Dywizja Jazdy (II RP): Różnice pomiędzy wersjami

Dywizja Jazdy
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1920
Rozformowanie	1920
	Dowódcy
Pierwszy	gen. ppor. Jan Romer
Ostatni	gen. ppor. Jan Sawicki
	Działania zbrojne
	wojna polsko-bolszewicka; bitwa pod Kropiwną (20 VI 1920); bitwa pod Kilikijowem (28 VI 1920); bitwa pod Równem (3-8 VII 1920)
	Organizacja
Rodzaj wojsk	Jazda

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 10:09, 7 sty 2021

Dywizja Jazdy (DJ) – wielka jednostka jazdy Wojska Polskiego.

Dywizja została sformowana pośpiesznie. Wzięła udział w wyprawie kijowskiej i zagonie na Koziatyn.

Walki dywizji

25 kwietnia 1920 nad ranem dywizja przeszła przez most na Słuczy. Pierwszą bitwę stoczył 9 pułk z kawalerią przeciwnika zdobywając m. Prutówka. W ciągu dnia pokonano 73 km. Następnego dnia dywizja wyszła na linię toru kolejowego Żytomierz- Berdyczów tocząc walkę z bolszewickim pociągiem pancernym.

Walki o Koziatyn

Spieszeni szwoleżerowie uderzyli na dworzec kolejowy. Jednocześnie 14, 6 i 1 pułk zdobywały dworzec towarowy i znajdujące się na nim pociągi. Rano 27 kwietnia 1920 kolejowy węzeł koziatyński został opanowany. Zagon na Koziatyn był, obok walk o Malin, Berdyczów i Żytomierz znaczącym wydarzeniem militarnym, które to doprowadziło do ogólnej porażki sił rosyjskich na Ukrainie. Droga na Kijów była otwarta. Za zdobycie miasta dywizja otrzymała pochwałę od Naczelnego Wodza, który specjalnie przybył do miasta by podziękować ułanom. Zdobyto wówczas: 27 dział, 176 karabinów maszynowych, samochód pancerny, 3 samoloty, 120 parowozów, 3000 wagonów z ładunkiem i 45 koni.

Kolejne boje

1 maja 1920 spod Koziatyna dywizja rozpoczęła marsz przez Różyn, Skwirę i Fursy-Szamrajówkę uderzając na Białą Cerkiew. Tu oddziały dywizji współdziałały z ułanami III Brygady Jazdy działającej z kierunku Chwastowa. Po przejściu przez Białą Cerkiew dywizja, mając w szpicy 9 pułk, maszerowała na Szkarówkę, Trock i Ostrów, zdobywając Rokitno. Podjazdy dotarły aż do Werbówki i Kahorlika. Dywizji wspólnie z III BJ szerokim frontem uderzyła na południe. V Brygada zajęła Kahorlik wychodząc nad Dniepr. Pod Szubówką pułki 1 i 16 w szarży biorą do niewoli ok. 1000 jeńców i zdobywają 9 dział. 10 maja 1920 podjazd 1 pułku wkracza do Kaniowa. Nieprzyjaciel wycofał się na Roś i Dniepr, gromadząc się w Czerkasach i Cwietkowie.

