Rybnik

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez 91.146.232.1 (dyskusja) o 13:28, 12 sty 2008. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
{{{nazwa}}}
{{{nazwa oryginalna}}}
[[Plik:{{{zdjęcie}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{opis zdjęcia}}}]]
{{{opis zdjęcia}}}
Herb [[Plik:{{{flaga}}}| 100x130px| alt=Flaga]]
?↗, Herb Rybnika [[Flaga {{{dopełniacz nazwy}}}|Flaga]]
Państwo {{{państwo}}}
Zarządzający

Prezydent miasta

Powierzchnia

148 km²

Wysokość

210-290 m n.p.m.

Populacja (2006)
• liczba ludności
• gęstość


{{{liczba ludności}}}
{{{gęstość zaludnienia}}} os./km²

Nr kierunkowy

{{{numer kierunkowy}}}

Kod pocztowy

{{{kod pocztowy}}}

Tablice rejestracyjne

{{{tablice rejestracyjne}}}

Położenie na mapie brak
Mapa konturowa brak
Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }}
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}
[[commons:{{{commons}}}|Multimedia w Wikimedia Commons]]
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Dawny Ratusz
Bazylika św. Antoniego
Kościół Matki Boskiej Bolesnej tzw. "Stary Kościół"
Pomnik św. Jana Nepomucena
Nowa Synagoga (zburzona w 1940 r.)
Mapa powiatu rybnickiego z początku XX w.
Pieczęć miasta Rybnika z 1669 roku
Plik:Grzybowka.jpg
Panorama Rybnika i okolic z góry Grzybówka
Zalew Rybnicki
Rybnicki rynek nocą

Rybnik (śl. Rybńik) - miasto położone w południowo-zachodniej Polsce, w województwie śląskim, największe i najważniejsze miasto Rybnickiego Okręgu Węglowego, będącego jednym z najważniejszych ośrodków gospodarczych w kraju. Rybnik jest stolicą Subregionu Zachodniego. W języku śląskim, czeskim oraz staropolskim słowo rybnik znaczy staw, teren podmokły.

Jest miastem na prawach powiatu składającym się z 27 dzielnic zamieszkiwanych przez ok. 142 tys. mieszkańców oraz siedzibą powiatu rybnickiego ziemskiego. Rybnik zajmuje 14. miejsce w liście największych miast Polski wg powierzchni, 25. miejsce w liście największych miast polski wg ludności oraz 9. miejsce pod względem wielkości w województwie śląskim wg ludności. Obecnie jest to zamożne miasto, w którym dominuje handel oraz przemysł.

Geografia

Położenie

Rybnik położony jest na Płaskowyżu Rybnickim będącym częścią Wyżyny Śląskiej, na terenie Górnego Śląska. Najwyższym wzniesieniem jest Góra Grzybówka 291 m n.p.m. Przez miasto przepływają rzeki Ruda i Nacyna oraz kilka potoków. Pod względem geologicznym Rybnik położony jest w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym obejmującym cały Rybnicki Okręg Węglowy oraz Górnośląski Okręg Przemysłowy. Miasto graniczy z następującymi powiatami: rybnickim, raciborskim, wodzisławskim, gliwickim, Żory.

Rybnik leży 24 km od granicy z Republiką Czeską i 33 km od Ostrawy. Odległości drogowe:

Klimat

Klimat Rybnika jest łagodny, wpływają na to bliskie sąsiedztwo rzeki Odry, kompleksy leśne w Parku Krajobrazowym Rud Wielkich, a przede wszystkim bliskie sąsiedztwo Bramy Morawskiej. Średnia temperatura roczna kształtuje się w granicach +7°C do + 8°C. Najcieplej jest w lipcu, najzimniejszym zaś miesiącem jest styczeń. Opady kształtują się w granicach 600–900 mm rocznie. Miasto leży w strefie wiatrów słabych i bardzo słabych. Średnia roczna prędkość wiatru – 2,2 m/s.

Rybnicki Okręg Węglowy

Rybnik tworzy wraz z pobliskimi miastami Rybnicki Okręg Węglowy liczący około 650 tys. mieszkańców. W planach było powstanie na terenie obecnego ROW-u powstanie aglomeracji, wówczas byłaby to aglomeracja jedna z największych w kraju i drugą co do wielkości i znaczenia po Górnośląskim Okręgu Przemysłowym w województwie śląskim. Rybnik jest największym i najważniejszym miastem w ROW położony w jego centrum. ROW składa się z ośmiu miast oraz kilkudziesięciu mniejszych miejscowości na terenie powiatów wodzisławskiego, raciborskiego i rybnickiego.

Podział administracyjny

Miasto Rybnik podzielone jest na 27 dzielnic. Stanowią one pomocniczy, szczebel samorządu miejskiego. Większość spośród dzielnic ma charakter przedmiejski, dwie (Boguszowice – osiedle i Maroko-Nowiny) mają charakter wielkich osiedli z wielkiej płyty, a jedynie Smolna, Śródmieście, Chwałowice, Północ i Paruszowiec mają charakter czysto miejski (tj. b. gęsta zabudowa wielorodzinna).

Historia

Początki

Dokładne początki Rybnika nie są znane. Pierwsze ślady osadnictwa na terenie obecnego miasta datuje się na ok. osiem tysięcy lat przed naszą erą. Znalezione przedmioty przemawiają za tezą, że w czasach panowania Rzymu prowadzona była wymiana handlowa z plemionami Celtów.[potrzebny przypis] Przodkowie rybniczan pochodzą z ze słowiańskiego plemienia Gołęszyców, zamieszkujących tereny Rybnika we wczesnym średniowieczu.[potrzebny przypis]

Według Żywota św. Piotka k. tereny dzisiejszej południowej Polski (w tym także Rybnik) przyjęły chrzest z Wielkich Moraw (przypuszczalnie przed 906, gdyż w tymże roku państwo Wielkomorawskie przestało istnieć). W wydanym w 1922 Krótkim zarysie historii miasta Rybnika przy okazji opisu kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny znajdującym się na Górze Cerkwickiej czytamy: (...) zbudowany prawdopodobnie (...) na miejscu pogańskiej kontyny, zamienionej podług tradycji na świątynię chrześcijańską przez pierwszego w tych stronach misjonarza Osława, ucznia św. Metodego. Z tych i innych informacji możemy określić prawdopodobny czas chrztu Rybnika na ok. 900.

