Wojciech Józef Skarszewski: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m zamieniam magiczny ISBN na szablon, zdublowane przypisy z nazwą |
→Życiorys: Meryt Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
||
Linia 52: | Linia 52: | ||
== Życiorys == |
== Życiorys == |
||
Pełnił funkcję sekretarza [[Rada Nieustająca|Rady Nieustającej]] w 1788<ref>''Kalendarzyk Polityczny Na Rok Przestępny 1788'', Warszawa 1788, [b.n.s]</ref>. Był członkiem konfederacji [[Sejm Czteroletni|Sejmu Czteroletniego]]<ref>''Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ...'', Warszawa 1791, s. 308.</ref>. Sprzeciwiał się [[Konstytucja 3 maja|konstytucji 3 maja]], został konsyliarzem [[konfederacja targowicka|konfederacji targowickiej]]<ref>S. Korwin [Kossakowski], ''Trzeci Maj i Targowica'', Kraków 1890, s. 153.</ref> i jako jeden z nielicznych senatorów duchownych wziął udział w [[Sejm grodzieński (1793)|sejmie rozbiorowym grodzieńskim w 1793]]. Na sejmie grodzieńskim w 1793 został mianowany przez króla [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta Poniatowskiego]] członkiem deputacji do traktowania z [[Ambasadorowie i posłowie rosyjscy w Rzeczypospolitej 1763–1794|posłem rosyjskim]] [[Jakob Sievers|Jakobem Sieversem]]<ref>''Volumina Legum'', t. X, Poznań 1952, s. 11.</ref>. Z ramienia konfederacji targowickiej mianowany został w 1793 członkiem [[Komisja Edukacyjna Koronna|Komisji Edukacyjnej Koronnej]]<ref>„Korrespondent Kraiowy y Zagraniczny”. 1793, nr 36 + dod., s. 709 (mylnie 789).</ref>. Był członkiem [[konfederacja grodzieńska|konfederacji grodzieńskiej 1793 roku]]<ref>''Volumina Legum'', t. X, Poznań 1952, s. 54.</ref>. 22 lipca 1793 podpisał traktat cesji przez Rzeczpospolitą ziem zagarniętych przez Rosję, a 25 września cesji ziem zagarniętych przez Prusy w [[II rozbiór Polski|II rozbiorze Polski]]<ref>''Volumina Legum'', t. X, Poznań 1952, s. 23, 37.</ref>. Sejm grodzieński (1793) nominował go do [[Komisja Edukacji Narodowej|Komisji Edukacji Narodowej]]<ref>''Volumina Legum'', t. X, Poznań 1952, s. 344.</ref>. W czasie [[insurekcja kościuszkowska|insurekcji kościuszkowskiej]] został aresztowany i 11 września 1794 skazany przez [[Sąd Kryminalny Wojskowy]] na [[kara śmierci|karę śmierci]]. Uniknął szubienicy dzięki osobistej interwencji nuncjusza papieskiego [[Laurentius Litta|Laurentiusa Litty]]<ref>''Papiestwo wobec sprawy polskiej w latach 1772–1864'', wybór źródeł opracował Otton Beiersdorf, Wrocław 1960, s. XXIII.</ref> i [[Tadeusz Kościuszko|Tadeusza |
Pełnił funkcję sekretarza [[Rada Nieustająca|Rady Nieustającej]] w 1788<ref>''Kalendarzyk Polityczny Na Rok Przestępny 1788'', Warszawa 1788, [b.n.s]</ref>. Był członkiem konfederacji [[Sejm Czteroletni|Sejmu Czteroletniego]]<ref>''Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ...'', Warszawa 1791, s. 308.</ref>. Sprzeciwiał się [[Konstytucja 3 maja|konstytucji 3 maja]], został konsyliarzem [[konfederacja targowicka|konfederacji targowickiej]]<ref>S. Korwin [Kossakowski], ''Trzeci Maj i Targowica'', Kraków 1890, s. 153.</ref> i jako jeden z nielicznych senatorów duchownych wziął udział w [[Sejm grodzieński (1793)|sejmie rozbiorowym grodzieńskim w 1793]]. Na sejmie grodzieńskim w 1793 został mianowany przez króla [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta Poniatowskiego]] członkiem deputacji do traktowania z [[Ambasadorowie i posłowie rosyjscy w Rzeczypospolitej 1763–1794|posłem rosyjskim]] [[Jakob Sievers|Jakobem Sieversem]]<ref>''Volumina Legum'', t. X, Poznań 1952, s. 11.</ref>. Z ramienia konfederacji targowickiej mianowany został w 1793 członkiem [[Komisja Edukacyjna Koronna|Komisji Edukacyjnej Koronnej]]<ref>„Korrespondent Kraiowy y Zagraniczny”. 1793, nr 36 + dod., s. 709 (mylnie 789).</ref>. Był członkiem [[konfederacja grodzieńska|konfederacji grodzieńskiej 1793 roku]]<ref>''Volumina Legum'', t. X, Poznań 1952, s. 54.