Województwo lubelskie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Szoltys-bot (dyskusja | edycje) o 16:08, 19 kwi 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Województwo lubelskie
województwo
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Kod ISO 3166-2

PL-LU

TERYT

06

Siedziba wojewody i sejmiku

Lublin

Wojewoda

Przemysław Czarnek

Marszałek

Sławomir Sosnowski

Powierzchnia (2015)

25 122,46 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności


2 135 715[1]

• gęstość

85,0 os./km²

Urbanizacja

46,2

Tablice rejestracyjne

L

Adres Urzędu Wojewódzkiego:
ul. Spokojna 4
20-914 Lublin
Adres Urzędu Marszałkowskiego:
ul. Artura Grottgera 4
20-029 Lublin
Podział administracyjny
Plan województwa lubelskiego
Liczba miast na prawach powiatu

4

Liczba powiatów

20

Liczba gmin miejskich

16

Liczba gmin miejsko-wiejskich

28

Liczba gmin wiejskich

165

Położenie na mapie Polski
[[Plik:{{{mapa Polski}}}|240x240px|alt=Położenie na mapie Polski|]]
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Województwo lubelskie”
51°13′N 22°54′E/51,216667 22,900000
Strona Urzędu Wojewódzkiego
Strona Urzędu Marszałkowskiego

Województwo lubelskiejednostka samorządu terytorialnego i podziału administracyjnego we wschodniej Polsce, o powierzchni 25 122,46 km². Obejmuje głównie południową połowę Niziny Południowopodlaskiej, Polesie Zachodnie i Wołyńskie (po Bug) oraz Wyżynę Lubelską, mały obszar Wyżyny Wołyńskiej, większość polskiego Roztocza i skraj Kotliny Sandomierskiej. Według danych GUS w 2015 roku zamieszkiwało je 2,14 mln osób[2]. Siedzibą władz wojewódzkich jest Lublin. Jest najdalej wysuniętym na wschód województwem w Polsce.

Współczesne województwo lubelskie obejmuje kilka głównych krain historycznych. Z regionu Małopolski należą do niego prawie w całości ziemia lubelska[3] i większa część ziemi łukowskiej[4], a ponadto część ziemi stężyckiej i fragment ziemi sandomierskiej[5]. Obejmuje również części Rusi Czerwonej i Polesia leżące przy lewym brzegu Bugu. Od 1809 r. północna część obszaru między Wisłą a Bugiem znajdowała się w siedleckim regionie administracyjnym, nazywanym Podlasiem, obecnie Podlasiem Południowym.

W 2010 r. województwo lubelskie miało najmniejszy spośród innych województw odsetek ludności w wieku produkcyjnym.[potrzebny przypis]

Historia

Mappa jeneralna województwa lubelskiego, 1826
Województwo lubelskie w latach 1944–1950
Województwo lubelskie w latach 1950–1975
Województwa z lat 1975–1998 z granicą obecnego województwa lubelskiego

Historia obszaru

Obecne ziemie woj. lubelskiego należały w I Rzeczypospolitej do województw: lubelskiego, ruskiego (ziemia chełmska) i bełskiego. Część powiatu radzyńskiego, powiat bialski oraz powiat włodawski należał do województwa brzeskiego Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Województwo lubelskie w latach 1474–1795

Województwo lubelskie w latach 1816–1837

Województwo lubelskie Królestwa Polskiego utworzono w 1816 w miejsce departamentu lubelskiego Księstwa Warszawskiego; dzieliło się na 4 obwody i 10 powiatów; w 1837 województwo lubelskie zostało przekształcone w gubernię lubelską.

