20 Pułk Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego
Odznaka pamiątkowa 20 puł | |
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie |
1920 |
Rozformowanie |
1939 |
Patron | |
Tradycje | |
Święto | |
Nadanie sztandaru |
11 października 1921 |
Rodowód |
108 pułk ułanów |
Dowódcy | |
Pierwszy |
płk Dymitr Radwiłowicz |
Ostatni |
płk dypl. Andrzej Kunachowicz |
Działania zbrojne | |
wojna polsko-bolszewicka bitwa pod Rudnią Baranowską (11–12 X 1920) kampania wrześniowa | |
Organizacja | |
Dyslokacja | |
Rodzaj sił zbrojnych | |
Rodzaj wojsk | |
Podległość |
8 BJ (od lata 1920) |
20 pułk ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego (20 puł.) – oddział kawalerii Wojska Polskiego II RP.
Pułk stacjonował w garnizonie Rzeszów. Ułani nosili otok amarantowy.
Pułk brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Walczył w obronie mostu na Narwi w Nowogrodzie, pod Łomżą, Kuleszką, Milewem, zagon na Ciechanów, pod Biskupiczami (w okolicach Klewania) i Rudnią Baranowską.
Formowanie
[edytuj | edytuj kod]Pułk nawiązywał do tradycji 20 pułku ułanów Księstwa Warszawskiego uczestniczącego w kampanii napoleońskiej 1812. Odtworzenie pułku nastąpiło w Ostrołęce jako 108 pułk ułanów. W jego skład wchodziły dwa szwadrony 3 pułku strzelców konnych, jeden szwadron 8 pułku ułanów im. Księcia Józefa Poniatowskiego i jeden szwadron 6 pułku Ułanów Kaniowskich. Pierwszym dowódcą został pułkownik Dymitr Radziwiłowicz i dnia 30 lipca 1920 roku wyznaczone szwadrony spotkały się w Ostrołęce. Jego skład osobowy na ów dzień wynosił 19 oficerów, 780 szeregowych, 800 koni i 16 wozów[2].
Pułk posiadał szable austriackie i niemieckie, na stanie były również karabinki austriackie. Dużą część pułku stanowił rocznik poborowych oraz dawni rezerwiści armii austriackiej. Rzędy końskie austriackie i meksykańskie. Przewaga koni młodych. W zaopatrzeniu pułk był podporządkowany 8 pułkowi ułanów im. Księcia Józefa Poniatowskiego. Pod koniec sierpnia nowym dowódcą zostaje rotmistrz Piotr Głogowski. Pierwszy rozkaz pułkowy pochodzi z dnia 21 sierpnia, podpisał go rotmistrz Piotr Głogowski, za zgodność podpisał go porucznik Uranowicz, który w owym czasie pełni funkcję adiutanta 108 pułku ułanów. Pod koniec sierpnia nadeszło uzupełnienie z 8 pułku ułanów w postaci jednego szwadronu.
Obsada personalna 108 pułku ułanów w 1920[3] | |
---|---|
Stanowisko | Stopień, imię i nazwisko |
Dowódca | rtm. Piotr Głogowski |
adiutant | por. Franciszek Uranowicz[4] |
adiutant | por. Witold Lipowski[5] |
lekarz | ppor. Henryk Jarocki[5] |
Lekarz wet. | por. lek. wet. Władysław Leżoń |
Dowódca I dywizjonu | rtm. Kazimierz Romański |
Dowódca II dywizjonu | rtm. Edmund Skowroński |
dowódca 1 szwadronu | rtm. Sędzimir[6] |
dowódca 1 szwadronu | pchor. / ppor. Bogumił Szumski 13 IX 1920 ranny[7] |
ppor. Gustaw Ceratkiewicz[8] | |
ppor. Aleksander Napiórkowski †18 VIII 1920 Ciechanów[9][6] | |
dowódca 2 szwadronu | por. Edward Ostrowski †3 VIII 1920 Ostrołęka[10][11] |
dowódca 2 szwadronu | rtm. Władysław Jercho[5] |
w 2 szwadronie | pchor. Marian Mańkowski †3 VIII 1920 Ostrołęka[12][11] |
dowódca 3 szwadronu | rtm. Kazimierz Romański |
dowódca 4 szwadronu | por. Sławosz Szydłowski[5] |
dowódca szwadronu karabinów maszynowych | por. dr Edward Skowroński[5] |
dowódca oddziału sztabowego | por. Władysław Gundelach[5] |
por. Stanisław Drzewiński[5] | |
por. Władysław Horodyski[6] | |
por. Stefan Grudzielski 3 VIII 1920 ranny[6] | |
por. Jan Wiśniowiecki[5] | |
pchor. Stanisław Sozański †3 VIII 1920 Ostrołęka[13][6] | |
Dowódca plutonu | pchor. Jan Kozienicki |
Oficer pułku | pchor. Józef Friszer |
pchor. Aleksander Grabowiecki[14] | |
Oficer pułku | pchor. Wiktor Kegler |
Pułk w walce o granice
[edytuj | edytuj kod]Pułk przydzielono do 8 Brygady Jazdy, którą sformowano w tamtym okresie dla przeciwstawienia radzieckiemu 3 korpusowi Kawalerii Gaja. W obszarze Ostrołęki zebrano więc 108., 2. i 115 pułk ułanów a także 8 dywizjon artylerii konnej. Dowództwo powierzono generałowi Suszyńskiemu.
