 SA, 2001-3000 SŁ
• będziński – SE 0001-1000, SE 5001-9999, SU 5001-6000, 2001-3000 SU
• bielski – 0001-7000 SN, 2001-3000 SU, 0001-1000 SY, 4001-5000 SC, SŁ 0501-2000, 0501-2000 SŁ, SA 2001-3000, SA 5001-6000, 1501-3000 SA, 7501-8500 SA
• Bytom miejski – SB0001-9999, 0001-9999 SB
• Bielsko-Biała miejski – 0001-9999 SE, 0001-3000 SV, 1001-2000 SU, 6501-8000 SU
• Chorzów miejski – SH 0001-7000, 0001-5000 SH, 3001-5000 SY, 2001-3000 SJ, 7001-8000 SJ, 4001-5000 SŁ, 1001-1500 SA
• Cieszyn miejski – SC 5001-9999, 5001-7000 SC
• cieszyński – SC 0001-5000, 0001-4000 SC
• Czeladź miejski – SH 7001-8000, 7001-8000 SH, SU 8001-9000, 3001-3500 SU, SA 0001-0500
• Częstochowa miejski – SF 0001-3700, SF 3801-4500, SF 4601-4900, SF 6001-9999, 0001-5000 SF, 8001-9999 SF, SV 1001-3000, SJ 1001-3000, SD 1001-3000, SD 4851-4900, SD 7201-7250, SD 8001-8009, SD 7351-7450
• częstochowski – SN 0001-5000, 0001-1000 SJ, 5501-7000 SJ
• Dąbrowa Górnicza miejski – SH 8001-9999, 8001-9999 SH, 3001-4000 SJ, 8001-9000 SJ, SU 9001-9500, SA 1001-1500, SA 9001-9999, SŁ 4001-5000, 6001-6500 SŁ
• Gliwice miejski – SG 0001-4000, SG 5001-8000, SG 9501-9999, 0001-9999 SG, SV 0001-1000, SV 3001-4000, 3001-4000 SV, 5001-6000 SV, SJ 3001-4000, 7001-9999 SC, 4501-4999 SM, 3501-6000 SW, 3501-6000 SU, 9001-9999 SU, SA 8501-9000, 5501-6500 SA, SŁ 9001-9999, 8001-9000 SŁ
• gliwicki – SG 4001-5000, SG 8001-9500, SM 2001-5000, 3001-4500 SM, 9001-9999 SU
• Katowice miejski – SK 0001-9999, SO 5001-9999, 0001-9999 SK, 0001-9999 SO, SV 5001-9999, 6001-9999 SV, 6001-7000 SW, SU 1001-5000, SY 0001-5000, SY 6001-9999, SA 3501-4000, SA 4501-5000, SA 7001-8000, 9001-9500 SA, 7501-8000 SŁ
• kłobucki – SF 3701-3800, SF 4501-4600, SF 4901-6000, 5001-8000 SF, SU 6001-7000, SD 3001-3200
• lubliniecki – SL 0001-5000, 2001-5000 SL, 9001-9999 SY
• Mysłowice miejski – SM 5001-9000, 5001-8000 SM
• myszkowski – SM 0001-2000, 0001-3000 SM, 8001-9000 SM
• pszczyński – SP 0001-9000, 8001-9000 SU
• Ruda Śląska miejski – SL 5001-9999, 0001-1000 SL, 5001-9000 SL, 9001-9999 SŁ
• rybnicki – SR 0001-5000, 0001-5000 SR, SV 4001-5000, 4001-5000 SV, SU 7001-8000, 8001-9000 SU
• Rybnik miejski – SR 5001-9999, 5001-9999 SR, SP 9001-9999, 9001-9999 SW
• Siemianowice Śląskie miejski – SN 5001-9999
• Sosnowiec miejski – SS, 0001-9999 SP, SM 9001-9999, 9001-9999 SM, 1001-2000 SJ, 4001-5500 SJ, 5001-7000 SY, SA 0501-1000, SA 3001-3500, SŁ 5001-6000
• Świętochłowice miejski – SO 0001-5000
• tarnogórski – SI 0001-5000, 0001-5000 SI, 1001-3000 SY, SJ 0001-1000, SJ 4001-5000, 4501-5500 SA, 5001-6000 SŁ
• Tychy miejski – ST 5001-9999, 5001-9999 ST, 8001-9000 SY, 9001-9999 SL, 9501-9999 SA, 3001-4000 SŁ
• tyski – ST 0001-5000, 0001-5000 ST, SU 0001-1000, SY 5001-6000
• wodzisławski – SI 5001-9999, 5001-9999 SI, SJ 5001-9000, 9001-9999 SJ, SA 6001-7000, 6501-7000 SŁ
• Zabrze miejski – SX, 5001-6000 SW, 0001-1000 SA
• zawierciański – SW 0001-5000, 0001-1000 SW
• Zawiercie miejski – SW 5001-9999, 7001-9000 SW, 1001-3500 SW

Województwo warszawskie (T):

• ciechanowski – TC 0001-5000, 0001-5000 TC
• garwoliński – TH 0001-5000, 0001-5000 TH
• gostyniński – TL 5001-9999, 5001-9999 TL
• grodziski – TK 0001-5000, 0001-5000 TK
• grójecki – TI 5001-9999, 5001-9999 TI, TX 0001-5000
• łosicki – TW 0001-5000, 0001-5000 TW
• makowski – TE 0001-5000, 0001-5000 TE
• miński – TR 5001-9999, 5001-9999 TR
• mławski – TC 5001-9999, 5001-9999 TC
• nowodworski – TM 0001-5000, 0001-5000 TM, TN 5001-9999, 5001-9999 TN
• ostrołęcki – TF 0001-5000, 0001-5000 TF
• ostrowski – TF 5001-9999, 5001-9999 TF
• Otwock miejski – TO 5001-9000, 5001-9000 TO
• otwocki – TO 0001-5000, TO 9001-9999, 0001-5000 TO
• piaseczyński – TI 0001-5000, 0001-5000 TI, TN 0001-5000, 0001-5000 TN
• Płock miejski – TA 5001-9999, 5001-9999 TA, TV 0001-5000, 0001-5000 TV
• płocki – TA 0001-5000, 0001-5000 TA
• płoński – TM 5001-9999, 5001-9999 TM
• pruszkowski – TP 0001-7000, 0001-7000 TP, TX 5001-9999
• Pruszków miejski – TP 7001-9999, 7001-9999 TP
• przasnyski – TE 5001-9999, 5001-9999 TE
• pułtuski – TT 5001-9999, 5001-9999 TT
• rycki – TH 5001-9999, 5001-9999 TH
• Siedlce miejski – TS 5001-9999, 5001-9999 TS
• siedlecki – TS 0001-5000, 0001-5000 TS
• sierpecki – TB 0001-5000, 0001-5000 TB
• sochaczewski – TL 0001-5000, 0001-5000 TL
• sokołowski – TG 5001-9999, 5001-9999 TG
• węgrowski – TG 0001-5000, 0001-5000 TG
• wołomiński – TR0001-5000, 0001-5000 TR, TW 5001-9999
• wyszkowski – TT 0001-5000, 0001-5000 TT
• żuromiński – TB 5001-9999, 5001-9999 TB
• Żyrardów miejski – TK 5001-9999, 5001-9999 TK

