Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2014/01

Aktualnie na stronie głównej

Kutry patrolowe projektu 918 – seria polskich kutrów patrolowych zbudowanych w Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni. Łącznie wybudowano 5 jednostek z serii, które wprowadzono do służby w latach 1973–1976. Uzbrojenie okrętów było typowe dla ich klasy. Do czasu remontu głównego, który odbył się w 1987 roku, okręty uzbrojone były w podwójną armatę morską 2M-3M kal. 25 mm umiejscowiona na dziobie jednostek. Zestaw ważył 1515 kg i był obsługiwany przez jednego żołnierza, który zajmował miejsce wewnątrz wieżyczki. W wyniku remontu armaty wymieniono na nowocześniejszy zestaw krajowej produkcji ZU-23-2M Wróbel. Okręty służyły początkowo w Morskiej Brygadzie Okrętów Pogranicza, a po rozwiązaniu tej jednostki, w 1991 roku, weszły w skład nowo powstałej Straży Granicznej, gdzie zasiliły Morski Oddział Straży Granicznej. Proces wycofywania jednostek rozpoczął się w 1999 roku, kiedy wycofano trzy kutry, zaś w 2008 oraz 2011 roku wycofano dwie ostatnie jednostki z serii. Rozwinięciem tej serii były kutry zwalczania okrętów podwodnych projektu 918M. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

1 stycznia[edytuj kod]

Neptun – gazowy olbrzym, ósma, najdalsza od Słońca planeta w Układzie Słonecznym. Nazwa planety pochodzi od rzymskiego boga mórz Neptuna. Wśród planet Układu Słonecznego jest czwartą pod względem średnicy i trzecią pod względem masy. Neptun jest ponad 17 razy masywniejszy od Ziemi i trochę masywniejszy od swojego bliźniaka, Urana, który ma masę prawie 15 razy większą od masy Ziemi. Krąży wokół Słońca w odległości około 30 razy większej, niż dystans Ziemia-Słońce. Ze względu na dużą odległość od Słońca zewnętrzna atmosfera Neptuna jest jednym z najzimniejszych miejsc w Układzie Słonecznym; temperatura na szczytach chmur jest bliska −214 °C. Jednak w centrum planety temperatura sięga około 5100 °C. Neptun jest jedyną planetą, której istnienie wykazano nie na podstawie obserwacji nieba, ale na drodze obliczeń matematycznych.

2 stycznia[edytuj kod]

RAF-977 – samochód użytkowy produkowany w latach 1958–1975 w ZSRR, przez łotewskie zakłady Rīgas Autobusu Fabrika. Pierwszy model mikrobusu opracowano w 1957 roku; otrzymał on oznaczenie fabryczne RAF-10. Pojazd częściowo wzorowano na niemieckiej klasycznej konstrukcji Volkswagena Transportera T1. Samochód miał oryginalną stylistykę samonośnego nadwozia, z dwoma osadzonymi blisko siebie reflektorami i atrapą chłodnicy z poziomych chromowanych pasów. W takiej postaci samochód nie trafił jednak do produkcji seryjnej. Konstrukcję przeprojektowano z użyciem nowocześniejszych podzespołów samochodu GAZ-21 Wołga, w tym silnika i zawieszenia przedniego, zmieniono też stylizację przodu i zamieniono dwuskrzydłowe drzwi z prawej strony przedziału pasażerskiego na pojedyncze wąskie. Władze przemysłu motoryzacyjnego zainteresowały się konstrukcją i zleciły następnie zakładom w Rydze dopracowanie mikrobusu, który w wersji seryjnej otrzymał oznaczenie według typowego systemu RAF-977.

3 stycznia[edytuj kod]

Michael Schumacher – były niemiecki kierowca wyścigowy, w latach 1991–2006 i 2010–2012 startujący w mistrzostwach świata Formuły 1. Schumacher jest siedmiokrotnym mistrzem świata kierowców Formuły 1 i jest powszechnie uważany za jednego z najlepszych kierowców Formuły 1 w historii. Jest też posiadaczem większości rekordów Formuły 1, w tym: najwięcej tytułów mistrza świata, najwięcej zwycięstw, najszybszych okrążeń, pole position oraz wyścigów wygranych w jednym sezonie – 13 w sezonie 2004. W sezonie 2002, Schumacher został jedynym kierowcą w historii Formuły 1, który ukończył wszystkie wyścigi sezonu na podium. Według oficjalnej strony Formuły 1 jest statystycznie najlepszym kierowcą w historii Formuły 1. Poza torem jest ambasadorem UNESCO i rzecznikiem bezpieczeństwa kierowców. Schumacher angażuje się w wiele działań humanitarnych, przekazując na cele charytatywne dziesiątki milionów dolarów.