Średniowiecze

W średniowieczu Rybnik był osadą rybacką, leżącą na ważnym szlaku handlowym w księstwie raciborskim. W okolicach pełno było stawów rybnych, od których miasto wzięło swoją nazwę (rybnik oznacza w języku czeskim ‘staw rybny’).

Szlak handlowy przebiegał przez takie miasta jak Kraków, Oświęcim, Wodzisław Śląski i Racibórz, co dawało mu szansę rozwoju – w II poł. XIII w. Rybnik zmienił statut z osady na miasto. Miasto lokowane było na prawie niemieckim na przełomie XIII i XIV w.

Rybnik do 1336 (później także w latach 1521-1532) był pod władaniem Piastów. Z tamtego okresu zachował się średniowieczny zamek piastowski. W latach 1336-1521 miastem rządzili czescy Przemiślidowie.

W XV w., z powodu wojen husyckich, miasto uległo niemalże całkowitemu zniszczeniu.

Habsburgowie

W XVI w. Rybnik i okoliczne tereny stanowiły Państwo Rybnickie, będące pod rządami dynastii Habsburgów. Okres ten nie sprzyjał rozwojowi miasta, ponieważ często zmieniający się właściciele starali zapełnić się swoje kieszenie, niż zadbać o rozwój miasta. W tym czasie Rybnik zyskał prawo do jarmarków. Targowisko stanowił plac rybnickiego Rynku, który stanowił centralną część miasta. Rynek był głównie miejscem handlu, lecz odbywały się tam także przedstawienia, zebrania czy egzekucje.

W tamtym okresie Rybnik był jednym z najmniejszych miast na Górnym Śląsku. Jego nieliczni mieszkańcy utrzymywali się głównie z rzemiosła, handlu, rolnictwa.

Rybnik w Prusach

Granice Prus w 1740 sięgnęły Rybnika. W II połowie XVIII w. Rybnik został sprzedany królowi pruskiemu, Wilhelmowi Fryderykowi II, uzyskując statut wolnego miasta królewskiego, co wpłynęło na poprawę życia rybniczan, m.in. zniesiono poddaństwo oraz zaczęto przebudowę miasta – drewniane budynki zastąpione zostały murowanymi.

W XIX w. Rybnik osiągnął kolejne stadium rozwoju, stając się miastem powiatowym. Rozwój przemysłu (przede wszystkim górnictwo i browarnictwo) oraz doprowadzenie do Rybnika linii kolejowych (1856) przyczyniło się do wzrostu liczby mieszkańców miasta.

Rybnik był jedną z niewielu miejscowości, której nazwa brzmiała tak samo po polsku i niemiecku - jedynie na niektórych dokumentach sporadycznie spotyka się wersję Rybnick.

Po zakończeniu I wojny światowej Rybnik był ważnym miejscem, jednym z głównych ośrodków, w których planowano powstania śląskie. W wyniku trzeciego powstania śląskiego, w 1922, Rybnik przeszedł pod władzę polską. Jego położenie sprawiło, że miasto nadal mogło się rozwijać, nadal wzrastała liczba mieszkańców, a w mieście znalazło się m.in. starostwo powiatowe.

II wojna światowa

Dalszy rozwój miasta przerwał wybuch II wojny światowej. Rybnik i cały powiat rybnicki stanowiły pierwszy cel okupanta, gdyż "wcinał" się on w głąb Trzeciej Rzeszy.Rybnika broniły kompanie kapitana Kotucza i Ogrodowskiego dysponujące karabinami maszynowymi. Miasto nie mogło liczyć na pomoc z zewnątrz, gdyż w godzinach południowych całe miasto zostało już otoczone przez Niemców, a obrońcy zostali wzięci do niewoli. Duża część ludności Rybnika już pierwszego dnia wojny zmieniła język polski na niemiecki (który w owych czasach był doskonale znany - Górny Śląsk dopiero od kilku lat był w Polsce), polskie flagi zmieniano na hitlerowskie swastyki. Niemniej jednak w czasie II wojny światowej w powiecie rybnickim oraz okolicach działały tajne organizacje niepodległościowe: Śląska Chorągiew Harcerstwa Polskiego, Organizacja Orła Białego, Polska Organizacja Powstańcza, Polska Tajna Organizacja Powstańcza, Tajna Organizacja Niepodległościowa oraz największa z nich Służba Zwycięstwu Polski (SZP). Na bazie SZP powołano w 1940 Związek Walki Zbrojnej, który w lutym 1942 przemianowano na Armię Krajową.

W Rybniku powstał Inspektorat Armii Krajowej podzielony na obwody: Rybnik, Pszczyna, Wodzisław Śląski i obwód zewnętrzny raciborsko-kozielski. Od marca 1942 inspektoratowi w Rybniku, został podporządkowany podinspektorat w Cieszynie z obwodami: Cieszyn, Jabłonków i Karwina. W inspektoracie zajmowano się działalnością wywiadowczą, działalnością dywersyjno-sabotażową, kolportowaniem tajnych pism tj. "Zew Wolności", "Nad Odrą czuwa straż". Partyzantkę w Inspektoracie w głównej mierze tworzyły osoby, którym okupant zagrażał: powstańcy śląscy, dezerterzy z armii niemieckiej, uciekinierzy z obozów jenieckich, robót przymusowych, więzień i obozów koncentracyjnych.