Miasto stołeczne Warszawa (W):

• Mokotów – WO 0001-9999, 0001-9999 WO, WG 0001-9999, 0001-9999 WG, WR 0001-9999, 3001-9999 WN, WJ 0001-5000
• Ochota – WB 0001-9999, 0001-9999 WB, WN 0001-9999, 0001-3000 WN, WH 0001-9999, 0001-9999 WH, WJ 5001-9999
• Praga Południe – WC 0001-9999, WK 0001-9999, 0001-9999 WK, WP 0001-9999, 0001-9999 WP, WM 0001-9999, WŁ 0001-9999
• Praga Północ – WT 0001-9999, 0001-9999 WT, WX 0001-9999, 0001-9999 WX
• Śródmieście – WE 0001-9999, 0001-9999 WE, WW 0001-9999, 0001-9999 WW, WS 0001-9999, 0001-9999 WS, 0001-9999 WM, WV 5001-9999, 5001-8000 WV
• Wola – WA 0001-9999, 0001-9999 WA, WF 0001-9999, 0001-9999 WF, WL 0001-9999, 0001-9999 WL, WV 0001-5000
• Żoliborz – WI 0001-9999, 0001-9999 WI, 0001-9999 WR, 0001-5000 WV

Województwo wrocławskie (X):

• bolesławiecki – XA 0001-2500, 0001-2500 XA, XE 0001-2500
• bystrzycki – XA 2501-5000, 2501-5000 XA, XN 2501-5000 (do 1964)
• dzierżoniowski – XA 5001-7500, 5001-7500 XA, 0001-5000 XM
• górowski – XA 7501-9999, 7501-9999 XA, XN 5001-7500 (do 1964)
• jaworski – XB 0001-2500, 0001-2500 XB, XE 2501-5000
• Jelenia Góra miejski – XL 7501-9999, 7501-9999 XL
• jeleniogórski – XB 2501-5000, 2501-5000 XB, XE 5001-7500
• kamiennogórski – XB 5001-7500, 5001-7500 XB, XS 2501-5000, 2501-5000 XS
• kłodzki – XB 7501-9999, XE 7501-9999
• Legnica miejski – XM 0001-2500, XR 5001-7500, 5001-7500 XR
• legnicki – XC 0001-2500, 0001-2500 XC, XS 5001-7500, 5001-7500 XS
• lubański – XC 2501-5000, 0001-2500 XC, XF 0001-2500
• lubiński – XC 5001-7500, 5001-7500 XC, XS 7501-9999
• lwówecki – XC 7501-9999, 7501-9999 XC, XN 7501-9999 (do 1964)
• milicki – XH 0001-2500, 0001-2500 XH, XP 0001-2500
• noworudzki – XH 2501-5000, XF 2501-5000
• oleśnicki – XH 7501-9999, 7501-9999 XH, XP 5001-7500
• oławski – XH, 5001-7500, XP 2501-5000, 5001-7500 XH, 2501-5000 XP
• strzeliński – XF 0001-2500, XF 5001-7500, 5001-7500 XF
• sycowski – XI 7501-9999, XG 2501-5000
• średzki – XI 2501-5000, 2501-5000 XI, XP 7501-9999
• Świdnica miejski – XM 2501-5000, XR 7501-9999
• świdnicki – XI 5001-7500, XF 7501-9999, XG 0001-2500
• trzebnicki – XK 0001-2500, 0001-2500 XK, XR 0001-2500
• Wałbrzych miejski – XM 5001-9999, 5001-9999 XM
• wałbrzyski – XG 5001-7500, 5001-7500 XK, XO 0001-2500
• wołowski – XK 5001-7500, 5001-7500 XK, XO 0001-2500
• Wrocław miejski – XW 0001-9999, XX 0001-9999, XT 0001-9999, 0001-9999 XW, 0001-9999 XX, 0001-9999 XT, XV 0001-9999, 0001-9999 XV, XU 0001-9999
• wrocławski – XK 7501-9999, 7501-9999 XK, XR 2501-5000
• ząbkowicki – XG 0001-2500, XO 2501-5000, XG 7501-9999, 7501-9999 XG, 0001-2500 XL
• zgorzelecki – XL 5001-7500, 5001-7500 XL, XO 7501-9999
• złotoryjski – XL 2501-5000, XO 5001-7500, 2501-5000 XL

Województwo zielonogórskie (Z):

• głogowski – ZG (część serii, 1956-1964), ZH (część serii, 1956-1964), ZK (1965-1976)
• gorzowski – ZG (część serii, 1956-1964), ZH (część serii, 1956-1964), ZF (1965-1976)
• Gorzów Wielkopolski miejski – ZG (część serii, 1956-1964), ZH (część serii, 1956-1964), ZG (1965-1976)
• krośnieński – ZG (część serii, 1956-1964), ZR (1965-1976)
• lubski – ZB (część serii, 1956-1964), ZH (część serii, 1956-1964), ZL (1965-1976)
• międzyrzecki – ZS (część serii, 1956-1964), ZH (część serii, 1956-1964), ZM (1965-1976)
• nowosolski – ZA (część serii, 1956-1964), ZH (część serii, 1956-1964), ZC (1965-1976)
• słubicki – ZS (część serii, 1956-1964), ZT (1965-1976)
• strzelecki – ZS (część serii, 1956-1964), ZH (część serii, 1956-1964), ZO (1965-1976)
• sulechowski – ZA (część serii, 1956-1964), ZI (1965-1976)
• sulęciński – ZS (część serii, 1956-1964), ZV (1965-1976)
• szprotawski – ZA (część serii, 1956-1964), ZS (1965-1976)
• świebodziński – ZB (część serii, 1956-1964), ZP (1965-1976)
• wschowski – ZB (część serii, 1956-1964), ZW (1965-1976)
• Zielona Góra miejski – ZA (część serii, 1956-1964), ZH (część serii, 1956-1964), ZH (1965-1976)
• zielonogórski – ZA (część serii, 1956-1964), ZH (część serii, 1956-1964), ZA (1965-1976)
• żagański – ZB (część serii, 1956-1964), ZE (1965-1976)
• żarski – ZB (część serii, 1956-1964), ZH (część serii, 1956-1964), ZB (1965-1976)