W działaniach odwrotowych

14 maja 1920 rozpoczęła się wielka ofensywa rosyjska na froncie północnym. W działaniach dywizji nastąpił przełom. Wobec spodziewanego uderzenia Budionnego, dywizja otrzymała rozkaz cofnięcia się i utworzenia ugrupowania do przeciwuderzenia. Nieprzyjaciel zaczyna przeważać. Szwadrony rozpoczynają działalność rozpoznawczą, szukając styczności z odzyskującym impet bojowy przeciwnikiem. Dywizja przechodzi do odwodu 2 Armii (3 Armia stoi jeszcze na Dnieprze i na przedmościu kijowskim). W tym też czasie odchodzi od dywizji III Brygada. Od 26 maja trwają walki odwrotowe. Dywizja opuszcza Rokitno nie dopuszczając do przerwania ugrupowań własnych. Meldunki lotnicze doniosły o ruchu 12-tysięcznej grupy kawalerii przeciwnika. 27 i 28 maja dywizja cofa się poza linię piechoty. 29 maja dochodzi do kawaleryjskich walk w okolicy Bereznej i Wołodarki. Dążąc do zamknięcia luki między Skwirą a Białą Cerkwią, dywizja stoczyła ponowną bitwę pod Rohoźną odbijając miejscowość i zdobywając ponownie Hajworono i Pietraszówkę. W bitwie tej, rozegranej przy dużym udziale artylerii, sztab gen. Karnickiego stał na wzgórzu 213. Na wzgórzu 206 widać było sztab dywizji nieprzyjacielskiej. Rosjan ścigano w kierunku na Rude Sioło i Pohreby, gdzie należało opanować przeprawę na Rosi. Meldunek lotnika doniósł jednak o przerwaniu polskiego frontu pod Bystrzykiem. Dywizja musiała przerwać natarcie i wycofać się pod Nowochwastów. Rosjanie natychmiast ruszyli do przeciwnatarcia atakując z Rubczanki i Rudego Sioła przeprawiającą się dywizję. Wywiązała się jedna z większych bitew kawaleryjskich tej wojny. W jej wyniku dywizja została odepchnięta przez sowieckie 4 i 14 dywizje ku północy, nie mogąc wypełnić zadania w Nowochwastowie.

Organizacja dywizji wiosną 1920

Dywizja w chwili wejścia do walki liczyła ok. 3 tys. szabel oraz posiadała 65 karabinów maszynowych i 16 dział.

Dowódcy dywizji

gen. ppor. Jan Romer
gen. ppor. Aleksander Karnicki (od V 1920)
gen. ppor. Jan Sawicki (od 10 VI 1920)

Bibliografia

Księga jazdy polskiej pod protektoratem marsz. Edwarda Śmigłego–Rydza, Warszawa 1936, Reprint, Bellona Warszawa 1993

