Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2020/07

Aktualnie na stronie głównej

X-Men: Przeszłość, która nadejdzie – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2014 roku na podstawie serii komiksów o grupie superbohaterów o tej samej nazwie wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię filmu odpowiadał Bryan Singer na podstawie scenariusza Simona Kinberga. W rolach głównych wystąpili: Hugh Jackman, James McAvoy, Michael Fassbender oraz Jennifer Lawrence. Akcja filmu rozgrywa się około 10 lat po wydarzeniach z Pierwszej klasy oraz około 10 lat po Ostatnim bastionie. Wolverine cofa się w czasie do 1973 roku, gdzie musi zmienić bieg przyszłości i nie dopuścić do utworzenia robotów zwanych Sentinelami, które doprowadzą do zagłady zarówno ludzi, jak i mutantów. Światowa premiera filmu miała miejsce 10 maja 2014 roku w Nowym Jorku. Film zarobił prawie 750 milionów dolarów przy budżecie 200 milionów i uzyskał pozytywne oceny krytyków. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

1 lipca[edytuj kod]

Javier Fernández (ur. 15 kwietnia 1991 w Madrycie) – hiszpański łyżwiarz figurowy startujący w konkurencji solistów. Brązowy medalista olimpijski z Pjongczangu i trzykrotny uczestnik igrzysk olimpijskich, dwukrotny mistrz świata, 7-krotny mistrz Europy, medalista finału Grand Prix oraz 8-krotny mistrz Hiszpanii. Fernández rozpoczął karierę juniorską w sezonie 2005/2006, gdy zdobył tytuł wicemistrza Hiszpanii juniorów. Rok później został mistrzem Hiszpanii juniorów. Przez wiele lat trenował w Toronto u Briana Orsera, podobnie jak jego rywal i przyjaciel Yuzuru Hanyū. W 2018 roku został pierwszym hiszpańskim łyżwiarzem figurowym, który zdobył medal zimowych igrzysk olimpijskich. Po igrzyskach skupił się na promowaniu łyżwiarstwa figurowego w rodzinnej Hiszpanii i występach w rewii Revolution On Ice. Karierę sportową zakończył złotym medalem, a zarazem siódmym tytułem mistrzowskim z rzędu na mistrzostwach Europy 2019, do których przygotowywał się zaledwie miesiąc.

2 lipca[edytuj kod]

Powódź tysiąclecia we Wrocławiu – katastrofalne zalanie znacznej części Wrocławia w czasie powodzi tysiąclecia, która nawiedziła w lipcu 1997 roku Europę Środkową. Na Śląsku wylały wówczas wody Odry i jej dopływów, w tym m.in. Bobru, Bystrzycy, Kaczawy, Kwisy, Małej Panwi, Nysy Kłodzkiej, Nysy Łużyckiej, Olzy, Oławy, Ślęzy oraz Widawy. Wody powodziowe Odry wdarły się do miasta 12 lipca 1997 roku, a ostatecznie ustąpiły 6 sierpnia. We Wrocławiu powódź tysiąclecia miała szczególnie ciężki przebieg, ponieważ nałożyły się dwie fale powodziowe: z Odry i Widawy. Ponadto kilka dni przed kulminacją mieszkańcy podwrocławskiej wsi Łany nie pozwolili na jej zalanie, co znacznie obniżyłoby straty. Z powodu specyficznego przebiegu rzeki przez miasto wylew nastąpił niezależnie zarówno w centrum, jak i na północy Wrocławia. Pod wodą znalazło się 40% powierzchni miasta; zalanych i podtopionych zostało 2583 budynków mieszkalnych.

3 lipca[edytuj kod]

Grupa Ładosia – nazwa nadana polskim dyplomatom oraz działaczom żydowskim, którzy wspólnie stworzyli w Szwajcarii w czasie II wojny światowej system nielegalnej produkcji paszportów południowoamerykańskich dla ratowania europejskich Żydów od zagłady. W skład grupy wchodziło czterech dyplomatów Poselstwa Rzeczypospolitej Polskiej, przedstawiciel utworzonego przez Światowy Kongres Żydów komitetu RELICO (Komitetu Pomocy Żydowskim Ofiarom Wojny) oraz przedstawiciel Agudat Israel. Pięciu na sześciu członków było obywatelami polskimi, zaś połowa była narodowości żydowskiej. Grupa była kręgiem nieformalnym, nie miała struktury, a powiązania między jej członkami były niesymetryczne. Przy bezpośredniej produkcji paszportów główne kontakty odbywały się między konsulem Konstantym Rokickim, który był bezpośrednim twórcą większości paszportów i zajmował się ich kupowaniem na czarnym rynku, oraz Abrahamem Silberscheinem i Chaimem Eissem, którzy zajmowali się przemytem paszportów, zdjęć i danych personalnych między Bernem a okupowaną Europą oraz zapewniali znaczną część finansowania operacji. W 2019 roku pod redakcją Jakuba Kumocha opublikowano listę imion i nazwisk 3262 Żydów, którzy otrzymali paszporty wystawione przez Grupę Ładosia.