Województwo lubelskie w okresie II RP

Województwo lubelskie w latach 1944–1975

Po zmianach w 1950

Województwo lubelskie w latach 1975–1998

Województwo lubelskie od 1999

W 1999 r. w wyniku reformy administracyjnej powstało nowe województwo rządowo-samorządowe z województw poprzedniego podziału administracyjnego:

W 2006 r. Eurostat posługując się tzw. standardem siły nabywczej, który pozwala porównywać dane ekonomiczne z różnych krajów, uwzględniając różnice cen podał dane za 2003 r., gdzie województwo lubelskie zostało uznane za najbiedniejszy region Unii Europejskiej. Dokładnie w 2003 r. PKB na mieszkańca woj. lubelskiego wyniósł 3538 euro (najmniej w całej UE), co stanowiło 33,2% średniej unijnej[6].

Geografia

Mapa fizyczna województwa lubelskiego
Średnia roczna temperatura

Według danych z 1 stycznia 2014 r. powierzchnia województwa wynosiła 25 122,49 km², co stanowi 8% powierzchni Polski (3. miejsce w kraju pod względem powierzchni)[7].

Położenie administracyjne

Województwo jest położone we wschodniej części Polski, między Wisłą a Bugiem (jedynie część powiatu puławskiego leży po zachodniej stronie Wisły). Graniczy z[8]:

oraz z województwami:

Łączna długość granic województwa wynosi 1144,7 km.

Współrzędne geograficzne i rozciągłość terytorium

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:

W wymiarze północ–południe województwo rozciąga się na długości 226 km, to jest 2°02′10″ rozciągłości południkowej.

W wymiarze wschód–zachód rozpiętość województwa wynosi 177 km, co w mierze kątowej daje 2°31′48″ rozciągłości równoleżnikowej.

Położenie fizycznogeograficzne

Terytorium województwa lubelskiego zajmuje części czterech jednostek najwyższego rzędu regionalizacji fizycznogeograficznej Europy. Większa jego część należy do megaregionu Pozaalpejskiej Europy Środkowej. Są to: makroregion Nizina Południowopodlaska (318.9), znajdujący się w granicach prowincji Niż Środkowoeuropejski oraz Wyżyna Lubelska (343.1) i Roztocze (343.2) – makroregiony prowincji Wyżyny Polskie. Polesie Zachodnie (845.1) i Polesie Wołyńskie (845.3) są makroregionami prowincji Polesie należącej do megaregionu Niżu Wschodnioeuropejskiego. Kotlina Sandomierska (512.4-5) jest częścią megaregionu karpackiego.

Spośród wymienionych makroregionów największą powierzchnię województwa zajmują: Wyżyna Lubelska, Nizina Południowopodlaska i Polesie Zachodnie.

Rzeźba terenu

Krainy geograficzne województwa lubelskiego należą do trzech pasów rzeźby powierzchni Polski:

Najwyżej położony punkt znajduje się na Roztoczu Wschodnim – jest nim wierzchołek Krągłego Goraju – 388,7 m n.p.m. (okolice wsi Huta Lubycka, pow. tomaszowski), natomiast najniższe miejsce, 106,7 m n.p.m., leży w Dolinie Środkowej Wisły koło wsi Piotrowice w powiecie ryckim[9].

Stosunki wodne

Wody powierzchniowe. Całe województwo znajduje się w dorzeczu Wisły. Rzeka główna i jej małe bezpośrednie dopływy odprowadzają wody z zachodniej części terytorium. Środkowa część województwa znajduje się w dorzeczu (drugiego stopnia) Wieprza, wschodnia – Bugu (Narwi), na południu usytuowana jest zlewnia Sanu a najmniejszy teren należy do bezpośredniej zlewni Wisły. Największą rzeką w lubelskiej części dorzecza Bugu jest Krzna, której zlewnia zajmuje północno-wschodnią część województwa. Na Lubelszczyźnie po południowej stronie Roztocza największą rzeką jest Tanew. W południowej części Polesia Zachodniego znajduje się zespół jezior krasowych.

Podział administracyjny

Na terenie województwo znajdują się 4 miasta na prawach powiatu, 20 powiatów, 213 gmin.

