8 Pułk Artylerii Ciężkiej (1920)
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1919 |
| Rozformowanie |
1920 |
| Tradycje | |
| Kontynuacja | |
| Działania zbrojne | |
| wojna polsko-bolszewicka | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
8 Pułk Artylerii Ciężkiej (8 pac) – oddział artylerii ciężkiej Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
Wiosną 1919 przystąpiono do formowania brygad artylerii dla dywizji piechoty. Brygada składała się z dowództwa, pułku artylerii polowej i pułku artylerii ciężkiej (dywizjon trzybateryjny). Drugi dywizjon pułku artylerii ciężkiej przeznaczony był do rezerwy artylerii Naczelnego Dowództwa[1].
Dowódcą 8 pułku artylerii ciężkiej został ppłk Leszek Roguski[2]. Latem 1920 jego bateria zapasowa stacjonowała w Ostrołęce[a].
Opracowany w październiku plan rozbudowy artylerii do końca 1919 przewidywał, że z dniem 31 grudnia zakończona zostanie organizacja baterii i dowództw formowanych w kraju przez baterie zapasowe pułków artylerii[4].
Powstanie i działania I dywizjonu[edytuj | edytuj kod]
Zawiązkiem I dywizjonu 8 pułku artylerii ciężkiej stał się dywizjon artylerii fortecznej sformowany w listopadzie 1918 w twierdzy Modlin. Dywizjon liczył 3 baterie, wyposażone w działa rosyjskie i niemieckie. Dowództwo nad nim objął kpt. Bohdan Bujwid. W kwietniu 1919 oddział został przezbrojony w sprzęt francuski i stał się oficjalnie I/8 pac. W lipcu dywizjon przeniesiono do Zambrowa, gdzie przemianowany został na 8 dywizjon artylerii ciężkiej. 9 września dywizjon wyjechał z Łomży na front litewsko-białoruski do dyspozycji dowódcy 8 Dywizji Piechoty[5].
Jako pierwsza do walki weszła 1 bateria kpt. Mieczysława Karaszewicza. 18 września wspierała ogniem natarcie XVI Brygady Piechoty na Uszacz. W dalszych walkach strzelała pod Kamieniem i Leplem, nad Autą oraz pod Homlem. 2 bateria kpt. Żaboklickiego weszła do walki 3 października nad Dzisną w rejonie Petrykowa. Jej działa uszkodziły most na Zorzance, co utrudniło Sowietom przerzucenie odwodów pod Połock. 3 bateria por. Antoniego Millera działała początkowo nad Dźwiną, a następnie uczestniczyła w opanowaniu Połocka[5]. W maju 1920 dywizjon odpierał ofensywę sowiecką i walczył pod Uszaczem, w okolicach Horowyja i Homla. Od 2 czerwca 2. i 3 bateria uczestniczyła w kontrofensywie polskiej walcząc pod Wasinkami, Słobódką, Jelnią, Uliną i nad Dryssą[5].
4 lipca rozpoczęła się wielka ofensywa Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego. Dywizjon przeszedł do działań opóźniających. Cofał się przez Święciany, Komaje, Białowodę, Łyntupy. 13 lipca, podczas walk pod Myślinami, 2 bateria straciła 2 haubice kal. 155 mm i połowę obsługi. Cofając się nadal, dywizjon dotarł do Narwi. Od 13 do 17 sierpnia odpierał ataki na Warszawę, walcząc między innymi pod Okuniewem[6].
Po bitwie warszawskiej dywizjon przeszedł do odwodu. Dopiero 8 września załadowany został w Warszawie do eszelonów i przewieziony do Stanisławowa. Na Podolu wspierał działania 8 Dywizji Piechoty w walkach o Halicz, linię Gniłej Lipy, Podhajce, Tarnopol, Zasław, Szepetówkę, Połonne, linię Słuczy i Czantorię, gdzie zakończył działania wojenne[6].
W 1921 zreorganizowano polską artylerię. Powstawały między innymi nowe pułki artylerii ciężkiej. Na mocy decyzji Naczelnego Dowództwa WP z 7 września 1921 rozpoczęto formowanie „pokojowego” 1 pułku artylerii ciężkiej. W jego skład weszły: „wojenny” 8 dac oraz utworzony 15 grudnia 1920 z „wojennego” 18 pułku artylerii ciężkiej – 18 dac[7][8].
II dywizjon[edytuj | edytuj kod]
W czerwcu 1919, w rejonie Ostrołęki i Różana zaczęto formować baterie pozycyjne. We wrześniu rozwiązano je, a na ich bazie utworzono między innymi 4 baterię 8 pułku artylerii ciężkiej. W marcu 1920 przemianowano ją na 3 baterię 16 pułku artylerii ciężkiej. Bateria uzbrojona była w cztery 155 mm haubice. Dowodził nią por. Gruca[9].
Żołnierze pułku/dywizjonu[edytuj | edytuj kod]
| Obsada personalna pułku w 1920[10] | |
|---|---|
| Stanowisko | Stopień, imię i nazwisko |
| Dowódca pułku | ppłk Leszek Roguski |
| Dowódca I dywizjonu | kpt. Bohdan Bujwid |
| Adiutant | por. Czesław Reszczyński |
| Oficer kasowy? | por. Mikołaj Bezwuhły |
| Lekarz | kpt. lek. Leon Latocha |
| Lekarz wet. | por. lek. wet. Adolf Derwojed |
| Oficer dowództwa | por. Abraham Goldstein |
| Oficer dowództwa | por. Jerzy Odraszewski |
| Oficer dowództwa | por. Władysław Siedlarzowski |
| Oficer dowództwa | por. Władysław Wojciechowski |
| Dowódca 1 baterii | kpt Mieczysław Karaszewicz |
| Oficer baterii | por. Józef Mierzyński |
| Oficer baterii | ppor. Wojciech Pluta |
| Dowódca 2 baterii | kpt. Antoni Miller |
| Oficer baterii | por. Franciszek Rostkowski |
| Oficer baterii | por. Aleksander Spurtacz |
| Oficer baterii | ppor. Adam Melbechowski |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 19.
- ↑ Tuliński 2020 ↓, s. 887.
- ↑ Odziemkowski 2010 ↓, s. 362.
- ↑ Odziemkowski 2010 ↓, s. 368.
- ↑ a b c Zarzycki 1997 ↓, s. 3.
- ↑ a b Zarzycki 1997 ↓, s. 4.
- ↑ Zarzycki 1997 ↓, s. 6.
- ↑ Spis byłych oddziałów WP 1935 ↓, s. 69.
- ↑ Baran 1930 ↓, s. 7.
- ↑ Tuliński 2020 ↓, s. 888.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Józef Baran: Zarys historii wojennej 8-go pułku artylerii ciężkiej. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Wiktor Brummer, Wacław Zawadzki. Spis byłych oddziałów Wojska Polskiego. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2 (183), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Janusz Odziemkowski: Piechota polska w wojnie z Rosją bolszewicką 1919-1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adam”, 2010. ISBN 978-83-7072-650-8.
- Arkadiusz Tuliński: 6 Armia Wojska Polskiego w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r. T. 1 i 2. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020. ISBN 978-83-8229-062-2.
- Piotr Zarzycki: 1 Pułk Artylerii Ciężkiej. Pruszków: Wydawnictwo „Ajaks”, 1997, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. Zeszyt nr 55. ISBN 978-83-87103-27-9.