50°10′01″N 23°01′51″E/50,166944 23,030833Oleszyce
| ||||
.jpg) Ratusz | ||||
| ||||
| Państwo | ||||
|---|---|---|---|---|
| Województwo | ||||
| Powiat | ||||
| Gmina | ||||
| Prawa miejskie | ||||
| Burmistrz |
Andrzej Gryniewicz | |||
| Powierzchnia |
5,08[3] km² | |||
| Populacja (2020) • liczba ludności • gęstość |
| |||
| Strefa numeracyjna |
+48 16 | |||
| Kod pocztowy |
37-630 | |||
| Tablice rejestracyjne |
RLU | |||
Położenie na mapie gminy Oleszyce  | ||||
Położenie na mapie Polski  | ||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu lubaczowskiego  | ||||
| 50°10′01″N 23°01′51″E/50,166944 23,030833
| ||||
| TERC (TERYT) |
1809064 | |||
| SIMC |
0972507 | |||
Urząd miejski Rynek 137-630 Oleszyce | ||||
| Strona internetowa | ||||
Oleszyce – miasto w województwie podkarpackim, w powiecie lubaczowskim, położone na Płaskowyżu Tarnogrodzkim, nad rzeczką Przerwą, dopływem Lubaczówki. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Oleszyce. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. przemyskiego. W Oleszycach działa zespół piłkarski i siatkarski „Czarni Oleszyce”.
Oleszyce leżą w historycznej ziemi bełskiej[5]. Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1576 roku położone było w XVI wieku w województwie bełskim[6].
Dane ogólne[edytuj | edytuj kod]
Według danych z 1 stycznia 2018 Oleszyce liczyły 3041 mieszkańców[7].
Lokalny ośrodek handlowo-usługowy. Przez miasto przebiega linia kolejowa Lubaczów – Jarosław z przystankiem kolejowym Oleszyce i droga wojewódzka nr 865 Narol – Jarosław.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W XV w. Oleszyce były własnością Kormanickich, która od imienia swego protoplasty przyjęła nazwisko Ramsz. W latach 1436–1437 właścicielem był Stanisław Ramsz, ze swoim bratem Nasiągniewem lub Nassagniewem, a w latach około 1450–1462 Ramsz i jego żona Jadwiga z Leliwitów. Kolejnym właścicielem był Jan Ramsz wraz ze swoją matką Heleną z Felsztyna. Od 30 sierpnia 1570 Oleszyce należały do Hieronima (Jarosza) Sieniawskiego, w tym czasie Oleszyce nazwane są Hieronimowem. Oleszyce rozwijały się w oparciu o rzemiosło i handel, odbywały się w nim targi i jarmarki. Prawa miejskie nadane osadzie w 1576 roku[8], przez ich właściciela Hieronima Sieniawskiego herbu Leliwa zostały potwierdzone 26 lutego 1578 w Warszawie, przez króla Stefana Batorego. Po śmierci Hieronima Sieniawskiego właścicielką została jego wdowa Jadwiga z Tarłów, a po niej ich syn Adam Hieronim Sieniawski (1576–1619). Potem Oleszyce przypadły córce Adama Mikołaja Sieniawskiego i Elżbiety Heleny Sieniawskiej z Lubomirskich Marii Zofii Sieniawskiej (1698–1771), żonie Stanisława Denhoffa, a potem Aleksandra Augusta Czartoryskiego (1697–1782), wojewody ruskiego. Z ręka wnuczki ks. Aleksandra – Zofii Czartoryskiej (1779–1837), dobra oleszyckie dostaje jej mąż Stanisław Kostka Zamoyski (1775–1856), a potem dziedziczką była jego córka Gryzelda Celestyna Zamoyska (1805–1883), która poślubiła Tytusa Działyńskiego.
Kościół parafialny 
Miejsko-gminny ośrodek kultury 
Cerkiew św. Onufrego
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Po powstaniu listopadowym w 1831 r., w majątku żony (Gryzeldy Zamoyskich) w Oleszycach, mieszkał tu jeden z dowódców Tytus Działyński – ojciec Anny Potockiej i tu urodził się jej syn 29 kwietnia 1867 r. Jan Nepomucen Potocki herbu Pilawa.
