Marek Belka
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Prezes Rady Ministrów | |
Okres |
od 2 maja 2004 |
Poprzednik | |
Następca | |
Wicepremier, Minister finansów | |
Okres |
od 4 lutego 1997 |
Poprzednik | |
Następca | |
Wicepremier, Minister finansów | |
Okres |
od 19 października 2001 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Minister sportu | |
Okres |
od 1 września 2005 |
Przynależność polityczna | |
Następca | |
Prezes Narodowego Banku Polskiego | |
Okres |
od 11 czerwca 2010 |
Poprzednik |
Piotr Wiesiołek (p.o.)[2] |
Odznaczenia | |
Marek Marian Belka (ur. 9 stycznia 1952 w Łodzi) – polski ekonomista, profesor, polityk, wykładowca akademicki, urzędnik w międzynarodowych instytucjach finansowych. Dwukrotnie wicepremier i minister finansów, od 2 maja 2004 do 31 października 2005 premier RP, od 11 czerwca 2010 prezes Narodowego Banku Polskiego.
Wykształcenie i działalność naukowa
Edukację szkolną rozpoczął rok wcześniej, od razu od drugiej klasy szkoły podstawowej. Maturę zdał w wieku 16 lat[3]. W 1972 ukończył studia ekonomiczne na Uniwersytecie Łódzkim, po których podjął pracę w Katedrze Ekonomii na tej uczelni początkowo na stanowisku asystenta. W 1978 uzyskał stopień naukowy doktora, w 1986 habilitował się. W 1994 otrzymał tytuł profesora nauk ekonomicznych.
Od 1986 pozostaje równolegle związany z Instytutem Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk. W latach 1993–1997 pełnił funkcję dyrektora tej jednostki. Podejmował również współpracę z prywatnymi wyższymi uczelniami, m.in. z Wyższą Szkołą Humanistyczno-Ekonomiczną w Łodzi.
W latach 1978–1979 i 1985–1986 odbywał długoterminowe staże w Uniwersytecie Columbia i Uniwersytecie w Chicago, zaś w 1990 przebywał na krótkim stażu w London School of Economics.
Opublikował ponad 100 prac naukowych, poświęconych głównie teorii pieniądza oraz polityce antyinflacyjnej w krajach rozwijających się. Specjalizuje się w zakresie ekonomii stosowanej oraz współczesnej myśli ekonomicznej. Jest także członkiem Komitetu Nauk Ekonomicznych PAN.
Działalność publiczna
Działalność do 1997
W okresie PRL działał w Zrzeszeniu Studentów Polskich[4], Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej i PZPR[5]. W III RP związany z Sojuszem Lewicy Demokratycznej, do partii formalnie należał w latach 1999–2005.
W 1990 został doradcą i konsultantem w Ministerstwie Finansów, a następnie Ministerstwie Przekształceń Własnościowych i Centralnym Urzędzie Planowania. W 1996 objął stanowisko konsultanta Banku Światowego. Równolegle, w latach 1994–1996, był wiceprzewodniczącym Rady Strategii Społeczno-Gospodarczej przy Radzie Ministrów, a następnie doradcą ekonomicznym prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego.
Działalność w latach 1997–2004
W lutym 1997 został powołany na funkcje wicepremiera oraz ministra finansów w rządzie Cimoszewicza, zastępując w nim Grzegorza Kołodkę. Stanowiska te zajmował do października 1997, kiedy ustąpił z urzędu razem z całym rządem po przegranych przez SLD wyborach parlamentarnych.
W październiku 2001 został ponownie wicepremierem i ministrem finansów, tym razem w rządzie Leszka Millera. W okresie swojego urzędowania wprowadził podatek od dochodów kapitałowych, nazwany później "podatkiem Belki". Jeszcze w trakcie kampanii wyborczej zapowiadał ograniczenia wydatków socjalnych; zarzucano mu później, iż tymi wypowiedziami przyczynił się do słabszego wyniku koalicji SLD-UP w wyborach parlamentarnych. Z rządu odszedł z dniem 6 lipca 2002.
Od czerwca do października 2003 pełnił funkcję szefa koalicyjnej Rady Koordynacji Międzynarodowej w Iraku. Od listopada 2003 do kwietnia 2004 był dyrektorem ds. polityki gospodarczej w Tymczasowych Władzach Koalicyjnych w Iraku, odpowiedzialnym za reformę walutową, stworzenie nowego systemu bankowego i nadzór nad gospodarką.
Prezes Rady Ministrów
W kwietniu 2004 został zgłoszony jako prezydencki kandydat na następcę premiera Leszka Millera. 2 maja 2004 Aleksander Kwaśniewski oficjalnie powołał go na urząd Prezesa Rady Ministrów oraz przewodniczącego Komitetu Integracji Europejskiej i dokonał zaprzysiężenia jego pierwszego gabinetu. Marek Belka wygłosił exposé w dniu 14 maja, nie uzyskał jednak w Sejmie wotum zaufania.