Dane z 30 czerwca 2016 r.[10]

Herb Nazwa Siedziba Powierzchnia
(km²)
Ludność Gęstość zaludnienia
(osób/km²)
Biała Podlaska - 49 57389 1171,2
Chełm - 35 63949 1827,11
Lublin - 147 340745 2317,99
Zamość - 30 64746 2158,2
bialski Biała Podlaska 2755 112330 40,77
biłgorajski Biłgoraj 1681 102341 60,88
chełmski Chełm 1887 79239 41,99
hrubieszowski Hrubieszów 1268 65562 51,71
janowski Janów Lubelski 875 46742 53,42
krasnostawski Krasnystaw 1031 65142 63,18
kraśnicki Kraśnik 1005 97244 96,76
lubartowski Lubartów 1289 89332 69,3
lubelski Lublin 1680 151679 90,29
łęczyński Łęczna 637 57367 90,06
łukowski Łuków 1394 108382 77,75
opolski Opole Lubelskie 810 60764 75,02
parczewski Parczew 952 35500 37,29
puławski Puławy 934 114859 122,98
radzyński Radzyń Podlaski 965 60119 62,3
rycki Ryki 615 57233 93,06
świdnicki Świdnik 468 72509 154,93
tomaszowski Tomaszów Lubelski 1489 85356 57,32
włodawski Włodawa 1256 39148 31,17
zamojski Zamość 1870 108038 57,77

Podregiony statystyczne

Województwo lubelskie składa się z 4 podregionów statystycznych (GUS)[11] – zgodnych ze standardem NUTS Unii Europejskiej:

Miasta

LublinZamek Królewski, obecnie Muzeum Lubelskie
ZamośćRynek Wielki z Ratuszem
Lubartów – Pałac Sanguszków
Hrubieszówcerkiew prawosławna, posiada 13 kopuł
Nałęczów – Sanatorium „Książę Józef” nad stawem w Parku Zdrojowym
Kazimierz Dolnykamienice Przybyłów pod św. Mikołajem i św. Krzysztofem
ZwierzyniecPlenipotentówka. Dyrekcja Roztoczańskiego Parku Narodowego
Pałac Czartoryskich w Puławach

W województwie lubelskim jest 48 miast, w tym 4 miasta na prawach powiatu[10]. Podkreślone zostały siedziby powiatów ziemskich, a pogrubione miasta na prawach powiatu. Dane z 30 czerwca 2016 r.[10]

Lp. Herb Miasto Ludność
(30 czerwca 2016)
Powierzchnia
(km²)
Gęstość zaludnienia
(os./km²)
1. Lublin 340 745 147,47 2311
2. Zamość 64 746 30,34 2134
3. Chełm 63 949 35,28 1813
4. Biała Podlaska 57 389 49,40 1162
5. Puławy 48 526 50,61 959
6. Świdnik 39 913 20,35 1961
7. Kraśnik 35 078 25,52 1375
8. Łuków 30 381 35,75 850
9. Biłgoraj 26 724 21,10 1267
10. Lubartów 22 321 13,92 1604
11. Tomaszów Lubelski 19 550 13,29 1471
12. Łęczna 19 304 19,00 1016
13. Krasnystaw 19 041 42,13 452
14. Hrubieszów 18 212 33,03 551
15. Międzyrzec Podlaski 16 993 20,03 848
16. Dęblin 16 656 38,33 435
17. Radzyń Podlaski 15 963 19,31 827
18. Włodawa 13 535 17,97 753
19. Janów Lubelski 12 053 14,84 812
20. Parczew 10 810 8,05 1343
21. Ryki 9 872 27,22 363
22. Poniatowa 9 461 15,26 620
23. Opole Lubelskie 8 702 15,12 576
24. Bełżyce 6 629 23,46 283
25. Terespol 5 707 10,11 564
26. Szczebrzeszyn 5 132 29,12 176
27. Bychawa 5 033 6,69 752
28. Rejowiec Fabryczny 4 419 14,28 309
29. Nałęczów 3 787 13,82 274
30. Tarnogród 3 396 10,69 318
31. Kock 3 350 16,78 200
32. Zwierzyniec 3 266 6,19 528
33. Krasnobród 3 123 6,99 447
34. Stoczek Łukowski 2 622 9,15 287
35. Piaski 2 621 8,44 311
36. Annopol 2 606 7,73 337
37. Kazimierz Dolny 2 597 30,44 85
38. Józefów 2 494 5,00 499
39. Lubycza Królewska 2 468 3,92 630
40. Łaszczów 2 171 5,01 433
41. Ostrów Lubelski 2 153 29,77 72
42. Tyszowce 2 122 18,52 115
43. Rejowiec 2 114[16] 6,50 325
44. Urzędów 1 678 12,91 130
45. Frampol 1 444 4,67 309
46. Modliborzyce 1 440 7,90 182
47. Siedliszcze 1 379 13,16 105
48. Józefów nad Wisłą 921 3,65 252