108 pułk ułanów pierwszy patrol odbył 20 lipca 1920. Pierwsze potyczki miały miejsce już w pierwszych dniach działania pułku. Należy tu odnotować obronę mostu w Nowogrodzie przez patrol podchorążego Szumskiego oraz uliczne walki z kozakami. Do pierwszego starcia ogniowego doszło 1 sierpnia 1920 roku i pułk poniósł pierwsze straty: 14 zabitych i rannych.
Sytuacja była trudna. Bolszewicy posiadali w tym rejonie lepiej zorganizowane siły i większe doświadczenie. Przeprawa w Nowogrodzie była niestrzeżona przez Polaków, w związku z czym kawaleria rosyjska działała w obszarze pomiędzy Ostrołęką a Łomżą. 5 sierpnia pułk wziął udział w odsieczy w okolicach Łomży, a celem było odpędzenie nieprzyjaciela. Do tragedii doszło we wsi Kuleszka, gdzie 2/108 pułku ułanów został otoczony przez bolszewicką kawalerię i musiał wycofać się z rejonu Ostrołęki. Straty były poważne: porucznik Ostrowski, podchorąży Mańkowski i 50 ułanów.
Wraz z ofensywą Rosjan w kierunku Warszawy, stworzono linię obrony 10 km na północny wschód od Ostrołęki. Lewe skrzydło opierało się o Narew, prawe o tor kolejowy Ostrołęka-Łomża. Rosjanie byli osłonięci bagnami. Mimo to, ułani atakowali i w dniach 1 i 2 sierpnia zajęli Nowy Dwór i zepchnęli wroga do wsi Zabiele. 3 sierpnia do żołnierzy pułku przemawiał generał Roja. Wydał też rozkazy. Od rana trwał silny ostrzał artyleryjski, więc należało dążyć do dalszego wyparcia Rosjan. Do walki został skierowany 1. i 4 szwadron 108 pułku. Celem była wieś Zabiele. I tym razem ułani zwyciężyli i zajmują wieś mimo silnych pozycji wroga i ostrzału artyleryjskiego. W boju pod Nowym Dworem wyróżniony został za męstwo porucznik Horodyski. Polegli m.in.: podchorąży Stanisław Sożański, raniony został porucznik Stefan Grudzielski, zaś 150 żołnierzy zostało zabitych, ranionych lub zaginęło w akcji.
Mimo sukcesów pułk musiał się wycofać. W dniach 5 do 10 sierpnia pułk cały czas prowadził walki osłaniając odwrót całej brygady przez Biebrzyce, Węgrzynowo i Stary Gołymin na Gąsocin. W okolicy Gołymina walki prowadził 1. szwadron pod dowództwem rotmistrza Sędzimira. W walce został śmiertelnie ranny podporucznik Aleksander Napiórkowski i 16 ułanów. W tym samym czasie powiększył się skład 8. Brygady i składa się ona z 108., 2. i 115 pułku ułanów, 8 dywizjon artylerii konnej i 203 pułk ułanów. Dowodzenie przejął generał Karnicki.