4 lipca[edytuj kod]

Adam Harasowski (ur. 16 września 1904 w Delatynie, zm. 16 czerwca 1996 w Rownhams) – polski kompozytor i dyrygent, pianista, znawca twórczości Fryderyka Chopina, inżynier mechanik, poliglota. Od roku 1939 przebywał w Wielkiej Brytanii. Był oficerem technicznym Polskich Sił Powietrznych, później oficerem i instruktorem Royal Air Force. Prowadził polskie i brytyjskie, chóralne i operowe grupy muzyczne, a także działalność pisarską mającą na celu przybliżenie polskiej muzyki publiczności anglojęzycznej i z tego powodu większość jego twórczości powstała w języku angielskim. Harasowski był autorem wielu kompozycji i aranżacji muzycznych przeznaczonych zarówno dla polskich żołnierzy na Zachodzie, jak i dla odbiorców brytyjskich. Jako czwarty z dyrygentów prowadził Chór Wojska Polskiego, który w ciągu siedmiu lat działalności dał ponad 600 koncertów na terenie całej Wielkiej Brytanii. Był mężem wydawcy i dziennikarki Jadwigi Harasowskiej.

5 lipca[edytuj kod]

Augustynolophus – rodzaj wymarłego dinozaura ptasiomiedniczego, ornitopoda z rodziny kaczodziobych, wyodrębniony z rodzaju zaurolof przez zespół Prieto-Márqueza w 2014 roku. Pierwsze szczątki zaliczone do rodzaju zaurolof opisał Barnum Brown w 1912 roku, z gatunkiem typowym S. osborni. Jednym z gatunków później zaliczonych do tego samego rodzaju był S. morrisi. Jego pozostałości znaleziono w Ameryce Północnej. Znalezione tam skamieniałości czaszki zostały powtórnie przebadane przez Prieto-Márqueza i współpracowników. Badacze zwrócili uwagę na mocno zbudowany, sięgający za sklepienie czaszki grzebień tworzony głównie przez kość nosową, zakończony wydłużoną, trójkątnego kształtu płytką. Wskazali także odmienności w kopule kości czołowej i zagłębienie wokół nozdrzy. Bazując na rzeczonych cechach, uznanych za autapomorfie, naukowcy zdecydowali się przenieść gatunek do odrębnego rodzaju, ustanawiając dlań nową nazwę rodzajową Augustynolophus.

6 lipca[edytuj kod]

Ostrożeń krótkołodygowy – gatunek roślin z rodziny astrowatych. Jego zasięg obejmuje Europę Środkową i Zachodnią. Przez Polskę biegnie wschodnia granica zasięgu – roślina spotykana jest w północnej i zachodniej części kraju. Jest to niska bylina rosnąca na suchych łąkach, pastwiskach i obrzeżach lasów. Występuje na przepuszczalnych glebach bogatych w węglan wapnia, często na rędzinach, także na bardzo płytkich glebach powstających na skałach wapiennych, ale też na glebach powstających z glin i na piaskach zasobnych w węglan wapnia. Gatunkowi temu sprzyja wykaszanie zasiedlanej murawy, ale źle znosi intensywne wydeptywanie. Roślina nie ma znaczenia użytkowego. W przypadku licznego występowania na pastwiskach uznawana jest na nich za chwast. Gatunek jest bardzo zmienny i tworzy szereg mieszańców z innymi przedstawicielami rodzaju ostrożeń.

7 lipca[edytuj kod]

Solaris Vacanza – rodzina wysokopokładowych autokarów turystycznych produkowanych przez polskie przedsiębiorstwo Solaris Bus & Coach w Bolechowie-Osiedlu. Na serię składają się dwa modele: produkowany w latach 2002–2010 Solaris Vacanza 12 oraz produkowany w latach 2004–2010 Solaris Vacanza 13. Zaprezentowany w 2001 roku Solaris Vacanza 12 uzupełnił ofertę producenta o model autokaru turystycznego. W 2003 roku wziął on udział w konkursie o tytuł Autokar Roku 2004, w którym zajął II miejsce. W tym samym roku do oferty weszła II generacja modelu, która obejmowała niewielkie zmiany konstrukcyjne w modelu 12-metrowym, a także poszerzenie gamy o trzyosiowy model Vacanza 13. Rocznie produkowano od kilku od kilkunastu pojazdów, z czego zdecydowana większość trafiła na rynek polski, jedynie kilka egzemplarzy wyeksportowano do Niemiec, Estonii oraz na Łotwę. Ponadto w całym okresie produkcji na bazie modelów Vacanza powstało 11 specjalnych ambulansów do poboru krwi. Ostatecznie w związku ze słabnącym zainteresowaniem klientów, produkcję modelu Vacanza zakończono w 2010 roku.