Demografia

Dane o ludności z dnia 30 czerwca 2014:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
Jednostka osób % osób % osób %
Populacja 2 151 836 100 1 108 865 51,53 1 042 971 48,47
Wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) 391 769 18,21 191 351 8,89 200 418 9,31
Wiek produkcyjny (18–65 lat) 1 346 688 62,58 630 904 29,32 715 784 33,26
Wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) 413 379 19,21 286 610 13,32 126 769 5,89

Według danych z 30 czerwca 2014 r. województwo miało 2 151 836 mieszkańców, co stanowiło 5,6% ludności Polski[17].

  • Piramida wieku mieszkańców woj. lubelskiego w 2014 roku[1].


Religia

Gospodarka

Główne przedsiębiorstwa w Lublinie
PGE Elektrociepłownia Lublin-Wrotków Sp. z o.o. przy ul. Inżynierskiej (widok od ul. Diamentowej)
Lubella SA przy ul. Wrotkowskiej
Herbapol Lublin SA przy ul. Diamentowej (widok od ul. Romera)

Wskaźniki gospodarcze

W 2012 r. produkt krajowy brutto woj. lubelskiego wynosił 63,9 mld zł, co stanowiło 4,0% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 29,5 tys. zł (70,3% średniej krajowej), co plasowało lubelskie na 15. miejscu względem innych województw[18].

W 2010 r. produkcja sprzedana przemysłu w woj. lubelskim wynosiła 24,5 mld zł, co stanowiło 2,5% produkcji przemysłu Polski. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w lubelskim wynosiła 5,2 mld zł, co stanowiło 3,2% tej sprzedaży Polski[19].

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. lubelskiego w 3. kwartale 2011 r. wynosiło 3272,35 zł, co lokowało je na 10. miejscu względem wszystkich województw[20].

W końcu marca 2012 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 132,0 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 14,1% do aktywnych zawodowo[21].

Według danych z 2011 r. 10,9% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. lubelskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)[22].

Przemysł

Część województwa obejmuje Lubelskie Zagłębie Węglowe.

Zasoby surowców mineralnych:

Transport

 Osobny artykuł: Port lotniczy Lublin.
Port lotniczy Lublin
EN57AL-3010 na stacji Lublin Airport w Świdniku

Port lotniczy Lublin zlokalizowany jest w Świdniku, około 10 km od centrum Lublina. Lotnisko zajmuje 250 ha, a pas startowy ma 2,5 km długości i jest ono skomunikowane szynobusem z Dworcem PKP Lublin. Około 12 km na południowy zachód od miasta leży lotnisko Lublin-Radawiec w Radawcu Dużym.

Województwo lubelskie jest właścicielem 13 autobusów szynowych, kupionych przez Urząd Marszałkowski oraz leasinguje 5 jednostek elektrycznych.

