Przejdź do zawartości

Województwo mazowieckie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Premia (dyskusja | edycje) o 12:26, 3 wrz 2011. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 3 wrz 2011, była oparta na tej wersji.
Ten artykuł dotyczy województwa mazowieckiego od 1999. Zobacz też: województwo mazowieckie.
{{{nazwa}}}
— {{{jednostka}}} —
[[Plik:{{{herb}}}| 100x130px| alt=Herb | class=mw-no-invert]] [[Plik:{{{flaga}}}| 100x130px| alt=Flaga | class=mw-no-invert]]
[[Herb {{{dopełniacz nazwy}}}|Herb]] [[Flaga {{{dopełniacz nazwy}}}|Flaga]]
Państwo

 Polska

Siedziba wojewody

{{{stolica}}}

Wojewoda

Jacek Kozłowski

Siedziba sejmiku

{{{siedziba sejmiku}}}

Marszałek

Adam Struzik

Powierzchnia ({{{rok powierzchni}}})

{{{powierzchnia}}} km²

Populacja ({{{rok ludności}}})
• liczba ludności


{{{liczba ludności}}}

• gęstość

{{{gęstość zaludnienia}}} os./km²

Podział administracyjny
[[Plik:{{{plan}}}|240x240px|alt=Plan {{{dopełniacz nazwy}}}|{{{opis planu}}}]]
{{{opis planu}}}
Liczba miast na prawach powiatu

{{{liczba powiatów (M)}}}

Liczba powiatów

{{{liczba powiatów}}}

Liczba gmin miejskich

{{{liczba gmin (M)}}}

Liczba gmin miejsko-wiejskich

{{{liczba gmin (MW)}}}

Liczba gmin wiejskich

{{{liczba gmin (W)}}}

Położenie na mapie Polski
[[Plik:{{{mapa Polski}}}|240x240px|alt=Położenie na mapie Polski|]]
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|}
[[commons:{{{commons}}}|Multimedia w Wikimedia Commons]]
Informacje w Wikipodróżach
Gęstość zaludnienia w województwie mazowieckim terenów wiejskich w osobach na km² (w przekroju gminnym, stan 1 stycznia 2007 roku) [1].

Województwo mazowieckie – od 1 stycznia 1999 jednostka podziału administracyjnego Polski, jedno z 16 województw.

Historia

 Osobny artykuł: Województwo mazowieckie (I Rzeczpospolita).

Historycznie województwo mazowieckie istniało w latach 1526-1795 i 1816-1837.

Obecne województwo mazowieckie zostało utworzone w 1999 roku z województw poprzedniego podziału administracyjnego:

Geografia

Położenie administracyjne

Województwo jest położone w środkowo-wschodniej Polsce i graniczy z następującym województwami:

Położenie fizycznogeograficzne

 Osobny artykuł: Regionalizacja fizycznogeograficzna województwa mazowieckiego.

Województwo położone jest w większości na obszarze Niżu Środkowoeuropejskiego, tylko jego niewielkie wschodnie fragmenty leżą na terenie Niżu Wschodniobałtycko-Białoruskiego, a południowe na terenie Wyżyn Polskich. Obszar Województwa zawiera się w 11 makroregionach fizycznogeograficznych i 34 mezoregionach.

Położenie historyczne

Mimo że województwo mazowieckie jest często określane jako Mazowsze, nie jest nim w całości. Wschodnia część województwa to region Podlaski (w znacznie mniejszym stopniu niż geograficznie), natomiast południowa część to ziemia radomska będąca częścią Małopolski. Różnice historyczno-kulturowe widoczne są w wielu aspektach, m.in. w architekturze wiejskiej, sposobie zwijania snopów siana czy strojach ludowych. Natomiast część historycznego Mazowsza (większość byłego województwa łomżyńskiego z miastami: Łomża, Zambrów, Grajewo, Kolno i Wysokie Mazowieckie) leży poza obecnym terytorium województwa mazowieckiego.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2007 r.[2]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 5 188 488 100 2 705 344 52,1 2 483 144 47,9
powierzchnia 35 558,18 km²
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 145,9 76,1 69,8

Ochrona przyrody

Wg danych z roku 2000 powierzchnia obszarów chronionych w województwie mazowieckim ogółem wynosiła 1053439,9 ha, co stanowiło 29,6% powierzchni województwa. Na terenie województwa mazowieckiego znajdowało się:

Nauka i oświata

Na terenie województwa działa dobre zaplecze naukowo-oświatowe. Jest to obszar występowania wielu uczelni wyższych. Ich największym skupiskiem jest Warszawa, ale są również zlokalizowane w innych miastach województwa (Płock, Pułtusk, Radom, Siedlce).

