Ogród Roślin Leczniczych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

Ogród Roślin Leczniczych Uniwersytetu Medycznego
we Wrocławiu

Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Wrocław
Dzielnica	Zacisze
Adres	al. Jana Kochanowskiego 10–14
Powierzchnia	3,07 ha
Data założenia	1946
Położenie na mapie Polski Ogród Roślin Leczniczych
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Ogród Roślin Leczniczych
Położenie na mapie Wrocławia Ogród Roślin Leczniczych
51°07′00,96″N 17°04′26,04″E
Strona internetowa

Ogród Roślin Leczniczych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu – placówka naukowo-badawcza oraz dydaktyczna, mająca status ogrodu botanicznego. Stanowi część Zakładu Biologii i Botaniki Farmaceutycznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Podstawowym celem jego działalności jest prowadzenie badań fitochemicznych oraz dotyczących wykorzystywania roślin w lecznictwie.

Organizacyjnie ogród jest podzielony na 6 działów naukowych:

• alpinarium (dział roślin górskich)
• arboretum
• dział eksperymentalny (roślin dalekowschodnich) – prowadzi badania nad aklimatyzacją gatunków z Dalekiego Wschodu
• dział roślin tropikalnych i subtropikalnych (szklarnie)
• dział surowców zielarskich i przypraw
• dział systematyki

Ogród powstał w 1946 roku z inicjatywy profesora botaniki – Józefa Mądalskiego. Jest on zlokalizowany na terenie dawnej posesji doktora botaniki – Paula Rüstera. Obecnie ogród wraz z willą znajdującą się na jego terenie są wpisane do rejestru zabytków (nr rej.: A/1388/593/Wm z 28.12.2000).

Zwiedzanie ogrodu jest możliwe po wcześniejszym uzgodnieniu terminu z jego administracją.

Rośliny

W ogrodzie uprawianych jest około 1900 gatunków i odmian roślin (w tym około 400 w szklarniach o powierzchni 350 m²).

Na terenie ogrodu znajduje się także fragment 150-letniego łęgu oraz 5 pomników przyrody: lipa srebrzysta (Tilia tomentosa), wiązowiec zachodni (Celtis occidentalis), wiąz szypułkowy (Ulmus laevis), topola czarna (Populus nigra) i grujecznik japoński (Cercidyphyllum japonicum).

Rośliny chronione

Z listy roślin objętych w Polsce ochroną ścisłą, na terenie ogrodu rośnie 37 gatunków:

• Aconitum vulparia
  (tojad lisi)
• Anthericum liliago
  (pajęcznica liliowata)
• Arctostaphylos uva-ursi
  (mącznica lekarska)
• Arnica montana
  (arnika górska)
• Asplenium scolopendrium
  (zanokcica języcznik)
• Betula pendula var. oycoviensis
  (brzoza ojcowska)
• Betula nana
  (brzoza karłowata)
• Clematis recta
  (powojnik prosty)
• Corydalis pumila
  (kokorycz drobna)
• Cytisus albus
  (szczodrzeniec zmienny)
• Dictamnus albus
  (dyptam jesionolistny)
• Drymocallis rupestris
  (pięciornik skalny)
• Euphorbia epithymoides
  (wilczomlecz pstry)
• Gentiana cruciata
  (goryczka krzyżowa)
• Hacquetia epipactis
  (cieszynianka wiosenna)
• Helleborus purpurascens
  (ciemiernik czerwonawy)
• Leopoldia comosa
  (szafirek miękkolistny)
• Lilium bulbiferum
  (lilia bulwkowata)
• Lilium martagon
  (lilia złotogłów)
• Linum austriacum
  (len austriacki)
• Linum flavum
  (len złocisty)
• Melica transsilvanica
  (perłówka siedmiogrodzka)
• Osmunda regalis
  (długosz królewski)
• Polystichum aculeatum
  (paprotnik kolczysty)
• Primula auricula
  (pierwiosnek łyszczak)
• Primula farinosa
  (pierwiosnek omączony)
• Pulsatilla vulgaris
  (sasanka zwyczajna)
• Rhododendron luteum
  (różanecznik żółty)
• Rosa gallica
  (róża francuska)
• Sempervivum globiferum
  (rojownik pospolity)
• Sorbus intermedia
  (jarząb szwedzki)
• Sorbus torminalis
  (jarząb brekinia)
• Spiraea media
  (tawuła średnia)
• Staphylea pinnata
  (kłokoczka południowa)
• Stipa capillata
  (ostnica włosowata)
• Succisella inflexa
  (czarcikęsik Kluka)
• Trollius europaeus
  (pełnik europejski)