Tabor kolejowy województwa lubelskiego
Seria Typ Numery Liczba Producent
SA103 214Ma 005, 007, 012 3 Pesa [24]
SA107 211M 001, 002 2 Kolzam [24]
SA134 218Md 015 ÷ 019, 026 ÷ 028 8 ZNTK „Mińsk Mazowiecki” [24]
EN57AL 5B/6B 5[a] Pafawa/ZNTK „Mińsk Mazowiecki” [25][26]

Środowisko i jego ochrona

Wawóz lessowy w lesie między Pniakami a Kraśniczynem

Duże kompleksy leśne: Lasy Janowskie i Puszcza Solska tworzące zwarty ciąg w południowej części regionu, Lasy Sobiborskie, Włodawskie i Parczewskie na wschodzie oraz Lasy Kozłowieckie i Łukowskie na północ od Lublina. Mają tu granice zasięgów takie gatunki drzew jak np.: buk pospolity, jodła pospolita, dąb bezszypułkowy.

Według danych z 31 grudnia 2012 r. w woj. lubelskim lasy obejmowały powierzchnię 580,1 tys. ha, co stanowiło 23,1% jego powierzchni. 12,0 tys. ha lasów znajdowało się w obrębie parków narodowych[27].

Obok Roztoczańskiego Parku Narodowego jest obszar Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego – jedynego pojezierza w Polsce znajdującego się poza zasięgiem ostatniego zlodowacenia. W 2002 r. obszarowi temu UNESCO nadało status Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery „Polesie Zachodnie”. W centralnej części tego rezerwatu znajduje się Poleski Park Narodowy. Docelowo będzie to jeden z nielicznych na świecie trójpaństwowych rezerwatów biosfery: polsko-ukraińsko-białoruski.

Poleski Park Narodowyścieżka przyrodnicza „Dąb Dominik”

Na terenie województwa lubelskiego znajdują się dwa parki narodowe:

  1. Poleski Park Narodowy
  2. Roztoczański Park Narodowy

17 parków krajobrazowych:

  1. Chełmski Park Krajobrazowy
  2. Kazimierski Park Krajobrazowy
  3. Kozłowiecki Park Krajobrazowy
  4. Krasnobrodzki Park Krajobrazowy
  5. Krzczonowski Park Krajobrazowy
  6. Nadwieprzański Park Krajobrazowy
  7. Park Krajobrazowy Lasy Janowskie
  8. Park Krajobrazowy Podlaski Przełom Bugu
  9. Park Krajobrazowy Pojezierze Łęczyńskie
  10. Park Krajobrazowy Puszczy Solskiej
  11. Poleski Park Krajobrazowy
  12. Południoworoztoczański Park Krajobrazowy
  13. Skierbieszowski Park Krajobrazowy
  14. Sobiborski Park Krajobrazowy
  15. Strzelecki Park Krajobrazowy
  16. Szczebrzeszyński Park Krajobrazowy
  17. Wrzelowiecki Park Krajobrazowy

Według stanu na 2012 w województwie było 87 rezerwatów przyrody[28]. W 2012 r. na obszarze województwa znajdowało się 1513 pomników przyrody. Wśród nich najliczniejszą grupę stanowiły pojedyncze drzewa (1177), grupy drzew (177), głazy narzutowe (39), aleje przydrożne (47), jaskinie (5) i 68 innych obiektów[29]. W 2012 r. na obszarze województwa znajdowało się 7 stanowisk dokumentacyjnych, 267 użytków ekologicznych oraz 7 zespołów przyrodniczo-krajobrazowych[29].

Nauka i oświata

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Rektorat Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie

Centrum naukowym województwa lubelskiego jest Lublin, w którym siedziby mają cztery uniwersytety oraz kilka innych uczelni wyższych. W pozostałych największych miastach województwa znajdują się ośrodki zamiejscowe oraz uczelnie niepubliczne.

Bezpieczeństwo publiczne

W województwie lubelskim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Lublinie i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999[30].

Administracja

Samorząd wojewódzki

Organem uchwałodawczym jest Sejmik Województwa Lubelskiego, składający się z 33 radnych[31]. Sejmik wybiera organ wykonawczy województwa, którym jest Zarząd Województwa Lubelskiego, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem. Siedzibą sejmiku województwa jest Lublin[32]. Obecnie Marszałkiem Województwa Lubelskiego jest Sławomir Sosnowski.