4 stycznia[edytuj kod]

Zerwa kłosowa – gatunek rośliny należący do rodziny dzwonkowatych. Rośnie na terenach nizinnych głównie w lasach liściastych, a w górach często także w mieszanych i iglastych oraz na łąkach i w traworoślach. Występuje w Europie z wyjątkiem części południowej i wschodniej oraz północnych krańców kontynentu. W Polsce jest dość rozpowszechniony na przeważającej części kraju. Przynajmniej w niektórych krajach Europy Zachodniej wyraźnie traci stanowiska – w Wielkiej Brytanii i Holandii udokumentowano ubytek ponad połowy jego stanowisk w ciągu XIX i XX wieku. Roślina bywa uprawiana w ogrodach jako rabatowa, często w takim przypadku w formie o kwiatach niebieskich. Grube korzenie są jadalne, najlepiej wykopane przed rozwinięciem pędów kwiatostanowych.

5 stycznia[edytuj kod]

Hell Comes to Quahog – trzeci odcinek piątego sezonu serialu Family Guy, którego premiera odbyła się 24 września 2006 roku na kanale telewizyjnym Fox. Według Nielsen ratings tego dnia odcinek obejrzało 9,66 miliona widzów. Tytuł jest nawiązaniem do filmu Hell Comes to Frogtown, a fabuła obraca się wokół walki obywateli Quahog z supermarketem Superstore USA, którego pojawienie się powoduje bankructwo lokalnych kupców oraz przerwy w dostawach prądu w całym mieście z powodu wysokiego zapotrzebowania supermarketu na elektryczność. Recenzent IGN Dan Iverson ocenił Hell Comes to Quahog pozytywnie, komentując, że niektóre gagi były „niesamowicie śmieszne”. Uznanie w jego oczach znalazł zarówno dobry główny wątek dotyczący supermarketu, jak i kilka gagów pojawiających się w międzyczasie. Odcinek otrzymał ocenę 8/10.

6 stycznia[edytuj kod]

27. Turniej Czterech Skoczni – zawody w skokach narciarskich, rozgrywane od 30 grudnia 1978 do 6 stycznia 1979 na skoczniach Schattenbergschanze i Große Olympiaschanze w Niemczech oraz Bergisel i Paul-Ausserleitner-Schanze w Austrii. Triumfatorem został Fin Pentti Kokkonen, który zwyciężył w dwóch konkursach. Wyprzedził on Szwajcara Hansjörga Sumiego i Niemca Jochena Danneberga. Najliczniejszą reprezentacje w turnieju mieli Austriacy - 12 skoczków, RFN - 10 i NRD - 8, spośród których aż 7 znalazło się w pierwszej 16 w klasyfikacji końcowej. Polskę reprezentowało trzech zawodników, spośród których Piotr Fijas zajął najwyższe – 10 miejsce w klasyfikacji końcowej. Był to ostatni turniej przed rozpoczęciem Pucharu Świata.

7 stycznia[edytuj kod]

Inkwizycja – nazwa systemu śledczo-sądowniczego Kościoła katolickiego działającego od XIII do XIX wieku, utworzonego w celu wyszukiwania, nawracania i karania heretyków w oparciu o postanowienia ujęte w dokumentach soborowych, synodalnych oraz bullach papieskich. W skład systemu wchodziły trybunały biskupie i urzędy inkwizytorów mianowanych bezpośrednio przez papieża oraz współpracujące z nimi władze świeckie. W ściślejszym sensie termin ten oznacza procedurę śledczą, którą posługiwali się inkwizytorzy i która oparta była na oskarżeniu publicznym, starannym śledztwie prowadzonym z urzędu i archiwizowaniu wyników dochodzeń. W ciągu przeszło 600 lat działalności sądy inkwizycyjne skazały na różne kary kilkaset tysięcy osób, z czego prawdopodobnie kilkanaście tysięcy zostało straconych. W mowie potocznej termin ten bywa używany jako synonim kontroli sumień i poglądów przez władzę. Inkwizycja stanowi jeden z najbardziej kontrowersyjnych tematów z historii Kościoła katolickiego.