Dzięki siatce wywiadowczej Inspektoratu o kryptonimie "August" uzyskiwano informacje na temat działalności wojskowej oraz cywilnej okupanta. W obwodzie raciborsko-kozielskim dokonano rozpoznania obrony przeciwlotniczej i produkcji zakładów. Informacje te zostały przekazane aliantom. Siatka działała od marca 1942. W styczniu 1943 została rozbita - hitlerowcy aresztowali 97 osób. Rybnicki Inspektorat Armii Krajowej działał, aż do kwietnia 1945, kiedy zakończono działania wojenne na terenach Śląska.

Lata Powojenne

Miasto zostało zajęte przez wojska radzieckie 26 marca 1945. Częściowo zniszczone miasto powoli zaczęto odbudowywać. Koncentrowano się przede wszystkim nad rozwojem przemysłu węglowego, co w niedługim czasie spowodowało powstanie Rybnickiego Okręgu Węglowego (ROW). Rozwinęło się także szkolnictwo, kultura i sport.

W latach 70. Rybnik powiększył swe terytorium, ponieważ włączonych zostało do niego kilka podrybnickich wiosek i miasteczek. W tym okresie w dzielnicy Rybnicka Kuźnia zostaje otwarta elektrownia, obecnie jedna z największych w Polsce. Poza przemysłem rozwijała się oświata, kultura, sport i rekreacja. Powstawały nowe osiedla mieszkaniowe m.in. największe w Rybniku: osiedle Nowiny. Gruntownie zrekonstruowano szkolnictwo.

Teraźniejszość

Obecnie Rybnik ponownie przeżywa rozkwit, powstają centra handlowe, nowe drogi. Niedługo miasto zostanie połączone ze światem Autostradą. Gwałtownie rozwija się budownictwo, szczególnie jednorodzinne. Niedługo zakończy się budowa kanalizacji, a rozpocznie gruntowna przebudowa ośrodków sportowych w Rudzie i Kamieniu.

Obecnie największą bolączką w mieście jest ruch drogowy, który mimo oddania prawie całej obwodnicy i budowy nowych dróg wciąż jest zbyt duży. Planuje się budowy dróg równoległych do największych szlaków komunikacyjnych, tj. ulic Mikołowskiej, Wodzisławskiej, Żorskiej i Gliwickiej oraz obwodnicy ścisłego centrum.

Zabytki i atrakcje turystyczne

Rybnik, Sanktuarium św. Teresy od Dzieciątka Jezus
Fontanna na Placu Wolności
Figura św. Jana Nepomucena
Zabytki architektury
 Osobne artykuły: zabytki Rybnika i Rynek w Rybniku.

Rybnik nie ma zabytków wysokiej klasy, niemniej jednak znajdują się w nim stare i ciekawe obiekty. Skupione są one głównie w śródmieściu. Do najważniejszych należą :

  • Gotyckie prezbiterium dawnego kościoła farnego pw. Wniebowzięcia NMP.
  • Bazylika św. Antoniego, świątynia neogotycka, zbudowana wg projektu Ludwika Schneidera w latach 1903-1906. Najwyższa świątynia na Śląsku
  • Budynek dawnego Starostwa w Rybniku z 1887
  • Neoklasycystyczny budynek nowego ratusza, wzniesiony w 1928
  • Klasycystyczny dawny ratusz miejski z wieżą zegarową z 1822, obecnie mieszczący muzeum miejskie oraz Urząd Stanu Cywilnego
  • Kościół ewangelicki zbudowany w 1791 odnowiony po pożarze 1875
  • Stary zamek piastowski, wzniesiony na początku XIII w., całkowicie przebudowany w XVIII w. według projektu Franciszka Ilgnera
  • Zespół Szpitalny św. Juliusza, założony przez doktora Juliusza Rogera. Najciekawszym obiektem jest centralna kaplica szpitalna pw. św. Juliusza
  • Kościół pw. Matki Boskiej Bolesnej, wewnątrz skrzydła późnogotyckiego tryptyku z kościoła WNMP. Zbudowany według projektu Franciszka Ilgnera w latach 1798-1801
  • Wieża ciśnień przy skrzyżowaniu ulic Gliwickiej i Kotucza
  • Figura św. Jana Nepomucena - rzeźba późnobarokowa, wolno stojąca

W pozostałych dzielnicach można wyróżnić:

Nieistniejące już zabytki to:

Oprócz zabytków miasto posiada także liczne atrakcje turystyczne, takie jak:

  • Sanktuarium św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Rybniku-Chwałowicach
  • Trasa rowerowa – szlakiem architektury drewnianej
  • Jezioro Rybnickie, przy którym znajduje się ośrodek wypoczynkowy oraz kilka klubów żeglarskich.
  • Park krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich
  • Kalwaria golejowska ciągnąca się wzdłuż najwyższego wzniesienia Rybnika - Góry Grzybówki
  • Zespół Szkół Wyższych w Rybniku, powstał na bazie zabudowań dawnego szpitala. Architektura tego miejsca połączenie zabytków z nowoczesnymi elementami.
  • Wieża widokowa na terenie zabytkowej kopalni Ignacy (obecnie w modernizacji)
  • Modernistyczny Zespół Szkół Urszulańskich z 1923 roku

Demografia

Rozwój demograficzny Rybnika

Rozwój demograficzny

Rozwój demograficzny Rybnika ściśle związany jest z wcielaniem okolicznych miasteczek i wsi. Największy skok ludności miał miejsce w latach siedemdziesiątych, gdy po wcieleniu m. in. pobliskiego miasta Boguszowice liczba ludności potroiła się. W latach 80. tempo wzrostu ludności spadło, a od lat 90. utrzymuje się tendencja spadkowa ludności, która jednak jest wyraźnie niższa niż w pozostałych miastach Polski i Europy. W 2006 roku przyrost naturalny był dodatni i wynosił 1,3%.

