Iława

Iława widok z kosmosu. Z lewej strony widoczna wyspa Wielka Żuława o powierzchni 84 ha jest jedną z największych wysp śródlądowych Europy

Mapa przedstawiająca rozmieszczenie terenów zielonych w Iławie

Ponad stuletni dąb przy kościele pw. Przemienienia Pańskiego

Iława (niem. Deutsch Eylau^ⓘDeutsch Eylau, prus. Īlawa) – miasto w województwie warmińsko-mazurskim, siedziba powiatu iławskiego. Miasto jest położone nad południowym krańcem jeziora Jeziorak (Pojezierze Iławskie) oraz nad rzeką Iławką. Iława jest również ośrodkiem wypoczynkowym, paraolimpijskim i turystycznym. Znajduje się na terenie Zielonych Płuc Polski.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Warunki naturalne

Wedle danych z 1 stycznia 2009 r. powierzchnia miasta wynosi 21,88 km², lokując miasto na trzeciej pozycji w woj. warmińsko-mazurskim oraz piątym co do liczby mieszkańców. Iława i okolice leżą na pofałdowanych terenach morenowych i sandrowych, wyróżniających się urozmaiconymi formami rzeźby. W obrębie miasta, na jeziorze Jeziorak (najdłuższe jezioro w Polsce oraz szóste co do wielkości) znajduje się wyspa Wielka Żuława z reliktami staropruskiego grodu. W okolicach miasta, na terenach sandrowych, znajdują się jeziora, głównie rynnowe, otoczone znacznymi kompleksami leśnymi. W samej Iławie oprócz wspomnianego Jezioraka jest jeszcze kilkanaście mniejszych jezior (m.in. Mały Jeziorak, Iławskie, Dół). Jeziora i rzeki Pojezierza Iławskiego tworzą wraz z Kanałem Elbląskim szeroki system żeglugi śródlądowej, łączącej okoliczne zbiorniki wodne. Kanał ten umożliwia dopłynięcie z Iławy aż do Morza Bałtyckiego.

Przyroda

W okolicy Iławy znajdują się m.in.:

• Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego, posiadający status „Zielonych Płuc Polski”
  • rezerwat przyrody Czerwica
  • rezerwat przyrody Jezioro Gaudy
  • rezerwat przyrody Jezioro Jasne (przejrzystość wody do 15 m)
• rezerwat przyrody Jezioro Karaś, rezerwat przyrody chroniony konwencją ramsarską
• rezerwat przyrody Jezioro Iłgi
• Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich
  • Rezerwat przyrody Jezioro Francuskie
  • Dylewo
  • rezerwat przyrody Rzeka Drwęca

W Iławie działa Ośrodek Edukacji Ekologicznej.

Historia

Widokówka z 1905 roku. "Pozdrowienia z Iławy!" – panorama miasta z widokiem na Kościół, jezioro Jeziorak, Dworzec Iława Miasto, Koszary, Przystań

Pierwszym umocnionym miejscem w okolicy dzisiejszej Iławy był słowiańskie grody nad Jeziorem Silno koło wsi Kamionka. W maju 1920 w Iławie przebywał Stefan Żeromski, który uczestniczył w wiecach, przekonując mieszkańców Warmii oraz Powiśla do głosowania w plebiscycie za przyłączenia tych ziem do Polski. Aby upamiętnić pobyt pisarza, wybudowano pomnik na jego cześć.

Jeszcze przed II wojną światową na obszarze miasta natrafiono na tzw. „grób księżniczki”. Wiek znaleziska datowany jest na I–IV wiek, kiedy obszary te były eksplorowane przez rzymskich kupców i podróżników. Znaleziono w nim liczne ozdoby oraz zdobioną wazę typu sigillata terra, importowaną z Galii, która była wówczas jedną z rzymskich prowincji.

W latach 80. XX w. w iławskim zakładzie karnym byli internowani m.in.: Antoni Macierewicz, Bronisław Geremek, Ryszard Kalinowski, Jan Samsonowicz, Tadeusz Syryjczyk, Tadeusz Witkowski.

