2 Pułk Artylerii Polowej (Armia Polska we Włoszech)
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1919 |
| Rozformowanie |
1919 |
| Tradycje | |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
Jan Chlebek |
| Organizacja | |
| Rodzaj wojsk | |
2 Pułk Artylerii Polowej – oddział artylerii sformowany we Włoszech w 1918 roku, w ramach Armii Polskiej we Francji, z jeńców armii austro-węgierskiej narodowości polskiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
- 2 pułk artylerii polowej we Włoszech
W październiku 1918 rząd włoski wyraził zgodę na rekrutację do jednostek polskich, formowanych z jeńców armii austro-węgierskiej, będących integralną częścią armii gen. Józefa Hallera. 15 lutego 1919 w obozie La Mandria di Chivasso rozpoczęto formowanie 2 pułku artylerii polowej[1]. Dowódcą został kpt. Jan Chlebek, a adiutantem por. Józef Wartanowicz. Do pomocy przy organizowaniu jednostki dowódca obozu kpt. Golachowski, rozkazem nr 67 z 25 lutego, przydzielił do pułku pięciu oficerów. Oprócz dowódcy i adiutanta byli to porucznicy: dr Wojciech Pietras i Wiktor Rokita oraz podporucznicy: Stefan Gostomski i Józef Bernhaut[2].
Baterie liczyły po około 1-2 oficerów i 175 kanonierów. Do 10 marca sformowano 12 baterii, z których 9. i 11. składały się z żołnierzy starszych roczników, a 12. stanowić miała pododdział sztabowy[3]. Pułk nie dysponował uzbrojeniem, a żołnierze ćwiczyli musztrę, gimnastykę i służbę łączności. Naukę prowadzono według przetłumaczonych regulaminów francuskich[4][5].
- Jako 7 pułk artylerii polowej we Francji
W dniach 27 i 28 maja 1919[a] poszczególne baterie koleją zostały przewiezione do Francji. Tak późne przegrupowanie pułku spowodował wybuch epidemii tyfusu w obozie L. M. di Chivasso[7]. Major Golachowski w przemówieniu wygłoszonym do odjeżdżających w maju żołnierzy mówił: Pobyt Wasz w obozie La Mandrii przedłużył się nie wskutek wypadków politycznych, jak to złe języki opowiadały, i nie wskutek interesów prywatnych, ale wobec faktycznego stanu choroby zakaźnej – tyfusu plamistego[8]. Przed wyjazdem żołnierze zostali zaopatrzeni w koc, łyżkę, menażkę, kubek, a pozostałe przedmioty musieli zwrócić kwatermistrzostwu obozu. Suchy prowiant naliczono na dwa dni podróży, a na dworcach kolejowych w Modanie i Chambery żołnierze mieli otrzymywać ciepłe posiłki. Komendantem pierwszego transportu został por. Ungeheuer, a wyjeżdżały baterie: 6., 7., 8., 9., 10. i 11. Transport wyruszył 27 maja 1919[8]. 28 maja odjechał drugi transport pod dowództwem kpt. Jana Chlebka. Dowódcy pułku towarzyszyli porucznicy: Józef Wartanowicz, Wiktor Rokita i dr Wojciech Pietras, podporucznicy: Józef Bernhaut, Stefan Gostomski, Wojciech Rokita, Oskar Menlces, Wincenty Jabłoński i Antoni Szembelowski oraz adiutant oficerski dr Antoni Pilch. W zestawieniu pododdziałów nie wymieniono 12 baterii. Należy sądzić, że rozwiązano ją a żołnierzami uzupełniono pozostałe baterie[8].
We Francji pułk został zakwaterowany w okolicach miasta Lure[9]. Tu, od demobilizującego się francuskiego 275 pułku artylerii polowej, otrzymał sprzęt artyleryjski, łączności, optyczny oraz konie[10]. Sformowano 3 dywizjony, w każdym po 3 baterie, a każda bateria po 2 dwudziałonowe plutony. Zasadnicze uzbrojenie stanowiło 36 armat 75 mm wz. 1897[11]. Ponadto w skład pułku wchodziły 4 zapasowe jaszcze amunicyjne, 2 wozy czterokonne, także przeznaczone na amunicję, specjalny jaszcz czterokonny przeznaczony na sprzęt telefoniczny oraz kuchnia i kuźnia. Stan liczebny baterii wynosił po 145 szeregowych i 135 koni[10][12]. Po reorganizacji pułk otrzymał nazwę 7 pułku artylerii polowej i został przydzielony do 7 Dywizji Strzelców Polskich[11]. Dowódcą pułku został ppłk Charles Martin. Także na dowódców baterii i dywizjonów wyznaczono oficerów francuskich. Dowódcą I dywizjonu został mjr Fousagrive, II dywizjonu – mjr Legrand, a III – mjr Wolford[13].
- Kolejne reorganizacje
W czerwcu 1919 7 pułk artylerii polowej przybył do Polski. W ramach reorganizacji wojska, z dniem 1 lipca 1919, pułk przemianowany został na 113 Kresowy pułk artylerii polowej[6], a 7 marca 1920 na 18 Kresowy pułk artylerii polowej[14][15]. 31 grudnia 1931 roku na podstawie rozkazu B. Og. Org. 1120 – 18 Org. ministra spraw wojskowych marszałka Polski Józefa Piłsudskiego 18 pap otrzymał ostateczną nazwę i został przemianowany na 18 pułk artylerii lekkiej[16].
Żołnierze pułku[edytuj | edytuj kod]
| Dowódcy pułku | |||
|---|---|---|---|
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
| kpt. | Jan Chlebek[b] | 25 II 1919[2] – | |
| ppłk | Charles Martin | VI 1919[13] – | |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Według Badowskiego eszelony z pułkiem odchodziły 24 i 26 maja 1919[3], a według Żuralskiego 25 i 26 maja[6].
- ↑ W innych opracowaniach kpt. Jan Chlebek przedstawiony jako dowódca pułku piechoty im. Zawiszy Czarnego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Badowski 1930 ↓, s. 3.
- ↑ a b Leszczyński 2006 ↓, s. 17.
- ↑ a b Badowski 1930 ↓, s. 5.
- ↑ Żuralski 1994 ↓, s. 3.
- ↑ Galster 1975 ↓, s. 48.
- ↑ a b Żuralski 1994 ↓, s. 4.
- ↑ Leszczyński 2006 ↓, s. 22.
- ↑ a b c Leszczyński 2006 ↓, s. 23.
- ↑ Zakrzewski 2016 ↓, s. 70.
- ↑ a b Badowski 1930 ↓, s. 6.
- ↑ a b Leszczyński 2006 ↓, s. 24.
- ↑ Zakrzewski 2016 ↓, s. 71.
- ↑ a b Leszczyński 2006 ↓, s. 25.
- ↑ Badowski 1930 ↓, s. 13.
- ↑ Dobroński i Filipow 1996 ↓, s. 14.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 36 z 31 grudnia 1931 roku, poz. 473.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zbigniew Badowski: Zarys historii wojennej 18-go pułku artylerii polowej. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Karol Lucjan Galster: Księga Pamiątkowa Artylerii Polskiej 1914 - 1939. Londyn: 1975.
- Grzegorz Leszczyński: 18 pułk artylerii lekkiej. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2006. ISBN 83-88773-20-8.
- Bartosz Zakrzewski: 18 Dywizja Piechoty WP w wojnie polsko-sowieckiej. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2016. ISBN 978-83-7543-415-6.
- Jan Żuralski: 18 Pułk Artylerii Lekkiej. T. 44. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1994, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. ISBN 83-85621-40-7.