Z listy roślin objętych w Polsce ochroną częściową, na terenie ogrodu rośnie 28 gatunków:

• Allium angulosum
  (czosnek kątowaty)
• Allium ursinum
  (czosnek niedźwiedzi)
• Anemone sylvestris
  (zawilec wielkokwiatowy)
• Angelica archangelica
  (dzięgiel litwor)
• Aquilegia vulgaris
  (orlik pospolity)
• Aruncus dioicus
  (parzydło leśne)
• Atropa belladonna
  (pokrzyk wilcza jagoda)
• Carlina acaulis
  (dziewięćsił bezłodygowy)
• Cimicifuga europaea
  (pluskwica europejska)
• Colchicum autumnale
  (zimowit jesienny)
• Daphne mezereum
  (wawrzynek wilczełyko)
• Dianthus barbatus var. compactus
  (goździk skupiony)
• Digitalis grandiflora
  (naparstnica zwyczajna)
• Galanthus nivalis
  (śnieżyczka przebiśnieg)
• Gratiola officinalis
  (konitrut błotny)
• Hierochloë odorata
  (turówka wonna)
• Hippophaë rhamnoides
  (rokitnik zwyczajny)
• Lonicera periclymenum
  (wiciokrzew pomorski)
• Matteuccia struthiopteris
  (pióropusznik strusi)
• Melittis melissophyllum
  (miodownik melisowaty)
• Menyanthes trifoliata
  (bobrek trójlistkowy)
• Ononis spinosa
  (wilżyna ciernista)
• Pinus cembra
  (sosna limba)
• Pinus mugo
  (kosodrzewina)
• Primula elatior
  (pierwiosnek wyniosły)
• Saxifraga paniculata
  (skalnica gronkowa)
• Taxus baccata
  (cis pospolity)
• Veratrum album ssp. lobelianum
  (ciemiężyca biała)

Rośliny lecznicze

Nasadzenia taksonów farmakopealnych zajmują w ogrodzie 5000 m². Są wśród nich 183 pozycje:

• Achillea millefolium
  (krwawnik pospolity)
• Achillea ptarmica
  (krwawnik kichawiec)
• Aconitum napellus
  (tojad najmocniejszy)
• Acorus calamus
  (tatarak zwyczajny)
• Aesculus hippocastanum
  (kasztanowiec pospolity)
• Agrimonia eupatoria
  (rzepik pospolity)
• Ajuga genevensis
  (dąbrówka kosmata)
• Allium fistulosum
  (czosnek dęty)
• Allium schoenoprasum
  (czosnek szczypiorek)
• Allium ursinum
  (czosnek niedźwiedzi)
• Allium victorialis
  (czosnek siatkowaty)
• Aloë ferox
  (aloes uzbrojony)
• Angelica archangelica
  (dzięgiel litwor)
• Antennaria dioica
  (ukwap dwupienny)
• Anthyllis vulneraria ssp. alpestris
  (przelot pospolity)
• Aristolochia clematitis
  (kokornak powojnikowy)
• Armoracia rusticana
  (chrzan pospolity)
• Arnica montana
  (arnika górska)
• Aronia melanocarpa
  (aronia czarna)
• Artemisia absinthium
  (bylica piołun)
• Artemisia dracunculus
  (bylica draganek)
• Artemisia pontica
  (bylica pontyjska)
• Asparagus officinalis
  (szparag lekarski)
• Athyrium filix-femina
  (wietlica samicza)
• Atropa belladonna
  (pokrzyk wilcza jagoda)
• Ballota nigra
  (mierznica czarna)
• Berberis vulgaris
  (berberys zwyczajny)
• Bergenia crassifolia
  (bergenia grubolistna)
• Betula pendula
  (brzoza brodawkowata)
• Betula pubescens
  (brzoza omszona)
• Borago officinalis
  (ogórecznik lekarski)
• Brassica nigra
  (kapusta czarna)
• Calendula officinalis
  (nagietek lekarski)
• Callisia fragrans
  (złoty wąs)
• Cannabis sativa
  (konopie sienne)
• Capsicum annuum
  (papryka roczna)
• Carlina acaulis
  (dziewięćsił bezłodygowy)
• Carthamus tinctorius
  (krokosz barwierski)
• Carum carvi
  (kminek zwyczajny)
• Centaurea cyanus
  (chaber bławatek)
• Chamaemelum nobile
  (rumian rzymski)
• Chenopodium bonus-henricus
  (komosa strzałkowata)
• Cichorium intybus
  (cykoria podróżnik)
• Cimicifuga europaea
  (pluskwica europejska)
• Cimicifuga racemosa
  (pluskwica groniasta)
• Colchicum autumnale
  (zimowit jesienny)
• Consolida regalis
  (ostróżeczka polna)
• Convallaria majalis
  (konwalia majowa)
• Coriandrum sativum
  (kolendra siewna)
• Crataegus laevigata
  (głóg dwuszyjkowy)
• Crataegus monogyna
  (głóg jednoszyjkowy)
• Curcuma longa
  (ostryż długi)
• Cydonia oblonga
  (pigwa pospolita)
• Cynoglossum officinale
  (ostrzeń pospolity)
• Datura stramonium
  (bieluń dziędzierzawa)
• Dictamnus albus
  (dyptam jesionolistny)
• Digitalis grandiflora
  (naparstnica zwyczajna)
• Digitalis lanata
  (naparstnica wełnista)
• Digitalis purpurea
  (naparstnica purpurowa)
• Dipsacus fullonum
  (szczeć pospolita)
• Dryopteris filix-mas
  (narecznica samcza)
• Echinacea purpurea
  (jeżówka purpurowa)
• Fagopyrum esculentum
  (gryka zwyczajna)
• Fagus sylvatica
  (buk zwyczajny)
• Filipendula ulmaria
  (wiązówka błotna)
• Filipendula vulgaris
  (wiązówka bulwkowa)
• Fragaria vesca
  (poziomka pospolita)
• Frangula alnus
  (kruszyna pospolita)
• Fraxinus excelsior
  (jesion wyniosły)
• Galanthus nivalis
  (śnieżyczka przebiśnieg)
• Galega officinalis
  (rutwica lekarska)
• Galium odoratum
  (przytulia wonna)
• Gentiana cruciata
  (goryczka krzyżowa)
• Geranium macrorrhizum
  (bodziszek korzeniasty)
• Geum rivale
  (kuklik zwisły)
• Geum urbanum
  (kuklik pospolity)
• Ginkgo biloba
  (miłorząb dwuklapowy)
• Gratiola officinalis
  (konitrut błotny)
• Hedera helix
  (bluszcz pospolity)
• Helleborus niger
  (ciemiernik biały)
• Hepatica nobilis
  (przylaszczka pospolita)
• Herniaria glabra
  (połonicznik nagi)
• Hierochloë odorata
  (turówka wonna)
• Hippophaë rhamnoides
  (rokitnik zwyczajny)
• Humulus lupulus
  (chmiel zwyczajny)
• Hyoscyamus niger
  (lulek czarny)
• Hypericum perforatum
  (dziurawiec zwyczajny)
• Hyssopus officinalis
  (hyzop lekarski)
• Ilex aquifolium
  (ostrokrzew kolczasty)
• Inula helenium
  (oman wielki)
• Iris × germanica
  (kosacieć bródkowy)
• Iris pseudacorus
  (kosacieć żółty)
• Juglans regia
  (orzech włoski)
• Juniperus communis
  (jałowiec pospolity)
• Juniperus sabina ‘Tamariscifolia’
  (jałowiec sabiński)
• Knautia arvensis
  (świeżbnica polna)
• Lamium album
  (jasnota biała)
• Larix decidua
  (modrzew europejski)