Wyróżniki służb specjalnych:

• Y – Milicja Obywatelska
• D – wojsko (sam. osobowe, sanitarki i autobusy)
• U – wojsko (inne pojazdy)
• N – WOP

Inne typy tablic

• Wprowadzono wyróżnienie dla pojazdów cudzoziemców (druga litera zawsze Z) oraz dyplomatów (wyróżnik miasta stołecznego Warszawy i litera Z, żółte znaki).
• Tablice próbne miały białe tło i czerwone znaki. Składały się z 1 litery będącej wyróżnikiem województwa (wyróżniki takie same, jak na tablicach zwyczajnych), 3 cyfr i liter PR. W 1964 r. wprowadzono II zasób: 3 litery (pierwsza litera była wyróżnikiem województwa – wyróżniki takie same, jak na tablicach zwyczajnych, następnie litery PR) + 3 cyfry oraz III zasób: 3 cyfry + 3 litery (pierwsza litera była wyróżnikiem województwa – wyróżniki takie same, jak na tablicach zwyczajnych, następnie litery PR)
• Tablice specjalne wydawano dla pojazdów Wojska Polskiego, Wojsk Ochrony Pogranicza i Milicji Obywatelskiej; wzorzec numeru był taki sam, jak na tablicach zwyczajnych. Jednakże początkowo od 1956 r. do około 1963 r. tablice specjalne składały się z jednej litery będącej wyróżnikiem służby i 4 cyfr.

1976–2000

Tablica jednorzędowa z woj. zielonogórskiego z okresu 1976-2000

Tablica dwurzędowa z woj. zielonogórskiego z okresu 1976-2000

Przykładowa pieczątka legalizacyjna

W 1975 roku po raz kolejny zmieniono podział administracyjny kraju, ustanawiając 49 województw i likwidując powiaty. W ślad za ową reformą administracyjną 15 marca 1976 roku Minister Komunikacji wydał Zarządzenie w sprawie oznaczania pojazdów samochodowych i przyczep, wprowadzające nowy system rejestracji pojazdów.

Nowe tablice były nadal czarne z białymi znakami, ale były większe od poprzednich (tablice samochodowe miały wymiary 520×120 mm). Zastosowano też całkowicie nowy, bardziej czytelny, specyficznie polski krój pisma, stosowany z niewielkimi zmianami do dziś.

Przywrócono 7-znakową długość numeru stosowaną w latach 1922–1937 i 1944-1946. Wprowadzono układ 3 litery + 4 cyfry dla pojazdów prywatnych. 2 pierwsze litery były wyróżnikiem województwa (każde województwo otrzymało po 2 wyróżniki – nowe wyróżniki sukcesywnie wprowadzano w 1980, 1993 i 1997 r.). Trzecia litera była częścią wyróżnika pojazdu, stosowaną zazwyczaj w celu rejonizacji według gmin/ich zespołów (rejonów) lub dzielnic.

Oznakowanie 3 litery + 3 cyfry + 1 litera było zastrzeżone dla pojazdów państwowych. Tak samo jak na tablicach pojazdów prywatnych, 2 pierwsze litery oznaczały województwo. Od 1983 r. ostatnią literą numeru pojazdów państwowych nie mogły być A, I, J, L, M, O, T, W – litery te pełniły funkcję „wyróżnika przynależności pojazdu”.

W 1980 r. wprowadzono nowe wyróżniki dla poszczególnych województw. Odtąd województwa bydgoskie, gdańskie, krakowskie, łódzkie, poznańskie i wrocławskie miały po 4 wyróżniki, województwo katowickie – 5; warszawskie – 6, a pozostałe województwa – po 3.

Na samochodach umieszczano dwie tablice – z przodu i z tyłu, natomiast na innych pojazdach – jedną, z tyłu. Do 1978 r. dla ciągników rolniczych wydawano dwie tablice samochodowe (tylna dwurzędowa o wymiarach 290×230 mm), natomiast od 1979 r. – jedną motocyklową (tylko na tył, o wymiarach 190×150 mm). Do 1983 r. na przyczepach o ciężarze powyżej 750 kg oraz przyczepach turystycznych umieszczano osobną tablicę, natomiast na przyczepach o ciężarze do 750 kg oraz motocyklowych – tylną tablicę przeniesioną z pojazdu ciągnącego. Od 1984 r. wszystkie przyczepy, oprócz motocyklowych, musiały mieć osobną tablicę. Do 1991 r. wszystkie motocykle musiały mieć namalowany numer rejestracyjny na przednim błotniku. Przyczepy i naczepy samowyładowawcze oprócz tablic musiały mieć namalowany numer rejestracyjny na tylnej burcie. Znaki musiały być białe lub kontrastować z kolorem burty. Przepis ten nie dotyczył przyczep, które nie miały burty w kształcie płaszczyzny.

Termin wymiany tablic rejestracyjnych wz. 1956 kilkakrotnie przesuwano, ostatecznie stare tablice straciły ważność 31 grudnia 1983 r.

Do 1993 r. tablice mogły być wykonane z materiałów innych niż blacha (np. z plastiku), a od 1993 r. musiały być odporne na pożar oraz posiadać znak legalizacyjny (grawerkę), określony obowiązującą normą. Tablice inne niż blaszane, zniesione w roku 1993 r., zachowały ważność do 31 grudnia 1995 r.

Dawna tablica motorowerowa z województwa kieleckiego

Tablice motorowerowe, wprowadzone w 1983 r., miały zielone tło, tak jak tablice cudzoziemskie i wymiary 140×115 mm. Do września 1996 r. numery rejestracyjne motorowerów mogły być wydawane tylko w układzie 3 litery + 4 cyfry.