Struktura wiekowa i zawodowa

Miasto zamieszkuje 138 990 mieszkańców. W Rybniku przeważa ludność w wieku produkcyjnym (66%), następnie ludność wieku przedprodukcyjnym (22%). Najmniejszy udział (12%) ma ludność w wieku poprodukcyjnym. Stopa bezrobocia wynosi 6,9%, a więc w Rybniku jest około 10 tys. osób bez pracy, przy czym bezrobocie ciągle spada (z 15% w 2005 roku). Należy jednak zauważyć, że w Rybniku oprócz tego pracuje około 200 tysięcy mieszkańców okolicznych miejscowości wchodzących w skład aglomeracji rybnickiej.

Stan cywilny

  • Małżeństwa – 896
  • Rozwody – 286
  • Separacje – 95
  • Urodzonych – 1319
  • Zgonów – 1126

Budżet

  • Roczny dochód budżetu miasta w przeliczeniu na jednego mieszkańca w 2005 wyniósł 2 805,42 zł.
  • Miejsce na Śląsku pod względem dochodów na 1 mieszkańca – 4.
  • Sytuacja finansowa – zamożne miasto.

(dane GUS z 2005)

Przyroda

Zalew Gzel, jeden z trzech zalewów Zbiornika Rybnickiego
Rzeka Ruda w dzielnicy Stodoły
Zalew Pniowiec, jeden z trzech zalewów Zbiornika Rybnickiego
Księżok - staw
Zieleniec przy Teatrze Ziemi Rybnickiej (z kaskadami wodnymi)

Na terenie miasta znajduje się 6 obszarów zielonych mających status parków oraz kilkadziesiąt obszarów o statusie zieleńców i skwerów. Obecna powierzchnia terenów zieleni miejskiej przekracza 103 ha. Na obrzeżach miasta od strony północnej znajduje się Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich, w którym m.in. do dziś przetrwał kształtowany przez wieki układ przestrzenny oraz zachowała się naturalna i kształtowana ręką ludzką sieć wodna. W Rybniku znajduje się 15 okazów drzew uznanych za pomniki przyrody. Do rybnickich osobliwości przyrodniczych zaliczyć należy także występujące tu unikalne paprocie wodne m.in. salwinia pływająca czy marsylia czterolistna. Do największych parków Rybnika należą: Park im. św. Jana Sarkandra, Park Kozie Góry, Park Osiedlowy. Do najważniejszych skwerów i zieleńców należą: Skwer z fontanną (obecnie w modernizacji), Zieleniec przy Teatrze Ziemi Rybnickiej, Zieleniec Polskiej Organizacji Wojskowej, Zieleniec przy ul. Wieniawskiego, Zieleniec przy Zamku.

Parki miejskie
Pomniki przyrody
  • Jesion wyniosły – ul. Hallera
  • Wierzba krucha – ul. Hallera
  • Trzy lipy drobnolistne – przy ul. Arki Bożka
  • Lipa szerokolistna – przy ul. Gminnej
  • Lipa szerokolistna – przy ul. Gminnej
  • Głaz narzutowy przy KWK Chwałowice
Lasy
Nazwa lasu Położenie
Las Rauden na południowy zachód od Chwałęcic
Las Czarny na wschód od Gotartowic
Las Królewiak Pomiędzy Boguszowicami Starymi a Ligotą
Las Goik na wschód od Kłokocina
Las Gorylowiec na wschód od Boguszowic Starych
Las Blicherski przy KWK Jankowice
Podlesie
Nacyński na południe od Zamysłowa
Las Starok na wschód od Kłokocina
Grabina na północny zachód od Grabowni
Lasy Królewskie zachodnia część Ochojca

Transport

Rondo Gliwickie

Rybnik posiada wiele bezpośrednich połączeń PKS z prawie wszystkimi regionami kraju. Część z nich obsługuje PKS Rybnik. Miasto położone jest u zbiegu dwóch głównych szlaków komunikacyjnych. W Rybniku zarejestrowanych jest ok. 80 000 tys. pojazdów.

Tranzyt

Drogi w Rybniku rozchodzą się promieniście począwszy od centrum miasta. W godzinach szczytu często tworzą się korki - rano na ulicy Mikołowskiej (droga do Kamienia i Czerwionki-Leszczyn oraz na ulicy Gliwickiej (droga do Ochojca i Gliwic. W czasie popołudniowego szczytu zakorkowane są natomiast drogi Żorska i Gliwicka, a w szczególności Rondo i ulica Mikołowska. Władze miasta znając te problemy planują budowy nowych dróg, na razie do Kamienia i Czerwionki-Leszczyn. W najbliższych latach ruszy budowa drogi równoległej do ulic Wiosny Ludów i Mikołowskiej. Większość ruchu tranzytowego odbywa się głównymi ulicami miasta. Obecnie większość odcinków obwodnicy jest już gotowa mniejsza część jest w fazie budowy lub projektowania. Według założeń cała obwodnica Rybnika powinna powstać do 2013. Przez Rybnik przebiegają następujące drogi krajowe i wojewódzkie:

Miasto leży także blisko od ważnych tras: A4E40 – 1E75

Planowane drogi

Kolej

W Rybniku znajduje się 7 stacji i przystanków PKP: Rybnik (Śródmieście), Rybnik Gotartowice, Rybnik Niedobczyce, Rybnik Niewiadom, Rybnik Paruszowiec, Rybnik Piaski, Rybnik Towarowy (Niedobczyce).