8 lipca[edytuj kod]

Sauvignon blanc – drugi pod względem wielkości światowych upraw biały szczep winorośli, pochodzący przypuszczalnie z regionu Bordeaux we Francji. Sauvignon blanc jest uprawiany w wielu regionach winiarskich świata jako podstawa orzeźwiających i wyrazistych wytrawnych białych win odmianowych. W zależności od klimatu, aromat sauvignon blanc mieści się w szerokim spektrum smaków i zapachów: od wyraźnie trawiastego aż po słodkawy, przywołujący na myśl owoce egzotyczne. Specjaliści używają określeń rześki, elegancki i świeży na najlepsze przykłady jednoodmianowych win z Doliny Loary i Nowej Zelandii. Lekko schłodzone wina sauvignon blanc stanowią dobre uzupełnienie dań rybnych i serów, zwłaszcza kozich. To także jedne z niewielu win, które pasują do sushi. Wina sauvignon blanc pije się zwykle młode, gdyż niewiele zyskują na starzeniu, z wyjątkiem niektórych win starzonych w dębowych beczkach albo baryłkach i innych win białych z apelacji bordoskich.

9 lipca[edytuj kod]

Społeczeństwo jest niemiłe – debiutancka płyta Doroty Masłowskiej z 2014 roku, wydana pod pseudonimem Mister D. Album w intencji Masłowskiej miał stanowić odskocznię od działalności czysto literackiej, z którą do tej pory była kojarzona. Uznała także, że nowa dla niej – muzyczna – forma wyrazu będzie lepiej od literatury zaangażowanej pasować do tematyki społecznej, którą zamierzała poruszyć. Płyta była nagrywana przez pół roku w mieszkaniu Masłowskiej we współpracy z profesjonalnymi muzykami. Została wydana 22 lutego 2014 roku. Muzycznie album stanowi mieszankę rapu, punka i muzyki tanecznej, utrzymanych w estetyce campu i pastiszu, z celowo uwypukloną amatorskością wokalną Masłowskiej. W tekstach utworów Masłowska mierzy się z takimi tematami jak: nierówność płci, kultura skoncentrowana na celebrytach czy konsumpcjonizm. Odnosi się do konkretnych postaci, symboli kojarzonych z latami 90., kalk językowych z języka potocznego, telewizji i prasy kolorowej czy aspiracji i wyobrażeń stereotypowego Polaka, zarówno nowobogackiego, jak i prowincjonalnego. Do ośmiu piosenek powstały teledyski, które wizualnie stanowią spójną całość z resztą projektu. Masłowska zagrała wraz z zespołem przeszło dwadzieścia koncertów. W listopadzie 2015 roku zawiesiła działalność muzyczną.

10 lipca[edytuj kod]

Wróbel cynamonowy – gatunek ptaka z rodziny wróbli. Występuje w Himalajach, Azji Południowo-Wschodniej oraz Azji Wschodniej, zwykle na obszarach górskich. Nie jest zagrożony wyginięciem. Wróble cynamonowe zamieszkują świetliste lasy, szczególnie te rosnące na skrajach tarasów rolnych. Niekiedy zapuszczają się do miasteczek i wsi, w których ich występowanie uwarunkowane jest przez obecność innych gatunków wróbli lub jej brak. Ich pożywieniem są głównie nasiona oraz niewielkie jagody. Gniazda są luźną zbieraniną suchych traw i igliwia, umieszczaną w różnego rodzaju zagłębieniach. Długość ciała wynosi 14–15 cm, masa ciała – 13–23 g. W upierzeniu widoczny jest dymorfizm płciowy. U samca obszar od głowy po kuper ma barwę jaskrawocynamonową o czerwonym odcieniu. Górna część grzbietu intensywnie kreskowana. Policzki i boki szyi białawe. Obszar wokół oka czarny, sięga aż po dziób tworząc kantarek oddzielony od ciemienia wąską białą linią. Niewielki czarny śliniak ciągnie się od brody po górną część piersi, jednak nie rozszerza się na jej boki. Pozostałe części spodu ciała są jasnoszare. Pokrywy skrzydłowe mniejsze cynamonowoczerwone, występuje podwójny pasek skrzydłowy.

11 lipca[edytuj kod]

Panny z Wilka – polsko-francuski film psychologiczny z 1979 roku w reżyserii Andrzeja Wajdy, będący adaptacją opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza z 1932 roku pod tym samym tytułem. Film opowiada historię niespełna czterdziestoletniego Wiktora Rubena, załamanego nagłą śmiercią przyjaciela i zmęczonego monotonnym życiem w podwarszawskim folwarku. Wiktor odwiedza gospodarstwo wujostwa w Rożkach oraz sąsiadujący z nim dwór Wilko. Piętnaście lat wcześniej, tuż przed wybuchem I wojny światowej, poznał tam sześć młodych sióstr. Jedna z nich już nie żyje, pięć zmieniło się w dojrzałe kobiety. Ruben odkrywa, jak ważną osobą był przed laty dla mieszkanek Wilka. Jego przyjazd ożywia wspomnienia i dawne uczucia oraz zmusza panny do zastanowienia się nad swoimi losami i życiowymi niepowodzeniami. Realizacja Panien z Wilka była wyzwaniem dla Wajdy ze względu na jednostajny ton pierwowzoru literackiego, nieporównywalny z dynamiką wcześniejszych autorskich adaptacji dzieł literackich takich jak Ziemia obiecana. Mimo to ekranizacja opowiadania Iwaszkiewicza spotkała się z pozytywnym odbiorem; Panny z Wilka otrzymały Nagrodę Specjalną Jury na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku, ponadto znalazły się w ścisłej czołówce kandydatów do Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego.