11 sierpnia nastąpiło formalne podporządkowanie 8 Brygady dowódcy 18 Dywizji Piechoty. Brygada obsadziła pozycje obronne pod Gąsocinem, zajmując stanowiska na lewym skrzydle 5 Armii. 12 sierpnia brygada odparła atak na Gąsocin a wieczorem przemieściła się do Nowego Miasta. 13 sierpnia rano doszło do starcia pod Milewem, następnie 108 pułk zostaje przemieszczony do Szeronina. 14 sierpnia pułk wziął udział w natarciu na Ciechanów. Po drodze została stoczona walka pod Glinojeckiem, gdzie wzięto 513 jeńców, 40 karabinów. Następnie przez Sulerzyce ruszyła na Ciechanów przejmując po drodze tabory. 15 sierpnia w południe wkroczyła do Ciechanowa, miejscowa ludność była bardzo przyjaźnie nastawiona. W mieście tym miał zakwaterowanie sztab sowieckiej 4 Armii której dowódca zbiegł na wschód. 18 Dywizja Piechoty nie zdołała dojść do Ciechanowa, tak więc 8 Brygada Jazdy wycofała się do Rumoki na lewe skrzydło dywizji. 16 sierpnia rano, 8 Brygada ze 108 pułkiem ułanów na straży przedniej, zajęła znów Ciechanów. W późniejszych godzinach cała brygada stoczyła walkę z 16 Dywizją Strzelców w obszarze Wróblewo-Opinogóra, następnie wycofując się do Borek. 8 Brygada zajęła się osłanianiem lewego skrzydła 5 Armii która zaczęła swoje przeciwnatarcie.
8 i 9 Brygady Jazdy pod dowództwem gen. Gustawa Dreszera otrzymały zadanie przecięcia odwrotu, podążającym z zachodu, 4 Armii bolszewickiej i Korpusowi Gaja. 8 Brygada maszerując z okolic Płońska w Strzegowie zastała Korpus Gaja, który zaczyna wycofywać się w kierunku granicy niemieckiej. Dalsza trasa pościgu za nieprzyjacielem to kolejno: Miączyn, Liberadz i dalej w kierunku Mławy. Pułk dochodzi do Turzy Małej, gdzie od 28 sierpnia do 1 września odpoczywa, przygotowując się do wyjazdu na front wschodni. 1 września wyjeżdża do Chełma.
Zawieszenie broni 18 października 1920 zastało pułk we wsi Filipowicze Koreckie[5].
Polegli i zmarli
[edytuj | edytuj kod]Żołnierze pułku polegli i zmarli z ran w czasie wojny polsko-bolszewickiej[15] | ||
---|---|---|
pchor. Marjan Mańkowski | ppor. Aleksander Napiórkowski | por. Edward Ostrowski Edward |
pchor. Stanisław Sożański | ułan Józef Dunaj | ułan Tomasz Dziadowski |
ułan Franciszek Galas | ułan Franciszek Henek | ułan Paweł Jarek |
ułan Stanisław Jawor | st. ułan Mikołaj Kostrowicki | ułan Franciszek Kowalczyk |
ułan Jan Koziołek | kapr. Franciszek Krysa | ułan Franciszek Kurczap |
ułan Stanisław Kuźma | ułan Tadeusz Mitkowski | ułan Jan Nowak |
ułan Piotr Papuga | ułan Wojciech Polak | ułan Franciszek Slapiński |
ułan Stanisław Stasiowski | ułan Jan Tukarski | ułan Jan Waleczko |
ułan Stanisław Węgrzyn | ułan Jan Wszołek |
Ponadto poległo kilkudziesięciu ułanów, których nazwisk i miejsc pochówku nie ustalono[15].
Kawalerowie Virtuti Militari
[edytuj | edytuj kod]Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari[15] | ||
---|---|---|
kpr. August Brzęk | ppor. Gustaw Ceratkiewicz | kpr. Jan Cichoń |
st. wachm. Józef Cichorz | plut. Franciszek Dziaduła | rtm. Piotr Głogowski |
st. ułan Franciszek Golba | por. Aleksander Grabowiecki | por. Władysław Horodyski |
kpr. Walenty Klesk | ułan Karol Krawczyk | plut. Stanisław Kuśnierz |
wachm. Zenon Maszyński | ppor. Aleksander Napiórkowski | ułan Jan Ozdon |
rtm. Kazimierz Romański | plut. Marian Szendzielarz nr 5094[16] | st. ułan Józef Syska |
st. ułan Michał Sznajder | ppor. Bogumił Szumski | rtm. Franciszek Uranowicz |
Krzyżem Walecznych odznaczonych zostało 37 żołnierzy[15], w tym rtm. Stanisław Gepner i st. wachm. Leon Wiatr.