Rybnik posiada bezpośrednie połączenia kolejowe z następującymi miastami: Bielsko-Biała,Czechowice-Dziedzice, Ostrava (Czechy), Chałupki, Olsztyn, Katowice, Kędzierzyn-Koźle, Pszczyna, Poznań, Racibórz, Szczecin, Świnoujście (sezonowe), Kołobrzeg (sezonowe), Warszawa, Wrocław, Wodzisław Śląski, Żory, Zakopane.

Komunikacja miejska

 Osobny artykuł: komunikacja miejska w Rybniku.

Komunikacja miejska w Rybniku jest obsługiwana przez Zarząd Transportu Zbiorowego (ZTZ) oraz przez mniejszych prywatnych przewoźników. Miasto posiada także wiele połączeń z okolicznymi miejscowościami. W Rybniku bez problemu można poruszać się Komunikacją Autobusową (45 linii + 3 linie nocne). Obsługiwane są także 3 bezpłatne linie autobusowe do hipermarketu Tesco. Oprócz tego w Rybniku działają także linie przewoźników MZK Jastrzębie-Zdrój, a w dzielnicy Kamień KZK GOP. 18 listopada 2006 został wprowadzony system elektronicznego biletu miejskiego.

Ciekawostką jest fakt, że każdy może sprawdzić w internecie gdzie znajduje się autobus na który się śpieszy. Funkcja ta jest dostępna na internetowym planie miasta, gdzie widać jak każdy autobus porusza się po mieście. Możliwe jest to dzięki czujnikom GPS zamontowanym w autobusach.

Ronda

Miasto Rybnik posiada obecnie 24 ronda, a kolejne dwudzieste piąte jest w budowie. Część rond uzyskała miano miast partnerskich, wykorzystano również nazwy zwyczajowo przyjęte przez mieszkańców.

Nazwa ronda Skrzyżowanie ulic Dzielnica
Wodzisławskie Reymonta – Wodzisławska Smolna
Płn. Irlandzkie Wodzisławska – Obwiednia Smolna
Liévin Raciborska – Obwiednia – Budowlanych Maroko-Nowiny
Dorsten Kotucza – Zebrzydowicka Maroko-Nowiny
Zebrzydowickie Zebrzydowicka – Budowlanych Maroko-Nowiny
Św. Józefa Św. Józefa Maroko-Nowiny
Mazamet Budowlanych – Żołędziowa Maroko-Nowiny
Chwałowickie 3 Maja – Chwałowicka Śródmieście
Mikołowskie Mikołowska – Sybiraków – Wyzwolenia Śródmieście
Wileńskie Kotucza – Budowlanych – Dworek Śródmieście
Gliwickie Gliwicka – Kotucza – Wyzwolenia Śródmieście
Raciborska – Wodzisławska – Dworek – Hallera Śródmieście
Żorskie Żorska – Prosta Ligota – Ligocka Kuźnia
Makro Prosta – Makro Ligota – Ligocka Kuźnia
Boguszowickie Prosta – Żorska – Boguszowicka Ligota – Ligocka Kuźnia
Europejskie Gliwicka – Obwodnica Północna Północ
Strzelecka – Żużlowa Północ
Ukraińskie Szewczyka – Pojdy – Robotnicza Kamień
Golejowskie Książenicka – Wiosny Ludów Golejów
Szolnok Wołodyjowskiego – Zygmunta Starego Niedobczyce
Krzywoustego – Cienista Niedobczyce
Rudzka – Podmiejska - Łączna Orzepowice
Radziejowskie Spółdzielcza – Popielowska – Średnia Radziejów
Wielopolska - Obwodnica Północna Wielopole

Lotnisko

W Rybniku znajduje się jedno lotnisko – Rybnik-Gotartowice. Obecnie służy jako lotnisko sportowe. Najbliższy międzynarodowy port lotniczy znajduje się w Ostrawie, zaś najbliższe na terenie Polski znajdują się w Pyrzowicach i Balicach.

Media

W mieście swoją siedzibę ma 9 lokalnych gazet, w tym regionalny oddział "Dziennika Zachodniego", działa jedno radio obejmujące zasięgiem cały Rybnicki Okręg Węglowy, Podbeskidzie i okolice Ostrawy, oraz jedna obejmująca zasięgiem cały Rybnik telewizja TV Telkab, która dwa razy w tygodniu nadaje m.in. Miejski program informacyjny (przegląd bieżących wydarzeń w Rybniku) oraz filmy nakręcane przez lokalnych twórców filmowych. Na terenie Rybnika działa również filia Śląskiej Telewizji Kablowej oraz Studio Filmowe Wideo-Art, które realizuje m.in. Miejski program informacyjny.

Prasa
Nazwa Typ Adres Uwagi
"Nowiny" Informacyjna ul. Wyzwolenia 10 Tygodnik
"Tygodnik Rybnicki" Informacyjna Racibórz ul. Zborowa 4 Tygodnik
"Rybnik po godzinach" Informacyjno-rozrywkowa pl. Wolności 19 Tygodnik
"Kurier Rybnicko-Wodzisławski" Informacyjna Tygodnik (tytuł zawieszony)
"Kurier Regionalny" Informacyjna ul. Hallera 6 2-tygodnik, bezpłatna
"Gazeta Rybnicka" Informacyjna Rynek 12a
"Dziennik Zachodni" Informacyjna ul. Sobieskiego 15 Dziennik (oddział Rybnik)
"Zalew Kultury" Kulturalna Miesięcznik
"Kampus" Akademicka Miesięcznik
Radio
Nazwa Typ Adres Uwagi
Radio 90 FM Informacyjno-muzyczne ul. Rudzka 13e (90,0 FM)
Radio eM Katolickie (107,6 FM)
Antyradio Muzyczne (106,4 FM)
Mega FM Muzyczne (92,3 FM)
Vanessa Muzyczne (100,3 FM)
Planeta FM Muzyczne (95,1 FM)
Radio Katowice Informacyjno-muzyczne (97,0 FM)
Radio ZET Informacyjno-muzyczne (95,7 FM)
Radio Maryja Katolickie (88,4 FM)
Radio Express Informacyjno-muzyczne www.radioexpress.pl (92,3 FM)
Telewizja
Nazwa Adres Uwagi
Telewizja Telkab ul. Wyzwolenia 47
Śląska Telewizja Kablowa ul. Chabrowa 19 Kanał reklamowy
TVT