Toponimia

Plan Iławy z 1810 roku

Najstarsza forma nazwy Iławy to łacińskie Ylavia. Ta właśnie forma pojawiła się na dokumencie lokacyjnym z 1317 roku. W późniejszych dokumentach z 1333 oraz 1334 r. widnieje Ylav, natomiast w dokumencie z 1338 r. odmiana Ylau. W XV w. pojawiła się forma Ylow oraz Ylow Thethonicalis. W latach 1430 i 1438 dokumenty, które wystawił komtur dzierzgoński mówiły o Deutschen Ylaw. W latach 1443, 1457 oraz 1458 miasto nazwano Ylaw, a w 1456 r. przyjęła się forma Ilau, następnie w 1459 r. zmieniono ją na Eylaw. W 1457 r. używa się nazwy Deutze Eylau, a w 1468 r. jej innej formy Dwetsch Eylau. Między XVI a XVII w. występują nazwy Teutschen Eylau, Deutscheneylau oraz Theuto Ilavia. W XVIII w. przyjęto obowiązującą aż do 1933 r. formę Deutsch Eylau. 1 stycznia 1934 r. zmieniono nazwę na Stadt Deutsch Eylau (Stadt – pol. miasto), a od 1945 r. polska nazwa miasta to Iława.

Architektura

Mapa okolic Małego Jezioraka, u góry widoczne Stare Miasto, a na dole Gajerek

Kościół Przemienienia Pańskiego

Zabytkowy młyn wodny na rzece Iławce

Podział administracyjny Iławy

Zabytki

Podczas ostatniej wojny (a raczej tuż po niej, po wkroczeniu Rosjan) została zniszczona większa część zabudowy ówczesnej Iławy.

Lista zabytków wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych:

• układ urbanistyczny, nr rej.: 516 (I/8) z 30.12.1957,
• Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP z 1933 r. przebudowany po 1945, nr rej.: A-4475 z 28.06.2007,
• Kościół Przemienienia Pańskiego, z 1 poł. XIV w., nr rej.: 134 z 16.09.1949,
• pozostałości murów obronnych z 1 poł. XV w., nr rej.: 590 z 7.03.1961,
• ratusz z końca XIX w., nr rej.: 1534 z 9.11.1994,
• budynek administracyjny d. rzeźni, ul. Dąbrowskiego 11, z 1905 r., nr rej.: A-4500 z 22.02.2008,
• budynek dworca kolejowego z 1905 r., nr rej.: A-2282 z 16.08.2006,
• zespół peronów z wiatami i tunelami, nr rej.: A-4578 z 31.08.2011,
• stajnia-wozownia, ul. Jana III Sobieskiego, z końca XIX w., nr rej.: 4281 z 11.10.1993,
• dawny budynek produkcyjny gazowni (obecnie Cerkiew św. Jana Teologa), ul. Jagiellończyka, z 1899 r., przebudowany w 1910 r., nr rej.: 4299 z 2.11.1993,
• plebania, ul. Kościelna 1, z lat 1902–1903, nr rej.: A-4497,
• budynek szkoły (obecnie Gimnazjum nr 1), ul. Kościuszki 2, z 1899 r., nr rej.: 1538 z 18.03.1987,
• dom, ul. Kościuszki 6, z 1910 r., nr rej.: 1540 z 18.03.1987,
• kamienica, ul. Kościuszki 14, z przełomu XIX/XX w., nr rej.: A-4358 z 17.11.2006,
• dom, ul. Kościuszki 15, z 3 ćw. XIX w., nr rej.: 1543 z 18.03.1987,
• kamienica z oficyną, ul. Kościuszki 27, z pocz. XX w., nr rej.: A-4356 z 17.11.2006,
• kamienica, ul. Niepodległości 4, z ok. 1900 r., nr rej.: A-4502 z 22.02.2008,
• kamienica, ul. Niepodległości 4 (4 b ?), z 4 ćw. XIX w., nr rej.: 1547 z 18.03.1987,
• hala miejska (obecnie Kino Pasja), ul. Niepodległości 13b, z końca XIX w., przebudowany w 1920 r., nr rej.: A-1989 z 30.12.2002,
• willa, ul. Ostródzka 2, z końca XIX w., nr rej.: A-4501 z 22.02.2008,
• willa, ul. Sienkiewicza 10, z 4 ćw. XIX w., nr rej.: 1548 z 18.03.1987,
• budynek administracyjny Stacji Uzdatniania Wody, ul. Wodna 2, z 1903 r., nr rej.: A-4498 z 4.2.2008
• budynek dawnego magazynu Urzędu Prowiantowego, ul. Wyszyńskiego 31, wybudowany po 1880 r., nr rej.: A-4581 z 418.10.2011,
• wodociągowa wieża ciśnień, ul. 1 Maja, nr rej.: 1539 z 18.03.1987,
• wodociągowa wieża ciśnień, przed dworcem PKP, nr rej.: 1618 z 28.12.1998,
• wodociągowa wieża ciśnień, na terenie ZNTK, nr rej.: 1619 z 28.12.1998,
• dawny młyn wodny z budynkiem gospodarczo-mieszkalnym, ul. Kościuszki 24, z 1912 r., nr rej.: A-4596 z 17.07.2012,
• młyn, (obecnie budynek usługowo-magazynowy), ul. Sobieskiego 12, z końca XIX w., nr rej.: A-4499 z 18.02.2008.