@@ Linia 33: / Linia 33: @@
 }}
 [[Plik:Bitwa czerwone 1920.png|250px|right]]
-[[Plik:Bitwa_korzec_06_1920.png|250px|right]]
+[[Plik:Bitwa korzec 06 1920.png|250px|right]]
 '''Dywizja Jazdy''' (DJ) – [[związek taktyczny|wielka jednostka]] [[Kawaleria w II Rzeczypospolitej|jazdy]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]].
@@ Linia 45: / Linia 45: @@
 === Kolejne boje ===
-maja 1920 spod Koziatyna dywizja rozpoczęła marsz przez [[Różyn (obwód żytomierski)|Różyn]], [[Skwyra|Skwirę]] i Fursy-[[Szamrajówka|Szamrajówkę]] uderzając na [[Biała Cerkiew|Białą Cerkiew]]. Tu oddziały dywizji współdziałały z ułanami [[III Brygada Jazdy|III Brygady Jazdy]] działającej z kierunku [[Fastów|Chwastowa]]. Po przejściu przez Białą Cerkiew dywizja, mając w szpicy 9 pułk, maszerowała na [[Szkarówka|Szkarówkę]], Trock i Ostrów, zdobywając Rokitno. Podjazdy dotarły aż do Werbówki i Kahorlika. Dywizji wspólnie z III BJ szerokim frontem uderzyła na południe. V Brygada zajęła Kahorlik wychodząc nad Dniepr. Pod Szubówką pułki 1 i 16 w szarży biorą do niewoli ok. 1000 jeńców i zdobywają 9 dział. 10 maja 1920 podjazd 1 pułku wkracza do [[Kaniów (Ukraina)|Kaniowa]]. Nieprzyjaciel wycofał się na Roś i [[Dniepr]], gromadząc się w Czerkasach i Cwietkowie.
+maja 1920 spod Koziatyna dywizja rozpoczęła marsz przez [[Różyn (obwód żytomierski)|Różyn]], [[Skwyra|Skwirę]] i Fursy-[[Szamrajiwka|Szamrajówkę]] uderzając na [[Biała Cerkiew|Białą Cerkiew]]. Tu oddziały dywizji współdziałały z ułanami [[III Brygada Jazdy|III Brygady Jazdy]] działającej z kierunku [[Fastów|Chwastowa]]. Po przejściu przez Białą Cerkiew dywizja, mając w szpicy 9 pułk, maszerowała na [[Szkarówka|Szkarówkę]], Trock i Ostrów, zdobywając Rokitno. Podjazdy dotarły aż do Werbówki i Kahorlika. Dywizji wspólnie z III BJ szerokim frontem uderzyła na południe. V Brygada zajęła Kahorlik wychodząc nad Dniepr. Pod Szubówką pułki 1 i 16 w szarży biorą do niewoli ok. 1000 jeńców i zdobywają 9 dział. 10 maja 1920 podjazd 1 pułku wkracza do [[Kaniów (Ukraina)|Kaniowa]]. Nieprzyjaciel wycofał się na Roś i [[Dniepr]], gromadząc się w Czerkasach i Cwietkowie.
 === W działaniach odwrotowych ===
-maja 1920 rozpoczęła się wielka ofensywa rosyjska na froncie północnym. W działaniach dywizji nastąpił przełom. Wobec spodziewanego uderzenia Budionnego, dywizja otrzymała rozkaz [[wycofanie (wojsko)|cofnięcia się]] i utworzenia ugrupowania do przeciwuderzenia. Nieprzyjaciel zaczyna przeważać. Szwadrony rozpoczynają [[Rozpoznanie (wojsko)|działalność rozpoznawczą]], szukając styczności z odzyskującym impet bojowy [[przeciwnik]]iem. Dywizja przechodzi do odwodu 2 Armii ''(3 Armia stoi jeszcze na Dnieprze i na przedmościu kijowskim)''. W tym też czasie odchodzi od dywizji III Brygada. Od 26 maja trwają walki odwrotowe. Dywizja opuszcza [[Rokitno (osiedle typu miejskiego)|Rokitno]] nie dopuszczając do przerwania ugrupowań własnych. Meldunki lotnicze doniosły o ruchu 12-tysięcznej grupy kawalerii przeciwnika. 27 i 28 maja dywizja cofa się poza linię piechoty. 29 maja dochodzi do kawaleryjskich walk w okolicy Bereznej i [[Wołodarka|Wołodarki]]. Dążąc do zamknięcia luki między Skwirą a [[Biała Cerkiew|Białą Cerkwią]], dywizja stoczyła ponowną bitwę pod Rohoźną odbijając miejscowość i zdobywając ponownie [[Hajworono]] i Pietraszówkę. W bitwie tej, rozegranej przy dużym udziale artylerii, sztab gen. Karnickiego stał na wzgórzu 213. Na wzgórzu 206 widać było [[sztab]] dywizji nieprzyjacielskiej. Rosjan ścigano w kierunku na [[Rude Seło|Rude Sioło]] i [[Pohreby]], gdzie należało opanować przeprawę na Rosi. Meldunek lotnika doniósł jednak o przerwaniu polskiego frontu pod Bystrzykiem. Dywizja musiała przerwać natarcie i wycofać się pod Nowochwastów. Rosjanie natychmiast ruszyli do [[kontratak|przeciwnatarcia]] atakując z Rubczanki i [[Rude Sioło|Rudego Sioła]] przeprawiającą się dywizję. Wywiązała się jedna z większych bitew kawaleryjskich tej wojny. W jej wyniku dywizja została odepchnięta przez sowieckie 4 i 14 dywizje ku północy, nie mogąc wypełnić zadania w Nowochwastowie.
+maja 1920 rozpoczęła się wielka ofensywa rosyjska na froncie północnym. W działaniach dywizji nastąpił przełom. Wobec spodziewanego uderzenia Budionnego, dywizja otrzymała rozkaz [[wycofanie (wojsko)|cofnięcia się]] i utworzenia ugrupowania do przeciwuderzenia. Nieprzyjaciel zaczyna przeważać. Szwadrony rozpoczynają [[Rozpoznanie (wojsko)|działalność rozpoznawczą]], szukając styczności z odzyskującym impet bojowy [[przeciwnik]]iem. Dywizja przechodzi do odwodu 2 Armii ''(3 Armia stoi jeszcze na Dnieprze i na przedmościu kijowskim)''. W tym też czasie odchodzi od dywizji III Brygada. Od 26 maja trwają walki odwrotowe. Dywizja opuszcza [[Rokitno (osiedle typu miejskiego)|Rokitno]] nie dopuszczając do przerwania ugrupowań własnych. Meldunki lotnicze doniosły o ruchu 12-tysięcznej grupy kawalerii przeciwnika. 27 i 28 maja dywizja cofa się poza linię piechoty. 29 maja dochodzi do kawaleryjskich walk w okolicy Bereznej i [[Wołodarka|Wołodarki]]. Dążąc do zamknięcia luki między Skwirą a [[Biała Cerkiew|Białą Cerkwią]], dywizja stoczyła ponowną bitwę pod Rohoźną odbijając miejscowość i zdobywając ponownie [[Hajworono]] i Pietraszówkę. W bitwie tej, rozegranej przy dużym udziale artylerii, sztab gen. Karnickiego stał na wzgórzu 213. Na wzgórzu 206 widać było [[sztab]] dywizji nieprzyjacielskiej. Rosjan ścigano w kierunku na [[Rude Seło|Rude Sioło]] i [[Pohreby]], gdzie należało opanować przeprawę na Rosi. Meldunek lotnika doniósł jednak o przerwaniu polskiego frontu pod Bystrzykiem. Dywizja musiała przerwać natarcie i wycofać się pod Nowochwastów. Rosjanie natychmiast ruszyli do [[kontratak|przeciwnatarcia]] atakując z Rubczanki i [[Rude Seło|Rudego Sioła]] przeprawiającą się dywizję. Wywiązała się jedna z większych bitew kawaleryjskich tej wojny. W jej wyniku dywizja została odepchnięta przez sowieckie 4 i 14 dywizje ku północy, nie mogąc wypełnić zadania w Nowochwastowie.
 == Organizacja dywizji wiosną 1920 ==

