Zbigniew Oleśnicki (prymas)

Zbigniew Oleśnicki
prymas Polski i Litwy
Kraj działania	Polska
Data urodzenia	1430
Data i miejsce śmierci	2 lutego 1493 Łowicz
arcybiskup gnieźnieński, prymas Polski
Okres sprawowania	1481-1493
Wyznanie	katolickie
Kościół	łaciński
Nominacja biskupia	1473
Sakra biskupia	brak danych

Płyta nagrobna arcybiskupa Zbigniewa Oleśnickiego, dłuta Wita Stwosza w katedrze gnieźnieńskiej

Zbigniew Oleśnicki herbu Dębno (ur. 1430, zm. 2 lutego 1493) – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski od 1481, gubernator Prus (capitaneus Prussiae Generalis), biskup kujawski, podkanclerzy koronny od 1473, sekretarz królewski.

Życiorys

Był synem marszałka Królestwa Polskiego Jana Głowacza Oleśnickiego, bratankiem biskupa krakowskiego kardynała Zbigniewa Oleśnickiego. Przeniesiony na stolicę arcybiskupią w Gnieźnie z biskupstwa kujawskiego, nadal jednak zajmował się sprawami pruskimi. W czasie nieobecności w Koronie króla Kazimierza Jagiellończyka zastępował króla w sprawach państwowych. Zwoływał kilkakrotnie synody prowincjonalne celem załatwienia spraw kościelnych i podatków na wyprawy wojenne króla. Często podróżował, nieomal stale objeżdżał swoją archidiecezję. Pod koniec panowania Kazimierza pogorszyły się jego stosunki z królem, zapewne z powodu rywalizacji jaką prowadził z biskupem krakowskim, królewiczem Fryderykiem Jagiellończykiem. Po śmierci króla stanął na czele stronnictwa piastowskiego, próbując doprowadzić do elekcji księcia mazowieckiego Janusza III. Po wyborze Jana Olbrachta, koronował go 23 września 1492 w katedrze wawelskiej. Zmarł w Łowiczu, pochowany został w katedrze gnieźnieńskiej, gdzie wzniesiono jego grobowiec z czerwonego węgierskiego marmuru wykonany przez Wita Stwosza.

Bibliografia

• Marceli Kosman: Między ołtarzem a tronem : poczet prymasów Polski. Poznań: Oficyna Wydawnicza G & P, 2000. ISBN 83-7272-017-7.

Poprzednik abp Jakub z Sienna

Prymas Polski 1481 – 1493

Następca kard. Fryderyk Jagiellończyk