Obiekty historyczne

Neoklasycystyczno-secesyjny pałacyk w Iławie

• fosa miejska
• młyn wodny (ul. Tadeusza Kościuszki)
• dworzec Iława Miasto z 1876 roku, przebudowany
• wille i kamienice eklektyczne, secesyjne
  • ul. Tadeusza Kościuszki
  • ul. Niepodległości
  • ul. Henryka Sienkiewicza
  • ul. Królowej Jadwigi
• willa Waldrausch (ul. Henryka Sienkiewicza 28) zbudowana w 1898 roku; obecnie siedziba Państwowego Gospodarstwa Rybackiego
• Neogotyckie budynki Iławskich Wodociągów
• wieża ciśnień z 1871 r.
• młyn elektryczny (ul. Jana III Sobieskiego) z XIX w.
• relikty staropruskiego grodu z ok. X–XIII w. na wyspie Wielka Żuława
• pałacyk neoklasycystyczno-secesyjny (ul. Tadeusza Kościuszki 27)
• Jaz piętrzący
• 4 barokowe rzeźby: Jowisz, Junona, Meduza i Herkules z 1. połowy XVIII wieku, przywiezione z pałacu w Kamieńcu w 1976 roku, ul. Niepodległości
• brama prabucka

Gospodarka

Galeria Jeziorak

W Iławie rozwija się przemysł spożywczy (reprezentowany przez zakład przemysłu ziemniaczanego, zakład drobiarski), drzewny, meblarski, chemiczny (reprezentowany przez zakład perfumeryjny), materiałów budowlanych oraz firmy budowlane. Dużą rolę w gospodarce miasta odgrywa obsługa ruchu turystycznego. O rozwój lokalnej przedsiębiorczości dbają Iławska Izba Gospodarcza oraz Fundacja Rozwoju Warmii i Mazur.

Bezrobocie

Bezrobocie w mieście według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Iławie:

Opis	Ogółem	W tym kobiet	z prawem do zasiłku	W tym kobiet
jednostka	osób	osób	osób	osób
maj 2006 r.	2 522	1511	692	297
lipiec 2006 r.	2 320	1465	578	283
sierpień 2006 r.	2 346	1493	422	272
wrzesień 2006 r.	2 181	1393	469	242
październik 2006 r.	2 107	1377	452	234
luty 2007 r.	2 126	1299	500	238

Demografia

Widok na osiedle Kopernika w Iławie od północy

Dane z 30 czerwca 2009:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	32 349	100	16 975	52,2	15 516	47,8
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	1485		775,8		709,1

Według danych z 30 czerwca 2008 miasto miało 33 775 mieszkańców.