Znani rybniczanie

Honorowy Obywatel Miasta Rybnika arcybiskup Damian Zimoń

Znane osoby urodzone w Rybniku

Duchowni
Politycy
Artyści
Sportowcy
Inni

Znane osoby związane z Rybnikiem

Duchowni
Artyści, muzycy
Sportowcy


Powstańcy Śląscy
Inni
  • dr Feliks Biały – lekarz
  • Franciszek Ilgner – architekt
  • Innocenty Libura – pedagog, działacz harcerski
  • Józef Polok – aktor i satyryk
  • Juliusz Roger – lekarz i przyrodnik
  • Katarzyna Szafron - fotomodelka, uczestniczka reality show "Bar Europa" oraz licznych programów telewizyjnych m.in : "Rozmowy w toku" a także audycji radiowych. Gwiazda czerwcowego wydania magazynu Playboy 6/2007 oraz wrześniowa playmate Playboy 2007.

Sport

Stadion Miejski w Rybniku
Nad Zalewem Rybnickim znajduje się m.in Ośrodek Sportów Wodnych i Rekreacji "Pod Żaglami"

Rybnik posiada dobrze rozwiniętą bazę sportową – liczne kąpieliska oraz kluby sportowe. Znajduje się tutaj Hala Widowiskowo-Sportowa MOSiR, korty tenisowe oraz stadion miejski na 10 tys. miejsc. Na terenie miasta znajduje się również prężnie działający Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji oraz Ośrodek Sportów Wodnych i Rekreacji "Pod Żaglami". Miasto zasłynęło z klubu piłkarskiego ROW Rybnik oraz Aeroklubu ROW, zajmującego się sportami lotniczymi. Natomiast największą chlubą miasta są "Rybnickie Rekiny", specjalizujące się w sporcie żużlowym. Od lat zdobywają oni nagrody na zawodach żużlowych.

Kluby sportowe

Amatorskie drużyny

Plany na przyszłość

Obecnie Urząd Miasta planuje modernizację ośrodka "Ruda" oraz ośrodka MOSiR w Kamieniu. Przewiduje się całkowitą przebudowę stadionu (18.000 miejsc), pływalni, lodowiska, budowę hali widowiskowo-sportowej oraz hotelu. Pojawiły się już wizualizacje ośrodków po renowacji, które można znaleźć tutaj

Edukacja

Zespół Szkół im. Powstańców Śląskich
Zespół Szkół Wyższych
Uczelnie wyższe

W Rybniku znajduje się kampus, z którego korzysta ponad 5000 studentów.

Inne szkoły
  • 38 publicznych przedszkoli
  • 25 publicznych szkół podstawowych
  • 14 publicznych gimnazjów
  • 12 publicznych liceów ogólnokształcących i profilowanych
  • 4 publiczne zespoły szkolno-przedszkolne
  • oraz inne szkoły (m.in. Zespół Szkół Urszulańskich)

Turystyka

Do obszarów turystycznych w Rybniku głównie należą: Zalew Rybnicki, Stare Miasto, Aeroklub ROW oraz liczne parki i lasy. W Rybniku znajduje się 7 hoteli, 3 domy gościnne oraz ośrodek wypoczynkowy. Na terenie Rybnika i okolic znajdują się również szlaki turystyczne.

Baza noclegowa
Nazwa Restauracja Ilość gwiazdek Adres
Rynkowy Tak ***** ul. Korfantego 2
Biały Dom Tak **** ul. Łukowa
Olimpia Tak *** ul. Hotelowa 12
Olecki Tak *** ul. Małachowskiego 130
Politański Tak ** ul. Sosnowa 5
Arena Tak ** ul. Gliwicka 72
Mimoza Tak ul. Rymera 1
Przy Młynie Tak ul. Młyńska 17
Pod Żaglami Nie ul. Rudzka 394
Dom gościnny Rondo Nie ul. Parkowa 2
Ośrodek Wypoczynkowy Stodoły Tak ul. Cisowa 2
Szlaki turystyczne

szlak turystyczny zielony Szlak Stulecia Turystyki (25,5 km)

szlak turystyczny niebieski Szlak Początków Hutnictwa ROW (22 km)

szlak turystyczny czarny Szlak Morza Rybnickiego (22,5 km)

  • Trasa: Rybnik – Stodoły – Kamień

szlak turystyczny czarny Szlak im. Kapitana Kotucza (17 km)

szlak turystyczny żółty Szlak Historii Górnictwa Górnośląskiego (25,5 km)

Szlak Zabytków Techniki

  • Trasa: Częstochowa – Niewiadom – Żywiec

Kultura

Teatr Ziemi Rybnickiej
Maszyna wyciągowa w muzeum kopalni "Ignacy"

Miasto posiada Rybnickie Centrum Kultury, w którym znajduje się m.in. Teatr Ziemi Rybnickiej, kino "Kultura", Filharmonia Rybnicka oraz Galeria Sztuk Rybnickiego Ośrodka Kultury. Gmach Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej znajduje się przy ul. Szafranka, a 24 filie na obszarze całego miasta. W Rybniku znajdują się także dwa muzea – miejskie oraz w zabytkowej kopalni "Ignacy". Ponadto w mieście działa pięć kin (w tym jeden multipleks). W największych dzielnicach miasta działają domy kultury.