 Zobacz więcej w artykule Marszałek województwa, w sekcji Województwo lubelskie.

Administracja rządowa

Organem administracji rządowej jest wojewoda lubelski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Lublin[32].

 Osobny artykuł: wojewodowie lubelscy.
Wojewodowie lubelscy
Nr Wojewoda Okres urzędowania Premier
od do
1 Krzysztof Michalski 1 stycznia 1999 18 lutego 2000 Jerzy Buzek
2 Waldemar Dudziak 28 lutego 2000 22 października 2001
3 Andrzej Kurowski 22 października 2001 7 grudnia 2005 Leszek Miller i Marek Belka
4 Wojciech Żukowski 7 grudnia 2005 29 listopada 2007 Kazimierz Marcinkiewicz
Jarosław Kaczyński
5 Genowefa Tokarska 29 listopada 2007 26 października 2011 Donald Tusk
6 Jolanta Szołno-Koguc 12 grudnia 2011 11 marca 2014
7 Wojciech Wilk 12 marca 2014 11 listopada 2015
Ewa Kopacz
8 Przemysław Czarnek 8 grudnia 2015 Beata Szydło

Architektura

Pałac w Kozłówce

Obiekty sakralne

Najwięcej obiektów o charakterze sakralnym znajduje się w Lublinie.

Protestancką architekturę sakralną reprezentuje luterański kościół św. Trójcy w Lublinie, a także ruiny zboru kalwińskiego w Piaskach oraz Wieża Ariańska w Wojciechowie. Prawosławie jest reprezentowane przez cerkiew Przemienienia Pańskiego w Lublinie, zaś grekokatolicyzm – przez drewnianą cerkiew Narodzenia NMP na terenie Muzeum Wsi Lubelskiej.

Żydowską architekturę reprezentuje w Lublinie talmudyczna uczelnia Jeszywas Chachmej Lublin, natomiast poza Lublinem synagogi, m.in. w Łęcznej, Kraśniku, Kazimierzu Dolnym i Zamościu.

Zamki i ich ruiny

W Lublinie mieści się Zamek przy Starym Mieście, z romańskim donżonem. W obrębie Lublina znajdują się również ruiny zamku w Jakubowicach Murowanych. W Kazimierzu Dolnym mieszczą się ruiny zamku z XVI w. oraz baszta obronna z XIV w. W pobliskiej Bochotnicy znajdują się pozostałości niewielkiego zamku Firlejów, zwanego potocznie „zamkiem Esterki”. Ruiny zamku mieszczą się również w Zawieprzycach. Także Wieża Ariańska w Wojciechowie i zespół zamkowo-pałacowy w Czemiernikach miały charakter obronny.

Zalew Zemborzycki – miejsce sportu i rekreacji

Turystyka

W lubelskim znajdują się dwie trasy podziemne. W Lublinie funkcjonuje ok. 300-metrowa Lubelska Trasa Podziemna, wiodąca przez piwnice kamienic Starego Miasta.

Regiony turystyczne: Roztocza, Puszczy Solskiej i Lasów Janowskich oraz Polesia Lubelskiego.