Turystyka i sport

Memoriał Huberta Wagnera 18 sierpnia 2005 r. w hali sportowo-widowiskowej

Iława jest dużym ośrodkiem sportów wodnych. W mieście działa wiele przystani jachtowych i wypożyczalni sprzętu wodnego. Mieszkańcy mogą korzystać również z wypożyczalni rowerów i znajdujących się w okolicy miasta ośrodków jeździeckich. Obiektami sportowymi w Iławie są m.in. kompleksowo wyposażony Stadion Miejski (odbył się tutaj m.in. pierwszy na Warmii i Mazurach mecz piłki nożnej reprezentacji Polski: Polska – Łotwa), nowoczesna hala sportowo-widowiskowa (odbyło się tu wiele meczów reprezentacji Polski w różnych dyscyplinach: tenisie stołowym kobiet i mężczyzn, siatkówce, piłce ręcznej i innych imprez sportowych rangi międzynarodowej lub ogólnopolskiej), korty tenisowe położone w lasku przy stadionie miejskim. W Iławie prężnie działa Iławskie Centrum Sportu Turystyki i Rekreacji, które wspiera działalność różnych sekcji sportowych. Klub Sportowy „Jeziorak” – sekcje: piłka nożna (obecnie 2 liga), piłka ręczna, lekkoatletyka, karate, kick-boxing, taekwondo. Inne kluby w Iławie to m.in: MKS „Zryw-Volley” (siatkówka), ITW „Wir” (wioślarstwo), TTZ (tenis ziemny), ITR (tenis stołowy), MOS „Gul” (żeglarstwo, windsurfing), UKS „Gracja” (taniec towarzyski), LOK (strzelectwo pneumatyczne, modelarstwo), SKKK (karate kyokushin).

Szlaki turystyczne

Szlaki turystyczne przechodzące przez miasto:

Piesze

Nazwa	Długość	Trasa
Żółty	12,1 km	Dworzec PKP Iława Główna, Jezioro Łęckie, Jezioro Czerwone, Katarzynki – leśniczówka, Ostrów, Jezioro Radomno, wieś Radomno
Żółty w kierunku północno-wschodnim	28,3 km	Dworzec PKP Iława Główna, Szałkowo, Tynwałd, Frednowy, Wiewiórka, Samborowo
Zielony („Napoleoński”)	12 km 41,3 km	1. Dworzec PKP Iława Główna, Jezioro Silm, Kamionka, zamek w Szymbarku 2. Szymbark, Piotrkowo, Jezioro Czerwica, Kamieniec
Niebieski	26 km	Dworzec PKP Iława Główna, Sarnówek, zatoka Widłągi, Rożek, Siemiany
Historyczno-przyrodniczy	35 km	Iława, Jezioro Silm, Kamionka, Szymbark, Stawki, Gardzień, Piotrkowo, Januszewo, Jezioro Merynos, Olbrachtowo, Kamieniec

Kajakowe

• Szlak kajakowy im.Jana Pawła II

Nad Jeziorakiem i w Iławie dwa razy gościł Papież Jan Paweł II – w 1959 r. jako biskup krakowski i w 1973 r. jako kardynał. W 1999 r. dla uczczenia jego pobytu otwarto kajakowy szlak wodny. Jego trasa wiedzie z Ostródy przez Miłomłyn, Siemiany, Gizerek do Iławy.