Galerie
  • Galeria Oblicza – ul. Saint Vallier 1
  • Galeria pod Wieżą – ul. Gliwicka
  • Galeria Sztuk Rybnickiego Ośrodka Kultury – ul. Saint Vallier 1
  • Galeria Sztuki Współczesnej ZPAP – ul. Rynek 17
  • Galeria w Domu Energetyka – ul. Podmiejska 1
Biblioteki
  • Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna + 24 filie – ul. Szafranka 7
  • Alliance Francaise – ul. Szafranka 7
  • Biblioteka Pedagogiczna – ul. Chrobrego 27
Muzea
Inne ośrodki kultury
  • Rybnickie Centrum Kultury
  • domy kultury (7)
  • Śląskie Centrum Muzyczne
  • Klub Harcówka
Kina
  • Cinema City – osiem sal kinowych
  • Multikino – siedem sal kinowych
  • Kultura – jedna sala kinowa.
  • Apollo – jedna sala kinowa
  • Zefir
  • Plejada – jedna sala kinowa

Kabarety

W Rybniku funkcjonuje wiele formacji kabaretowych, a Rybnik stał się zagłębiem kabaretowym.

Najpopularniejsze grupy kabaretowe


Najpopularniejsze imprezy kabaretowe w Rybniku

Drużyny harcerskie i żeglarskie

W Rybniku działa od roku 1959 6 Harcerska Drużyna Żeglarska im. kmdr. Zbigniewa Przybyszewskiego Drużyna realizuje programy AMAR i MASIS. W swojej historii drużyna trzykrotnie zdobywała miano najlepszej Harcerskiej Drużyny Wodnej w kraju wraz z Proporcem Leonida Teligi. Wielokrotnie zwyciężała we współzawodnictwie drużyn podczas Odrzańskiego Spływu. Zdobywała błękitne wstęgi akcji AMAR. W roku 1984 Naczelnik ZHP nadał drużynie miano Harcerskiej Drużyny Żeglarskiej.

Gospodarka

Plik:Elektrowniarybnik2.jpg
Elektrownia Rybnik
Plik:Focus Park.jpg
C.H-R Focus Park (w budowie)

Na terenie miasta jest około 13 tys. zarejestrowanych podmiotów gospodarczych. Swoje fabryki posiadają tu m.in. Purmo, Tenneco Automotive czy Classen. Na terenie miasta działa 24-hektarowa Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna (cała strefa przemysłowa ma 54 hektary) oraz Rybnicka Strefa Aktywności Gospodarczej. W ostatnich latach, nastąpił wzrost liczby nowych podmiotów gospodarczych. Pojawiły się nowe branże m.in. produkcja materiałów budowlanych czy artykułów motoryzacyjnych.

Górnictwo i energetyka

W mieście działają dwie kopalnie węgla kamiennego wchodzące w skład Kompanii Węglowej: KWK Chwałowice i KWK Jankowice. W ostatnich latach wiele fabryk i hut zostało zamkniętych m.in. Huta Silesia czy RYFAMA (część fabryki), tereny po tych zakładach przekształcają się zazwyczaj na sklepy wielkopowierzchniowe i galerie handlowo-rozrywkowe. Na obrzeżach miasta działa także elektrownia cieplna o mocy ponad 1700 MW.

Dane techniczne elektrowni
Moc Roczna produkcja energii Roczne zużycie węgla: Powierzchnia zbiornika wodnego
1775 MW 9000 GWh 4.000.000 ton 550 hektarów

Handel

W mieście działają nowoczesne galerie handlowo-rozrywkowe Rybnik Plaza oraz Focus Park, osiem sklepów wielkopowierzchniowych oraz kilkadziesiąt supermarketów i dyskontów. Większość supermarketów i dyskontów jest usytuowana w okolicach osiedli mieszkaniowych. Poza sklepami sieciowymi na terenie miasta działa ponad 4500 sklepów należących do lokalnych przedsiębiorców. Większość hipermarketów zlokalizowana jest bardzo blisko centrum, na ulicy Żorskiej. Budzi to kontrowersje ze względu na to że hipermarkety przyczyniły się do wzmożonego ruchu w centrum miasta, co w efekcie spowodowało na niektórych odcinkach problem korków.

Elektroniczna karta miejska

 Osobny artykuł: Rybnicka Karta Miejska
UWAGA: sugestia rozszerzonej treści w nieistniejącym artykule - trzeba poprawić link.

Wieloaplikacyjna elektroniczna karta miejska w Rybniku jest pierwszym tego typu systemem w Polsce. Obecnie istniejące systemy elektronicznych kart miejskich w Warszawie, Poznaniu i Kaliszu posiadają tylko wybrane funkcjonalności m.in. bilet okresowy i płatność za parkingi. Rybnik jest pierwszym miastem w Polsce, które posiada elektroniczny bilet jednorazowy, podpis elektroniczny dla mieszkańców. Dzięki elektronicznej karcie można: uiszczać opłaty za parking, korzystanie z miejsc targowych, służy ona także jako bilet komunikacji miejskiej, bilety wstępu do ośrodków rekreacyjnych, elektroniczny podpis, internetowa platforma realizująca interaktywne wypełnianie wniosków i formularzy, sieć publicznych punktów dostępu do Internetu. Rybnik będzie również pierwszym miastem w Polsce gdzie powstanie instytucja pieniądza elektronicznego, dzięki czemu mieszkańcy będą mogli płacić pieniądzem elektronicznym za usługi oferowane przez miasto a w późniejszym terminie może on wejść na stałe do obrotu handlowego na terenie miasta.

System został stopniowo wprowadzany od listopada 2006, a uruchomienie całego systemu nastąpiło w kwietniu 2007.

