Mali: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Historia: drobne merytoryczne |
→Historia: drobne redakcyjne |
||
Linia 123: | Linia 123: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
* VIII-1078 rok - ziemie dzisiejszego Mali wchodzą w skład [[Imperium Ghany]] |
|||
'''Imperium Mali''' |
'''Imperium Mali''' |
||
[[Plik:WestAfrica1350.png|thumb|Mali w 1350 r.]] |
[[Plik:WestAfrica1350.png|thumb|Mali w 1350 r.]] |
Wersja z 14:42, 4 kwi 2012
| |||||
Dewiza: (fr.) Un peuple, un but, une foi | |||||
Hymn: Pour l'Afrique et pour toi, Mali[1] | |||||
Język urzędowy | |||||
---|---|---|---|---|---|
Stolica | |||||
Ustrój polityczny | |||||
Głowa państwa |
przewodniczący Narodowego Komitetu na rzecz Przywrócenia Demokracji i Państwa Amadou Sanogo | ||||
Szef rządu | |||||
Powierzchnia • całkowita • wody śródlądowe |
| ||||
Liczba ludności (2010) • całkowita • gęstość zaludnienia |
| ||||
Waluta |
frank CFA (XOF) | ||||
Niepodległość | |||||
Strefa czasowa |
UTC 0 | ||||
Kod ISO 3166 |
ML | ||||
Domena internetowa | |||||
Kod samochodowy |
RMM | ||||
Kod samolotowy |
TZ | ||||
Kod telefoniczny |
+223 | ||||
Mali (Republika Mali - fr. République du Mali, bambara Mali ka Fasojamana) - śródlądowe państwo położone w Afryce Zachodniej, siódme co do wielkości w Afryce ze stolicą Bamako, graniczy z Algierią na północy, Nigrem na wschodzie, Burkiną Faso oraz Wybrzeżem Kości Słoniowej na południu, Gwineą na południowym zachodzie oraz z Senegalem i Mauretanią na zachodzie.
Mali składa się z ośmiu regionów i jego granice na północy sięgają południowej Sahary, podczas gdy południowa część kraju, zamieszkana przez większość społeczeństwa, graniczy z rzekami Niger oraz Senegal. W strukturze gospodarczej kraju przeważa rolnictwo oraz rybołówstwo. Niektóre z bogactw naturalnych Mali to złoto, uran czy sól. Uważa się, że Mali jest jednym z najbiedniejszych państw świata.
Geografia
- Osobny artykuł:
- Powierzchnia całkowita: - 1.240.192 km²
- lądowa: - 1.220.190 km²
- wodna: - 20.002 km²
- Długość granic: - 7.243 km (z Mauretanią 2.237 km, z Algierią 1.376 km, z Burkina Faso 1.000 km, z Gwineą 858 km, z Nigrem 821 km, z Wybrzeżem Kości Słoniowej 532 km[potrzebny przypis], z Senegalem 419 km)
- Linia brzegowa: - 0 km (brak dostępu do morza)
Mali jest krajem wyżynnym, gdzie na zachodzie znajduje się rozległa niecka Al-Dżauf. Północno-wschodnia część Mali, to tereny górzyste - masyw Adrar des Iforas. Mali leży w strefie klimatu zwrotnikowego suchego na północy i podrównikowego suchego na południu. Przez cały rok występują wysokie temperatury, a większość kraju cechuje się opadami nie przekraczającymi 1 000 mm rocznie, gdzie występuje pora deszczowa i sucha. Większość Mali pokrywają obszary pustynne i półpustynne. Południowy obszar zajmuje sawanna, w większości sucha - region Sahelu[2].
Ustrój polityczny
Republika z wielopartyjnym systemem politycznym. Władza ustawodawcza spoczywa w rękach zarówno rządu, jaki i Zgromadzenia Narodowego liczącego 160 członków, wybieranych na pięcioletnie kadencje. Rząd stanowi ponadto władzę wykonawczą. Władza sądownicza zależna jest od władzy ustawodawczej i wykonawczej.
Prezydent wybierany jest na pięcioletnią kadencję i może być ponownie wybrany tylko raz. Mianuje on premiera i ministrów, przy czym sam jest przewodniczącym rady ministrów, która zgłasza propozycje ustaw do zatwierdzenia przez zgromadzenie narodowe.