8 stycznia[edytuj kod]

Infernal Connection – piąty album studyjny polskiej thrash metalowej grupy Acid Drinkers. Wydawnictwo ukazało w grudniu 1994 roku nakładem wytwórni MegaCzad. Na płycie znalazło się 10 premierowych utworów oraz jeden cover. Nagrania odbyły się pomiędzy wrześniem a październikiem 1994 roku w gdańskim Modern Sound Studio. Głównym producentem albumu był gitarzysta grupy, Litzy, zaś nagrywaniem, inżynierią dźwięku i miksowaniem zajęli się Tomasz Bonarowski i Adam Toczko, którzy współpracowali z zespołem już podczas tworzenia cover albumu Fishdick. Infernal Connection spotkało się z bardzo ciepłym przyjęciem polskich mediów. Miesięcznik Brum nadał albumowi tytuł „płyty miesiąca”. W 2012 roku płyta zajęła pierwsze miejsce w plebiscycie czasopisma Machina na „Najlepszą płytę w historii polskiego metalu”.

9 stycznia[edytuj kod]

Victoria Rolnicki Machowa – nieistniejący polski klub żużlowy z Machowej. Pierwszy i jedyny w historii prywatny klub żużlowy w Polsce, którego założycielem i właścicielem był Piotr Rolnicki. Istniał w latach 1992–1993. W tym czasie dwukrotnie przystąpił do rozgrywek II ligi żużlowej, w której zajął odpowiednio 7. (w sezonie 1992) oraz 11. (w sezonie 1993) pozycję. W sezonie 1993 został wycofany z ligi po 4. kolejkach, po czym został rozwiązany. Po wycofaniu klubu wszystkie jego wyniki ligowe w sezonie 1993 zostały anulowane, a klub został karnie przesunięty na ostatnią, 11. pozycję. Klub wycofał się także z udziału w drużynowym Pucharze Polski na żużlu, oddając walkowerem 0:40 oba mecze z Apatorem Toruń, a także z mistrzostw Polski par klubowych, nie przystępując półfinałów tych zawodów i młodzieżowych drużynowych mistrzostw Polski, nie przystępując do 1. rundy tych rozgrywek. Od tego czasu, mimo planów reaktywacji jego działalności, nigdy do tego nie doszło i Victoria nie wróciła już do udziału w żadnych rozgrywkach.

10 stycznia[edytuj kod]

Archaeoindris – rodzaj wymarłego, subfosylnego olbrzymiego lemura z rodziny Palaeopropithecidae. Był to największy znany naczelny, który wyewoluował na Madagaskarze, dorównujący rozmiarami samcowi goryla. Z powodu swych wielkich rozmiarów zwierzę to porównuje się z leniwcami naziemnymi zamieszkującymi niegdyś Amerykę Północną i Południową. Był bliskim krewnym rodzaju Palaeopropithecus, którego przedstawiciele byli kolejnymi pod względem wielkości lemurami tej rodziny. Spośród żyjących obecnie jej przedstawicieli Archaeoindris wykazuje pokrewieństwo z indrisem Propithecus i Avahi, poza tym też z wymarłymi niedawno Archaeolemuridae. Nazwa rodzajowa Archaeoindris oznacza "starożytnego lemura przypominającego indrisa". Wyginął stosunkowo niedawno – około 350 lat p.n.e.

11 stycznia[edytuj kod]

Zerwa kłosowa – gatunek rośliny należący do rodziny dzwonkowatych. Rośnie na terenach nizinnych głównie w lasach liściastych, a w górach często także w mieszanych i iglastych oraz na łąkach i w traworoślach. Występuje w Europie z wyjątkiem części południowej i wschodniej oraz północnych krańców kontynentu. W Polsce jest dość rozpowszechniony na przeważającej części kraju. Przynajmniej w niektórych krajach Europy Zachodniej wyraźnie traci stanowiska – w Wielkiej Brytanii i Holandii udokumentowano ubytek ponad połowy jego stanowisk w ciągu XIX i XX wieku. Roślina bywa uprawiana w ogrodach jako rabatowa, często w takim przypadku w formie o kwiatach niebieskich. Grube korzenie są jadalne, najlepiej wykopane przed rozwinięciem pędów kwiatostanowych.