Uwagi

  1. Leasing od BRE Banku.

Przypisy

  1. a b http://www.polskawliczbach.pl/lubelskie, w oparciu o dane GUS.
  2. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2016 r. Stan w dniu 31.12.2015 r. [online], Główny Urząd statystyczny, s. 17 [dostęp 2016-10-13] (pol.).
  3. Bez terenu na prawym brzegu Sanu przy jego ujściu.
  4. Bez okolic Siedlec.
  5. Przy lewym brzegu Wisły koło Puław.
  6. Michał Kot: UE: Lubelskie – najbiedniejszy region UE. Money.pl za PAP, 2006-05-18. [dostęp 2011-08-21].
  7. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r., „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 24 lipca 2014, ISSN 1505-5507.
  8. geoportal.gov.pl. geoportal.gov.pl. [dostęp 2013-07-27].
  9. Tabl. 3: Układ pionowy powierzchni. [w:] „Rocznik Statystyczny Województwa Lubelskiego” 2015 [on-line]. Urząd Statystyczny w Lublinie, 2015-12-29. [dostęp 2016-06-25]. W publikacji nie podano nazw mezoregionów fizycznogeograficznych i miejscowości położonej najbliżej wzniesienia, a obok wysokości zapisano tylko nazwy gmin w której leży kulminacja i najniższe miejsce.
  10. a b c GUS (autor korporatywny), Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 czerwca 2016 roku [online] [dostęp 2016-12-13] (pol.).
  11. Mapa subregionów województwa lubelskiego (GUS).
  12. Mapa subregionu lubelskiego (GUS).
  13. Mapa subregionu bialskiego (GUS).
  14. Mapa subregionu chełmsko – zamojskiego (GUS).
  15. Mapa subregionu puławskiego (GUS).
  16. Liczba ludności z 2008 r.
  17. Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 10 czerwca 2011, ISSN 1734-6118.
  18. Rocznik Statystyczny Województw 2014, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 12 stycznia 2015, s. 625, ISSN 1230-5820.
  19. Rocznik Statystyczny Województw 2011 (wybrane tablice), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 24 stycznia 2012, s. 58–59, ISSN 1230-5820.
  20. Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 28 listopada 2011 r. (M.P. z 2011 r. nr 108, poz. 1099).
  21. Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według województw, podregionów i powiatów (Stan na koniec marca 2012 r.). Główny Urząd Statystyczny, 2012-04-26. [dostęp 2012-05-20].
  22. Ubóstwo w Polsce w 2011r.. Główny Urząd Statystyczny, 2012-05-31. s. 15. [dostęp 2012-06-08].
  23. Strona spółki Lubelski Węgiel Bogdanka S.A.. [dostęp 2015-04-13]. (pol.).
  24. a b c Marek Graff. Pojazdy z napędem spalinowym dla ruchu regionalnego w Polsce. „Technika Transportu Szynowego”. 4/2014, s. 28. Emi-press. ISSN 1232-3829. (pol.). 
  25. Lubelskie: Przekazano pięć zmodernizowanych EN57. 2012-01-23. [dostęp 2012-07-28]. (pol.).
  26. Lubelski Zakład PR ma 5 EN57 AL. 2012-01-20. [dostęp 2012-07-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-24)]. (pol.).
  27. Raport o stanie lasów w Polsce 2012. , s. 78, 2013. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych. ISSN 1641-3229. 
  28. Rejestr rezerwatów przyrody województwa lubelskiego, RDOŚ Lublin stan na 4 czerwca 2012. [dostęp 2014-02-28].
  29. a b GUS Ochrona Środowiska 2013, kierujący zespołem Dariusz Bochenek, Warszawa s. 310, ISSN 0867-3217. [dostęp 2014-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-13)].
  30. Wykaz NKA dla lokalizacji Ab. Służb Alarmowych 112. uke.gov.pl. [dostęp 2014-12-27]. (pol.).
  31. Zarządzenie Nr 109 Wojewody Lubelskiego z dnia 30 marca 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Lubelskiego z 2010 r., Nr 41, poz. 898).
  32. a b (Art. 3.) Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).

Bibliografia

  • Tadeusz Mencel: Galicja Zachodnia 1795-1809, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1976
  • Władysław Ćwik, Jerzy Reder: Lubelszczyzna. Dzieje rozwoju terytorialnego, podziałów administracyjnych i ustroju władz, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1977
  • Tadeusz Mencel (red.): Dzieje Lubelszczyzny. Tom I, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1974
  • Aleksander Kierek (red.): Dzieje Lubelszczyzny. Tom II, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1979

Linki zewnętrzne