W maju 1863 w pałacu urządzono lazaret dla kilkunastu rannych w bitwie pod Kobylanką. Pielęgnowaniem rannych zajmowała się księżna Jadwiga Sapieżyna[9].
W 1884 przez Oleszyce przeprowadzono linię kolejową. W 1901 miasto zniszczył wielki pożar, co poskutkowało utratą praw miejskich w 1915 r.[1]
W 1939 r. 21 Dywizja Piechoty Górskiej stoczyła bój pod Oleszycami. Na mocy Traktatu o granicach i przyjaźni III Rzeszy z ZSRR Oleszyce znalazły się pod okupacją sowiecką. 22 czerwca 1941 roku straż graniczna NKWD spaliła więźniów przetrzymywanych w zamku[10].
Oleszyce odzyskały prawa miejskie w 1989 roku.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Według danych z grudnia 2014 roku miasto miało 3236 mieszkańców[11].
- Piramida wieku mieszkańców Oleszyc w 2014 roku[7].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Pozostałości zespołu pałacowego Sieniawskich – resztki parku, obwałowania, ślady pałacu. Pierwotnie był tu dwór obronny Ramszów, wybudowany najprawdopodobniej ok. 1480 r., wspominany w dokumentach z XVI w. jako zameczek, rozbudowany przez Sieniawskich w XVII i XVIII w. Następnie w tym miejscu stanął w 1743 r. pałac Czartoryskich, zniszczony podczas I Wojny Światowej. Odbudowany przez Sapiehów, został całkowicie zniszczony w pożarze w pierwszym dniu wojny niemiecko-radzieckiej w 1941 r.[12]
- Czworoboczny ratusz z dziedzińcem i dwiema bramami, z 2. poł. XVII w., później rozbudowany.
- Kościół parafialny pw. Narodzenia NMP, pierwotnie renesansowy z XVI w., po późniejszych przebudowach – neoromański.
- Murowana cerkiew greckokatolicka pw. św. Onufrego z 1809 roku, od 1947 r. nieużytkowana.
- W okolicy miasta trzynaście schronów z tzw. Linii Mołotowa.
Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b OLESZYCE – Serwis Internetowy Miasta i Gminy Oleszyc.
- ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 17 listopada 1988 r. w sprawie utworzenia miasta Oleszyce w województwie przemyskim. M.P. z 1988 r. nr 32, poz. 286
- ↑ Dane Głównego Urzędu Statystycznego: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2008 r.). [dostęp 2009-10-01].
- ↑ Raport o stanie gminy za rok 2020. Stan ludności na dzień 31.12.2020 str. 7 [dostęp 2022-01-14]
- ↑ Maurycy Horn: Stan i potrzeby badań nad stosunkami żydowsko-ukraińskimi w dawnej Rzeczypospolitej i podstawa źródłowa do tego zagadnienia w: „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego w Polsce”, r. 2000 nr 4 (196), grudzień 2000, red. nacz. Jan Doktór. Żydowski Instytut Historyczny – Instytut Naukowo-Badawczy, Warszawa 2000, s. 464.
- ↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 173.
- ↑ a b Oleszyce w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oleszyce – Serwis Internetowy Miasta i Gminy Oleszyc.
- ↑ Czas, t. 120, Kraków 1863, s. 2.
- ↑ Aleksander Szumański, Z ludobójstwem w tle.
- ↑ GUS. Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2014 r.
- ↑ Adam Wagner, Murowane budowle obronne w Polsce X-XVIII w., Warszawa: Bellona, 2019.
- ↑ Miasta partnerskie. Miasto i gmina Oleszyce. [dostęp 2012-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-21)].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Oleszyce (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 477.
- Oficjalna strona miasta Oleszyc
- Artykuł ze zdjęciem Oleszyc z 1941 roku na portalu kresy.pl
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne |
|