12 lipca[edytuj kod]

VIII Światowy Kongres Esperanto w 1912 roku – Światowy Kongres Esperanto zorganizowany w 25. rocznicę publikacji pierwszego podręcznika do nauki esperanto. Odbył się w Krakowie w dniach 11–18 sierpnia 1912 roku. Biorący w nim udział Ludwik Zamenhof już podczas otwarcia oświadczył, ze zrzeka się przywództwa ruchu i w kolejnym kongresie weźmie udział jako zwykły esperantysta. Udział w Kongresie wzięli esperantyści z Europy, Azji oraz Ameryki Północnej. Obrady odbywały się w ramach 28 sekcji i na spotkaniach plenarnych. W ramach Kongresu zorganizowano wiele imprez towarzyszących takich jak: przedstawienia, wykłady, wycieczki i konkursy. W budynku Akademii Handlowej przygotowano wystawę wydawnictw esperanckich, a w salach Teatru Starego odbyło się rozpoczęcie i zakończenie Kongresu, obrady plenarne i bal podczas którego uczestnicy zaprezentowali się w strojach narodowych. Nie zabrakło wycieczek do Wieliczki oraz Zakopanego.

13 lipca[edytuj kod]

Ostrożeń krótkołodygowy – gatunek roślin z rodziny astrowatych. Jego zasięg obejmuje Europę Środkową i Zachodnią. Przez Polskę biegnie wschodnia granica zasięgu – roślina spotykana jest w północnej i zachodniej części kraju. Jest to niska bylina rosnąca na suchych łąkach, pastwiskach i obrzeżach lasów. Występuje na przepuszczalnych glebach bogatych w węglan wapnia, często na rędzinach, także na bardzo płytkich glebach powstających na skałach wapiennych, ale też na glebach powstających z glin i na piaskach zasobnych w węglan wapnia. Gatunkowi temu sprzyja wykaszanie zasiedlanej murawy, ale źle znosi intensywne wydeptywanie. Roślina nie ma znaczenia użytkowego. W przypadku licznego występowania na pastwiskach uznawana jest na nich za chwast. Gatunek jest bardzo zmienny i tworzy szereg mieszańców z innymi przedstawicielami rodzaju ostrożeń.

14 lipca[edytuj kod]

Solaris Vacanza – rodzina wysokopokładowych autokarów turystycznych produkowanych przez polskie przedsiębiorstwo Solaris Bus & Coach w Bolechowie-Osiedlu. Na serię składają się dwa modele: produkowany w latach 2002–2010 Solaris Vacanza 12 oraz produkowany w latach 2004–2010 Solaris Vacanza 13. Zaprezentowany w 2001 roku Solaris Vacanza 12 uzupełnił ofertę producenta o model autokaru turystycznego. W 2003 roku wziął on udział w konkursie o tytuł Autokar Roku 2004, w którym zajął II miejsce. W tym samym roku do oferty weszła II generacja modelu, która obejmowała niewielkie zmiany konstrukcyjne w modelu 12-metrowym, a także poszerzenie gamy o trzyosiowy model Vacanza 13. Rocznie produkowano od kilku od kilkunastu pojazdów, z czego zdecydowana większość trafiła na rynek polski, jedynie kilka egzemplarzy wyeksportowano do Niemiec, Estonii oraz na Łotwę. Ponadto w całym okresie produkcji na bazie modelów Vacanza powstało 11 specjalnych ambulansów do poboru krwi. Ostatecznie w związku ze słabnącym zainteresowaniem klientów, produkcję modelu Vacanza zakończono w 2010 roku.

15 lipca[edytuj kod]

Sauvignon blanc – drugi pod względem wielkości światowych upraw biały szczep winorośli, pochodzący przypuszczalnie z regionu Bordeaux we Francji. Sauvignon blanc jest uprawiany w wielu regionach winiarskich świata jako podstawa orzeźwiających i wyrazistych wytrawnych białych win odmianowych. W zależności od klimatu, aromat sauvignon blanc mieści się w szerokim spektrum smaków i zapachów: od wyraźnie trawiastego aż po słodkawy, przywołujący na myśl owoce egzotyczne. Specjaliści używają określeń rześki, elegancki i świeży na najlepsze przykłady jednoodmianowych win z Doliny Loary i Nowej Zelandii. Lekko schłodzone wina sauvignon blanc stanowią dobre uzupełnienie dań rybnych i serów, zwłaszcza kozich. To także jedne z niewielu win, które pasują do sushi. Wina sauvignon blanc pije się zwykle młode, gdyż niewiele zyskują na starzeniu, z wyjątkiem niektórych win starzonych w dębowych beczkach albo baryłkach i innych win białych z apelacji bordoskich.