Korpus, dywizje, GO Jazdy	KJ DJ 1 DJ 2 DJ DJ WLŚ GOJ
Brygady jazdy (wojenne)	1 BJ 2 BJ 3 BJ 4 BJ 5 BJ 6 BJ 7 BJ 8 BJ 9 BJ
Brygady jazdy	I BJ II BJ III BJ IV BJ V BJ VI BJ VII BJ VIII BJ IX BJ X BJ
Dywizje kawalerii	1 DK 2 DK 3 DK 4 DK
Samodzielne brygady kawalerii	2 SBK 3 SBK 5 SBK 6 SBK 8 SBK 9 SBK
Brygady kawalerii	I BK IV BK VII BK VIII BK X BK XI BK XII BK XIII BK XIV BK XV BK XVI BK XVII BK XVIII BK
Brygady kawalerii (1929–1937)	Brygady 2 DK BK „Brody” BK „Wilno” BK „Kraków” BK „Stanisławów” BK „Rzeszów” BK „Hrubieszów” BK „Baranowicze” BK „Białystok” BK „Poznań” BK „Równe” BK „Suwałki” BK „Toruń” 10 BK
Grupy Operacyjne Kawalerii 1939	GOKaw. nr 1 GOKaw. nr 2
Brygady kawalerii 1939	Mazowiecka BK Kresowa BK Wileńska BK Suwalska BK Krakowska BK Podolska BK Wielkopolska BK Pomorska BK Nowogródzka BK Wołyńska BK Podlaska BK
Jednostki improwizowane w 1939	DK „Zaza” Zbiorcza BK Rezerwowa BK Kombinowana BK BK „Edward” BK „Plis” Zgr. kaw. ppłk. K. Halickiego Grupa Kawalerii Spieszonej ppłk. E. Wani
Pułki ułanów (szwoleżerów)	1 pszw 2 pszw 3 pszw 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27
Pułki strzelców konnych (dragonów)	1 pd 2 pd 3 pd 4 pd 1 psk 2 psk 3 psk 4 psk 5 psk 6 psk 7 psk 8 psk 9 psk 10 psk
Dywizjony artylerii konnej	1 dak 2 dak 3 dak 4 dak 5 dak 6 dak 7 dak 9 dak 10 dak 11 dak 12 dak 13 dak (8)14 dak 15 bak
szwadrony pionierów	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
szwadrony łączności	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 10 BK WBPM
Inne	pułk jazdy tatarskiej 1 szwadron tatarski 1 p kaw. KOP
Kawaleria zmotoryzowana	24 p.uł 1 psk 10 psk dppanc 10 BK dr 10 BK dr WBPanc.-Mot.
Ośrodki zapasowe kawalerii	OZ Suw. i Podl. BK OZ Wkp. BK OZ Krak. BK OZ Maz. BK OZ Pom. BK OZ Woł. BK OZ Now. BK OZ Pod. BK OZ Wil. BK OZ Kres. BK
Improwizowane (rezerwowe) oddziały kawalerii (1939)	101 puł. 102 puł. 110 puł. 103 pszw. p kaw. osłonowej „Wołkowysk” Warszawski puł. p marszowy Kresowej BK p marszowy Podolskiej BK p zbiorczy Pomorskiej BK 1 psk (spieszony) dyw. kaw. KOP „Niewirków”