12 stycznia[edytuj kod]

Hell Comes to Quahog – trzeci odcinek piątego sezonu serialu Family Guy, którego premiera odbyła się 24 września 2006 roku na kanale telewizyjnym Fox. Według Nielsen ratings tego dnia odcinek obejrzało 9,66 miliona widzów. Tytuł jest nawiązaniem do filmu Hell Comes to Frogtown, a fabuła obraca się wokół walki obywateli Quahog z supermarketem Superstore USA, którego pojawienie się powoduje bankructwo lokalnych kupców oraz przerwy w dostawach prądu w całym mieście z powodu wysokiego zapotrzebowania supermarketu na elektryczność. Recenzent IGN Dan Iverson ocenił Hell Comes to Quahog pozytywnie, komentując, że niektóre gagi były „niesamowicie śmieszne”. Uznanie w jego oczach znalazł zarówno dobry główny wątek dotyczący supermarketu, jak i kilka gagów pojawiających się w międzyczasie. Odcinek otrzymał ocenę 8/10.

13 stycznia[edytuj kod]

Nauru na letnich igrzyskach olimpijskich – olimpijska reprezentacja Nauru zadebiutowała podczas igrzysk w Atlancie w 1996. Od tego czasu Nauruański Komitet Olimpijski wystawia reprezentację na każde letnie igrzyska olimpijskie. W 1996 reprezentacja Nauru liczyła dwóch zawodników. Cztery lata później w Sydney reprezentacja liczyła dwóch sportowców, zaś trzy osoby wystartowały na następnych igrzyskach w 2004. W Pekinie w 2008 roku Nauru było reprezentowane przez jednego zawodnika, a w Londynie wystartowało dwóch sportowców z tego kraju. Startujący w Londynie judoka Sled Dowabobo jest pierwszym olimpijczykiem, który wystartował w innej dyscyplinie niż podnoszenie ciężarów, albowiem do 2008 roku Nauruańczycy rywalizowali wyłącznie w tej dyscyplinie. Do tej pory reprezentanci Nauru nie zdobyli żadnego medalu.

14 stycznia[edytuj kod]

Park Oruński – zabytkowy, trzeci co do wielkości park miejski w Gdańsku, największy z historycznych parków. Położony jest nad Potokiem Oruńskim, na osiedlu administracyjnym Orunia-Św. Wojciech-Lipce. Jest częścią objętego ochroną zespołu krajobrazowo-przyrodniczego „Dolina Potoku Oruńskiego”, który wyróżnia się szatą roślinną na tle sąsiednich obszarów. Występują tu rzadkie rośliny takie jak np. pajęcznica gałęzista oraz chronione ściśle: obrazki plamiste, dzwonek szerokolistny i przylaszczka pospolita, będące pozostałością po lasach. Parkowe wzgórza porasta buczyna pochodząca najpóźniej z XIX wieku. Na terenie ogrodu występują ponadto dęby, olsze oraz lipy. W latach 40. XIX wieku zasadzono w parku aleję czterdziestu lip biegnącą od dworku parkowego do wyższego stawu. W parku rosła niegdyś lipa, której wiek w 1906 roku był oceniany na 400 lat. Według przedwojennego podania miała zostać zasadzona przez Królową Marysieńkę.

15 stycznia[edytuj kod]

Stefan Dragutin – król serbski w latach 1276–1282, syn Stefana Urosza I. Po nieudanej wyprawie ojca przeciw Węgrom w 1268 roku poślubił córkę króla Węgier Katarzynę. W 1276 roku zbuntował się przeciw ojcu i z pomocą węgierską zdobył tron serbski. Po objęciu władzy, został zmuszony przez możnowładztwo do wydzielenia znacznych apanaży swej matce. W 1282 roku pod naciskiem niezadowolonych z jego pokojowej polityki możnych został zmuszony do abdykacji na rzecz młodszego brata, Stefana Milutina. Początkowo pozostawał w dobrych stosunkach z bratem. Pod koniec stulecia stosunki z bratem popsuły się, doprowadzając do wybuchu wojny w 1301 roku. W wyniku działań wojennych Dragutin utracił Rudnik, który odzyskał dopiero po ostatecznym zakończeniu wojny w 1312 roku. W czasie konfliktu z bratem aktywnie uczestniczył w wojnie o sukcesję węgierską, próbując nawet osadzić na tronie Węgier swego syna Władysława.