Pułk w czasie pokoju
[edytuj | edytuj kod]Na podstawie rozkazu ministra spraw wojskowych z 15 stycznia 1921 roku 108 pułk ułanów został przemianowany na 20 pułk ułanów[5].
We Włodzimierzu Wołyńskim zdemobilizowano ochotników oraz żołnierzy najstarszych roczników. 10 lutego 1921 roku pułk liczył 9 oficerów, 4 podchorążych, 280 szeregowych i 470 koni. Tego dnia pułk załadował się na stacji Włodzimierz Wołyński i odjechał do Rzeszowa[5].
Osobny artykuł:Początkowo pułk obchodził swoje święto 15 września, w rocznicę szarży pod Biskupiczami przeprowadzonej w 1920 roku[17]. 19 maja 1927 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 24 czerwca, jako datę święta pułkowego[18]. Od tej pory pułk obchodził swoje święto w dniu imienin patrona[17][19].
4 sierpnia 1927 roku generał dywizji Daniel Konarzewski, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, nadał 20 pułkowi ułanów nazwę „20 Pułk Ułanów imienia Króla Jana III Sobieskiego”[20].
Pułk w planie mobilizacyjnym „S”[21] | ||
---|---|---|
Nazwa pododdziału | Termin | Miejsce mobilizacji |
dowódca pułku z drużyną | alarm | Rzeszów |
pluton łączności | ||
1 szwadron | ||
2÷4 szwadrony | Dębica | |
szwadron karabinów maszynowych | Rzeszów | |
szwadron kawalerii nr 54 | 8 | |
pluton ckm nr 54 | ||
szwadron kawalerii nr 67 | 10 | |
pluton ckm nr 67 | ||
dowódca brygady kawalerii nr 10 | alarm | |
kolumna taborowa nr1084 | 11 | |
kolumna taborowa nr 1085 | 12 | |
kolumna taborowa nr 1086 | ||
Kwatera Główna nr 110 (I eszelon) | alarm | |
Kwatera Główna nr 110 (II eszelon) | 4 | |
poczta polowa nr 110 | ||
sąd polowy nr 110 | ||
uzupełnienie do czasu „W” | 6 | |
szwadron marszowy 1/20 puł | 18 | |
pluton marszowy nr 1/54 | 30 | |
pluton marszowy nr 1/67 | ||
szwadron zapasowy | do 15 | |
Oficerska Szkoła Kawalerii | 30 | Dębica |
Centrum Wyszkolenia Kawalerii | ||
Szkoła Podchorążych Kawalerii |
Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939[22][c] | |
---|---|
Stanowisko | Stopień, imię i nazwisko |
dowódca pułku | płk dypl. Andrzej Kunachowicz |
I zastępca dowódcy | mjr dypl. Włodzimierz Kasperski |
adiutant | rtm. Stanisław Błaszczak[d] * |
naczelny lekarz medycyny | kpt. dr Kazimierz Gnatowski |
starszy lekarz weterynarii | kpt. Marian Górniewicz |
oficer placu Rzeszów | rtm. adm. (kaw.) Wilhelm Latawiec |
II zastępca dowódcy (kwatermistrz) | mjr Michał Albin Ordyniec |
oficer mobilizacyjny | rtm. adm. (kaw.) Jerzy Witoszyński |
zastępca oficera mobilizacyjnego | por. Władysław Bober |
oficer administracyjno-materiałowy | por. adm. (kaw.) Władysław Kaszewski |
dowódca szwadronu gospodarczego | rtm. Stanisław Błaszczak (*) |
oficer gospodarczy | kpt. int. Jan Grzelak |
oficer żywnościowy | chor. Franciszek Barczyk |
dowódca plutonu łączności | por. Stanisław Taczak |
dowódca plutonu kolarzy | por. Kazimierz Jankowski (*) |
dowódca plutonu ppanc. | por. Piotr Strok |
dowódca 1 szwadronu | rtm. Jan Burtowy |
dowódca plutonu | por. Tadeusz Marian Strugalski |
dowódca plutonu | ppor. Stefan Błażejewski |
dowódca 2 szwadronu | rtm. Edward III Zieliński |
dowódca plutonu | por. Kazimierz Jankowski (*) |
dowódca plutonu | por. Jerzy Krasuski |
dowódca plutonu | por. kontr. Getmisz Kaz-Gerej |
dowódca 3 szwadronu | rtm. Jan Mieczysław Ptak |
dowódca plutonu | ppor. Zbigniew Marian Chwałek |
dowódca 4 szwadronu | rtm. Franciszek Beranek |
dowódca plutonu | ppor. Eugeniusz Sylwester Gąska |