</ref>. 22 lipca 1793 podpisał traktat cesji przez Rzeczpospolitą ziem zagarniętych przez Rosję, a 25 września cesji ziem zagarniętych przez Prusy w [[II rozbiór Polski|II rozbiorze Polski]]<ref>''Volumina Legum'', t. X, Poznań 1952, s. 23, 37.</ref>. Sejm grodzieński (1793) nominował go do [[Komisja Edukacji Narodowej|Komisji Edukacji Narodowej]]<ref>''Volumina Legum'', t. X, Poznań 1952, s. 344.</ref>. W czasie [[insurekcja kościuszkowska|insurekcji kościuszkowskiej]] został aresztowany i 11 września 1794 skazany przez [[Sąd Kryminalny Wojskowy]] na [[kara śmierci|karę śmierci]]. Uniknął szubienicy dzięki osobistej interwencji nuncjusza papieskiego [[Laurentius Litta|Laurentiusa Litty]]<ref>''Papiestwo wobec sprawy polskiej w latach 1772–1864'', wybór źródeł opracował Otton Beiersdorf, Wrocław 1960, s. XXIII.</ref> i nakłonionego do tego przez króla, prawicę i Radę Najwyższą Narodową [[Tadeusz Kościuszko|Tadeusza Kościuszkę]] (wywołało to oburzenie wśród jakobinów). |
||
Od 1806 był [[Biskupi lubelscy|biskupem lubelskim]]<ref name="leksykon">[[Michał Czajka|M. Czajka]], [[Marcin Kamler|M. Kamler]], [[Witold Sienkiewicz (historyk)|W. Sienkiewicz]], ''Leksykon Historii Polski'', Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa, 1995, {{ISBN|83-214-1042-1}}, s. 687.</ref>, a od 4 września 1823 był wikariuszem kapitulnym [[archidiecezja warszawska|archidiecezji warszawskiej]]. W dniu 11 lipca 1824 został prekonizowany na arcybiskupa metropolitę warszawskiego<ref>[[Grzegorz Kalwarczyk|G. Kalwarczyk]], ''Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie'', Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa, 2015, {{ISBN|978-83-7821-118-1}}, s. 31.</ref>. Jednocześnie był prymasem Królestwa Polskiego<ref name="leksykon">[[Michał Czajka|M. Czajka]], [[Marcin Kamler|M. Kamler]], [[Witold Sienkiewicz (historyk)|W. Sienkiewicz]], ''Leksykon Historii Polski'', Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa, 1995, {{ISBN|83-214-1042-1}}, s. 687.</ref>. |
Od 1806 był [[Biskupi lubelscy|biskupem lubelskim]]<ref name="leksykon">[[Michał Czajka|M. Czajka]], [[Marcin Kamler|M. Kamler]], [[Witold Sienkiewicz (historyk)|W. Sienkiewicz]], ''Leksykon Historii Polski'', Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa, 1995, {{ISBN|83-214-1042-1}}, s. 687.</ref>, a od 4 września 1823 był wikariuszem kapitulnym [[archidiecezja warszawska|archidiecezji warszawskiej]]. W dniu 11 lipca 1824 został prekonizowany na arcybiskupa metropolitę warszawskiego<ref>[[Grzegorz Kalwarczyk|G. Kalwarczyk]], ''Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie'', Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa, 2015, {{ISBN|978-83-7821-118-1}}, s. 31.</ref>. Jednocześnie był prymasem Królestwa Polskiego<ref name="leksykon">[[Michał Czajka|M. Czajka]], [[Marcin Kamler|M. Kamler]], [[Witold Sienkiewicz (historyk)|W. Sienkiewicz]], ''Leksykon Historii Polski'', Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa, 1995, {{ISBN|83-214-1042-1}}, s. 687.</ref>. |
Wersja z 12:49, 10 lis 2017
Prymas Królestwa Polskiego | ||
| ||
Data i miejsce urodzenia | ||
---|---|---|
Data i miejsce śmierci | ||
Miejsce pochówku | ||
Arcybiskup metropolita warszawski | ||
Okres sprawowania |
1824–1827 | |
Biskup diecezjalny lubelski | ||
Okres sprawowania |
1805–1824 | |
Wyznanie | ||
Kościół | ||
Prezbiterat |
21 lipca 1776 | |
Sakra biskupia |
6 lutego 1791 | |
Odznaczenia | ||
Data konsekracji |
6 lutego 1791 |
---|---|
Konsekrator |
Wojciech Skarszewski herbu Leszczyc (ur. 10 listopada 1743, zm. 12 czerwca 1827 w Warszawie) – biskup rzymskokatolicki, biskup diecezjalny chełmski w latach 1791–1805, biskup diecezjalny lubelski w latach 1805–1824, arcybiskup metropolita warszawski i prymas Królestwa Polskiego w latach 1824–1827, pisarz wielki koronny, podkanclerzy koronny.
