Nazwa miasta pochodzi od imienia Sirad bądź Sierad, którego wcześniejszą formą według niektórych etymologów był Wszerad, według innych zaś – Sirorad[6].
Sieradzkie wieżowce
Od XII w. nazwa miejscowości notowana była po łacinie jako Siradia[6]. W 1136 nazwę zapisano jako Ziraz, w 1241 – Chirask, 1261 (będący już wtedy miastem) Seradz, 1280 Syradz, a w 1284 Siraz[7]. Przez następne stulecia używana była nazwa w dwu wariantach: Siradz oraz Sieradz[6]. W roku 1154 arabski geograf Al-Idrisi w swoim dziele pt. Księga Rogera zamieścił nazwę Sieradza jako S(i)rad(i)ja pośród innych polskich miast: Krakowa, Gniezna, Wrocławia, Łęczycy oraz Santoka[8][9]. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany na przełomie wieków XIX i XX podaje nazwę Sieradz[7].
Pierwsza wzmianka o Sieradzu pochodzi z Bulli gnieźnieńskiej z roku 1136, gdzie miasto wymieniane jest jako gród kasztelański, jednak badania archeologiczne wskazują, że osada mogła być założona już w XI wieku.
W latach 1247–1255, nie wiadomo dokładnie kiedy, miasto zostało lokowane na prawie magdeburskim, co czyni je jednym z najstarszych miast w kraju. W 1262–1263 roku powstaje Księstwo Sieradzkie, zaś w II połowie XIV wieku województwo sieradzkie.
Sieradz, ziemia sieradzka i inne krainy historyczne Polski na tle współczesnych granic administracyjnych
W 1383 na sejmie w Sieradzu szlachta okrzyknęła i nieoficjalnie koronowała na króla Polski Jadwigę, córkę Ludwika Węgierskiego. Według historyków M. Balińskiego i T. Lipińskiego po Bitwie pod Grunwaldem, w której sieradzka szlachta brała udział, województwo sieradzkie otrzymało od króla Władysława Jagiełły przywilej używania czerwonego laku (stosowanego tylko przez królów i książąt). Na pamiątkę zwycięstwa król ufundował również w 1414 roku kaplicę pod wezwaniem Rozesłania Apostołów, która znajdowała się na sieradzkim zamku. W 1432 roku na zjeździe w Sieradzu szlachta zobowiązała się po śmierci Władysława Jagiełły wybrać na króla jego syna Władysława. Natomiast w roku 1445 szlachta dokonała tu elekcji Kazimierza Jagiellończyka. Skupisko żydowskie pojawiło się w Sieradzu w 1453 roku[14]. Upadek miasta powstrzymany został wraz z rozwojem przemysłu włókienniczego po utworzeniu kalisko-mazowieckiego okręgu przemysłowego.
Podczas II wojny światowej Sieradz został włączony w granice III Rzeszy w granice tzw. Kraju Warty pod nazwą „Schieratz”. Niemcy przeprowadzali masowe egzekucje i wysiedlenia oraz likwidację inteligencji polskiej i Żydów. 14 listopada 1939 z rozkazu Schutzpolizei rozstrzelano na cmentarzu żydowskim 20 przedstawicieli sieradzkiej inteligencji[15]. W sieradzkim w latach 1940–1942 na obszarze ok. 320 km. władze okupacyjne utworzyły poligon niemieckich wojsk pancernych[16], na którym testowano m.in. rakiety V-1[17] zlikwidowano 150 wsi zamieszkanych przez ok. 26 tys. Polaków. Na tym terenie znajdowało się 4876 gospodarstw chłopskich i 9 folwarków ziemskich[18]. Wysiedlono 20 712 osób, resztę zatrudniono na miejscu: w zachowanych majątkach rolnych, przy budowie dróg, lotniska, koszar, baraków dla jeńców wojennych. Część ludności przesiedlono do Łodzi (Litzmannstadt), pozostałych do sąsiednich powiatów.
W czasie okupacji niemieckiej przedwojenne więzienie sieradzkie było jednym z największych na obszarze „Kraju Warty” jako „Strafanstalt, Schieratz”. Zaczęło funkcjonować już 5 września 1939 roku. Było to więzienie męskie. Wielu jego więźniów przeszło uprzednio przez więzienie w Radogoszczu w Łodzi (Litzmannstadt) lub zostało stąd tam wysłane[19].