Nazwa	Długość	Trasa
Szlak kajakowy Iława-Stare Jabłonki	73,3 km	Rzeką Iławką (18 km), Drwęcą przez Jezioro Drwęckie do Ostródy (38 km), przez: Jezioro Pauzeńskie, jezioro Szeląg Wielki, jezioro Szeląg Mały do Starych Jabłonek (17,3 km)
Szlak kajakowy Stare Jabłonki – Miłomłyn – Iława	63,4 km	Stare Jabłonki, jezioro Szeląg Mały, jezioro Szeląg Wielki, Jezioro Pauzeńskie, Ostróda (17,3 km), Jezioro Drwęckie, kanałem Ostródzko-Elbląskim do Miłomłyna (13,9 km), Kanałem Iławskim do jeziora Jeziorak, Chmielówka, Makowo, Szałkowo, Iława (32,2 km) lub odgałęzieniem w kierunku Zalewa (17,7 km)
Szlak kajakowy Iława-Iława	136,7 km	Rzeka Iławka, Drwęca, przez: Jezioro Drwęckie, Ostródę, jezioro Szeląg Duży, jezioro Szeląg Mały do Starych Jabłonek, Kanałem Elbląskim do Miłomłyna, Kanałem Iławskim, jezioro Dauby do jeziora Jeziorak i do Iławy
Szlak kajakowy "Pętla Toruńska"	483	z Iławy Iławką do Drwęcy (18 km), Drwęcą do Torunia (158 km), przez Bratian, Nowe Miasto Lubawskie, Kurzętnik, Brodnicę, Golub Dobrzyń, Lubicz, Toruń, Wisłą do Elbląga przez Chełmno, Świecie, Grudziądz, Gniew, Białą Górę (155 km), Nogatem przez Malbork (51 km), Kanałem Jagiellońskim do Elbląga (6 km) i przez pochylnie Kanałem Elbląskim do Jezioraka i Iławy (95 km)

Panorama na Jeziorak w Iławie

Kultura

Życie kulturalne

Kino-Teatr Pasja

Jezioro Jeziorak i zabytkowy młyn elektryczny

Świętem Miasta jest 11 czerwca, upamiętniający lokację Iławy w 1305 roku.

Większości imprez kulturalnych w mieście patronuje Iławskie Centrum Kultury. Imprezy, festyny i zabawy sportowo-rekreacyjne o znaczeniu ponadlokalnym sprawiają, że każdego lata odwiedzają to miasto turyści. Iława organizuje międzynarodowy festiwal jazzu tradycyjnego Złota Tarka, odbywający się w połowie sierpnia w miejskim amfiteatrze nad Małym Jeziorakiem. Tradycją staje się również festiwal muzyki szantowej Jeziorak Shanties Meeting oraz organizowany przez Młodzieżową Radę Miasta Iława ogólnopolski festiwal młodzieżowych grup rockowych Fama Rock Festival. W ramach Centrum działa wiele kół zainteresowań, między innymi plastyczne, rzeźbiarskie, taneczne, teatralne, szachowe oraz numizmatyczne. Podobny profil działalności ma Spółdzielczy Dom Kultury „Polanka”. Ponadto w Iławie funkcjonuje Młodzieżowa Orkiestra Dęta, katolicki zespół Credo oraz chór Camerata. Mieszkańcy mogą korzystać z Kino-Teatru „Pasja”, 2 miejskich bibliotek publicznych i 2 galerii sztuki.

Media lokalne

Prasa lokalna:

• Kurier Iławski
• Gazeta Iławska, dodatek tygodniowy do Gazety Olsztyńskiej
• Życie Regionu

Prasa urzędowa:

• Biuletyn Urzędu Miasta w Iławie

Radio:

• Radio Eska Iława 89,0 MHz
• Radio ZET Gold 90,2 MHz (byłe Radio WaMa Iława, Planeta Iława)

Telewizja:

• Iławska Telewizja Internetowa ilawatv.pl

Iława w kulturze

W 1974 r. na wyspie Wielka Żuława nagrywano film Gniazdo w reżyserii Jana Rybkowskiego, opowiadający o pierwszych latach państwa polskiego. W kwietniu 1976 r. na recital do Iławy przyjechał prozaik i poeta Edward Stachura. W Iławie i nad Jeziorakiem rozgrywała się akcja dwóch przygód „Pana Samochodzika” – Nowe przygody Pana Samochodzika oraz Pan Samochodzik i złota rękawica autorstwa Zbigniewa Nienackiego.

Edukacja

Szkoły podstawowe

• Samorządowa Szkoła Podstawowa nr 2 im. Marii Konopnickiej
• Samorządowa Szkoła Podstawowa nr 3 im. Polskich Olimpijczyków
• Samorządowa Szkoła Podstawowa nr 4 im. Polskich Podróżników
• Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy
• Szkoła Podstawowa w CKU nr 1 (Z.K.)