Życiorys
Pełnił funkcję sekretarza Rady Nieustającej w 1788[1]. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego[2]. Sprzeciwiał się konstytucji 3 maja, został konsyliarzem konfederacji targowickiej[3] i jako jeden z nielicznych senatorów duchownych wziął udział w sejmie rozbiorowym grodzieńskim w 1793. Na sejmie grodzieńskim w 1793 został mianowany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego członkiem deputacji do traktowania z posłem rosyjskim Jakobem Sieversem[4]. Z ramienia konfederacji targowickiej mianowany został w 1793 członkiem Komisji Edukacyjnej Koronnej[5]. Był członkiem konfederacji grodzieńskiej 1793 roku[6]. 22 lipca 1793 podpisał traktat cesji przez Rzeczpospolitą ziem zagarniętych przez Rosję, a 25 września cesji ziem zagarniętych przez Prusy w II rozbiorze Polski[7]. Sejm grodzieński (1793) nominował go do Komisji Edukacji Narodowej[8]. W czasie insurekcji kościuszkowskiej został aresztowany i 11 września 1794 skazany przez Sąd Kryminalny Wojskowy na karę śmierci. Uniknął szubienicy dzięki osobistej interwencji nuncjusza papieskiego Laurentiusa Litty[9] i nakłonionego do tego przez króla, prawicę i Radę Najwyższą Narodową Tadeusza Kościuszkę (wywołało to oburzenie wśród jakobinów).
Od 1806 był biskupem lubelskim[10], a od 4 września 1823 był wikariuszem kapitulnym archidiecezji warszawskiej. W dniu 11 lipca 1824 został prekonizowany na arcybiskupa metropolitę warszawskiego[11]. Jednocześnie był prymasem Królestwa Polskiego[10].
W Królestwie Polskim został senatorem i jako obrońca nierozerwalności małżeństwa przyczynił się w 1820 do upadku ministra oświecenia publicznego Stanisława Kostki Potockiego.
Biskup zdawał się tolerować na swym terenie szerokie wpływy wolnomularstwa. Wydaje się, że nawet w roku supresji zakonów skłonny był współpracować z władzami w sprawach skarg masonów na potępiających ich księży. W końcu jednak przywołał bullę Klemensa XII z 1738, zakazującą katolikom przynależności do masonerii[12].
Jego szczątki znajdują się w podziemiu archikatedry św. Jana Chrzciciela w Warszawie. W czasach II Rzeczypospolitej wśród lewicowej młodzieży przyjął się zwyczaj zostawiania na jego trumnie sznura szubienicznego.
W 1787 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława[13]. W 1791 został odznaczony Orderem Orła Białego[14].
- ↑ Kalendarzyk Polityczny Na Rok Przestępny 1788, Warszawa 1788, [b.n.s]
- ↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 308.
- ↑ S. Korwin [Kossakowski], Trzeci Maj i Targowica, Kraków 1890, s. 153.
- ↑ Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 11.
- ↑ „Korrespondent Kraiowy y Zagraniczny”. 1793, nr 36 + dod., s. 709 (mylnie 789).
- ↑ Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 54.
- ↑ Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 23, 37.
- ↑ Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 344.
- ↑ Papiestwo wobec sprawy polskiej w latach 1772–1864, wybór źródeł opracował Otton Beiersdorf, Wrocław 1960, s. XXIII.
- ↑ a b M. Czajka, M. Kamler, W. Sienkiewicz, Leksykon Historii Polski, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa, 1995, ISBN 83-214-1042-1, s. 687.
- ↑ G. Kalwarczyk, Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa, 2015, ISBN 978-83-7821-118-1, s. 31.
- ↑ M. Deszczyńska, Biskup Wojciech Skarszewski a dymisja Stanisława Kostki Potockiego, [w:] „Kwartalnik Historyczny”, rocznik CVI nr 1, Warszawa 1999, s. 50–51.
- ↑ Z. Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006, s. 254.
- ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008, 2008, s. 218.
Linki zewnętrzne
- {{{tytuł}}} [online], catholic-hierarchy.org (ang.). [dostęp 2010-11-16]
- Skarszewscy herbu Leszczyc
- Biskupi chełmscy (Kościół rzymskokatolicki)
- Biskupi lubelscy
- Biskupi warszawscy
- Prymasi Królestwa Polskiego
- Senatorowie duchowni I Rzeczypospolitej
- Senatorowie duchowni Królestwa Kongresowego
- Pisarze wielcy koronni (duchowni)
- Członkowie Komisji Edukacji Narodowej
- Członkowie Komisji Edukacyjnej Koronnej
- Członkowie konfederacji Sejmu Czteroletniego
- Członkowie deputacji Sejmu Grodzieńskiego 1793 do traktowania z posłem rosyjskim
- Konfederaci grodzieńscy
- Konsyliarze konfederacji targowickiej
- Podkanclerzowie koronni (duchowni)
- Sekretarze Rady Nieustającej
- Senatorowie – uczestnicy Sejmu Grodzieńskiego 1793
- Sygnatariusze traktatu polsko-pruskiego II rozbioru Polski
- Sygnatariusze traktatu polsko-rosyjskiego II rozbioru Polski
- Odznaczeni Orderem Orła Białego (I Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Orderem Świętego Stanisława (I Rzeczpospolita)
- Pochowani w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie
- Osoby skazane na karę śmierci w I Rzeczypospolitej
- Urodzeni w 1743
- Zmarli w 1827