16 lipca[edytuj kod]

Społeczeństwo jest niemiłe – debiutancka płyta Doroty Masłowskiej z 2014 roku, wydana pod pseudonimem Mister D. Album w intencji Masłowskiej miał stanowić odskocznię od działalności czysto literackiej, z którą do tej pory była kojarzona. Uznała także, że nowa dla niej – muzyczna – forma wyrazu będzie lepiej od literatury zaangażowanej pasować do tematyki społecznej, którą zamierzała poruszyć. Płyta była nagrywana przez pół roku w mieszkaniu Masłowskiej we współpracy z profesjonalnymi muzykami. Została wydana 22 lutego 2014 roku. Muzycznie album stanowi mieszankę rapu, punka i muzyki tanecznej, utrzymanych w estetyce campu i pastiszu, z celowo uwypukloną amatorskością wokalną Masłowskiej. W tekstach utworów Masłowska mierzy się z takimi tematami jak: nierówność płci, kultura skoncentrowana na celebrytach czy konsumpcjonizm. Odnosi się do konkretnych postaci, symboli kojarzonych z latami 90., kalk językowych z języka potocznego, telewizji i prasy kolorowej czy aspiracji i wyobrażeń stereotypowego Polaka, zarówno nowobogackiego, jak i prowincjonalnego. Do ośmiu piosenek powstały teledyski, które wizualnie stanowią spójną całość z resztą projektu. Masłowska zagrała wraz z zespołem przeszło dwadzieścia koncertów. W listopadzie 2015 roku zawiesiła działalność muzyczną.

17 lipca[edytuj kod]

Wróbel cynamonowy – gatunek ptaka z rodziny wróbli. Występuje w Himalajach, Azji Południowo-Wschodniej oraz Azji Wschodniej, zwykle na obszarach górskich. Nie jest zagrożony wyginięciem. Wróble cynamonowe zamieszkują świetliste lasy, szczególnie te rosnące na skrajach tarasów rolnych. Niekiedy zapuszczają się do miasteczek i wsi, w których ich występowanie uwarunkowane jest przez obecność innych gatunków wróbli lub jej brak. Ich pożywieniem są głównie nasiona oraz niewielkie jagody. Gniazda są luźną zbieraniną suchych traw i igliwia, umieszczaną w różnego rodzaju zagłębieniach. Długość ciała wynosi 14–15 cm, masa ciała – 13–23 g. W upierzeniu widoczny jest dymorfizm płciowy. U samca obszar od głowy po kuper ma barwę jaskrawocynamonową o czerwonym odcieniu. Górna część grzbietu intensywnie kreskowana. Policzki i boki szyi białawe. Obszar wokół oka czarny, sięga aż po dziób tworząc kantarek oddzielony od ciemienia wąską białą linią. Niewielki czarny śliniak ciągnie się od brody po górną część piersi, jednak nie rozszerza się na jej boki. Pozostałe części spodu ciała są jasnoszare. Pokrywy skrzydłowe mniejsze cynamonowoczerwone, występuje podwójny pasek skrzydłowy.

18 lipca[edytuj kod]

Panny z Wilka – polsko-francuski film psychologiczny z 1979 roku w reżyserii Andrzeja Wajdy, będący adaptacją opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza z 1932 roku pod tym samym tytułem. Film opowiada historię niespełna czterdziestoletniego Wiktora Rubena, załamanego nagłą śmiercią przyjaciela i zmęczonego monotonnym życiem w podwarszawskim folwarku. Wiktor odwiedza gospodarstwo wujostwa w Rożkach oraz sąsiadujący z nim dwór Wilko. Piętnaście lat wcześniej, tuż przed wybuchem I wojny światowej, poznał tam sześć młodych sióstr. Jedna z nich już nie żyje, pięć zmieniło się w dojrzałe kobiety. Ruben odkrywa, jak ważną osobą był przed laty dla mieszkanek Wilka. Jego przyjazd ożywia wspomnienia i dawne uczucia oraz zmusza panny do zastanowienia się nad swoimi losami i życiowymi niepowodzeniami. Realizacja Panien z Wilka była wyzwaniem dla Wajdy ze względu na jednostajny ton pierwowzoru literackiego, nieporównywalny z dynamiką wcześniejszych autorskich adaptacji dzieł literackich takich jak Ziemia obiecana. Mimo to ekranizacja opowiadania Iwaszkiewicza spotkała się z pozytywnym odbiorem; Panny z Wilka otrzymały Nagrodę Specjalną Jury na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku, ponadto znalazły się w ścisłej czołówce kandydatów do Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego.

19 lipca[edytuj kod]

VIII Światowy Kongres Esperanto w 1912 roku – Światowy Kongres Esperanto zorganizowany w 25. rocznicę publikacji pierwszego podręcznika do nauki esperanto. Odbył się w Krakowie w dniach 11–18 sierpnia 1912 roku. Biorący w nim udział Ludwik Zamenhof już podczas otwarcia oświadczył, ze zrzeka się przywództwa ruchu i w kolejnym kongresie weźmie udział jako zwykły esperantysta. Udział w Kongresie wzięli esperantyści z Europy, Azji oraz Ameryki Północnej. Obrady odbywały się w ramach 28 sekcji i na spotkaniach plenarnych. W ramach Kongresu zorganizowano wiele imprez towarzyszących takich jak: przedstawienia, wykłady, wycieczki i konkursy. W budynku Akademii Handlowej przygotowano wystawę wydawnictw esperanckich, a w salach Teatru Starego odbyło się rozpoczęcie i zakończenie Kongresu, obrady plenarne i bal podczas którego uczestnicy zaprezentowali się w strojach narodowych. Nie zabrakło wycieczek do Wieliczki oraz Zakopanego.