dowódca plutonu | ppor. Marian Alfred Rotter |
dowódca plutonu | ppor. Józef Stanisław Rymel |
dowódca szwadronu km | por. Witold Józef Marian Morawski |
dowódca plutonu | por. Andrzej Lech Chołociński |
dowódca plutonu | por. Bolesław Jerzy Daniłłowicz |
dowódca szwadronu zapasowego | rtm. Józef Murasik |
zastępca dowódcy | por. Ludwik Cuber |
na kursie | rtm. Marian Szendzielarz |
na kursie | por. Stefan Cyryl Gniewiewski |
Pułk w kampanii wrześniowej
[edytuj | edytuj kod]Kampanię wrześniową pułk odbył w ramach Kresowej BK. 11 września pułk został otoczony w lesie pod Psarami i po przegranej bitwie przestał istnieć. Dowódca pułku ranny, dostał się do niewoli. Część żołnierzy dołączyła do 22 pułku ułanów.
Struktura organizacyjna i obsada personalna we wrześniu 1939[25] | |
---|---|
Dowództwo | |
dowódca pułku | płk dypl. kaw. Andrzej Kunachowicz |
zastępca dowódcy pułku | mjr kaw. Michał Albin Ordyniec |
adiutant | rtm. Stanisław Błaszczak |
oficer ordynansowy | por. rez. kaw. Aleksander Russocki |
kwatermistrz | rtm. Marian Szendzielarz |
oficer żywnościowy | chor. Franciszek Barczyk |
płatnik | kpt. int. Jan Grzelak |
lekarz | kpt. lek. Kazimierz Gnatowski |
lekarz weterynarii | por. lek. wet. dr Augustyn Szozda |
dowódca szwadronu gospodarczego | por. rez. Leszek Borkowski |
szef szwadronu | st. wachm. Michał Ciebiera |
1 szwadron | |
dowódca szwadronu | rtm. Jan Burtowy |
dowódca I plutonu | ppor. kaw. Józef Rymel |
dowódca II plutonu | ppor. rez. Jan Wróblewski |
p.o. dowódcy III plutonu | wachm. Aleksy Ryżow |
szef szwadronu | st. wachm. Bogusław Staut |
2 szwadron | |
dowódca szwadronu | rtm. Kazimierz Czarnek |
dowódca I plutonu | ppor. kaw. Eugeniusz Gąska |
dowódca II plutonu | pchor. Adolf Krause |
dowódca III plutonu | ppor. rez. kaw. Julian Russocki |
szef szwadronu | wachm. Władysław Kacała |
3 szwadron | |
dowódca szwadronu | rtm. Jan Ptak |
dowódca I plutonu | ppor. kaw. Marian Alfred Rotter |
dowódca II plutonu | pchor. Adam Andrysik |
p.o. dowódcy III plutonu | plut. Franciszek Nowak |
szef szwadronu | st. wachm. Władysław Kubik |
4 szwadron | |
dowódca szwadronu | por. kaw. Ludwik Cuber |
dowódca I plutonu | ppor. kaw. Jacek Krzyszkowski |
dowódca II plutonu | ppor. rez. Tyszkowski |
p.o. dowódcy III plutonu | wachm. Franciszek Wasyliszyn |
szef szwadronu | st. wachm. Zygmunt Makara |
szwadron ciężkich karabinów maszynowych | |
dowódca szwadronu | por. kaw. Witold Józef Morawski |
dowódca I plutonu | ppor. kaw. Stefan Błażejewski |
dowódca II plutonu | ppor. rez. kaw. NN |
dowódca III plutonu | ppor. rez. kaw. Jan Antoni Zając |
p.o. szefa szwadronu | plut. Paweł Rodzoń |
pododdziały specjalne | |
dowódca plutonu łączności | por. kaw. Stanisław Taczak |
dowódca plutonu przeciwpancernego | por. kaw. Piotr Strok |
dowódca plutonu kolarzy | ppor. kaw. Zbigniew Chwałek |
Mapy walk pułku
[edytuj | edytuj kod]-
Pułk walczył w składzie KrBK
Symbole pułkowe
[edytuj | edytuj kod]Sztandar
[edytuj | edytuj kod]Sztandar pułkowi ofiarowali obywatele ziemi rzeszowskiej i ropczyckiej. 11 października 1921 roku sztandar w imieniu Prezydenta Rzeczypospolitej wręczył generał broni Tadeusz Rozwadowski. Po lewej stronie sztandaru znajdują się wypisane miejscowości: Ostrołęka, Nowy Dwór, Zabiele, Rudnia Baranowska, Biskupiec, pod którymi pułk dzielnie walczył[5]. Sztandar przechowywany jest w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie[26].