W dniu 23 stycznia 1945 r. do miasta weszły jednostki Armii Czerwonej kończąc tym samym okupację niemiecką podczas II wojny światowej [1].
Na podstawie dekretu PKWN z 31 sierpnia 1944 zostały utworzone miejsca odosobnienia, więzienia i ośrodki pracy przymusowej dla „hitlerowskich zbrodniarzy oraz zdrajców narodu polskiego”. Obóz pracy nr 166 Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło w Sieradzu[20].
Po II wojnie światowej nastąpiła intensywna rozbudowa miasta, powstały liczne zakłady przemysłowe m.in. Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego „Sira”, Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego „Terpol”, zakłady mechaniczne, gorzelnia i mleczarnia. Powstał też duży park etnograficzny, muzeum. Od 1 czerwca 1975 roku do 31 grudnia 1998 roku Sieradz ponownie był miastem wojewódzkim. Od 1999 roku powrócił do funkcji stolicy powiatu w województwie łódzkim.
16 października 2006 patronką miasta została ogłoszona święta Urszula Ledóchowska. Dla upamiętnienia dnia w którym Stolica Apostolska wyraziła na to zgodę, dzień 8 czerwca został ustanowiony Świętem Miasta Sieradza.
Most wantowy nad Wartątzw. Dom Kata przy ul. Ogrodowej – budynek kryjący w sobie relikt XIV-wiecznej baszty i niewielki odcinek miejskiego muru obronnego. Jak się wydaje, w końcu XVI wieku lub – co bardziej prawdopodobne – już w XVII wieku, w oparciu o basztę wzniesiono zapewne częściowo drewniany lub szachulcowy budynek mieszkalny, z którego do dziś zachowały się murowane sklepione piwnice. Obecnie istniejący obiekt powstał w końcu XVIII, bądź na przełomie XVIII i XIX wieku, z wykorzystaniem w murach reliktu umocnień miejskich i starszych piwnic. Przed rokiem 1823 dobudowano doń nieistniejącą już dziś przybudówkę. Zastąpił ją ostatnio nowszy obiekt, wzniesiony równocześnie z remontem i adaptacją całego gmachu, który odzyskał dawny blask i świetność dzięki inwestorowi prywatnemu;
budynek u zbiegu ul. Dominikańskiej i Zamkowej, zwany „kamienicą pojagiellońską”; jest to najstarsza kamienica w Sieradzu, powstała w końcu XVI lub na początku XVII wieku, obecnie siedziba Muzeum Okręgowego;
dawny zajazd pocztowy z XIX w., obecnie siedziba m.in. Biura Wystaw Artystycznych;
Wzgórze Zamkowe, będące pozostałością grodu kasztelańskiego, a następnie książęcego, w którego obrębie w XIII wieku wzniesiono ceglaną rotundę; w XIV wieku gród zastąpił murowany zamek królewski (starościński), wielokrotnie rozbudowywany i przebudowywany, rozebrany w końcu XVIII wieku;Rzeka Warta przepływająca przez Sieradz
groby powstańców z 1863 roku, żołnierzy września 1939 roku oraz grób A. Cierplikowskiego – sławnego fryzjera „Antoine’a”, na miejscowym cmentarzu katolickim;
Odrzwia Zamku Sieradzkiego wmurowane w sieradzką Kolegiatę, zakupione przez proboszcza sieradzkiej Kolegiaty ks.Walerego Pogorzelskiego
Władysław Jagiełło, król polski, nadaje kaplicy pod wezwaniem św. Trójcy na zamku sieradzkim 20 grzywien z cła sieradzkiego jako uposażenie kapelanów (1430 r.)
Na potencjał gospodarczy Sieradza składa się ponad 4300 podmiotów gospodarczych, w tym kilkanaście firm z kapitałem zagranicznym, które lokują środki przede wszystkim w branże: budowlaną, sektor AGD, spożywczą, samochodową, elektroniczną, handlową, farmaceutyczną oraz tekstylną. W Sieradzu działają podmioty wspierające lokalnych przedsiębiorców. Rozwija się handel i rynek nieruchomości. Na tempo rozwoju gospodarczego duży wpływ ma także stopień przygotowania infrastruktury technicznej, która sukcesywnie jest modernizowana i rozbudowywana. Rozwijana jest sieć gazowa, energetyczna, wodociągowa i kanalizacyjna. Systematycznie zwiększane i uzbrajane są tereny inwestycyjne. Największym atutem, który nie tylko pozwolił na przyciągnięcie nowych inwestycji do miasta, ale również poprawił dostępność komunikacyjną Sieradza – jest droga ekspresowa S-8 wraz z zachodnią obwodnicą Sieradza (DK12) oraz węzłami komunikacyjnymi (Sieradz-Południe i Sieradz-Wschód).