Na początku lat 90., wskutek gwałtownego wzrostu liczby samochodów na polskich drogach, okazało się, że w kilku województwach pojemność rejestracyjna przyjętego systemu wyczerpuje się. W 1991 r. zniesiono więc podział na pojazdy prywatne i państwowe (tablice państwowe zachowały ważność do 31 grudnia 1993 r.), a w 1993 r. wprowadzono nowe wyróżniki dla województw z dużą liczbą samochodów (1 dla województwa katowickiego i 2 dla warszawskiego). W 1996 r. dopuszczono natomiast stosowanie układu 3 litery + 3 cyfry + 1 litera dla wszystkich pojazdów po wyczerpaniu pojemności rejestracyjnej układu 3 litery + 4 cyfry, zaś w 1997 r. wprowadzono 4 nowe wyróżniki dla województwa warszawskiego. W takim kształcie tablice te wydawano do 2000 r.

Po reformie administracyjnej kraju w 1999 r., a przed wprowadzeniem nowych tablic, do końca wydawania starych tablic mogły być stosowane wyróżniki tylko z tych starych województw, w których mieściły się stolice nowych województw. Wyróżniki pozostałych województw mogły być stosowane tylko do 30 czerwca 1999 r. (przepis ten nie był przestrzegany w niektórych województwach). Na tablicach tymczasowych mogły być stosowane wyróżniki ze wszystkich starych województw.

Tablice wz. 1976 pozostają ważne i nie ma wyznaczonego terminu ich obowiązkowej wymiany. Pojazdy z takimi tablicami będzie można spotkać na polskich drogach prawdopodobnie jeszcze przez wiele lat.

Oznaczenia tablic rejestracyjnych według starych województw

Wyróżniki województw: (stan na 31 grudnia 1998 r.) – kursywą oznaczono wyróżniki niewprowadzone.

• bialskopodlaskie BP, BA, BS, tablice tymczasowe – A5-A9
• białostockie BK, BT, BI, tablice tymczasowe – B0-B4
• bielskie BB, BL, BO, tablice tymczasowe – B5-B9
• bydgoskie BY, BG, BD, BC, tablice tymczasowe – C0-C4
• chełmskie CH, CM, CU, tablice tymczasowe – C5-C9
• ciechanowskie CI, CN, CA, tablice tymczasowe – D0-D4
• częstochowskie CZ, CE, CO, tablice tymczasowe – D5-D9
• elbląskie EL, EG, EB, tablice tymczasowe – E0-E4
• gdańskie GD, GK, GA, GN, tablice tymczasowe – E5-E9
• gorzowskie GO, GW, GR, tablice tymczasowe – F0-F4
• jeleniogórskie JG, JE, JA, tablice tymczasowe – F5-F9
• kaliskie KL, KZ, KP, tablice tymczasowe – G0-G4
• katowickie KA, KT, KB, KC, KD, KX, tablice tymczasowe – G5-G9
• kieleckie KI, KE, KJ, tablice tymczasowe – H0-H4
• konińskie KN, KM, KF, tablice tymczasowe – H5-H9
• koszalińskie KO, KG, KY, tablice tymczasowe – I0-I4
• krakowskie KR, KK, KW, KV, tablice tymczasowe – I5-I9
• krośnieńskie KS, KU, KH, tablice tymczasowe – J0-J4
• legnickie LG, LC, LI, tablice tymczasowe – J5-J9
• leszczyńskie LE, LS, LN, tablice tymczasowe – K0-K4
• lubelskie LU, LL, LB, tablice tymczasowe – K5-K9
• łomżyńskie LO, LM, LA, tablice tymczasowe – L0-L4
• łódzkie LD, LZ, LF, LW, tablice tymczasowe – L5-L9
• nowosądeckie NS, NO, NA, tablice tymczasowe – M0-M4
• olsztyńskie OL, ON, OT, tablice tymczasowe – M5-M9
• opolskie OP, OE, OD, tablice tymczasowe – N0-N4
• ostrołęckie OS, OK, OR, tablice tymczasowe – N5-N9
• pilskie PI, PA, PY, tablice tymczasowe – O0-O4
• piotrkowskie PT, PK, PU, tablice tymczasowe – O5-O9
• płockie PL, PC, PB, tablice tymczasowe – P0-P4
• poznańskie PO, PN, PZ, PW, tablice tymczasowe – P5-P9
• przemyskie PR, PM, PE, tablice tymczasowe – R0-R4
• radomskie RA, RO, RD, tablice tymczasowe – R5-R9
• rzeszowskie RZ, RE, RW, tablice tymczasowe – S0-S4
• siedleckie SE, SD, ST, tablice tymczasowe – S5-S9
• sieradzkie SI, SA, SB, tablice tymczasowe – T0-T4
• skierniewickie SK, SN, SF, tablice tymczasowe – T5-T9
• słupskie SL, SP, SG, tablice tymczasowe – U0-U4
• suwalskie SU, SW, SO, tablice tymczasowe – U5-U9
• szczecińskie SZ, SC, SM, tablice tymczasowe – V0-V4
• tarnobrzeskie TG, TB, TE, tablice tymczasowe – V5-V9
• tarnowskie TA, TN, TW, tablice tymczasowe – W0-W4
• toruńskie TO, TU, TY, tablice tymczasowe – W5-W9
• wałbrzyskie WB, WY, WH, tablice tymczasowe – X0-X4
• warszawskie WA, WS, WI, WU, WG, WF, WX, WZ, WM, WT, WP, WV, tablice tymczasowe – A0-A4
• włocławskie WL, WK, WE, tablice tymczasowe – X5-X9
• wrocławskie WR, WO, WC, WW, tablice tymczasowe – Y0-Y4
• zamojskie ZA, ZM, ZC, tablice tymczasowe – Y5-Y9
• zielonogórskie ZG, ZE, ZN, tablice tymczasowe – Z0-Z4

Wyróżniki województw (1 stycznia 1999 – 30 kwietnia 2000):