Odznaka pamiątkowa
[edytuj | edytuj kod]16 grudnia 1924 roku Minister Spraw Wojskowych generał dywizji Władysław Sikorski zatwierdził wzór odznaki dla szeregowych 20 pułku ułanów[27]. Odznaka o wymiarach 41x41 mm ma kształt krzyża maltańskiego pokrytego białą emalią. W jego środku pod koroną królewską srebrny spleciony inicjał „I3R” (Ioannus Tercius Rex). Krzyż nałożony jest na metalową, emaliowaną w kolorze amarantowym rozetę z pierścieniem granatowo-białym. Odznaka oficerska, dwuczęściowa, wykonana w srebrze, na rewersie numerowana. Autorem projektu odznaki był rotmistrz Stanisław Gepner, a wykonawcą Jan Knedler z Warszawy[28][29].
Barwy
[edytuj | edytuj kod]Proporczyk | Opis[30][31] |
---|---|
Proporczyk amarantowy z wąskim paskiem granatowo-białym pośrodku | |
proporczyk dowództwa w 1939 | |
proporczyk 1 szwadronu w 1939 | |
proporczyk 2 szwadronu w 1939 | |
proporczyk 3 szwadronu w 1939 | |
proporczyk 4 szwadronu w 1939 | |
proporczyk 5 szwadronu ckm w 1939 | |
proporczyk plutonu łączności w 1939 | |
Inne | Opis |
Na czapce rogatywce – otok amarantowy[32] | |
Szasery ciemnogranatowe, lampasy amarantowe, wypustka amarantowa[33] | |
„Łapka” (do 1921[e]) – karmazynowa[f] |
Żurawiejka
[edytuj | edytuj kod]
|
|
Ułani Króla Jana
[edytuj | edytuj kod]- Dowódcy pułku
- płk kaw. Dymitr Radwiłłowicz[g] (VII - VIII 1920)
- mjr kaw. Piotr Głogowski (21 VIII 1920 - 1 IX 1923 → Rezerwa Oficerów Sztabowych DOK X[35])
- ppłk / płk kaw. Rudolf Jan Otton Boyen (IX 1923[36] – 1927 → stan spoczynku z dniem 30 IV 1927[37])
- ppłk kaw. Stanisław Józef Rabiński (5 V 1927[38] - I 1928 → przewodniczący Komisji Remontowej Nr 4[39])
- ppłk kaw. Władysław II Müller (I 1928[40] – XII 1930 → dowódca 8 psk[41])
- ppłk kaw. Edward Józef Godlewski (XII 1930[41] – II 1936 → dowódca 14 puł)
- ppłk / płk dypl. kaw. Andrzej Kunachowicz (II 1936 – IX 1939)
- Zastępcy dowódcy pułku (od 1938 roku – I zastępca dowódcy)
- mjr kaw. Mieczysław Tadeusz Kudelski (1923[42][43])
- mjr / ppłk kaw. Ignacy Kowalczewski (IV 1928 – III 1930 → dowódca 5 psk)
- mjr / ppłk kaw. Edward Milewski (III 1930 – IV 1934 → dowódca 3 pszwol[44])
- mjr dypl. kaw. Włodzimierz Waldemar Rytarowski (od IV 1934[44])
- mjr dypl. kaw. Włodzimierz Kasperski (do VIII 1939 → oficer sztabowy do zleceń dowódcy Armii „Karpaty”)
Żołnierze 20 pułku ułanów - ofiary zbrodni katyńskiej
[edytuj | edytuj kod]Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego[45] oraz Muzeum Katyńskie[46][h][i].