20 lipca[edytuj kod]

Ostrożeń krótkołodygowy – gatunek roślin z rodziny astrowatych. Jego zasięg obejmuje Europę Środkową i Zachodnią. Przez Polskę biegnie wschodnia granica zasięgu – roślina spotykana jest w północnej i zachodniej części kraju. Jest to niska bylina rosnąca na suchych łąkach, pastwiskach i obrzeżach lasów. Występuje na przepuszczalnych glebach bogatych w węglan wapnia, często na rędzinach, także na bardzo płytkich glebach powstających na skałach wapiennych, ale też na glebach powstających z glin i na piaskach zasobnych w węglan wapnia. Gatunkowi temu sprzyja wykaszanie zasiedlanej murawy, ale źle znosi intensywne wydeptywanie. Roślina nie ma znaczenia użytkowego. W przypadku licznego występowania na pastwiskach uznawana jest na nich za chwast. Gatunek jest bardzo zmienny i tworzy szereg mieszańców z innymi przedstawicielami rodzaju ostrożeń.

21 lipca[edytuj kod]

Solaris Vacanza – rodzina wysokopokładowych autokarów turystycznych produkowanych przez polskie przedsiębiorstwo Solaris Bus & Coach w Bolechowie-Osiedlu. Na serię składają się dwa modele: produkowany w latach 2002–2010 Solaris Vacanza 12 oraz produkowany w latach 2004–2010 Solaris Vacanza 13. Zaprezentowany w 2001 roku Solaris Vacanza 12 uzupełnił ofertę producenta o model autokaru turystycznego. W 2003 roku wziął on udział w konkursie o tytuł Autokar Roku 2004, w którym zajął II miejsce. W tym samym roku do oferty weszła II generacja modelu, która obejmowała niewielkie zmiany konstrukcyjne w modelu 12-metrowym, a także poszerzenie gamy o trzyosiowy model Vacanza 13. Rocznie produkowano od kilku od kilkunastu pojazdów, z czego zdecydowana większość trafiła na rynek polski, jedynie kilka egzemplarzy wyeksportowano do Niemiec, Estonii oraz na Łotwę. Ponadto w całym okresie produkcji na bazie modelów Vacanza powstało 11 specjalnych ambulansów do poboru krwi. Ostatecznie w związku ze słabnącym zainteresowaniem klientów, produkcję modelu Vacanza zakończono w 2010 roku.

22 lipca[edytuj kod]

Sauvignon blanc – drugi pod względem wielkości światowych upraw biały szczep winorośli, pochodzący przypuszczalnie z regionu Bordeaux we Francji. Sauvignon blanc jest uprawiany w wielu regionach winiarskich świata jako podstawa orzeźwiających i wyrazistych wytrawnych białych win odmianowych. W zależności od klimatu, aromat sauvignon blanc mieści się w szerokim spektrum smaków i zapachów: od wyraźnie trawiastego aż po słodkawy, przywołujący na myśl owoce egzotyczne. Specjaliści używają określeń rześki, elegancki i świeży na najlepsze przykłady jednoodmianowych win z Doliny Loary i Nowej Zelandii. Lekko schłodzone wina sauvignon blanc stanowią dobre uzupełnienie dań rybnych i serów, zwłaszcza kozich. To także jedne z niewielu win, które pasują do sushi. Wina sauvignon blanc pije się zwykle młode, gdyż niewiele zyskują na starzeniu, z wyjątkiem niektórych win starzonych w dębowych beczkach albo baryłkach i innych win białych z apelacji bordoskich.

23 lipca[edytuj kod]

Społeczeństwo jest niemiłe – debiutancka płyta Doroty Masłowskiej z 2014 roku, wydana pod pseudonimem Mister D. Album w intencji Masłowskiej miał stanowić odskocznię od działalności czysto literackiej, z którą do tej pory była kojarzona. Uznała także, że nowa dla niej – muzyczna – forma wyrazu będzie lepiej od literatury zaangażowanej pasować do tematyki społecznej, którą zamierzała poruszyć. Płyta była nagrywana przez pół roku w mieszkaniu Masłowskiej we współpracy z profesjonalnymi muzykami. Została wydana 22 lutego 2014 roku. Muzycznie album stanowi mieszankę rapu, punka i muzyki tanecznej, utrzymanych w estetyce campu i pastiszu, z celowo uwypukloną amatorskością wokalną Masłowskiej. W tekstach utworów Masłowska mierzy się z takimi tematami jak: nierówność płci, kultura skoncentrowana na celebrytach czy konsumpcjonizm. Odnosi się do konkretnych postaci, symboli kojarzonych z latami 90., kalk językowych z języka potocznego, telewizji i prasy kolorowej czy aspiracji i wyobrażeń stereotypowego Polaka, zarówno nowobogackiego, jak i prowincjonalnego. Do ośmiu piosenek powstały teledyski, które wizualnie stanowią spójną całość z resztą projektu. Masłowska zagrała wraz z zespołem przeszło dwadzieścia koncertów. W listopadzie 2015 roku zawiesiła działalność muzyczną.

