Wincenty Przerębski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Wincenty Przerębski
biskup płocki
Herb Wincenty Przerębski
Kraj działania Rzeczpospolita Obojga Narodów
Data urodzenia ok. 1450
Data i miejsce śmierci 20 września 1513
Włocławek
biskup płocki
Okres sprawowania 1498 - 1503
biskup włocławski
Okres sprawowania 1503 - 1513
Wyznanie katolickie
Kościół rzymskokatolicki
Sakra biskupia 1499
Sukcesja apostolska
Data konsekracji 1499
Konsekrator Fryderyk Jagiellończyk

Wincenty Przerębski herbu Nowina (ok. 1450 – zm. 20 września 1513 we Włocławku) – biskup kujawski od 1504 i płocki od 1498, podkanclerzy koronny w latach 1497-1499, sekretarz królewski.

Syn Jana (zm. 1480) kasztelana sieradzkiego. Był pisarzem królewskim, scholastykiem łęczyckim. W 1478 został kanonikiem krakowskim, w 1488 gnieźnieńskim. W latach 1484-1484 prowadził księgę skarbową Liber quitantiarum Kazimierza Jagiellończyka. 2 października 1487 mianowany sekretarzem królewskim. 6 marca 1497 został podkanclerzym koronnym. Redagował wiele ważnych traktatów międzynarodowych m.in. teksty porozumień polsko – węgierskiego w sprawie Mołdawii w 1498 i 1499. W maju 1498 król mianował go biskupem płockim, a nominację tę zatwierdził papież Aleksander VI 22 października Już wcześniej, zrezygnował z kanonii gnieźnieńskiej na rzecz bratanka Wincentego. Biskupstwo płockie objął przez prokuratora 18 grudnia 1498, ingresu dokonał 7 stycznia 1499. W tym też roku złożył podkanclerstwo i zajął się administrowanie swojej diecezji płockiej. 6 maja 1499 roku podpisał w Krakowie akt odnawiający unię polsko-litewską[1]. Podpisał dekret elekcyjny Aleksandra Jagiellończyka na króla Polski 3 października 1501 roku[2]. Był sygnatariuszem unii piotrkowsko-mielnickiej 1501 roku[3]. Po śmierci Krzesława z Kurozwęk król mianował Przerębskiego biskupem kujawskim (przed 21 maja 1503), a papież Juliusz II zatwierdził go na tej godności 25 sierpnia 1503. Diecezję kujawską objął 27 stycznia 1504. Podpisał konstytucję Nihil novi na sejmie w Radomiu w 1505 roku[4]. Podpisał dyplom elekcji Zygmunta I Starego na króla Polski i wielkiego księcia litewskiego[5] na sejmie w Piotrkowie 8 grudnia 1506 roku[6].

Odbył trzy synody prowincjonalne: w latach 1499, 1501, 1503 w Płocku. W nowej diecezji odbył dwa synody prowincjonalne: w 1508 we Włocławku i w 1511 w Bydgoszczy. Wielokrotnie był przedstawicielem królów Polski na sejm stanów pruskich. W czasie koronacji Zygmunta Starego 14 marca 1507 wdał się w spór z biskupem poznańskim Janem Lubrańskim o miejsce z prawej strony władcy. Atak apoplektyczny 15 sierpnia 1511 we Włocławku na pół roku wyłączył go z czynnej działalności publicznej. Od lutego do sierpnia 1512 podróżował po dobrach biskupich i wziął udział w synodzie prowincjalnym w Łęczycy.Na jego polecenie dobudowano w katedrze we Włocławku wejście boczne od północy wraz z kruchtą, ufundował dla katedry dzwon zwany "Wincenty" (1513). Na mocy testamentu przekazał kapitułom włocławskiej i płockiej po tysiąc grzywien. Zmarł we Włocławku i został pochowany we włocławskiej katedrze.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Akta unji Polski z Litwą, 1385-1791, wydali Stanisław Kutrzeba i Władysław Semkowicz, Kraków 1932, s. 121.
  2. ↑ Halina Hofmanówna, Dekret elekcyjny króla Aleksandra z dn. 3 października 1501 roku,w: Przegląd Historyczny, Tom 17, Numer 1 1913, s. 95.
  3. ↑ Akta unji Polski z Litwą, 1385-1791, wydali Stanisław Kutrzeba i Władysław Semkowicz, Kraków 1932, s. 136.
  4. ↑ Volumina Legum, t. I. Petersburg 1859, s. 140.
  5. ↑ Ludwik Finkel, Elekcya Zygmunta I. Sprawy dynastyi Jagiellońskiej i Unii Polsko-Litewskiej, Kraków 1910, s. 215.
  6. ↑ Corpus iuris Polonici. Sectionis 1, Privilegia, statuta, constitutiones, edicta, decreta, mandata regnum Polniae spectantia comprehendentis. Vol. 3, Annos 1506-1522 continentis, Kraków 1906, s. 10-11.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wincenty_Przerębski&oldid=54553279”