Nazwisko i imię | stopień | zawód | miejsce pracy przed mobilizacją | zamordowany |
---|---|---|---|---|
Juliusz Bakoń | pchor. rez. | Katyń | ||
Franciszek Barczyk | chorąży | żołnierz zawodowy | Katyń | |
Zygmunt Cepil | ppor. rez. | Katyń | ||
Bohdan Czajkowski | ppor. rez. | inżynier chemik | Cukrownia Dobrzelin | Katyń |
Ludwik Ćwikła | kapral | Kalinin | ||
Getmisz Kaz-Gerej[49] | porucznik | żołnierz kontraktowy | Katyń | |
Jan Grzelak (1892–1940)[50] | kapitan | żołnierz zawodowy | Katyń | |
Kazimierz Jankowski[51] | porucznik | żołnierz zawodowy | Katyń | |
Wacław Kosmala[52] | ppor. rez. | nauczyciel | szkoła w Wszechświętnem | Katyń |
Eugeniusz Krajewski | ppor. rez. | lekarz | praktyka w Katowicach | Katyń |
Tadeusz Łuczak | ppor. rez. | Urząd Ziemski w Wilnie | Katyń | |
Tadeusz Paczowski | por. rez. | prawnik | Sąd Okręgowy w Warszawie | Charków |
Henryk Roguski | ppor. rez. | Katyń | ||
Marian Strzelbicki | ppor. rez. | inżynier | Zakłady Tele-Radiotechniczne w Warszawie | Katyń |
Eugeniusz Ujejski | por. rez. | farmaceuta, mgr | kier. Apteki „Pod Aniołem” w Tarnowie | Charków |
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W rocznicę bitwy pod Biskupcami[1].
- ↑ W dzień imienin honorowego szefa pułku[1].
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[23].
- ↑ Gwiazdką oznaczono oficera, który pełnił jednocześnie więcej niż jedną funkcję[24].
- ↑ W 1921 roku przywrócono barwne proporczyki w broniach jezdnych.
- ↑ Karmazynowe patki ułanów (zamiast proporczyków) nawiązywały do dawnych barw mundurów i wyłogów tych formacji od XVIII wieku po 1831[34].
- ↑ Tytularny pułkownik kawalerii Dymitr Radwiłłowicz urodził się 30 lipca 1885 roku. Przyjęty do Wojska Polskiego z byłej armii rosyjskiej. 14 października 1920 roku został przeniesiony z Dowództwa Okręgu Generalnego „Łódź” do 108 Pułku Ułanów na stanowisko dowódcy pułku. W listopadzie 1921 roku został zaliczony do Rezerwy armii i powołany do służby czynnej. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 34. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 roku – kawalerii). W latach 1923–1924 był komendantem Komendy Uzupełnień Koni Nr 4 w Lublinie, pozostając oficerem nadetatowym 2 Pułku Ułanów Grochowskich w Suwałkach. W 1928 roku był rejonowym inspektorem koni w Krakowie, pozostając w kadrze oficerów kawalerii. 5 listopada 1928 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska z równoczesnym przeniesieniem do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr V. Z dniem 31 marca 1929 roku został przeniesiony w stan spoczynku. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”. Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922 s. 154. Rocznik Oficerski 1923, s. 603, 676, 1485. Rocznik Oficerski 1924, s. 545, 598, 1354. Rocznik Oficerski 1928, s. 327, 337. Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 335, 846. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 41 z 27 października 1920 roku, s. 1112. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 40 z 23 listopada 1921 roku, s. 1518.
- ↑ Jeśli nie zaznaczono inaczej, miejsce służby żołnierzy zawodowych przed mobilizacją podano za: Ryszard Rybka, Kamil Stepan; Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939[47] .
- ↑ Jeśli nie zaznaczono inaczej, informacje o żołnierzach znajdujących się na Białoruskiej Liście Katyńskiej pochodzą z książki: Maciej Wyrwa; Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940[48] .
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Filipow i Wróblewski 1992 ↓, s. 31.
- ↑ Suchorowski 1929 ↓, s. 3.
- ↑ Tuliński 2020 ↓, s. 955.
- ↑ Suchorowski 1929 ↓, s. 5, 9, 10.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Suchorowski 1929 ↓, s. 16.
- ↑ a b c d e Suchorowski 1929 ↓, s. 7.