16 stycznia[edytuj kod]

Demografia Raciborza – w XIV wieku Racibórz należał do najludniejszych miast na Górnym Śląsku. Liczył wówczas około 3 100 mieszkańców. W XX wieku wzrost liczby ludności spotęgowało włączanie do granic miasta ościennych miejscowości. Już na początku dwudziestego stulecia liczba mieszkańców przekroczyła 30 000 i Racibórz stał się powiatem grodzkim. Na przełomie lat 20. i 30. liczba ta doszła do 50 000. W latach 30. nie obserwowano już jednak wzrostu tej liczby, zaczęła ona nawet maleć. Koniec II wojny światowej zastał Racibórz jedynie z trzema tysiącami mieszkańców, liczba ta półtora roku później wynosiła już jednak niemal 20 000, a w II połowie lat 50. przekroczyła 30 000. W dalszych latach Racibórz stale zwiększał liczbę swych mieszkańców, osiągając kulminacyjny punkt w 1991 roku, kiedy to wyniosła ona 65 300. Od 1991 roku liczba mieszkańców zmalała i według danych z 31 grudnia 2009 roku wynosiła 56 484, co dawało 81. miejsce w Polsce pod względem liczby ludności. W świetle prognozy demograficznej przeprowadzonej przez Główny Urząd Statystyczny liczba ta dalej będzie maleć, po 2015 roku spadnie poniżej 50 000, a w 2030 roku wyniesie 41 115.

17 stycznia[edytuj kod]

Bitwa pod Łomiankami – bitwa kampanii wrześniowej, która była ostatnim epizodem bitwy nad Bzurą. Odbyła się 22 września 1939 roku w rejonie wsi Łomianki koło Warszawy pomiędzy niedobitkami wojsk polskich z Armii Pomorze oraz Armii Poznań pod dowództwem generała Mikołaja Bołtucia (około 5000 żołnierzy), a wojskami niemieckimi blokującymi oblężoną Warszawę. W bitwie pod Łomiankami poległo około 800 polskich żołnierzy i zostało rannych według różnych źródeł około 3000 lub 4000 ludzi. Wysokie straty związane były z determinacją polskich żołnierzy, z którymi do ataku szli także oficerowie. W grupie majora Józefa Juniewicza, według relacji rotmistrza Znamierowskiego z 21 Pułku Ułanów, w natarciu poległo lub zostało rannych 90% oficerów i 60% szeregowych. Poległych w bitwie pochowano w kwaterze wojskowej na cmentarzu w Kiełpinie. Po przegranym boju żołnierze polscy utopili duże ilości broni w jeziorze Dziekanowskim, później została ona wydobyta i wykorzystana przez ruch oporu.

18 stycznia[edytuj kod]

Piotr Fijas – polski skoczek narciarski, reprezentant Polski, brązowy medalista mistrzostw świata w lotach narciarskich, nieoficjalny rekordzista świata w długości skoku, trzykrotny zwycięzca zawodów Pucharu Świata, trzykrotny olimpijczyk, trener, starszy brat Tadeusza Fijasa. W Pucharze Świata zadebiutował 30 grudnia 1979 roku w Oberstdorfie, gdzie zajął 27. miejsce. Pierwsze punkty zdobył 1 stycznia 1980 roku w Garmisch-Partenkirchen za zajęcie 14. miejsca. Po raz pierwszy na podium PŚ stanął 6 stycznia 1980 roku w Bischofshofen, pierwszy raz zwyciężył 27 stycznia tego samego roku w Zakopanem. Na podium zawodów Pucharu Świata stawał dziesięciokrotnie, w tym trzy razy na najwyższym stopniu. Na zimowych mistrzostwach Polski zdobył siedemnaście medali, w tym trzynaście złotych.

19 stycznia[edytuj kod]

Pong – gra komputerowa będąca symulacją tenisa stołowego przy użyciu grafiki dwuwymiarowej. Celem rozgrywki jest pokonanie przeciwnika poprzez uzyskanie wyższego wyniku punktowego. Gra wydana została w 1972 roku przez Atari i jest jedną z najstarszych przeznaczonych na automaty. Choć przed Pongiem pojawiło się kilka podobnych (na przykład Computer Space), to właśnie on pierwszy odniósł sukces komercyjny. Pong stworzony został przez Allana Alcorna w ramach ćwiczenia szkoleniowego wyznaczonego mu przez współtwórcę Atari, Nolana Bushnella. Ten zaczerpnął pomysł z elektronicznej gry w tenisa stołowego, będącej częścią konsoli Magnavox Odyssey, co było później przyczyną pozwu sądowego skierowanego przeciw firmie Atari. Bushnell, zaskoczony dobrymi efektami, zdecydował się na seryjną produkcję gry. Pong, odnosząc szybki sukces komercyjny, zapoczątkował rozwój przemysłu gier komputerowych.