Rodowód	Polska Siła Zbrojna Armia Polska we Francji Armia Wielkopolska Legiony Polskie Samoobrona Litwy i Białorusi Wojsko Litwy Środkowej Wojsko Polskie na Wschodzie
Naczelne władze wojskowe	Naczelnik Państwa (1918-1922) Prezydent RP (1922-1939) Naczelne Dowództwo WP Ministerstwo Spraw Wojskowych Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych Sztab Generalny (Główny) Kwatera Główna Naczelnego Wodza
Rodzaje sił zbrojnych	Wojsko Marynarka Wojenna
Formacje	Wojska Wartownicze i Etapowe (1919-1921) Korpus Ochrony Pogranicza (1924-1939) Obrona Narodowa (1937-1939)
Bronie	Piechota Kawaleria Artyleria Bronie pancerne (1937-1939) Lotnictwo Saperzy Wojska Kolejowe (do 1928) Wojska Samochodowe (do 1937) Tabory Żandarmeria
Służby	duszpasterska geograficzna intendentury inżynieryjno-saperska kolejowa remontu sprawiedliwości zdrowia weterynarii uzbrojenia lotnictwa żeglugi śródlądowej łączności etapowa jeniecka poborowa
WP w 1939	OdeB pokojowe Plan mob. "W" Mobilizacja OdeB wojenne Kampania wrześniowa Plan Zachód Plan Wschód
Inne	Bunt Żeligowskiego Centrum Wyszkolenia Sanitarnego Centrum Wyszkolenia Saperów Centrum Wyszkolenia Łączności Centrum Wyszkolenia Żandarmerii Centrum Wyższych Studiów Wojskowych Fundusz Obrony Narodowej Główny Urząd Zaopatrywania Armii Instytut Wojskowo-Techniczny Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego Oficerska Szkoła Topografów Placówki dyplomatyczne Wojska Polskiego II RP Rada Wojenna Rada Wojskowa Wojna polsko-bolszewicka Wojskowa Komisja Ustawodawcza Wyższa Szkoła Wojenna