Asclepios S.A., Schnee Polska Sp. z o.o., Ceramika Tubądzin, Medana S.A., Scanfil Poland Sp. z o.o., Cornette Underwear, Zarecki Foods Sp.z o.o., Feber Sp. z o.o. (Grupa Inter Cars), OSM Wart Milk i Xella Polska (Ytong) to najważniejsze przedsiębiorstwa ulokowane na terenie Sieradza. Siedem z nich prowadzi działalność na terenie Podstrefy Sieradz Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. W 2012 roku powstało Centrum Logistyczne Jeronimo Martins Polska (sieć „Biedronka”). Centrum znajduje się na „Górce Woźnickiej” w pobliżu węzła trasy ekspresowej S8 „Sieradz-Wschód” na obszarze Miejskiej Strefy Gospodarczej „Elewator”.
Na przestrzeni ostatnich lat, dzięki aktywnej polityce miasta, stworzono atrakcyjną alternatywę dla Podstrefy Sieradz Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w postaci Miejskich Stref Gospodarczych. Na terenie Sieradza funkcjonuje kilka takich obszarów. Zlokalizowane są one przy drogach nr 12 i 14 oraz nr 83 w sąsiedztwie drogi ekspresowej S-8 (Węzeł Sieradz-Południe, Węzeł Sieradz-Wschód).
Miasto oferuje również ulgi i preferencje inwestycyjne w postaci zwolnienia z podatku od nieruchomości w ramach regionalnej pomocy inwestycyjnej oraz w podatku dochodowym w ramach inwestycji lokalizowanych na terenach objętych statusem specjalnej strefy ekonomicznej. Dzięki temu z powodzeniem prowadzone są reinwestycje lokalnych przedsiębiorstw. W ostatnich latach można zauważyć również zwiększoną aktywność podmiotów na rynku deweloperskim, którzy inwestują zarówno w budownictwo wielorodzinne, jak i budownictwo jednorodzinne.
W Sieradzu znajduje się spora liczba supermarketów (takich marek jak: Biedronka, Lidl, Carrefour, Kaufland, Polomarket, Dino, Sedal, Vobiano, Aldi, Stokrotka), a także sklepów wielobranżowych oraz budynków wielkopowierzchniowych. Największą galerią handlową jest galeria Dekada, która mieści ponad 50 sklepów. Drugą co do wielkości jest galeria Sieradzka, była ona pierwszym centrum handlowym w Sieradzu. W 2018 r. otworzono w Sieradzu budowlany market Leroy Merlin, największy w regionie. W ofercie znajduje się ponad 30 tysięcy produktów, powierzchnia handlowa sklepu wynosi ponad 7 tys.mkw
Autobusy miejskie kursują w Sieradzu od 2 maja 1976. Miasto obsługuje MPK Sieradz[24]. Obecnie działa 12 linii autobusowych, z czego 2 międzymiastowe (Z,Ex – kursy pomiędzy Sieradzem a Zduńską Wolą, ta druga zaś jest linią ekspresową).
Na terenie Sieradza działa system wypożyczalni rowerów miejskich. Stanowi on integralną część systemu wojewódzkiego roweru publicznego, który obejmuje 10 miast na terenie województwa łódzkiego. W Sieradzu funkcjonują 104 rowery miejskie, które można wypożyczać na 12 stacjach rowerowych zlokalizowanych na terenie całego miasta.
Miejski Dom Kultury www.mdksieradz.pl – od 2009 r. również zamiejscowa scena Teatru im. Stefana Jaracza w Łodzi (w ramach projektu „Utworzenie Europejskich Scen Teatru im. Stefana Jaracza w województwie łódzkim”)
Spółdzielczy Dom Kultury
Młodzieżowy Dom Kultury im. Tadeusza Sygietyńskiego
Kina i teatry – obecnie nie działa żadne kino. W lecie odbywają się projekcje kinowe pod gołym niebem, w amfiteatrze w Parku Staromiejskim. W budynku dawnego teatru miejskiego działa Miejski Dom Kultury – organizuje seanse filmowe, koncerty, w tym muzyki poważnej i jazzu, a także spektakle teatralne (patrz wyżej).
