Kosów Lacki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kosów Lacki
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

sokołowski

Gmina

Kosów Lacki

Data założenia

XIII wiek

Prawa miejskie

1723–1870 i od 2000

Burmistrz

Jan Słomiak

Powierzchnia

11,57 km²

Populacja (2021)
• liczba ludności
• gęstość


2062[1]
178,2 os./km²

Strefa numeracyjna

25

Kod pocztowy

08-330

Tablice rejestracyjne

WSK

Położenie na mapie gminy Kosów Lacki
Mapa konturowa gminy Kosów Lacki, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kosów Lacki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kosów Lacki”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Kosów Lacki”
Położenie na mapie powiatu sokołowskiego
Mapa konturowa powiatu sokołowskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Kosów Lacki”
Ziemia52°35′44″N 22°08′48″E/52,595556 22,146667
TERC (TERYT)

1429054

SIMC

0676128

Urząd miejski
ul. Kolejowa 2
08-330 Kosów Lacki
Strona internetowa
Fragment miasta

Kosów Lackimiasto w Polsce, w województwie mazowieckim, w powiecie sokołowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kosów Lacki. Położone nad Kosówką, dopływem Bugu. Leży na historycznym Podlasiu, w dawnej ziemi drohickiej[2].

Według danych z 31 grudnia 2021 miasto miało 2062 mieszkańców.

Ośrodek usługowy regionu rolniczego, przetwórstwo rolno-spożywcze, w tym duża mleczarnia. Węzeł dróg lokalnych i przystanek kolejowy na nieczynnej linii kolejowej SiedlceOstrołęka.

Kosów Lacki jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny[3].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wieś nadana w 1417 roku kanonikowi kolegiaty pułtuskiej Marcinowi Ciołkowi przez wielkiego księcia litewskiego Witolda. Do początków XIX wieku znajdowała się w rękach rodzin: Kossowskich (Ciołków), którzy wzięli nazwisko od miejscowości (przewodzili sejmikom szlacheckim, od czego powstało zapomniane obecnie przysłowie „kupą jak Kosowscy”)[4], Nowińskich i Kuszlów, stając się ośrodkiem dużego majątku, w skład którego wchodziły okoliczne miejscowości. Parafia została prawdopodobnie erygowana w 1425 roku (ponownie w 1587). W okresie potopu szwedzkiego pod miejscowością miała miejsce potyczka wojsk Pawła Sapiehy z silnym oddziałem szwedzkim i hetmana Janusza Radziwiłła (w mieście znajdują się zbiorowe mogiły poległych w tej bitwie). W 1657 roku miejscowość została doszczętnie zniszczona przez pożar. W 1723 roku Kosów po raz pierwszy był wzmiankowany był jako miasto, które powstało z połączenia Kosowa Lackiego i Kosowa Ruskego. W 1726 roku otrzymał przywilej na jarmarki. W 1759 roku miejscowość nawiedził ponownie duży pożar. W 1778 roku podkomorzy drohicki Franciszek Marceli Kossowski lokował Kosów jako miasto na mocy przywileju otrzymanego od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, zezwalającego na organizowanie w miejscowości dwóch targów tygodniowo i czterech jarmarków rocznie. Pomimo prób ożywienia miasteczko nie rozwinęło się. W 1866 roku utraciło prawa miejskie.

We wrześniu 1939 miejscowość została początkowo zajęta przez Armię Czerwoną. Następnie wkroczyły wojska hitlerowskie. Ze względu na przewagę wśród mieszkańców ludności żydowskiej, Kosów został uznany za tzw. Judenstadt (miasto żydowskie) czyli w całości miał charakter getta. W 1941 roku osiedlono tu Żydów z Kalisza. W dniach od 22–25 września 1942 Niemcy dokonali deportacji ludności żydowskiej do oddalonego o 10 km obozu zagłady w Treblince. Z miejscowości wywieziono ok. 1 200 Żydów, kilkudziesięciu zamordowano na miejscu. Kilka osób przechowali polscy sąsiedzi, w tym rodzina Kołkowskich[5], wyróżniona tytułem Sprawiedliwi wśród Narodów Świata[6].

W 1964 roku na plebanii w Kosowie Lackim odkryto obraz Ekstaza świętego Franciszka, którego autorstwo przypisuje się hiszpańskiemu malarzowi El Greco z XVI wieku[7]. Odkrycia dokonały pracownice Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Izabella Galicka i Hanna Sygietyńska, sporządzające inwentaryzację zabytków[8]. Obraz znajduje się w Muzeum Diecezjalnym w Siedlcach.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa siedleckiego.

1 stycznia 2000 Kosów odzyskał prawa miejskie.

Nazwa pochodzi od ptaka. Przydomek Lacki od Lachów, w odróżnieniu od położonego za Kosówką Kosowa Ruskiego, zamieszkanego przez Rusinów.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

  • Piramida wieku mieszkańców Kosowa Lackiego w 2014 roku[1].


Polityka[edytuj | edytuj kod]

Burmistrzowie:

  • Andrzej Krasnodębski (1998-2010)
  • Jan Słomiak (od 2010)

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Kapliczka przydrożna z XVIII wieku
Tron Łaski

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Kosów Lacki w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2023-01-05] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. Anatol Leszczyński: Z dziejów Żydów Podlasia (1487–1795) w: „Studia Podlaskie”, tom II. Uniwersytet Warszawski – Filia w Białymstoku, Białystok 1989, s. 13. ISSN 0239-9245
  3. Opis parafii na stronie diecezji
  4. Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński „Mazowsze, mały przewodnik” Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 140
  5. W źródłach wzmiankowani są Ludwik Kołkowski i Stanisława Kołkowska. Zob. Książka o sprawiedliwych już dostępna, wiescisokolowskie.pl, 1 września 2011.
  6. Podlascy Żydzi - Kosów Lacki. nawschodzie.pl. [dostęp 2016-08-04].
  7. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce. Tom X – województwo warszawskie, Zeszyt 10 – powiat sokołowski, Warszawa 1965, s. 6–7
  8. Izabella Galicka, Hanna Sygietyńska: Jak znaleziono obraz? Początki przygody z El Greco. Muzeum Diecezjalne w Siedlcach. [dostęp 2014-03-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-06)].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Katalog zabytków sztuki w Polsce. Tom X – województwo warszawskie, Zeszyt 25- powiat sokołowski pod redakcją Izabelli Galickiej i Hanny Sygietyńskiej, IS PAN, Warszawa 1965
  • Kosów Lacki. Studia i materiały z dziejów miejscowości. Red. Artur Ziontek przy współpracy Moniki Samuel. Siedlce 2011.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]