• dolnośląskie JG, JE, JA, LG, LC, LI, WB, WY, WH, WR, WO, WC, WW, tablice tymczasowe – F5-F9, J5-J9, X0-X4, Y0-Y4
• kujawsko-pomorskie BY, BG, BD, BC, TO, TU, TY, WL, WK, WE, tablice tymczasowe – C0-C4, W5-W9, X5-X9
• lubelskie BP, BA, BS, CH, CM, CU, LU, LL, LB, ZA, ZM, ZC, tablice tymczasowe – A5-A9, C5-C9, K5-K9, Y5-Y9
• lubuskie GO, GW, GR, ZG, ZE, ZN, tablice tymczasowe – F0-F4, Z0-Z4
• łódzkie LD, LZ, LF, LW, PT, PK, PU, SI, SA, SB, SK, SN, SF, tablice tymczasowe – L5-L9, O5-O9, T0-T4, T5-T9
• małopolskie KR, KK, KW, KV, NS, NO, NA, TA, TN, TW, tablice tymczasowe – I5-I9, M0-M4, W0-W4
• mazowieckie CI, CN, CA, OS, OK, OR, PL, PC, PB, RA, RO, RD, SE, SD, ST, WA, WS, WI, WU, WG, WF, WX, WZ, WM, WT, WP, WV, tablice tymczasowe – D0-D4, N5-N9, P0-P4, R5-R9, S5-S9, A0-A4
• opolskie OP, OE, OD, tablice tymczasowe – N0-N4
• podkarpackie KS, KU, KH, PR, PM, PE, RZ, RE, RW, TG, TB, TE, tablice tymczasowe – J0-J4, R0-R4, S0-S4, V5-V9
• podlaskie BK, BT, BI, LO, LM, LA, SU, SW, SO, tablice tymczasowe – B0-B4, L0-L4, U5-U9
• pomorskie GD, GK, GA, GN, SL, SP, SG, tablice tymczasowe – E5-E9, U0-U4
• śląskie BB, BL, BO, CZ, CE, CO, KA, KT, KB, KC, KD, KX, tablice tymczasowe – B5-B9, D5-D9, G5-G9
• świętokrzyskie KI, KE, KJ, tablice tymczasowe – H0-H4
• warmińsko-mazurskie EL, EG, EB, OL, ON, OT, tablice tymczasowe – E0-E4, M5-M9
• wielkopolskie KL, KZ, KP, KN, KM, KF, LE, LS, LN, PI, PA, PY, PO, PN, PZ, PW, tablice tymczasowe – G0-G4, H5-H9, K0-K4, O0-O4, P5-P9
• zachodniopomorskie KO, KG, KY, SZ, SC, SM, tablice tymczasowe – I0-I4, V0-V4

Tablica Straży Granicznej

Mercedes-Benz Klasy G z 6. Brygady Desantowo-Szturmowej

Tablica napawana na czołgu PT-91

Tablica milicyjna na pojeździe policyjnym (2008)

Wyróżniki służb specjalnych:

• Milicja Obywatelska (od 1990 r. Policja) MO
• Ludowe Wojsko Polskie (po upadku PRL Wojsko Polskie) U
• Wojska Ochrony Pogranicza (od 1991 r. Straż Graniczna) HW
• Nadwiślańskie Jednostki Wojskowe MSWiA (do ostatecznej likwidacji w 2000 r.) oraz GROM (do 1999 r. gdy przeszedł w podporządkowanie MON) HN

Wyróżniki sił zbrojnych:

• pojazd ciężarowy ogólnego przeznaczenia UAK
• pojazd ciężarowy ogólnego przeznaczenia UAX
• pojazd osobowy UFK
• przyczepa UFR
• pojazd ciężarowy ogólnego przeznaczenia UHO
• pojazd opancerzony UKA
• pojazd ciężarowy specjalistyczny UKO
• przyczepa ULA
• przyczepa ULM
• pojazd terenowy UNU
• pojazd osobowy UOL
• przyczepa UTO
• pojazd ciężarowy ogólnego przeznaczenia UWR
• traktor lub ciągnik UYL
• pojazd osobowy UWZ

Inne typy tablic

• Tablice tymczasowe wprowadzono w 1981 r. Miały żółte znaki na czarnym tle. Numer składał się z litery i 6 cyfr – litera i pierwsza cyfra oznaczały województwo. Tablice tymczasowe w latach 1981–1983 były stosowane w celu przejazdu z miejsca zakupu pojazdu do miejsca zamieszkania właściciela lub wywozu pojazdu za granicę. Od roku 1984 stosowano je również do rejestracji czasowej i niezbędnych przejazdów w celu naprawy, przeglądu itp., a od 1999 r. także do celów eksploatacji pojazdu w ramach badań i prób.
• Tablice próbne miały czerwone tło i białe znaki. Pierwszą literą była zawsze X, następne 2 były wyróżnikiem województwa. Tablice próbne w latach 1976–1983 były wydawane dla pojazdów czasowo dopuszczonych do ruchu, a od roku 1984 dla pojazdów eksploatowanych w ramach badań i prób przeprowadzanych przez właściwe przedsiębiorstwa lub placówki naukowo-badawcze. Wycofano je 31 grudnia 1998 r.
• Tablice cudzoziemskie miały zielone tło i białe znaki. Pierwszą literą numeru była zawsze I, po niej następował wyróżnik województwa. Wydawano je cudzoziemcom zamieszkałym w Polsce i zagranicznym osobom prawnym, nie korzystającym z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych. Od 1984 r. wydawano je tylko cudzoziemcom bez karty stałego pobytu (cudzoziemcom z kartą wydawano tablice zwyczajne). Wycofano je 31 grudnia 1993 r., ale zachowały ważność do 31 grudnia 1995 r.
• Tablice dyplomatyczne miały niebieskie tło i białe znaki. Wydawano je dla pojazdów przedstawicielstw i misji dyplomatycznych i konsularnych państw obcych i organizacji narodowych w Polsce oraz ich personelu, korzystających z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych. Litery były wyróżnikiem województwa warszawskiego (zawsze stosowano tylko WA). 2 pierwsze cyfry były kodem państwa, a 3 następne oznaczały przeznaczenie pojazdu. Tablice dwurzędowe dyplomatyczne miały wymiary 330×230 mm. Tablice motocyklowe wprowadzono 1 czerwca 1991 r.
• Tablice specjalne były stosowane dla pojazdów Wojska Polskiego, Straży Granicznej, jednostek wojskowych MSWiA oraz Milicji Obywatelskiej (od 1990 r. – Policji). Numer ciężarówek wojskowych mógł być namalowany białą farbą na tylnej burcie pojazdu i na bocznych drzwiach. Na tablicach wojskowych stosowano kody: UA, UC, UE, UF, UG, UH, UK, UL, UN, UO, UR, US i UW. Na tablicach milicyjnych stosowano kody: MOA, MOF, MOK, MOP i MOS na tablicach samochodowych oraz MOR i MOT na tablicach motocyklowych.

Tablice rowerowe

Kiedyś obowiązkowi rejestracji w Polsce podlegały również rowery. Wydawano na nie tablice rowerowe.

1920–1936

Nie istniało ogólnokrajowe zarządzenie dotyczące tablic rowerowych – każde województwo samo ustalało wygląd tablic rowerowych oraz zasady tworzenia numeru na nich.