Polityka

Polityka miejska

Prezydent Miasta
 Osobny artykuł: Prezydenci Rybnika.

Obecnym prezydentem miasta Rybnik jest Adam Fudali (BSR). Najważniejsze stanowisko we władzach Rybnika było na przestrzeni lat różnie nazywane: początkowo nazywani byli Burmistrzami (nieznane są jednak początkowe określenia). Na początku lat 70 XX w. nadano określenie prezydent miasta, które jest w użyciu do dziś. Prezydent Miasta Rybnika jest organem wykonawczym, wybieranym na 4-letnią kadencję w wyborach bezpośrednich.

Rada miasta

Nie są dokładnie znane początkowe władze miasta Rybnika.

Obecnie przewodniczącym rady miasta jest Tadeusz Gruszka (PiS), a w jej skład wchodzi 25, wybieranych w wyborach bezpośrednich radnych. W 2002, po nowelizacji Ustawy o samorządzie lokalnym rada miasta utraciła prawo wyboru prezydenta. Obecnie Adam Fudali sprawuje trzecia kadencje na stanowisku prezydenta Rybnika. W wyborach w 2006 roku zwyciezyl w pierwszej turze uzyskujac ponad 52% wszystkich glosów. Jest on reprezentantem Bloku Samorzadowego Rybnik, ktory jest takze najwieksza sila polityczna w Rybniku posiadajaca 11 miejsc w radzie miasta.

Parlamentarzyści

W wyborach parlamentarnych 2005 w okręgu rybnickim (Rybnik oraz powiaty: rybnicki, raciborski, wodzisławski, mikołowski, Jastrzębie-Zdrój i Żory) wybrani zostali:

Posłowie V kadencji
Senatorzy V kadencji

Kościoły i Związki Wyznaniowe

Kościół Rzymskokatolicki

Inne:

Miasta partnerskie

Od wielu lat Rybnik prowadzi współpracę zagraniczną głównie z miastami z Unii Europejskiej, takimi jak np. Niemcy, Czechy, Wielka Brytania, Węgry, Litwa, Grecja, Francja, jak i również z miastami państw Europy Wschodniej, np. Ukrainą. Pozostałe miejscowości, z którymi Rybnik współpracuje, to Bedburg-Hau w Niemczech i Haderslev w Danii.

Państwo Miasto Data podpisania porozumienia
Niemcy Dorsten 14 kwietnia 1994
Niemcy Eurasburg 5 lipca 2001
Ukraina Iwano-Frankiwsk 12 października 2001
Czechy Karvina 30 kwietnia 2004
Grecja Larissa 13 czerwca 2003
Francja Liévin 4 grudnia 2000
Francja Mezamet 4 czerwca 1993
Wielka Brytania Newtownabbey 18 października 2003
Francja Saint Vallier 5 lipca 1961
Węgry Szolnok ?
Litwa Rejon wileński 2 października 2000
Ukraina Bar Rozmowy o podpisaniu porozumienia

Ciekawostki

Plik:Rybnik sylwester.jpg
Śródmieście w noc sylwestrową
  • Rybnicka bazylika św. Antoniego jest najwyższą na Górnym Śląsku i jedną z najwyższych w Polsce
  • 26 lipca 2006 włoski reżyser i producent Giuseppe Recchia odwiedził Rybnik, aby poszukać plenerów do nowego filmu
  • Rybnik posiada najwięcej rond w Polsce – 24
  • Rybnik posiada najnowocześniejszy stadion żużlowy w Polsce
  • Przy udziale funduszy Unii Europejskiej powstaje tutaj najdłuższa w kraju sieć kanalizacji sanitarnej – ponad 600 kilometrów.
  • W Rybniku znajdują się jedne z najdłuższych sieci ścieżek rowerowych w Polsce – ponad 100 km tras.
  • W rankingu magazynu "Men’s Health" na najbardziej rozrywkowe dla mężczyzn miasta w Polsce 2005 Rybnik zajął 6. miejsce
  • W konkursie pod hasłem Zielone Miasto 2000 Rybnik zajął 1. miejsce, uzyskując miano najbardziej zielonego miasta w Polsce
  • W rankingu "Rzeczpospolitej" na najlepiej zarządzane miasta i gminy w Polsce 2006, Rybnik zajął 1. miejsce w kategorii miast na prawach powiatu i wyprzedził takie miasta jak Kraków (2. miejsce) czy Toruń (3. miejsce), uzyskując w ten sposób tytuł Najlepszego Miasta na prawach powiatu w Polsce
  • W Rybniku działa pierwsza w Polsce prywatna poczta
  • W/w poczta wprowadziła we wrześniu do użytku rybnicką walutę pod nazwą Złoty Reński (1 ZŁR = 100 dukatów). Tym samym Rybnik stał się pierwszym miastem w Polsce posiadającym własne banknoty. 1 Złoty Reński będzie równowartością 1 złotego.

Bibliografia

  • Walczak J. – Rybnik. Zarys miasta od czasów najdawniejszych do 1980 r., 1986
  • Szołtysek M. – Rybnik Nasze Gniazdo, 1996
  • Szołtysek M. – Dzielnice Rybnika, 1999
  • Absalon D., Leśniok M. – Przewodnik przyrodniczy po Rybniku, 1999
  • Musiolik L. – Spacerkiem po Rybniku i okolicy, 2000
  • Gudzik A., Żukowski A. – Szlakami zielonego Śląska, 2002

Zobacz też

Linki zewnętrzne


Dzielnice Rybnika
Dzielnice
Części miasta wg TERYT

Rybnik

Szablon:Miasta Rybnickiego Okręgu Węglowego Szablon:Miasta Subregionu Zachodniego

Województwo śląskie
Miasta na prawach powiatu
Powiaty
Inne zagadnienia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rybnik&oldid=10941610”