Podział administracyjny
Największe miasta (pow. 50 tys. mieszk., 2005)
- Bamako – 1.297.390
- Sikasso – 144.801
- Mopti – 108.790
- Koutiala – 99.662
- Kayes – 97.475
- Ségou – 92.562
- Nioro du Sahel – 72.080
- Markala – 53.746
Demografia
Liczba ludności - 14 159 904. Dane można znaleźć w CIA Factbook
Grupy etniczne
- Mande (Bambara, Malinke, Soninke) 50%
- Fulanie (Peul)17%
- Voltaic 12%
- Songhajowie 6%
- Tuaregowie 10%
- inne 5%[3]
Religia
- islam - 87%
- animizm - 11%
- katolicyzm - 1% (zobacz: Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Mali)
- protestantyzm - 0,8%
- Świadkowie Jehowy - 0,002% (zobacz: Świadkowie Jehowy w Mali)[4]
Historia
- VIII-1078 rok - ziemie dzisiejszego Mali wchodzą w skład Imperium Ghany
Imperium Mali
- 1235 - Sundiata Keïta z plemienia Mande zakłada Imperium Mali
- 1312 - władzę objął Musa I
- XVI wiek - terytorium Mali pod kontrolą państwa Songhaj
- XVII wiek - upadek Imperium Mali.
kolonia Francji
- XIX wiek - tereny dzisiejszego Mali opanowuje Francja
- 1905 - tereny dzisiejszego Mali włączono do Sudanu Francuskiego
- 1959 – Utworzenie przez Sudan Francuski i Senegal Federacji Mali
Prezydentura Modibo Keita (1960-1968)
- 1960
- 20 czerwca – Ogłoszenie niepodległości przez Mali
- 20 sierpnia – Wycofanie się Senegalu z federacji.
- Prezydentem zostaje Modibo Keita
Dyktatura Moussa Traoré (1968-1991)
- 1968, listopad – Wojskowy zamach stanu przeprowadzony przez Moussa Traoré
- 1973 – Susza w Mali i w Nigrze - zob. Klęska suszy w Sahelu
- 1985 – Wojna sześciodniowa między Mali a Burkina Faso - malijsko-burkiński konflikt graniczny 1985
- 1990 - wybuch rebelii Tuaregów
- 1991 - upadek dyktatury Traoré
Demokracja 1991 - 2011
- 1992 – Wielopartyjne wybory w Mali. Prezydentem zostaje Alpha Oumar Konaré (absolwent Uniwersytetu Warszawskiego).
- 2002 - prezydentem zostaje Amadou Toumani Touré
- 2007 - ataki Tuaregów na wojska rządowe zakończone zawieszeniem broni
- 2012, 17 styczeń - wybuch zbrojnego powstania Tuaregów pod przewodnictwem Narodowego Ruchu Wyzwolenia Azawadu.
- 2012, 21 marca – zamach stanu przeprowadzony przez kpt. Amadou Sanogo. Utworzony zostaje Narodowy Komitet na rzecz Przywrócenia Demokracji i Państwa. Przyczyną zamachu według buntowników były niedostateczne wysiłki na rzecz stłumienia rebelii Tuaregów.
- 2012, marzec - Tuaregowie opanowali północno wschodnie Mali w tym miasta Tessalit, Gao, Kidal i Timbuktu.
Gospodarka
PKB na 1 mieszkańca wynosi 1 200 USD. Gospodarka opiera się na rolnictwie (uprawy sorga, prosa, kukurydzy i batatów), rybołówstwie i górnictwie (wydobycie złota, uranu i soli).
Osadnictwo
Bamako skupia przeszło 40% ludności miejskiej.
Zobacz też
- ↑ Symboles de la République - L’Hymne National du Mali. koulouba.pr.ml. [dostęp 2009-10-03]. (fr.).
- ↑ Encyklopedia PWN - warunki naturalne
- ↑ CIA:The World Factbook
- ↑ [1] Dane statystyczne zaczerpnięto z książki Patricka Johnstona i Jasona Mandryka pt. "Operation World", oraz z innych źródeł.
Linki zewnętrzne
- Oficjalny portal rządowy (fr.)
- http://world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&geo=-140&srt=pabn&col=abcdefghinoq&msz=1500
Szablon:Link GA Szablon:Link GA Szablon:Link GA Szablon:Link GA