1936–1937

Po raz pierwszy tablice rowerowe wprowadzone centralnym zarządzeniem wydawano od 15 września 1936 r. Tablice rowerowe były stosowane do rowerów i wózków poruszanych siłą nóg, a od 1937 r. również motocykli o pojemności silnika mniejszej niż 100 cm³. Tablicę należało umieścić z tyłu pod siodełkiem, prostopadle do osi roweru. Pod numerem znajdowały się cyfry oznaczające lata dwuletniego okresu rejestracji rowerów.

Tablice były żółte z czarnymi znakami i miały wymiary 120×76 mm. Numer składał się z litery i 5 cyfr. W numerze nie mogły być użyte litery F, G, J, O, Q, V.

Dwie pierwsze cyfry oznaczały województwo, chociaż stosowane wyróżniki różniły się od tych stosowanych na tablicach samochodowych.

Wyróżniki województw:

• 01-05 – miasto stołeczne Warszawa
• 06-08 – białostockie
• 09-12 – kieleckie
• 13-16 – krakowskie
• 17-20 – lubelskie
• 21-23 – lwowskie
• 24-30 – łódzkie
• 31-33 – nowogródzkie
• 34-35 – poleskie
• 36-47 – pomorskie
• 48-83 – poznańskie
• 84-85 – stanisławowskie
• 86-87 – tarnopolskie
• 88-93 – warszawskie
• 94-96 – wileńskie
• 97-99 – wołyńskie

Województwo śląskie samo ustaliło system tablic rowerowych. Co prawda, ich kolorystyka była taka sama, co w innych województwach, ale zasady tworzenia numeru były zupełnie inne. Na tablicy znajdowało się 6 cyfr, a numery wydawano od 100 100 w górę.

Podział zakresów cyfrowych pomiędzy powiaty woj. śląskiego:

• 100 100 – 103 599 – powiat miejski Katowice
• 110 100 – 113 099 – powiat miejski Chorzów
• 120 100 – 121 099 – powiat miejski Bielsko
• 125 100 – 137 099 – powiat katowicki
• 150 100 – 158 099 – powiat świętochłowicki
• 164 100 – 171 599 – powiat tarnogórski
• 175 100 – 181 099 – powiat lubliniecki
• 185 100 – 203 099 – powiat pszczyński
• 220 100 – 224 599 – powiat bielski
• 230 100 – 236 099 – powiat cieszyński
• 240 100 – 270 599 – powiat rybnicki

1938–1939

15 listopada 1937 r. Minister Komunikacji wydał Zarządzenie w sprawie kształtu, barwy, i wymiarów tabliczek rowerowych na okres rejestracyjny 1938-1939. Tablice rowerowe wydawano dla rowerów i wózków poruszanych siłą nóg oraz motocykli o pojemności silnika mniejszej niż 100 cm³. Tablicę należało umieścić z tyłu pod siodełkiem, prostopadle do osi roweru.

Tablice miały czarne tło, żółte znaki i obwódkę. Były nieco mniejsze od poprzednich – miały wymiary 105×105 mm.

Zachowano układ 1 litera + 5 cyfr. W górnym rzędzie znajdowała się litera i dwucyfrowy wyróżnik województwa, a w dolnym 3 cyfry. W numerze nie mogły być w nim użyte litery F, G, J, O, Q, V. Do lipca 1938 r. wyróżniki województw były te same, co na tablicach z lat 1936–1937 (z wyjątkiem M. Warszawy: 01000-04499 i woj. białostockiego: 04500-08999), chociaż część województw, a także m. st. Warszawa, zachowało dawne wyróżniki.

Wyróżniki województw od lipca 1938 r.

• 01-05 – miasto stołeczne Warszawa
• 06-08 – białostockie
• 09-12 – kieleckie
• 13-16 – krakowskie
• 17-20 – lubelskie
• 21-23 – lwowskie
• 24-30 – łódzkie
• 31-33 – nowogródzkie
• 34-35 – poleskie
• 36-47 – pomorskie
• 48-76 – poznańskie
• 77 – wołyńskie
• 78 – białostockie
• 79-80 – kieleckie
• 81 – lubelskie
• 82 – pomorskie
• 83 – warszawskie
• 84-85 – stanisławowskie
• 86-87 – tarnopolskie
• 88-93 – warszawskie
• 94-96 – wileńskie
• 97-99 – wołyńskie

Podobnie jak poprzednio, system tablic rowerowych w województwie śląskim wyglądał inaczej. Co prawda, kolorystyka tablic była taka sama, co w pozostałych województwach, zasady tworzenia numeru pozostały niezmienione, czyli numer składał się z 6 cyfr od 100 100 w górę.

Podział zakresów cyfrowych pomiędzy powiaty woj. śląskiego:

• 100 100 – 109 099 – powiat miejski Katowice
• 109 100 – 119 099 – powiat miejski Chorzów
• 119 100 – 121 099 – powiat miejski Bielsko
• 121 100 – 146 099 – powiat katowicki
• 146 100 – 152 299 – powiat bielski
• 152 300 – 172 299 – powiat świętochłowicki
• 172 300 – 180 799 – powiat cieszyński
• 180 800 – 230 799 – powiat rybnicki
• 230 800 – 255 799 – powiat pszczyński
• 255 800 – 266 299 – powiat tarnogórski
• 266 300 – 273 599 – powiat lubliniecki

Inaczej wyglądały tablice rowerów wojskowych. Tło wprawdzie miały czarne, tak samo jak tablice rowerów cywilnych, ale znaki i obwódka miały kolor biały. Numer zaczynał się zawsze od litery W, a po nim następowało 5 cyfr (pierwsza była oddzielona od litery i pozostałych cyfr kreskami).

II wojna światowa

• 1.Tereny przyłączone do Niemiec:

Na terenie III Rzeszy nie wydawano tablic rowerowych. Rowery musiały jedynie być zarejestrowane i wyposażone w „dowód rejestracyjny roweru”.

• 2.Generalne Gubernatorstwo:

Na terenie GG od 1.09.1940 r. wszystkie rowery (także wózki rowerowe oraz riksze) musiały być wyposażone w nowe tabliczki. Niestety, nie udało się do tej pory dotrzeć do dokumentów, ale na podstawie zachowanych tabliczek można określić, jakie były reguły ich wydawania:

Lata 1940-1941: tablice w kształcie przypominającym szkolną tarczę; tło czarne, znaki srebrne. Tabliczki te były aluminiowe, odlewane. Czasem zdarzały się tabliczki kwadratowe ze ściętymi rogami, ale z takim samym układem znaków. Numer składał się z wyróżnika literowego, pięciu cyfr (na górze litery, kropka i dwie cyfry, a na dole trzy cyfry), a pod cyframi był mały napis „1940-1” lub tylko „1941”. Rowery zarejestrowane w miastach będących siedzibami dystryktów miały jedną literę, a zarejestrowane w powiatach – 2 lub 3 litery, gdzie pierwsza oznaczała dystrykt, a po przełamaniu druga lub druga i trzecia – powiat.