Gimnazja

Zabytkowy budynek Gimnazjum nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Iławie

• Gimnazjum nr 1 im. Mikołaja Kopernika
• Gimnazjum nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi im. Polskich Noblistów
• Gimnazjum Specjalne
• Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy
• Gimnazjum Publiczne w Zespole Szkół Ogólnokształcących im. Stefana Żeromskiego
• Gimnazjum dla dorosłych w CKU nr 1 (Z.K.)
• Gimnazjum dla dorosłych w Centrum Edukacji

Szkoły ponadgimnazjalne

Zespół Szkół im. Konstytucji 3 maja

• Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Zespole Szkół Ogólnokształcących im. Stefana Żeromskiego
• Zespół Szkół im. Bohaterów Września 1939 roku
• Zespół Szkół im. Konstytucji 3 maja
• Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy
• Zespół Szkół im. I. Kosmowskiej
• Centrum Edukacji
• Centrum Edukacji Dorosłych „Alfa”
• Centrum Edukacji Zawodowej
• CKU nr 1 (w Z.K.)

Szkoły wyższe

• Szkoła Wyższa im. Pawła Włodkowica w Płocku, filia w Iławie
• Politechnika Gdańska – Ośrodek Doświadczalny Wydziału Oceanotechniki i Okrętownictwa w Iławie
• Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu – Zakład Hydrobiologii (Stacja Limnologiczna) w Iławie
• Akademia Morska w Gdyni – Badawczo-Szkoleniowy Ośrodek Manewrowania Statkami (Szkoła Kapitanów) w Iławie
• Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Iławie Uniwersytetu K. Wielkiego w Bydgoszczy

Szkoły artystyczne

• Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Tadeusza Bairda

Wspólnoty religijne

Cerkiew św. Jana Teologa

Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP

Sala Królestwa Świadków Jehowy

Na obszarze miasta działalność religijną prowadzą następujące kościoły i wspólnoty:

• Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP
• Kościół Ewangelicko-Metodystyczny
  • Parafia w Iławie
• Kościół Greckokatolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego
  • Cerkiew św. Jana Teologa w Iławie (ul. Kazimierza Jagiellończyka)
• Kościół Rzymskokatolicki (parafie wchodzą w skład dekanatów Iława-Wschód i Iława–Zachód, diecezji elbląskiej, metropolii warmińskiej)
  • Parafia Przemienienia Pańskiego w Iławie – kościół (pot. zwany „czerwonym”, rok budowy: 1317; ul. Kościelna)
  • Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Iławie – kościół (pot. zwany „białym”, rok budowy: 1934)
  • Parafia św. Brata Alberta w Iławie (Osiedle Podleśne)
  • Parafia pw. św. Andrzeja Boboli (osiedle Lipowy Dwór)
  • Parafia pw. Chrystusa Króla Wszechświata (osiedle Ostródzkie)
• Kościół Zielonoświątkowy
  • Zbór w Iławie
• Świadkowie Jehowy
  • Sala Królestwa, ulica Brzozowa 42 – dwa zbory: Iława-Wschód i Iława-Zachód.

Kaplice

• Kaplica pw. św. Eugeniusza de Mazenoda (Z.K.)
• Kaplica szpitalna

Administracja

Ratusz miejski

Mapa Europy z zaznaczonymi miastami partnerskimi Iławy

Iława ma status gminy miejskiej. Mieszkańcy Iławy wybierają do swojej Rady Miejskiej 21 radnych. Organem wykonawczym władz jest burmistrz. Siedzibą władz miasta jest Urząd Miasta mieszczący się w miejskim ratuszu przy ul. Niepodległości.

Miasto jest siedzibą Starostwa powiatu iławskiego. W mieście znajduje się także siedziba wiejskiej gminy Iława.

Mieszkańcy Iławy wybierają posłów na Sejm RP z okręgu wyborczego nr 34 (Elbląg).