Wyższe uczelnie publiczne: (zobacz też wyższe uczelnie w Warszawie)

Podział administracyjny

 Osobny artykuł: Podział administracyjny województwa mazowieckiego.

Województwo mazowieckie składa się z 42 powiatów (37 ziemskich i 5 grodzkich). Powiaty dzielą się na 314 gmin – 35 miejskich, 50 miejsko-wiejskich i 229 wiejskich.

Powiaty ziemskie:

Powiaty grodzkie:

Miasta

Województwo mazowieckie – miasta w granicach administracyjnych

W województwie mazowieckim jest 85 miast, w tym 5 miast na prawach powiatów i 30 miast na prawach gminy.
Podkreślone zostały siedziby powiatów ziemskich, a pogrubione siedziby powiatów grodzkich. Miasta zostały uszeregowane według liczby mieszkańców. Liczba ludności i powierzchnia wg GUS z 30 czerwca 2006 r.

  1. Warszawa – 1 720 398 (517,90 km²)
  2. Radom – 226 895 (111,71 km²)
  3. Płock – 127 307 (88,06 km²)
  4. Siedlce – 76 074 (31,87 km²)
  5. Pruszków – 55 452 (19,15 km²)
  6. Ostrołęka – 53 579 (29,00 km²)
  7. Legionowo – 51 646 (13,60 km²)
  8. Ciechanów – 45 888 (32,84 km²)
  9. Otwock – 44 054 (47,33 km²)
  10. Piaseczno – 41 787 (16,33 km²)
  11. Żyrardów – 40 892 (14,35 km²)
  12. Sochaczew – 38 527 (26,13 km²)
  13. Mińsk Mazowiecki – 38 181 (13,12 km²)
  14. Wołomin – 36 998 (17,32 km²)
  15. Mława – 29 744 (35,50 km²)
  16. Ząbki – 28 644 (11,13 km²)
  17. Grodzisk Mazowiecki – 27 767 (13,19 km²)
  18. Nowy Dwór Mazowiecki – 27 757 (28,27 km²)
  19. Wyszków – 27 112 (20,78 km²)
  20. Marki – 24 590 (26,01 km²)
  21. Piastów – 23 214 (5,83 km²)
  22. Ostrów Mazowiecka – 22 641 (22,09 km²)
  23. Płońsk – 22 295 (11,38 km²)
  24. Józefów – 19 966 (23,92 km²)
  25. Pionki – 19 944 (18,34 km²)
  26. Sokołów Podlaski – 19 338 (17,50 km²)
  27. Gostynin – 19 084 (32,31 km²)
  28. Pułtusk – 19 049 (22,83 km²)
  29. Kobyłka – 18 969 (20,05 km²)
  30. Sierpc – 18 831 (18,60 km²)
  31. Sulejówek – 18 656 (19,51 km²)
  32. Kozienice – 18.633 (10,45 km²)
  33. Zielonka – 17 342 (79,23 km²)
  34. Przasnysz – 16 960 (25,16 km²)
  35. Konstancin-Jeziorna – 16 454 (17,10 km²)
  36. Garwolin – 16 191 (22,08 km²)
  37. Łomianki – 15 679 (8,40 km²)
  38. Milanówek – 15 540 (13,52 km²)
  39. Grójec – 15 028 (8,52 km²)
  40. Węgrów – 12 592 (35,50 km²)
  41. Błonie – 12 229 (9,12 km²)
  42. Szydłowiec – 12 172 (21,93 km²)
  43. Brwinów – 11 934 (10,06 km²)
  44. Góra Kalwaria – 11 216 (13,72 km²)
  45. Warka – 11 018 (25,78 km²)
  46. Karczew – 10 422 (28,11 km²)
  47. Maków Mazowiecki – 9 953 (10,30 km²)
  48. Radzymin – 8 818 (23,32 km²)
  49. Żuromin – 8 733 (11,11 km²)
  50. Zwoleń – 8 216 (15,78 km²)
  51. Ożarów Mazowiecki – 8 041 (5,75 km²)
  52. Tłuszcz – 7 482 (7,81 km²)
  53. Nasielsk – 7 419 (12,67 km²)
  54. Białobrzegi – 7 317 (7,51 km²)
  55. Łosice – 7 173 (23,75 km²)
  56. Łochów – 6 485 (13,35 km²)
  57. Mszczonów – 6 238 (8,56 km²)
  58. Przysucha – 6 228 (6,98 km²)
  59. Lipsko – 5 914 (15,70 km²)
  60. Iłża – 5 212 (15,83 km²)
  61. Łaskarzew – 4 941 (15,35 km²)
  62. Raciąż – 4 732 (8,16 km²)
  63. Pilawa – 4 221 (6,62 km²)
  64. Gąbin – 4 138 (28,16 km²)
  65. Żelechów – 4 028 (12,14 km²)
  66. Skaryszew – 4 019 (27,49 km²)
  67. Tarczyn – 3 883 (5,24 km²)
  68. Nowe Miasto nad Pilicą – 3 874 (11,14 km²)
  69. Podkowa Leśna – 3 729 (10,10 km²)
  70. Serock – 3 686 (12,48 km²)
  71. Halinów – 3 551 (2,84 km²)
  72. Zakroczym – 3 348 (19,51 km²)
  73. Glinojeck – 3 119 (7,37 km²)
  74. Myszyniec – 2980 (10,74 km²)
  75. Drobin – 2 973 (9,64 km²)
  76. Kałuszyn – 2 955 (12,29 km²)
  77. Chorzele – 2 799 (17,51 km²)
  78. Wyszogród – 2 793 (13,87 km²)
  79. Różan – 2 673 (6,67 km²)
  80. Mogielnica – 2 476 (12,98 km²)
  81. Kosów Lacki – 2 157 (11,57 km²)
  82. Bieżuń – 1 871 (12,07 km²)
  83. Brok – 1 869 (28,05 km²)
  84. Mordy – 1 855 (4,54 km²)
  85. Wyśmierzyce – 871 (16,56 km²)
 Zobacz też: Miasta w Polsce (statystyki).