20 stycznia[edytuj kod]

Watatsumi – władca mórz i oceanów w mitologii japońskiej. Mieszkał w znajdującym się na dnie morza Ryūgū-jō, gdzie trzymał cudowną perłę, za pomocą której mógł kontrolować przypływy i odpływy. Według Nihon-shoki był dzieckiem Izanami i Izanagiego, w późniejszych legendach został utożsamiony z postacią boga-smoka Ryūjina. Watatsumi często ukazuje się pod ludzką postacią, ale jego podwładni to różne morskie stworzenia – żółwie, węże, smoki, ryby i inne stworzenia morskie. Mimo iż panuje on pod wodą niepodzielnie, ma problemy z utrzymaniem swoich podwładnych w ryzach. Przy pomocy smoków i węży może kontrolować przypływy i odpływy, przywołuje lub uśmierza fale i sztormy oraz zsyła lub zatrzymuje deszcze. Córki władcy mórz zostały żonami dzieci Ninigiego, dzięki czemu potomkowie Amaterasu nie musieli siłą podporządkowywać sobie podwodnego świata.

21 stycznia[edytuj kod]

USS Nautilus (SSN-571) – pierwsza na świecie wcielona do służby jednostka pływająca napędzana siłownią okrętową czerpiącą energię z przebiegającej w reaktorze atomowym reakcji łańcuchowej. Okręt ten został opracowany przez amerykańską marynarkę wojenną w ramach programu napędu jądrowego. Jednostkę zwodowano 21 stycznia 1954 roku. W 1958 roku USS Nautilus jako pierwszy na świecie przepłynął pod biegunem północnym, zaś przeprowadzone za jego pomocą testy wykazały szereg zalet siłowni jądrowej wobec innych rodzajów napędu. Rezultaty tych testów pchnęły US Navy do podjęcia decyzji o całkowitej rezygnacji z napędu konwencjonalnego dla tej klasy okrętów. Od 1985 roku okręt jest eksponatem w US Navy Submarine Force Museum w New London stanu Connecticut.

22 stycznia[edytuj kod]

Cerkiew Opieki Matki Bożej w Sławatyczach – prawosławna cerkiew parafialna. Pierwsza świątynia prawosławna w Sławatyczach powstała w końcu XV lub na początku XVI stulecia. Po 1596 roku przyjęła unię. Aktualnie działająca cerkiew została wzniesiona w latach 1910-1912 w miejsce pounickiej budowli z XVIII wieku. Fundatorem budynku był moskiewski kupiec Paschałow. Obiekt został oddany do użytku we wrześniu 1912 roku i odtąd był główną świątynią parafii w Sławatyczach. W latach 1915-1918 cerkiew pełniła funkcje szpitala polowego. W 1938 roku znajdowała się na liście cerkwi przeznaczonych do zniszczenia w ramach akcji polonizacyjno-rewindykacyjnej, jednak jej rozbiórkę powstrzymał proboszcz miejscowej parafii rzymskokatolickiej. W 1947 roku, gdy ludność prawosławna ze Sławatycz została wywieziona w ramach Akcji „Wisła”, cerkiew została porzucona i przez kolejne trzy lata niszczała. Nieregularne nabożeństwa odbywały się w niej od Paschy w 1952 roku, zaś do stałego użytku liturgicznego przywrócono ją dzięki staraniom przełożonego monasteru św. Onufrego w Jabłecznej, archimandryty Eulogiusza, w 1965 roku.

23 stycznia[edytuj kod]

Literatura bizantyńska za panowania dynastii heraklijskiej – okres literatury bizantyńskiej rozpoczynający się wstąpieniem na tron cesarza Herakliusza w 610 roku, a zakończony przejęciem władzy przez dynastię izauryjską w 717 roku. Lata panowania cesarza Herakliusza zaowocowały twórczością kilku wybitnych autorów. Działał wówczas historyk Teofilakt Symokatta, autor Historii świata, dziejów Bizancjum w latach 582-602 oraz cieszących się dużą poczytnością Listów obyczajowych sielskich i miłosnych. Dziejom zmagań cesarza Herakliusza z Persami poświęcił swą twórczość Jerzy Pizydes, autor licznych poematów historycznych. Pizydes pisał też poematy filozoficzno-dogmatyczne i epigramaty. Najwybitniejszym teologiem tego okresu był Maksym Wyznawca. W swoich pismach Do Marisa, O duszy i w Listach zwalczał monofizytyzm i monoteletyzm. Najwybitniejszym twórcą drugiej połowy VII wieku był poeta Andrzej z Krety, biskup, twórca wielu kanonów, w tym słynnego Wielkiego kanonu.

