Zachodni Żelazny Szczyt
 Widok z podejścia na Przełęcz pod Osterwą | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
2359 m n.p.m. |
| Pierwsze wejście |
28 lipca 1905 |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°10′08,0″N 20°06′34,8″E/49,168889 20,109667
| |
Zachodni Żelazny Szczyt (słow. Západný Železný štít, niem. Westliche Eisernetorspitze, węg. Nyugati-Vaskapu-csúcs, 2359[1] m) – szczyt w głównej grani Tatr Wysokich w ich słowackiej części[2]. Znajduje się w niej pomiędzy Żłobistą Kopką oddzielony od niej Niżnią Żłobistą Przełączką a Śnieżnymi Kopami, od której oddziela go przełęcz Zachodnie Żelazne Wrota. Wierzchołek nie jest dostępny dla turystów, nie prowadzą na niego, podobnie jak na pobliskie obiekty, żadne znakowane szlaki turystyczne[3].
Zachodni Żelazny Szczyt to szczyt zwornikowy. Na południowy zachód w kierunku Doliny Złomisk odchodzi od niego krótka grań wznosząca się zarówno nad Zmarzłą Kotliną, jak i Dolinką Rumanową. Znajduje się w niej Przełęcz pod Kozią Strażnicą, a kulminacją jej jest Kozia Strażnica[4]. Na północ, do Kaczego Żlebu, ze szczytu opada krucha ściana o skośnej podstawie i deniwelacji dochodzącej do 200 m. Ku południowemu zachodowi do Żelaznej Kotliny opada ściana nie tylko dwukrotnie niższa, ale także mniej stroma[3].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa tego szczytu przeszła ewolucję, którą Władysław Cywiński opisuje jako „zdroworozsądkową” (im krótsza, tym lepsza):
- w 1912 r. Janusz Chmielowski – Północno-Zachodni Szczyt Żelaznych Wrót,
- w 1962 r. Witold Henryk Paryski w 10. tomie przewodnika Tatry Wysokie – Zachodni Szczyt Żelaznych Wrót,
- w 1973 r. W.H. Paryski w Wielkiej encyklopedii tatrzańskiej – Zachodni Szczyt Żelaznych Wrót,
- w 1995 r. W.H. Paryski w Wielkiej encyklopedii tatrzańskiej – Zachodni Żelazny Szczyt[3].
Pierwotnie nazwą „Żelazne” określano tylko przełęcz Wschodnie Żelazne Wrota, później „Żelaznymi” nazwano także przełęcz zachodnią i otaczające je skały. Nazwy te pochodzą od tego, że owe przełęcze wyglądają jak specjalnie wykonane otwory, jak gdyby wrota czy bramy, a otaczające je ciemne skały przypominają żelazo. Takie „żelazne” nazwy występują nie tylko w Tatrach, ale także poza nimi w różnych krajach. Powstały niezależnie od siebie i oznaczają otoczone skałami górskie przełęcze lub przełomy rzek[2].
Taternictwo[edytuj | edytuj kod]
Szczyt nie jest dostępny dla turystów, nie prowadzą na niego, podobnie jak na pobliskie obiekty, żadne znakowane szlaki turystyczne[3].
- Pierwsze wejścia turystyczne
- Jakub Bachleda i Klemens Bachleda, 28 lipca 1905 r. – letnie,
- Endre Maurer i D. Wondracsek, 24 marca 1912 r. – zimowe[4]
- Z Niżniej Żłobistej Przełączki, północno-zachodnią granią; I w skali tatrzańskiej, czas przejścia 10 min
- Północną ścianą; IV, bardzo duża kruszyzna, 2 godz. 30 min
- Z Zachodnich Żelaznych Wrót południowo-wschodnią granią; I, 30 min
- Południowo-wschodnią ścianą z Żelaznej Kotliny; III, 45 min[3].
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania [online].
- ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b c d e Władysław Cywiński, Tatry. Przewodnik szczegółowy. Rumanowy. Żłobisty, t. 17, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2012, ISBN 978-83-7104-042-9.
- ↑ a b Witold Henryk Paryski, Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Rumanowa Przełęcz – Wschodnie Żelazne Wrota, t. 9, Warszawa: Sport i Turystyka, 1962.