Gospodarka

W 2008 r. produkt krajowy brutto woj. mazowieckiego wynosił 274,1 mld zł, co stanowiło 21,5% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 157,7% średniej krajowej, co plasowało mazowieckie na 1. miejscu względem innych województw[3].

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. mazowieckiego w 1. kwartale 2011 r. wynosiło 4567,43 zł, co lokowało je na 1. miejscu względem wszystkich województw[4].

W końcu czerwca 2011 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 239,6 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 9,3% do aktywnych zawodowo[5].

Wg Eurostat województwo mazowieckie ma najwyższy spośród wszystkich polskich województw dochód na głowę mieszkańca, który wynosi 89% średniego dochodu w Unii Europejskiej[6].

W Płocku swoją siedzibę ma PKN Orlen (4. w indeksie), największy polski koncern paliwowy. W Warszawie i w Siedlcach działa Polimex-Mostostal (także w indeksie WIG 20). W Przasnyszu swoją siedzibę ma firma Kross – największy producent rowerów w Europie. [potrzebny przypis]

Mazowieckie jest jednym z najbardziej zróżnicowanych gospodarczo województw w kraju. Większość województwa jest stosunkowo słabo rozwinięta, oparta na rolnictwie i sadownictwie. Wybija się tu najbardziej rozwinięta gospodarczo Warszawa oraz jej okolice, aż po granicę z Woj. Łódzkim na zachodzie i Siedlce na wschodzie; wyróżnia się także Płock. Najbiedniejszym subregionem jest subregion radomski. Radom ma obecnie najwyższe bezrobocie wśród miast ponad 100-tysięcznych oraz wśród powiatów grodzkich.[potrzebny przypis]

Transport

Województwo mazowieckie ma bogatą sieć drogową i kolejową. Lokalny transport kolejowy zapewniają Koleje Mazowieckie. W Mazowszu znajduje się najważniejsze lotnisko międzynarodowe w Polsce: Lotnisko Chopina w Warszawie. Warszawa jest jedynym miastem w Polsce, posiadającym metro.

Najważniejsze drogi krajowe na Mazowszu to:

Planowane:

Religia

 Osobny artykuł: Świadkowie Jehowy w województwie mazowieckim.

Większość mieszkańców województwa mazowieckiego należy do Kościoła rzymskokatolickiego. Praktykuje jednak mniej niż połowa ludności. W archidiecezji warszawskiej praktykuje 30% ludności, w diecezji płockiej 32% i 34% w diecezji warszawsko-praskiej, co sprawia, że należą one do najbardziej zlaicyzowanych w Polsce. W diecezji radomskiej praktykuje 37% ludności. Najbardziej religijna jest diecezja siedlecka (45%) i diecezja łomżyńska (44%)[7]. Na terenie województwa działają także synagogi (neoortodoksyjna, reformowana i ortodoksyjna), meczet, sikhowska gurdawara, jedyna wolnostojąca kaplica mormonów oraz bardzo dużo kościołów protestanckich. Trwają starania o wybudowanie świątyni buddyjskiej. Historycznie, bardzo duże znaczenie na tych ziemiach miał judaizm, gdyż Żydzi stanowili do II wojny światowej między 20% a 50% ludności mazowieckich miasteczek. Na północno-wschodnim Mazowszu istotny był kalwinizm. W Płocku z kolei narodził się mariawityzm. Obecnie w na terenie województwa mazowieckiego działają parafie Kościoła Starokatolickiego Mariawitów, zrzeszonie w diecezji warszawsko-płockiej i lubelsko-podlaskiej, oraz Kościoła Katolickiego Mariawitów z siedzibą w Felicjanowie. Na terenie województwa działają także Świadkowie Jehowy, także tutaj w miejscowości Nadarzyn w powiecie pruszkowskim mają swoją główną siedzibę na terenie Polski.