24 lipca[edytuj kod]

ORP Kujawiak – polski niszczyciel eskortowy z okresu II wojny światowej, należący do typu Hunt II. Budowany dla Royal Navy jako HMS Oakley, został 30 maja 1941 roku, jeszcze przed zakończeniem prac stoczniowych, przekazany Polskiej Marynarce Wojennej. Przy długości całkowitej 85,34 m i szerokości maksymalnej 9,62 m, Kujawiak miał wyporność standardową 1050 ts i bojową 1490 ts. Główne uzbrojenie artyleryjskie stanowiło sześć armat uniwersalnych HA/LA Mk XVI kal. 102 mm na podwójnych podstawach Mk XIX, osłoniętych maskami, o maksymalnym kącie podniesienia równym 85°. Jedna z nich znajdowała się na dziobie, dwie, w superpozycji, na rufie. Zanurzenie, w zależności od wyporności, mieściło się w przedziale od 2,36 do 3,89 m. Okręt, dowodzony przez Ludwika Lichodziejewskiego, pełnił służbę patrolową i eskortową, uczestniczył też w rajdzie na Lofoty oraz operacji Harpoon – przeprowadzeniu konwoju na Maltę. Po jej zakończeniu, w nocy z 15 na 16 czerwca 1942 roku, zatonął na minie w pobliżu La Valetty na Malcie ze stratą 13 członków załogi.

25 lipca[edytuj kod]

Okręty podwodne typu IIA – typ okrętów podwodnych marynarek Finlandii i III Rzeszy, z okresu międzywojennego i II wojny światowej. Zostały zaprojektowane z obejściem postanowień Traktatu Wersalskiego przez założone w Holandii tajne niemieckie biuro projektowe IvS. Okręt prototypowy tego typu – Vesikko dla fińskiej marynarki wojennej – został zwodowany w 1931 roku w stoczni Crichton-Vulcan w Turku, a jednostki seryjne budowane już dla Kriegsmarine wodowano od czerwca 1935 roku w stoczni Deutsche Werke w Kilonii. Okręt wiodący tego typu bazował na konstrukcji niemieckich jednostek typu UB II z czasów pierwszej wojny światowej. Ten sam projekt został użyty dla niemieckich okrętów przybrzeżnych, gdy kraj ten wznowił produkcję jednostek tej klasy. Niemieckie jednostki typu IIA były używane głównie do szkolenia i testów, chociaż podjęły także kilka patroli bojowych w początkowym okresie II wojny światowej, w tym zwłaszcza w trakcie kampanii norweskiej.

26 lipca[edytuj kod]

Historia Bielska-Białej – formalnie sięga stycznia 1951 roku, lecz historia miast, które były jego fundamentami jest o wiele dłuższa. Starszą częścią „dwumiasta” jest śląskie Bielsko powstałe w końcu XIII wieku. Od XVI wieku miasto rozwijało się jako ośrodek handlu, sukiennictwa i ceramiki, a także jako stolica państwa stanowego, przekształconego później w księstwo. Małopolska Biała natomiast powstała około 1560 roku jako osada tkaczy. Na początku XIX wieku zaczął się tu rozwijać przemysł, a już na przełomie XIX i XX stulecia okręg bielsko-bialski był jednym z ważniejszych ośrodków przemysłowych Austro-Węgier. Wtedy też rozpoczął się proces zrastania dwóch organizmów zakończony w 1951 roku połączeniem ich w jedno miasto Bielsko-Biała. Przez wieki charakterystyczną cechą dwumiasta była wyraźna przewaga etnikum niemieckiego oraz różnorodność religijna, przerwane II wojną światową. W okresie powojennym Bielsko-Biała wciąż rozwijało się, w latach 1975–1998 jako stolica województwa bielskiego, aby stać się dziś jednym z bardziej prężnych gospodarczo miast Polski, a także istotnym ośrodkiem kulturalnym, turystycznym i akademickim.

27 lipca[edytuj kod]

Somerset – hrabstwo niemetropolitalne w południowo-zachodniej Anglii, składające się z pięciu dystryktów, a jako hrabstwo ceremonialne obejmujące dodatkowo dwie jednolite jednostki administracyjne. Ośrodkiem administracyjnym jest Taunton. Somerset jest krainą z przewagą krajobrazu wiejskiego. Jego charakter kształtują wzgórza Quantock Hills i Mendip, Park Narodowy Exmoor oraz równina Somerset Levels. Osadnictwo na tym obszarze datuje się od neolitu. Zasiedlanie obszaru nastąpiło w epoce rzymskiej i saksońskiej. Hrabstwo odegrało znaczącą rolę przy umocnieniu władzy za Alfreda Wielkiego, wojny domowe 1652-1661 oraz rebelii Monmoutha. Najważniejszą gałęzią gospodarki hrabstwa jest rolnictwo. Przeważa chów owiec i krów, serowarstwo oraz uprawa wierzby dla potrzeb wikliniarstwa. Nieco spadła rola sadownictwa, choć do dzisiaj produkuje się tu znany w Anglii mocny cydr. Inne ważne gałęzie gospodarki to usługi, przemysł spożywczy, drobne rzemiosło oraz turystyka. Bezrobocie jest niższe od średniej krajowej, a przyrost naturalny – wyższy.

