Zbigniew Oleśnicki (prymas)
Prymas Polski i Litwy | ||
| ||
Kraj działania | ||
---|---|---|
Data urodzenia | ||
Data i miejsce śmierci | ||
Miejsce pochówku |
bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie | |
Arcybiskup gnieźnieński, prymas Polski | ||
Okres sprawowania |
1481-1493 | |
Wyznanie | ||
Kościół | ||
Nominacja biskupia |
11 grudnia 1473 | |
Sakra biskupia |
brak danych |
Zbigniew Oleśnicki herbu Dębno (ur. 1430, zm. 2 lutego 1493) – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski od 1481, gubernator Prus (capitaneus Prussiae Generalis), biskup kujawski, podkanclerzy koronny od 1473, sekretarz królewski.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był synem marszałka Królestwa Polskiego Jana Głowacza Oleśnickiego, bratankiem biskupa krakowskiego kardynała Zbigniewa Oleśnickiego. Przeniesiony na stolicę arcybiskupią w Gnieźnie z biskupstwa kujawskiego, nadal jednak zajmował się sprawami pruskimi. W czasie nieobecności w Koronie króla Kazimierza Jagiellończyka zastępował króla w sprawach państwowych. Zwoływał kilkakrotnie synody prowincjonalne celem załatwienia spraw kościelnych i podatków na wyprawy wojenne króla. Często podróżował, nieomal stale objeżdżał swoją archidiecezję. Pod koniec panowania Kazimierza pogorszyły się jego stosunki z królem, zapewne z powodu rywalizacji, jaką prowadził z biskupem krakowskim, królewiczem Fryderykiem Jagiellończykiem. Po śmierci króla stanął na czele stronnictwa piastowskiego, próbując doprowadzić do elekcji księcia mazowieckiego Janusza II. Po wyborze Jana Olbrachta, koronował go 23 września 1492 w katedrze wawelskiej. Zmarł w Łowiczu, pochowany został w katedrze gnieźnieńskiej, gdzie wzniesiono jego grobowiec z czerwonego węgierskiego marmuru wykonany przez Wita Stwosza.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Marceli Kosman: Między ołtarzem a tronem : poczet prymasów Polski. Poznań: Oficyna Wydawnicza G & P, 2000. ISBN 83-7272-017-7.
- Biskupi gnieźnieńscy
- Biskupi włocławscy
- Duchowni archidiecezji gnieźnieńskiej (I Rzeczpospolita)
- Duchowni katoliccy – szlachta I Rzeczypospolitej
- Ludzie związani z Łowiczem (I Rzeczpospolita)
- Podkanclerzowie koronni (duchowni)
- Prymasi Polski
- Oleśniccy herbu Dębno
- Pochowani w bazylice archikatedralnej Wniebowzięcia NMP i św. Wojciecha w Gnieźnie
- Senatorowie duchowni I Rzeczypospolitej
- Senatorowie za panowania Kazimierza IV Jagiellończyka
- Senatorowie za panowania Jana I Olbrachta
- Szlachta Korony Królestwa Polskiego
- Urodzeni w 1430
- Zmarli w 1493