24 stycznia[edytuj kod]

Olimpiodor Młodszy – filozof neoplatoński ze szkoły aleksandryjskiej, komentator Arystotelesa, uczeń Amoniusza, syna Hermiasza. Około połowy lat 30. VI wieku przejął po swoim mistrzu katedrę filozofii w Aleksandrii. Był jednym z ostatnich pogańskich nauczycieli filozofii w VI wieku. W swoich pismach zajmował się interpretacją klasycznych tekstów filozoficznych. Zachowały się jego trzy komentarze do dialogów Platona i dwa do Arystotelesa. Chociaż Olimpiodor jawi się w swoich pismach jako wykształcony obrońca greckiego wykształcenia klasycznego, poziom filozoficzny jego komentarzy jest o wiele niższy niż prac innych uczniów Amoniusza. Jego prace zachowują natomiast wartość jako źródło informacji o sposobie kształcenia przez pogańskiego nauczyciela chrześcijańskich uczniów, którzy następnie robili karierę kościelną lub dworską.

25 stycznia[edytuj kod]

Umundurowanie funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego – uniformy noszone przez funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Najnowsze mundury ABW wprowadziła w roku 2010. Najważniejszą zmianą w stosunku do poprzedniego wzoru był nowy kolor mundurów wyjściowych – oliwkowy zamiast ciemnozielonego oraz nowe czapki garnizonowe. Nowe umundurowanie oparto na wzorze przyjętym przez Biuro Ochrony Rządu. Ponadto wycofano mundur służbowy i wprowadzono reprezentacyjny. Zmienił się także krój i kamuflaż mundurów ćwiczebnych. Ponadto wyróżnia się elementy umundurowania przeznaczone na lato oraz na zimę. Okres zimowy trwa od 1 listopada do 31 marca, a okres letni od 1 maja do 30 września. Kwiecień i październik stanowią okres przejściowy – funkcjonariusz w zależności od warunków atmosferycznych może nosić umundurowanie letnie bądź zimowe. Umundurowanie reprezentacyjne nosi się w przypadku wykonywania zadań reprezentacyjnych na posterunkach honorowych, asystach honorowych oraz w poczcie sztandarowym i flagowym. Umundurowanie wyjściowe noszone jest przez funkcjonariuszy z wszystkich korpusów osobowych w dniach świąt narodowych i państwowych.

26 stycznia[edytuj kod]

Antyle Holenderskie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1992 – reprezentacja Antyli Holenderskich na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1992 w Albertville liczyła dwóch zawodników, którzy wystąpili w bobslejach – jednej z czternastu dyscyplin Igrzysk. Chorążym reprezentacji był Dudley den Dulk, startujący na zimowych igrzyskach po raz pierwszy. Mając dwadzieścia lat był on zarazem najmłodszym zawodnikiem w kadrze. Drugim zawodnikiem z Antyli Holenderskich był trzydziestosiedmioletni Bart Carpentier Alting, mający już za sobą start na igrzyskach w Calgary. Zawodnicy ci wzięli udział w dwójce mężczyzn i uplasowali się na 37. pozycji, a zwyciężyła dwójka szwajcarska, Gustav Weder oraz Donat Acklin. Start w Albertville był drugim występem reprezentacji Antyli Holenderskich na igrzyskach zimowych.

27 stycznia[edytuj kod]

Isizaur – rodzaj zauropoda z grupy tytanozaurów, zamieszkujący tereny dzisiejszych Indii oraz Pakistanu pod koniec kredy. Od sympatrycznego z nim dżinozaura różni się m.in. budową czaszki, posiada też pewne szczególne cechy kręgów. Jego pozycja systematyczna nie jest pewna, opisano go jako gatunek tytanozaura, wedle badań z 2011 roku stanowi drugą po Diamantinasaurus grupę zewnętrzną rodziny saltazaurów. Dzięki koprolitom wiadomo, że żywił się liśćmi, zamieszkując tereny o klimacie zwrotnikowym lub podzwrotnikowym. Gatunek opisali w 1997 roku Sohan Lal Jain i Saswati Bandyopadhyay, nadając mu nazwę Titanosaurus colberti. Sześć lat później Jeffrey Wilson i P. Upchurch przenieśli go do nowo stworzonego przez siebie rodzaju nazwanego Isisaurus.