Miasta partnerskie

Miasto	Kraj	Data podpisania umowy
Gargždai	Litwa	30.05.1998
Herborn	Niemcy	21.11.1998
Tholen	Holandia	1.06.1994

Transport

Mapa obrazująca sieć dróg, linii kolejowych oraz szlaków wodnych w Iławie

Dworzec Iława Główna

Miasto stanowi węzeł drogowy województwa warmińsko-mazurskiego. Krzyżują się w nim następujące drogi krajowe i wojewódzkie:

• droga krajowa nr 16 relacji Dolna Grupa – Grudziądz – Iława – Olsztyn – Augustów
• droga wojewódzka nr 521 relacji Iława – Prabuty - Kwidzyn
• droga wojewódzka nr 536 relacji Iława – Lubawa

Iława jest węzłem kolejowym, posiada połączenia kolejowe z wieloma miastami:

• Iława – Warszawa – Kraków – Przemyśl (najdłuższe połączenie bezpośrednie)
• Iława – Gdańsk – Słupsk – Koszalin – Szczecin
• Iława – Toruń – Poznań – Wrocław
• Iława – Olsztyn – Ełk – Białystok

Miasto posiada dwa dworce kolejowe:

• Iława Główna
• Iława Miasto

W Iławie jest 11 rond. Na obszarze Iławy funkcjonuje Zakład Komunikacji Miejskiej.

Iławianie

Lista osób urodzonych w Iławie, które mają biogram na stronach Wikipedii (według daty urodzenia):

• Richard Altmann (1852) – niemiecki histolog, ur. 12 marca 1852 w Iławie, zm. 7 grudnia 1900 w Hubertusburgu
• Hellmuth Stieff (1901) – niemiecki generał w czasie II wojny światowej, urodzony w Iławie, inicjator zamachu na Adolfa Hitlera
• Józef Alicki – plutonowy, członek oddziału „Hubala” – najwierniejszy z wiernych (opinia „Hubala”)
• Mariusz Maszkiewicz (1959) – dr nauk humanistycznych, dyplomata, publicysta, działacz społeczny i gospodarczy
• Piotr Żuchowski (1964) – były wicemarszałek województwa warmińsko-mazurskiego, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego
• Mirosław Kochalski (1965) – polityk, urzędnik i działacz samorządowy, m.in. pełnił obowiązki Prezydenta m. st. Warszawy
• Jarosław Kotewicz (1969) – trzykrotny uczestnik mistrzostw świata w lekkoatletyce (w 1991, 1995 i 1997) i Igrzysk Olimpijskich w Atlancie 1996
• Marcin Bastkowski (1970) – filmowiec, montażysta (Oficer, Ogniem i Mieczem i inne)
• Piotr Cetnarowicz (1973) – piłkarz grający na pozycji napastnika w Lechii Gdańsk
• Arkadiusz Klimek (1975) – polski piłkarz występujący na pozycji napastnika (grał m.in. w pierwszoligowych klubach w Grecji, Litwie, Szkocji i Łotwie)
• Marcin Ułanowski (pseud. U-1) (1976) – perkusista m.in. zespołu Sistars i Kasi Kowalskiej.
• Rafał Kuptel (1976) – polski piłkarz ręczny, reprezentant Polski, zdobywca wicemistrzostwa świata z reprezentacją Polski
• Remigiusz Sobociński (1974) – piłkarz grający na pozycji napastnika w ekstraklasie („Amica” Wronki, „Jagiellonia” Białystok, „Śląsk” Wrocław)
• Sławomir Święcki (1975) – piłkarz występujący na pozycji obrońcy, grał m.in. w pierwszoligowym „Stomilu” Olsztyn.
• Tomasz Lewandowski – pierwszy polski żeglarz (6. człowiek na świecie), który samotnie opłynął kulę ziemską „pod prąd” (z zachodu na wschód), bez zawijania do portów
• Patrycja Polak (1991) – siatkarka występująca na pozycji przyjmującej; klub CDG „Centrostal” Bydgoszcz, reprezentacja Polski
• Miłosz Jankowski – wioślarz w kadrze Polski.

Zobacz też

• Prusowie, diecezje pruskie
• Cmentarz żydowski w Iławie

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona miasta
• Wirtualny spacer po Iławie
• Historia Żydów w Iławie na portalu Wirtualny Sztetl