• K – dystrykt krakowski
• L – dystrykt lubelski
• R – dystrykt radomski
• S – prawdopodobnie dystrykt galicyjski
• W – dystrykt warszawski

Rok 1942: Tablice trójkątne, tło czarne, znaki srebrne. Tabliczki te były żeliwne, odlewane. Układ znaków i oznaczenie dystryktów i powiatów taki sam, jak na tablicach okresu 1940-41 – na górze litery, pod nimi dwie cyfry, a jeszcze niżej trzy cyfry. Rok wydania (1942) był zapisany na górze, koło liter oznaczających miejsce rejestracji („19” po lewej stronie, „42” po prawej stronie).

Lata 1943-1944: Rozporządzenie Generalnego Gubernatora o dopuszczeniu pojazdów do ruchu drogowego z dnia 13.10.1942 r. uchylało z dniem 1.01.1943 r. Rozporządzenie o ruchu rowerów na drogach publicznych z 1937 r. 1.01.1943 r. odstąpiono od wydawania tablic rowerowych, jednakże nadal do 31.12.1943 r. rowery należało rejestrować i wydawano na ten fakt urzędowe poświadczenie taki „dowód rejestracyjny roweru”. (Dziennik Rozporządzeń dla GG Nr 85, rok 1942, s. 577).

Znane są również tablice rowerowe z 1942 r. (m. Częstochowa) z nazwą miasta numerem i rokiem wydania – kształt prostokątno-owalny. Również znane są podobne tablice z 1943 r. (pow. radomszczański), ale o nieco innym kształcie (owalny itp.), o których nie wiadomo, czy pochodzą z rowerów, czy z furmanek. Ponadto znane są tablice prostokątne z lat 1940–1941 z żółtym tłem i czarnymi znakami. Na górze tłoczona nazwa powiatu (Tomaszów), pod nim malowane trzy cyfry lub litera, łącznik i dwie cyfry (np. S-94), a na dole tłoczone lata 1940–1941. Również nie udało się ustalić znaczenia i zastosowania tych tablic – czy są to też tablice rowerowe, czy z innych pojazdów (np. furmanek czy dorożek). Ponadto na terenie Generalnego Gubernatorstwa rowery niemieckich sił zbrojnych, policyjnych, urzędów i instytucji nie podlegały rejestracji i, co za tym idzie, nie posiadały tablic rejestracyjnych.

• 3.Tereny przyłączone do ZSRR:

Na jednej z rosyjskojęzycznych stron na temat tablic rejestracyjnych można się dowiedzieć, że w ZSRR w tamtych latach istniały tablice rowerowe. Brak bliższych danych na ich temat.

• 4.Tereny przyłączone do Litwy:

Brak danych na temat występowania tablic rowerowych na tych terenach.

• 5.Tereny przyłączone do Słowacji:

Brak danych na temat występowania tablic rowerowych na tych terenach.

• 6.Komisariat Rzeszy Ukraina:

Brak danych na temat występowania tablic rowerowych na tych terenach.

• 7.Komisariat Rzeszy Wschód:

Brak danych na temat występowania tablic rowerowych na tych terenach.

1945–1946

Podobnie jak w latach 1920–1936, nie istniało ogólnokrajowe zarządzenie dotyczące tablic rowerowych i każde województwo samo ustalało wygląd tablic rowerowych oraz zasady tworzenia numeru na nich.

1947–1948

U góry tablicy znajdowała się nazwa powiatu oraz napis ROK 1947/48.

Tablica miała czarne tło, żółte znaki i obwódkę. Były dosyć małe – mierzyły tylko 88×78 mm. Numer składał się z 5 cyfr.

1949–1950/51

Tablice z okresu 1947-1948 były ważne do 30 września 1949 r.

Wymiary tablicy były te same, co w latach 1947–1948. Tablice miały czarne tło i białe znaki i obwódkę. Numer miał literę i 5 cyfr (poszczególne przedziały cyfrowe oznaczały województwo). W numerze nie mogły być użyte litery: J, O, Q, V.

Wyróżniki województw:

• 00001-01499 – białostockie
• 01500-06999 – gdańskie
• 07000-11499 – kieleckie
• 11500-18999 – krakowskie
• 19000-21999 – lubelskie
• 22000-22999 – miasto Łódź
• 23000-30999 – łodzkie
• 31000-33999 – olsztyńskie
• 34000-41999 – pomorskie
• 42000-59999 – poznańskie
• 60000-62499 – rzeszowskie
• 62500-76499 – śląskie
• 76500-81499 – szczecińskie
• 81500-82499 – miasto stołeczne Warszawa
• 82500-86999 – warszawskie
• 87000-92599 – wrocławskie

Dodatkowe wyróżniki województw wprowadzone w czerwcu 1950 r.:

• 92600-95499 wrocławskie
• 95500-99500 poznańskie
• 99501-99855 pomorskie
• 99856-99999 warszawskie
• O 00001-60000 śląskie
• O 60001-99999 pomorskie
• J 00001-32250 białostockie
• J 32251-43250 gdańskie
• J 43251-63250 wrocławskie
• J 63251-83250 rzeszowskie

1951

Tablice z okresu 1949-1950 mogły być wydawane jeszcze w 1951 r., aż do wyczerpania zasobów.

Wymiary tablicy i kolorystyka nadal pozostawały niezmienione.

Zmieniono układ numeru – od tej pory składał się z 2 liter i 3 cyfr. Pierwsza litera oznaczała województwo. Drugą literą nie mogły być B, D, I, J, O, V, z wyjątkiem województw katowickiego i wrocławskiego, gdzie była dopuszczona jako druga litera B.

Wyróżniki województw:

• A – białostockie
• C – bydgoskie
• E – gdańskie
• F – katowickie
• G – kieleckie
• H – koszalińskie
• K – krakowskie
• L – lubelskie
• M – łódzkie
• N – miasto Łódź
• P – olsztyńskie
• R – opolskie
• S – rzeszowskie
• T – poznańskie
• U – szczecińskie
• W – wrocławskie
• X – zielonogórskie
• Y – miasto stołeczne Warszawa
• Z – warszawskie

1952–1954

Tablice miały kształt trójkąta z zaokrąglonymi rogami.