• Larix decidua var. polonica
  (modrzew polski)
• Leonurus cardiaca
  (serdecznik pospolity)
• Lilium bulbiferum
  (lilia bulwkowata)
• Lilium martagon
  (lilia złotogłów)
• Lycopus europaeus
  (karbieniec pospolity)
• Malus domestica
  (jabłoń domowa)
• Malva sylvestris
  (ślaz dziki)
• Marrubium vulgare
  (szanta zwyczajna)
• Melilotus albus
  (nostrzyk biały)
• Melilotus officinalis
  (nostrzyk żółty)
• Melissa officinalis
  (melisa lekarska)
• Melittis melissophyllum
  (miodownik melisowaty)
• Menyanthes trifoliata
  (bobrek trójlistkowy)
• Nepeta cataria
  (kocimiętka właściwa)
• Ocimum basilicum
  (bazylia pospolita)
• Olea europaea
  (oliwka europejska)
• Ononis spinosa
  (wilżyna ciernista)
• Origanum vulgare
  (lebiodka pospolita)
• Paeonia officinalis ssp. officinalis
  (piwonia lekarska)
• Papaver somniferum
  (mak lekarski)
• Parietaria officinalis
  (parietaria lekarska)
• Pimpinella saxifraga
  (biedrzeniec mniejszy)
• Pinus sylvestris
  (sosna zwyczajna)
• Plantago lanceolata
  (babka lancetowata)
• Polygonatum multiflorum
  (kokoryczka wielokwiatowa)
• Polygonatum odoratum
  (kokoryczka wonna)
• Polypodium vulgare
  (paprotka zwyczajna)
• Populus nigra
  (topola czarna)
• Potentilla erecta
  (pięciornik kurze ziele)
• Primula elatior
  (pierwiosnek wyniosły)
• Primula veris
  (pierwiosnek lekarski)
• Prunella vulgaris
  (głowienka pospolita)
• Pulmonaria officinalis
  (miodunka plamista)
• Pulsatilla vulgaris
  (sasanka zwyczajna)
• Quercus robur
  (dąb szypułkowy)
• Rhamnus cathartica
  (szakłak pospolity)
• Rheum rhaponticum
  (rabarbar ogrodowy)
• Rhodiola rosea
  (różeniec górski)
• Robinia pseudoacacia
  (robinia akacjowa)
• Rosa canina
  (róża dzika)
• Rosa rugosa
  (róża pomarszczona)
• Rosmarinus officinalis
  (rozmaryn lekarski)
• Rubia tinctorum
  (marzana barwierska)
• Rudbeckia laciniata
  (rudbekia naga)
• Ruta graveolens
  (ruta zwyczajna)
• Salix alba
  (wierzba biała)
• Salvia officinalis
  (szałwia lekarska)
• Sambucus nigra
  (bez czarny)
• Sanguisorba officinalis
  (krwiściąg lekarski)
• Sanicula europaea
  (żankiel zwyczajny)
• Saponaria officinalis
  (mydlnica lekarska)
• Satureja hortensis
  (cząber ogrodowy)
• Scabiosa columbaria
  (driakiew gołębia)
• Scabiosa ochroleuca
  (driakiew żółta)
• Schisandra chinensis
  (cytryniec chiński)
• Scrophularia nodosa
  (trędownik bulwiasty)
• Scutellaria altissima
  (tarczyca wyniosła)
• Sedum album
  (rozchodnik biały)
• Sempervivum tectorum var. tectorum
  (rojnik murowy)
• Silybum marianum
  (ostropest plamisty)
• Sinapis alba
  (gorczyca biała)
• Solanum dulcamara
  (psianka słodkogórz)
• Sorbus aucuparia
  (jarząb pospolity)
• Sorbus torminalis
  (jarząb brekinia)
• Stachys officinalis
  (bukwica zwyczajna)
• Tanacetum parthenium
  (wrotycz maruna)
• Tanacetum vulgare
  (wrotycz pospolity)
• Taxus baccata
  (cis pospolity)
• Teucrium scorodonia ‘Crispum’
  (ożanka nierównoząbkowa)
• Thymus vulgaris
  (macierzanka tymianek)
• Tilia cordata
  (lipa drobnolistna)
• Trigonella foenum-graecum
  (kozieradka pospolita)
• Trollius europaeus
  (pełnik europejski)
• Tropaeolum majus
  (nasturcja większa)
• Valeriana officinalis
  (kozłek lekarski)
• Veratrum album ssp. lobelianum
  (ciemiężyca biała)
• Verbena officinalis
  (werbena pospolita)
• Veronica officinalis
  (przetacznik leśny)
• Viburnum lantana
  (kalina hordowina)
• Viburnum opulus
  (kalina koralowa)
• Vincetoxicum hirundinaria
  (ciemiężyk białkokwiatowy)
• Viola odorata
  (fiołek wonny)
• Viola tricolor
  (fiołek trójbarwny)
• Viscum album
  (jemioła pospolita)
• Zingiber officinale
  (imbir lekarski)

Bibliografia

• Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III (poprawione i uzupełnione). Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 83-7384-561-5. Brak numerów stron w książce
• Zygmunt Antkowiak: Wrocław od A do Z. Wrocław: ZNiO Ossolineum, 1997. ISBN 83-04-04340-8. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Index Plantarum – zbiór wszystkich taksonów [online], Ogród Botaniczny Roślin Leczniczych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu [dostęp 2024-08-28] .