Język

Większość ludności Mazowsza posługuje się językiem polskim. Przed II wojną światową wśród Żydów w użyciu był język jidisz, obecnie jest on nauczany jedynie na Uniwersytecie Warszawskim oraz używany w Teatrze Żydowskim w Warszawie w niektórych sztukach. Na wsi posługiwano się dialektem mazowieckim, który zanikł w ostatnich dziesięcioleciach.

Kultura

Z Mazowszem związanych było wielu wybitnych polskich artystów. Tu tworzyli i żyli przez wiele lat: Juliusz Słowacki, Witold Gombrowicz, Julian Tuwim, Bolesław Prus, Fryderyk Chopin, Isaac Bashevis Singer.

Sport

Najpopularniejszym sportem na Mazowszu jest piłka nożna. Gra tutaj najbardziej utytułowany polski klub piłkarski Legia Warszawa. Poza tym grają jeszcze Polonia Warszawa, Wisła Płock, Dolcan Ząbki, Znicz Pruszków. W Polskiej Lidze Koszykówki gra Polonia Warszawa. W Polskiej Lidze Siatkówki grają AZS Politechnika Warszawska i Jadar Radom.

Zmiany

Rozważany był projekt wyłączenia z regionu Warszawy jako niezależnego województwa i przeniesienia stolicy Mazowsza do innego miasta np. do Płocka lub Radomia. Zwolennicy tego rozwiązania wskazują, że z powodu wysokiego wskaźnika PKB per capita w Warszawie reszta województwa nie będzie mogła korzystać z funduszy strukturalnych UE, gdy PKB dla całego województwa przekroczy wyznaczony przez Unię Europejską wskaźnik 75% PKB. Przeciwnicy zwracają uwagę na wysokie koszty administracyjne wynikłe z dublowania urzędów i przeprowadzki do innego miasta oraz konieczności zmiany wielu systemów w administracji publicznej. Premier Donald Tusk w swoim expose zapowiedział, że nie przewiduje w czasie swoich rządów poparcia żadnych inicjatyw w zakresie zmiany podziału administracyjnego.

Zobacz także: Warszawa (projekt województwa), województwo staropolskie

Galeria


Wojewodowie

 Osobny artykuł: Wojewodowie mazowieccy.

Zarząd Województwa Mazowieckiego

Adam Struzik

Marszałek Województwa Mazowieckiego

były Marszałek Województwa Mazowieckiego

Wicemarszałkowie Województwa Mazowieckiego

byli Wicemarszałkowie Województwa Mazowieckiego

Członkowie Zarządu Województwa Mazowieckiego

byli Członkowie Zarządu Województwa Mazowieckiego

Sejmik Województwa Mazowieckiego

Prezydium Sejmiku Województwa Mazowieckiego

IV kadencja (2010 – 2014)

III kadencja (2006 – 2010)

Krzysztof Borkowski
 Osobny artykuł: Sejmik Województwa Mazowieckiego.
  1. ↑ a b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2008 r.. „Informacje i opracowania statystyczne”, 2008. Ireneusz Budzyński – kierujący. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. [dostęp 2008-08-13]. (pol.). 
  2. ↑ Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2007 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008. ISSN 1734-6118. (pol.).
  3. ↑ Rocznik Statystyczny Województw 2010 (wybrane tablice). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-02-07, s. 86-87. ISSN 1230-5820.
  4. ↑ Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 30 maja 2011 r. (M.P. z 2011 r. nr 45, poz. 510)
  5. ↑ Bezrobotni oraz stopa bezrobocia wg województw, podregionów i powiatów (Stan na koniec czerwca 2011 r.). Główny Urząd Statystyczny, 2011-07-26. [dostęp 2011-08-21].
  6. ↑ Eurostat
  7. ↑ Ekai.pl – Statystyki religijności
  8. ↑ GW: Jak dentysta Giertycha został marszałkiem (22.06.2007)

Linki zewnętrzne

Zobacz też

Województwo mazowieckie
Miasta na prawach powiatu
Powiaty
Inne zagadnienia

Szablon:Województwa

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Województwo_mazowieckie&oldid=27874435”