28 lipca[edytuj kod]

Zhu Qizhen (ur. 29 listopada 1427, zm. 23 lutego 1464) – szósty cesarz Chin z dynastii Ming, panujący w latach 1435–1449 w erze Zhengtong i ponownie w latach 1457–1464 w erze Tiānshùn. Zhu Qizhen był najstarszym synem cesarza Xuande, który zmarł kiedy miał on zaledwie osiem lat. Z tego powodu rząd funkcjonował nominalnie pod kontrolą cesarza-dziecka, jednak faktyczną regencję sprawowała cesarzowa wdowa Zheng oraz eunuch Wang Zhen. Po śmierci cesarzowej wdowy, Zhu Qizhen rzeczywiście przejął władzę, a jego armia wygrała wojnę toczoną z Tajami atakującymi prowincję Junnan. To zwycięstwo zachęciło cesarza do osobistego poprowadzenia kampanii przeciwko Ojratom, jednak fatalnie dowodzona przez Wang Zhena armia cesarstwa została niemal zupełnie rozbita przez ich wodza, Esena, cesarz zaś dostał się do niewoli. W Pekinie cesarzem obwołano brata Zhu Qizhena, Jingtaia. Zhu Qizhen po powrocie do stolicy w 1450 roku trafił do aresztu domowego. Władzę przywrócił mu zamach stanu przeprowadzony 11 lutego 1457 roku. Drugie panowanie Zhu Qizhena było niepopularne, ponieważ ukarał on wielu urzędników tylko za ich współpracę z Jingtaiem, niezależnie od rzeczywistych zasług.

29 lipca[edytuj kod]

U-256 – niemiecki okręt podwodny typu VIIC z okresu II wojny światowej. Zwodowany 28 października 1941 roku w stoczni Bremer Vulkan w Vegesack, został przyjęty do służby w Kriegsmarine 18 grudnia 1941 roku. W czasie służby operacyjnej w składzie 9. Flotylli U-Bootów okręt odbył pięć misji bojowych, podczas których zatopił jeden okręt o wyporności 1300 ton i zestrzelił dwa samoloty. W 1943 roku jednostkę przebudowano na U-flak, jednak wobec niepowodzenia koncepcji okręt przywrócono do stanu pierwotnego. W trakcie działań wojennych U-256 był trzykrotnie wycofany ze służby, a ostatecznie stało się to 23 października 1944 roku w Bergen, gdzie przeznaczono go na rezerwuar części zamiennych. Po zakończeniu wojny okręt został przejęty przez Brytyjczyków i następnie złomowany.

30 lipca[edytuj kod]

Powódź tysiąclecia we Wrocławiu – katastrofalne zalanie znacznej części Wrocławia w czasie powodzi tysiąclecia, która nawiedziła w lipcu 1997 roku Europę Środkową. Na Śląsku wylały wówczas wody Odry i jej dopływów, w tym m.in. Bobru, Bystrzycy, Kaczawy, Kwisy, Małej Panwi, Nysy Kłodzkiej, Nysy Łużyckiej, Olzy, Oławy, Ślęzy oraz Widawy. Wody powodziowe Odry wdarły się do miasta 12 lipca 1997 roku, a ostatecznie ustąpiły 6 sierpnia. We Wrocławiu powódź tysiąclecia miała szczególnie ciężki przebieg, ponieważ nałożyły się dwie fale powodziowe: z Odry i Widawy. Ponadto kilka dni przed kulminacją mieszkańcy podwrocławskiej wsi Łany nie pozwolili na jej zalanie, co znacznie obniżyłoby straty. Z powodu specyficznego przebiegu rzeki przez miasto wylew nastąpił niezależnie zarówno w centrum, jak i na północy Wrocławia. Pod wodą znalazło się 40% powierzchni miasta; zalanych i podtopionych zostało 2583 budynków mieszkalnych.

31 lipca[edytuj kod]

ORP Kujawiak – polski niszczyciel eskortowy z okresu II wojny światowej, należący do typu Hunt II. Budowany dla Royal Navy jako HMS Oakley, został 30 maja 1941 roku, jeszcze przed zakończeniem prac stoczniowych, przekazany Polskiej Marynarce Wojennej. Przy długości całkowitej 85,34 m i szerokości maksymalnej 9,62 m, Kujawiak miał wyporność standardową 1050 ts i bojową 1490 ts. Główne uzbrojenie artyleryjskie stanowiło sześć armat uniwersalnych HA/LA Mk XVI kal. 102 mm na podwójnych podstawach Mk XIX, osłoniętych maskami, o maksymalnym kącie podniesienia równym 85°. Jedna z nich znajdowała się na dziobie, dwie, w superpozycji, na rufie. Zanurzenie, w zależności od wyporności, mieściło się w przedziale od 2,36 do 3,89 m. Okręt, dowodzony przez Ludwika Lichodziejewskiego, pełnił służbę patrolową i eskortową, uczestniczył też w rajdzie na Lofoty oraz operacji Harpoon – przeprowadzeniu konwoju na Maltę. Po jej zakończeniu, w nocy z 15 na 16 czerwca 1942 roku, zatonął na minie w pobliżu La Valetty na Malcie ze stratą 13 członków załogi.