W tak zwanym drugim kroku, mimo przekładania terminów, nie został przez Sejm zgłoszony żaden kandydat. 11 czerwca 2004 roku prezydent po raz drugi desygnował i powołał Marka Belkę na premiera. 24 czerwca stosunkiem głosów 236:216 Sejm zatwierdził go na tym stanowisku, udzielając wotum zaufania. 15 października 2004 Sejm udzielił ponownego wotum zaufania jego drugiemu rządowi, stosunkiem głosów 234:214. 25 kwietnia 2005, w wyniku dymisji ministra środowiska Jerzego Swatonia, Marek Belka przejął jego obowiązki, zostając p.o. ministra środowiska. 6 maja 2005 wraz z gabinetem podał się do dymisji, po nieprzegłosowaniu w Sejmie uchwały o skróceniu kadencji, jednak prezydent Aleksander Kwaśniewski dymisji nie przyjął. 1 września 2005 Marek Belka został również ministrem sportu po wydzieleniu tego resortu z Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Wiosną 2005 roku zadeklarował gotowość do poparcia Partii Demokratycznej oraz uczestniczył w kilku jej spotkaniach. W sierpniu poparł kandydaturę Henryki Bochniarz w wyborach prezydenckich, w wyborach parlamentarnych bez powodzenia kandydował do Sejmu z pierwszego miejsca na liście Partii Demokratycznej w okręgu łódzkim. Nie został jednak członkiem tego ugrupowania.
19 października na pierwszym posiedzeniu Sejmu V kadencji złożył dymisję. Pełnił obowiązki premiera do czasu powołania nowej Rady Ministrów w dniu 31 października 2005.
Działalność po 2005
27 grudnia 2005 został mianowany na stanowisko sekretarza wykonawczego Komisji Gospodarczej ONZ ds. Europy (UNECE); obowiązki na tym stanowisku objął z początkiem 2006. Następnie, w styczniu 2009 roku, został dyrektorem Departamentu Europejskiego Międzynarodowego Funduszu Walutowego[6].
Prezes NBP
27 maja 2010 tymczasowo wykonujący obowiązki Prezydenta RP Bronisław Komorowski wyznaczył go na kandydata na urząd Prezesa NBP[7]. Po ogłoszeniu decyzji o kandydowaniu Marek Belka ustąpił ze stanowiska dyrektora Departamentu Europejskiego MFW[8][9]. 10 czerwca 2010 Sejm VI kadencji wybrał go na stanowisko Prezesa Narodowego Banku Polskiego[10], a dzień później – po złożeniu przysięgi – Marek Belka objął urząd.
Odznaczenia (lista niepełna)
Wybrane publikacje
- Doktryna ekonomiczno-społeczna Miltona Friedmana, 1986
- Dynamika transformacji polskiej gospodarki (red.), 1997
- Ekonomia stosowana. Podręcznik do przedmiotu podstawy przedsiębiorczości (współautor), 2003
- Elementarne zagadnienia ekonomii (współautor), 1996
- Niektóre problemy współczesnej zachodniej myśli ekonomicznej (red.), 1998
- Polska transformacja w perspektywie integracji europejskiej (współautor), 1996
- Reaganomika. Sukces czy porażka?, 1991
- ↑ Halina Wasilewska-Trenkner zajmowała wyłącznie stanowisko ministra finansów.
- ↑ Po śmierci Sławomira Skrzypka w katastrofie polskiego Tu-154 w Smoleńsku.
- ↑ Profesor w leasingu. polityka.pl, 9 lutego 2002. [dostęp 11 czerwca 2010].
- ↑ Zarys historii ZSP. 60latzsp.pl. [dostęp 11 czerwca 2010].
- ↑ Nowy minister finansów Marek Belka. bankier.pl, 20 września 2001. [dostęp 28 maja 2010].
- ↑ Marek Belka przeszedł do MFW. dziennik.pl, 15 stycznia 2009. [dostęp 12 lipca 2010].
- ↑ Komorowski: Marek Belka kandydatem na prezesa NBP. gazeta.pl, 28 maja 2010. [dostęp 28 maja 2010].
- ↑ Marek Belka ustąpił z funkcji dyrektora w MFW. forsal.pl, 27 maja 2010. [dostęp 28 maja 2010].
- ↑ druk sejmowy nr 3089 z 27 maja 2010
- ↑ Marek Belka został nowym prezesem NBP. forsal.pl, 10 czerwca 2010. [dostęp 10 czerwca 2010].
- ↑ Uroczystość wręczenia odznaczeń państwowych z okazji Dnia Służby Zagranicznej. msz.gov.pl, 17 listopada 2010. [dostęp 17 listopada 2010].
Źródła
- Marek Belka w serwisie "Ludzie Wprost". [dostęp 28 maja 2010].
- {{{osoba}}}, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) . . [dostęp 28 maja 2010].
- Absolwenci Uniwersytetu Łódzkiego
- Działacze Stowarzyszenia Ordynacka
- Ministrowie finansów III RP
- Politycy Partii Demokratycznej - demokraci.pl
- Politycy SdRP i SLD
- Polscy ministrowie sportu
- Premierzy III RP
- Prezesi Narodowego Banku Polskiego
- Stypendyści Fulbrighta
- Urodzeni w 1952
- Wicepremierzy III RP
- Wykładowcy Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi
- Wykładowcy Uniwersytetu Łódzkiego
- Odznaczeni Odznaką Honorową Bene Merito