- ↑ Suchorowski 1929 ↓, s. 9, 10, 16.
- ↑ Suchorowski 1929 ↓, s. 10, 11.
- ↑ Lista strat 1934 ↓, s. 599.
- ↑ Lista strat 1934 ↓, s. 640.
- ↑ a b Suchorowski 1929 ↓, s. 6.
- ↑ Lista strat 1934 ↓, s. 533.
- ↑ Lista strat 1934 ↓, s. 816.
- ↑ Suchorowski 1929 ↓, s. 9, 12.
- ↑ a b c d Suchorowski 1929 ↓, s. 18.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929, s. 232, sprostowano nazwisko z „Sędzielarz” na „Szendzielarz”.
- ↑ a b Suchorowski 1929 ↓, s. 17.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 16 z 19 maja 1927 roku, poz. 174.
- ↑ Smaczny 1989 ↓, s. 188-189.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 22 z 4 sierpnia 1927 roku, poz. 262.
- ↑ Wojciechowski 2010 ↓, s. 24.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 703 – 704.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VIII.
- ↑ Kukawski 2012 ↓, s. 48-49.
- ↑ Satora 1990 ↓, s. 236.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. ↓, Nr 49 z 16 grudnia 1924 roku, poz. 692.
- ↑ Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 199–201.
- ↑ Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 5.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. nr 22 z 4 sierpnia 1927 roku, poz.268
- ↑ Smaczny 1989 ↓, s. 382.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. nr nr 6 z 24 lutego 1928 roku, poz.66
- ↑ Smaczny 1989 ↓, s. 377.
- ↑ Żygulski (jun.) i Wielecki 1988 ↓, s. 116.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 58 z 6 września 1923 roku, s. 547.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 58 z 6 września 1923 roku, s. 543.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1927 roku, s. 38, 44.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 maja 1927 roku, s. 128.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 28 stycznia 1928 roku, s. 25.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 28 stycznia 1928 roku, s. 24.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 13.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 639.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 575.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 160.
- ↑ Katyń – miejsca pamięci. [dostęp 2022-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-19)].
- ↑ Muzeum Katyńskie – Księgi Cmentarne.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓.
- ↑ Wyrwa 2015 ↓.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 958.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 1121.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 1324.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 1703.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych. Śląska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 2017-03-05].
- Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1934.
- Krzysztof Filipow, Bohdan Wróblewski: Odznaki pamiątkowe Wojska Polskiego 1921–1939. Kawaleria. Warszawa: Fenix editions, 1992. ISBN 83-900217-3-0.
- Szymon Kucharski, Juliusz Tym: 20 pułk ułanów. T. 19. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2019, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. Odznaki kawalerii. ISBN 978-83-8164-151-7.
- Lesław Kukawski: 20 Pułk Ułanów im. Króla Jana Sobieskiego. Krzysztof Mijakowski (red.). Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2012, seria: Wielka Ksiega Kawalerii Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7769-350-6.
- Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
- Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945. Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-2043299-2.
- Henryk Smaczny: Księga kawalerii polskiej 1914-1947: rodowody, barwa, broń. Warszawa: TESCO, 1989. ISBN 83-00-02555-3.
- Tadeusz Suchorowski: Zarys historji wojennej 20-go Pułku Ułanów imienia Króla Jana III Sobieskiego. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Arkadiusz Tuliński: 6 Armia Wojska Polskiego w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r. T. 1 i 2. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020. ISBN 978-83-8229-062-2.
- Jerzy Wojciechowski: Kawaleria w planie mobilizacyjnym „S”. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2010. ISBN 978-83-62046-24-9.
- Maciej Wyrwa: Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940. Pruszków: Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, 2015. ISBN 978-83-64486-31-9.
- Zdzisław Żygulski (jun.), Henryk Wielecki: Polski mundur wojskowy. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988. ISBN 83-03-01483-8.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Pułki kawalerii II Rzeczypospolitej typu II
- Pułki ułanów II Rzeczypospolitej
- Polskie pułki kawalerii z okresu kampanii wrześniowej
- Polskie jednostki organizacyjne wojska rozwiązane w 1939
- Polskie pułki kawalerii z okresu wojny polsko-bolszewickiej
- Wojsko Polskie II Rzeczypospolitej w Rzeszowie
- Oddziały Kresowej Brygady Kawalerii
- Polskie jednostki organizacyjne wojska utworzone w 1920