Lidokaina
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
C14H22N2O | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
234,38 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| DrugBank | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Klasyfikacja medyczna | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ATC |
C01 BB01 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Stosowanie w ciąży |
kategoria A | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lidokaina (łac. lidocainum), lignokaina, ksylokaina[2] – organiczny związek chemiczny, pochodna acetanilidu. Stosowana jako środek miejscowo znieczulający. Przeważnie podawana jest przezskórnie w formie aerozolu lub żelu. W stomatologii najczęściej używany w postaci dwuprocentowego roztworu chlorowodorku lidokainy w ampułkach (w czystej postaci albo z dodatkiem adrenaliny lub noradrenaliny). W lecznictwie lidokaina stosowana jest zarówno w postaci wolnej zasady, jak i w postaci chlorowodorku.
Lidokaina jest również lekiem antyarytmicznym z grupy Ib[3]. Skraca czas trwania potencjału czynnościowego (wydłuża czas potencjału spoczynkowego). Nie przedłuża okresu refrakcji. Hamuje nieprawidłowy automatyzm w komorach.
Działanie[edytuj | edytuj kod]
Powoduje odwracalne zahamowanie przewodnictwa impulsów we włóknach nerwowych poprzez blokowanie pompy sodowo-potasowej i zahamowanie przepuszczalności błony neuronu dla jonów sodu[4]. Charakteryzuje się stosunkowo małym wpływem depresyjnym na mięsień sercowy i nie wpływa na częstość akcji serca. Efekt zastosowania lidokainy w aerozolu jest widoczny po upływie minuty i trwa przez 5–6 minut. Metabolizowana jest w wątrobie, wydalana w 90% w formie nieaktywnych metabolitów.
Działania niepożądane[edytuj | edytuj kod]
- obrzęk
- zblednięcie lub zaczerwienienie skóry
- uczucie pieczenia lub świąd, drgawki, porażenie ośrodka oddechowego, nudności, wymioty
- methemoglobinemia
Zatrucie, po przedawkowaniu lidokainy objawia się nudnościami, wymiotami, obniżeniem ciśnienia i drżeniem mięśni. W ciężkich zatruciach pojawiają się drgawki, zaburzenia widzenia, zapaść i porażenie ośrodka oddechowego. U osób z zaburzeniami przewodzenia impulsów w sercu, może wystąpić zatrzymanie akcji serca[3].
Preparaty[edytuj | edytuj kod]
Przykładowe preparaty zawierające lidokainę dostępne w Polsce[5]:
Bobodent (żel), Lidocain-Egis (aerozol), Lidoposterin (maść doodbytnicza), Lignocain (roztwór do wstrzykiwań), Lignocainum Hydrochloricum WZF (roztwór do wstrzykiwań), Lignocainum Jelfa (żel), Lignox (żel), Lignox Spray (aerozol, roztwór), Trachisan (pastylki), Versatis (plaster leczniczy), Xylocaine (roztwór do wstrzykiwań), Gardimax (aerozol), Dentinox (żel)
Wskazania[edytuj | edytuj kod]
Miejscowe znieczulenie skóry przed bolesnymi zabiegami. Znieczulenie powierzchniowe przed drobnymi zabiegami. Miejscowe znieczulenie błon śluzowych. Czasami składnik preparatów na ból gardła[6], rzadziej lek przeciwarytmiczny (w niemiarowości komorowej). Według aktualnych wytycznych resuscytacji krążeniowo-oddechowej jest stosowana w resuscytacji w opornym na leczenie VF/VT jedynie wtedy, gdy amiodaron jest niedostępny, w dawce 100 mg (1–1,5 mg/kg).
Przeciwwskazania[edytuj | edytuj kod]
- nadwrażliwość na amidowe leki znieczulające
- methemoglobinemia
- nie stosować w przypadku istniejącego ryzyka przeniknięcia do ucha środkowego – potencjalne działanie ototoksyczne
- bradykardia
- blok przedsionkowo-komorowy II i III stopnia
- zaburzenia czynności węzła zatokowego[3]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ David R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 3-164, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
- ↑ ksylokaina, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2016-04-01].
- ↑ a b c Frank Flake: Leki w medycynie ratunkowej i intensywnej terapii. Wrocław: Wyd. Medyczne Urban i Partner, 2005, s. 132–133. ISBN 83-89581-22-1.
- ↑ Catterall WA. Molecular mechanisms of gating and drug block of sodium channels. „Novartis Foundation symposium”, s. 206–218; discussion 218–32, 2002. PMID: 11771647.
- ↑ Lidokaina – Medycyna Praktyczna: opis, ceny, refundacja [online], bazalekow.mp.pl [dostęp 2020-07-09].
- ↑ Preparat na gardło zawierający chlorowodorek lidokainy. Gardimax.pl. [dostęp 2015-01-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-19)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Farmakologia: podstawy farmakoterapii. Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy. Wojciech Kostowski i Zbigniew S. Herman (red.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008. ISBN 978-83-200-3725-8.
- Jan Kazimierz (-1997) Podlewski, Alicja Chwalibogowska-Podlewska, Robert Adamowicz: Leki współczesnej terapii. Warszawa: Split Trading, 2005, s. 372–373. ISBN 83-85632-82-4.
- Farmakopea Polska VIII
- Leksykon leków, Tadeusz Lesław Chruściel, Kornel Gibiński, PZWL 1991
- Poradnik terapeutyczny, red. Piotr Kubikowski, wyd. II – PZWL 1969 r., wyd. III – PZWL 1975 r.
- Informacja na stronie internetowej wytwórcy surowca farm.: https://web.archive.org/web/20151002011749/http://www.pharma-cosmetic.pl/?strona,doc,pol,glowna,0,0,203,1,0,ant.html
- Karta charakterystyki substancji niebezpiecznej: http://www.pharma-cosmetic.pl/PDF/Lidocaini_hydrochloridum.pdf