Jest to pierwsza w Polsce impreza, polegająca na tworzeniu i prezentowaniu fryzur w otwartej przestrzeni miejskiej. Festiwal jest inspirowany osobą Antoniego „Antoine” Cierplikowskiego – światowej sławy fryzjera, pochodzącego z Sieradza. Pierwsza edycja festiwalu odbyła się w 2009 roku w dniach 17–19 lipca. W programie między innymi:
W 2010 roku odbyła się druga edycja festiwalu. W przeciwieństwie do poprzedniej ustanowiono rekord świata w ilości osób poddawanych jednoczesnej stylizacji włosów[30].
Wśród gwiazd, jakie wystąpiły na festiwalu była brytyjska piosenkarka i DJ – Sonique oraz czeski zespół Verona.
Podczas kolejnej edycji festiwalu w roku 2011 muzycznym wydarzeniem był koncert – GENESIS Klassik – Ray Wilson & Band.
W 2012 gwiazdą muzyczną festiwalu była belgijska wokalistka Katerine oraz polskie zespoły Feel, Blue Café.
W 2013 roku odbyła się 5 edycja festiwalu. Wśród gwiazd, jakie wystąpiły na festiwalu była flamandzka piosenkarka muzyki pop i dance – Kate Ryan oraz zespół rockowy – Perfect.
W 2017 roku odbyła się 9 edycja festiwalu. Wśród gwiazd, jakie wystąpiły na festiwalu była Brodka oraz grupa Hey z Kasią Nosowską.
W 2018 roku odbyła się jubileuszowa 10 edycja festiwalu. Wystąpił hiszpański wokalista Álvaro Soler oraz polscy artyści zespół Concrete Hills, 3 King oraz wokalista Patryk Kumór.
↑„Dzieje Wielkopolski w wypisach”, PZWS, Warszawa 1963, s. 41–43.
↑Tadeusz Lewicki, Polska i kraje sąsiednie w świetle „Księgi Rogera” geografa arabskiego z XII w. Al Indrisi’ego, cz. I, Polska Akademia Nauk. Komitet Orientalistyczny, PWN, Kraków 1945.
↑Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, autorzy, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin: Atlas Fontium.brak strony (książka)
↑Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 13.
↑Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 65.
↑Maurycy Horn, Najstarszy rejestr osiedli żydowskich w Polsce w 1507 r., w: Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego 1974, nr 3 (91), s. 14.
↑Ruszkowski A., Poligon niemieckich czołgów, [w:] „Na sieradzkich szlakach”, nr 4/1996, s. 5–6 (plan, foto.).
↑Klepandy W., Ziemia Sieradzka poligonem latających rakiet, [w:] „Na sieradzkich szlakach”, nr 2/1998, s. 21–22.
↑Felchner A., Wysiedlenia i przesiedlania w Sieradzkiem podczas II wojny św., [w:] „Biuletyn Okręgowej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Łodzi”, t. III, Łódź 1994, s. 52–60.
↑Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich, 1939–1945. W-wa 1979, s. 451. Dokumentacja tego więzienia (i dokumenty więźniów) znajduje się w zbiorach Archiwum Państwowego w Łodzi.
51°35′43″N 18°43′50″E/51,595278 18,730556
Podominikański Kościół św. Stanisława
Ul. Kościuszki
Budynek ZUS-u w Sieradzu
Widok na miasto z wieży ciśnień
Pozostałości rotundy sieradzkiej
Odrzwia Zamku Sieradzkiego wmurowane w sieradzką Kolegiatę, zakupione przez proboszcza sieradzkiej Kolegiaty ks.Walerego Pogorzelskiego
Władysław Jagiełło, król polski, nadaje kaplicy pod wezwaniem św. Trójcy na zamku sieradzkim 20 grzywien z cła sieradzkiego jako uposażenie kapelanów (1430 r.)
.jpg)
_Lichen99.jpg)
.jpg)
_-_wej%C5%9Bcie.jpg)