28 stycznia[edytuj kod]

Arbuskula – popularna rzymska aktorka mimiczna, poświadczona przez Cycerona, a także Horacego. Na znaczną popularność aktorki wskazują źródła, jak wzmianka u Cycerona. Choć Cyceron wypowiada się bardzo pochwalnie o jej grze, z przekazu Horacego wynika, że choć raz została wygwizdana na scenie. Arbuskulę miał wygwizdać tłum, oklaskiwał zaś ją jeden z ekwitów: „śmiała” aktorka chwaliła się tym faktem przed publicznością. Horacy przywołuje to zdarzenie dając wyraz upodobaniu wąskiej, elitarnej publiczności i niechęci do popularnych gustów. Cyceron widział Arbuskulę w czasie ludi Apollinares w 54 p.n.e. Relacjonuje je Attykowi, wypowiedź o Arbuskuli ujmując w formie odpowiedzi na jego bezpośrednie pytanie o nią. Cyceron bardzo żywo interesował się teatrem, Attyk był zaś człowiekiem o wytwornym smaku; Cyceron wyrażał przy tym niechęć do ludowych gatunków teatralnych – jest więc znaczące, że z imienia i pozytywnie wspomina aktorki mimiczne, osoby cieszące się w dodatku złą sławą.

29 stycznia[edytuj kod]

HMS Havock – brytyjski niszczyciel z okresu II wojny światowej, należący do typu H. W latach 1937−1939 operował na Morzu Śródziemnym, patrolując między innymi wybrzeża hiszpańskie. Tuż przed wybuchem wojny został przesunięty na Atlantyk, zaś w 1940 roku wszedł w skład Home Fleet. Wziął udział w kampanii norweskiej, by już w maju 1940 roku powrócić na Morze Śródziemne. Przez następne dwa lata był aktywnie wykorzystywany na tym akwenie. Został wysadzony przez własną załogę 6 kwietnia 1942 roku, po wejściu na mieliznę u wybrzeży Tunezji. W trakcie opuszczania okrętu miał miejsce jeden wypadek śmiertelny. Jeszcze tego samego dnia opuszczoną jednostkę storpedował włoski okręt podwodny Aradam. Załoga niszczyciela po wydostaniu się na brzeg została internowana przez lokalne władze francuskie podległe rządowi Vichy i oswobodzona po zajęciu tych terenów przez aliantów pod koniec 1942 roku.

30 stycznia[edytuj kod]

Kodeks 0148 – grecki kodeks uncjalny Nowego Testamentu na pergaminie, paleograficznie datowany na VIII wiek. Nieznane jest miejsce powstania rękopisu, uncjała jest charakterystyczna dla późnych bizantyjskich rękopisów, nie posiada cech uncjały koptyjskiej. Sugerowana jest Syria. Fragment znaleziony został w Kubbat al-Chazna w Damaszku. Do dnia dzisiejszego zachowała się jedna karta kodeksu z tekstem Ewangelii Mateusza. Pergamin ma ciemną barwę z obu stron, pomimo tego zachował się w dobrym stanie. Tekst pisany jest dwoma kolumnami na stronę, w 24 linijkach w kolumnie, 14 liter w linijce. Litery są niewielkie, skryba stosuje punktację, przydech mocny oraz akcenty. Tekst fragmentu jest cytowany w krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu, opublikowany został w roku 2008. Rękopis jest przechowywany w Austriackiej Bibliotece Narodowej w Wiedniu.

31 stycznia[edytuj kod]

Flow – niezależna gra komputerowa autorstwa Jenovy Chena i Nicholasa Clarka. Początkowo została opublikowana w 2006 roku jako darmowa gra na Adobe Flash w ramach pracy magisterskiej Chena, a w 2007 roku – jako komercyjny produkt na PlayStation 3, opracowany przez Thatgamecompany. W 2008 roku studio SuperVillain Studios wydało wersję gry na PlayStation Portable. We Flow gracz przemieszcza się po serii dwuwymiarowych plansz, kierując wodnym organizmem, który ewoluuje, jedząc inne formy życia. Projekt gry jest oparty na badaniach Chena nad dynamicznym wyważaniem rozgrywki, przeprowadzanych w wydziale mediów interaktywnych University of Southern California, jak również na teorii przepływu autorstwa psychologa Mihály'ego Csíkszentmihályi. Wersja Flow na Flash w ciągu dwóch tygodni od publikacji została pobrana 100 tysięcy razy, a do 2008 roku grano w nią 3,5 miliona razy. Natomiast edycja na PlayStation 3 była w 2007 roku najczęściej pobieraną grą na PlayStation Network i zdobyła nagrodę Best Downloadable Game na rozdaniu Game Developers Choice Awards w 2008 roku.