Długość podstawy wynosiła 70 mm, boków – 90 mm, a szerokość zaokrąglenia – 30 mm. Tło było czarne, a znaki i obwódka żółte. Numer składał się z litery i 5 cyfr (dwie pierwsze oznaczały województwo, wyróżniki były te same, co na tablicach samochodowych).

Jak dotąd nie udało się dotrzeć do dokumentów ustalających wyróżniki dla poszczególnych województw z tego okresu, aczkolwiek na stronie wptr.pl na forum „tablice rowerowe” znajduje się ich przypuszczalny podział ustalony na podstawie nielicznych zachowanych dowodów rejestracyjnych rowerów oraz miejsca znalezienia tych tablic.

Tablice rowerowe ostatecznie wycofano w Polsce w styczniu 1954. Jednak obowiązku rejestracji rowerów w Polsce nie zniesiono – przy rejestracji rowerów wydawano jedynie kartę rowerową (dowód rejestracyjny). Obowiązek rejestracji rowerów zniesiono w Polsce w 1964 roku.

Tablice rejestracyjne dorożek

Do lat 50. XX wieku również dorożki miały w Polsce tablice rejestracyjne. Określenie ich wzorów, wymiarów, barw, układu i tym podobnych leżało w gestii władz powiatowych albo miejskich (gminnych). Najczęściej widniał na nich rok wydania, nazwa powiatu albo miasta i numer kolejny. Tablice te każdego roku były zmieniane. Ich kształty były różne (koliste, kwadratowe i tym podobne). W latach 60. XX wieku w niektórych miastach w Polsce dorożki miały jedynie numery boczne, tak jak taksówki obecnie.

Tablice rejestracyjne wozów konnych (furmanek)

Były to tablice informacyjne zawierające jedynie imię i nazwisko właściciela i jego adres albo nazwę firmy i jej siedzibę. Musiał je wykonać właściciel wozu konnego i umieścić na jego prawej burcie. Od 1962 do 1983 obowiązywał przepis, w myśl którego wozy konne należące do jednego właściciela musiały mieć na tablicy dodatkowo numer porządkowy (numeracja zaczynała się od 1).

Prawdopodobnie do początku lat 50. XX wieku wozy konne w Polsce miały również tablice rejestracyjne zawierające rok wydania, nazwę województwa albo powiatu lub miasta i numer kolejny. Tablice te co 2 lata były zmieniane. Ich kształty były różne (koliste, kwadratowe i tym podobne), a określenie ich wzorów, wymiarów, barw, układu i tym podobnych leżało w gestii władz wojewódzkich, powiatowych albo miejskich (gminnych).

Przyszłość tablic rejestracyjnych w Polsce

W kwietniu 2011 Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji opracowało projekt ustawy o centralnej ewidencji samochodów i centralnej ewidencji kierowców. Jedną z propozycji ministerstwa jest załatwienie w jednym miejscu wszystkich niezbędnych formalności związanych z rejestracją samochodu. Wszystkie niezbędne dane zostaną przesłane do właściwych urzędów, tablice rejestracyjne będą widniały na samochodzie przez cały czas jego użytkowania (oznacza to, że nie trzeba będzie zmieniać tablicy rejestracyjnej nowo nabytego używanego samochodu), można będzie zarejestrować samochód u każdego starosty powiatowego (na podobnych zasadach możliwe będzie również uzyskanie prawa jazdy). Nowe przepisy nie obejmą w Polsce samochodów służb bezpieczeństwa i samochodów dyplomatycznych.

Liczba samochodów w Polsce na przestrzeni dziejów

Liczba samochodów w Polsce na przestrzeni dziejów

W Polsce w 1926 roku było ok. 16 554 samochodów, do tego rejestracji niewiele – np. w marcu 1927 r. w Warszawie zarejestrowano 92 samochody. Stosunkowo niewiele, nawet jak na tamte czasy, w 1926 w USA poruszały się po drogach 22 miliony samochodów (na jeden samochód w USA przypadało 5,4 mieszkańca), zaś pozostałe państwa na świecie, to nieco ponad 5 milionów. Mimo I wojny to druga w statystykach była Wielka Brytania z 984 tys. samochodów i 1 samochodem na 45,6 mieszkańców.

• 1 stycznia 1937 – 37 468 (1 samochód na 1000 Polaków)
• 1 stycznia 1956 – 82 680 (3 samochody na 1000 Polaków)
• 1 stycznia 1970 – 479 400 (15 samochodów na 1000 Polaków)
• 1 stycznia 1976 – 1 321 040 (39 samochodów na 1000 Polaków)
• 1 stycznia 1990 – 5 244 000 (138 samochodów na 1000 Polaków)
• 1 stycznia 2000 – ok. 10 mln (265 samochodów na 1000 Polaków)
• 1 stycznia 2006 – ok. 13 mln (340 samochodów na 1000 Polaków)
• 1 stycznia 2008 – ok. 16 mln (420 samochodów na 1000 Polaków)
• 1 stycznia 2010 – ok. 22 mln (570 samochodów na 1000 Polaków)

Polska zajmuje drugie miejsce na świecie w liczbie samochodów na gaz (2,5 mln aut).

Tablice rejestracyjne dla taksówek

Od 1985 roku do 2000 w niektórych miastach wojewódzkich w Polsce wydawano osobne zestawy numerów rejestracyjnych dla taksówek. Cyfry były identyczne z numerem bocznym taksówki.

• w Warszawie wszystkie prywatne taksówki otrzymały numery rejestracyjne WGT
• we Wrocławiu – WRT
• w Poznaniu – PZZ
• w Toruniu – TOX
• w Bydgoszczy – BGT
• w Elblągu – ELT
• w Kaliszu – KLT
• w Częstochowie – CZT
• w województwie gdańskim – GKT (jedynie w Sopocie cyfry były zgodne z numerami bocznymi taksówek)
• w województwie opolskim – ODT

Bibliografia

• Neil Parker, John Weeks, Registrations Plates Of The World. Wyd. 4; Wyd. „Europlate” 2004.
• Jaruga Jacek, Historia polskich tablic rejestracyjnych. Wyd. 1; „Tabla, Sp. z o.o., Lublin 2007.

Linki zewnętrzne

• Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 2 maja 2012 r. w sprawie warunków produkcji i sposobu dystrybucji tablic rejestracyjnych i znaków legalizacyjnych (Dz.U. z 2012 r. poz. 585).