Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2020/02

Aktualnie na stronie głównej

Kutry patrolowe projektu 918 – seria polskich kutrów patrolowych zbudowanych w Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni. Łącznie wybudowano 5 jednostek z serii, które wprowadzono do służby w latach 1973–1976. Uzbrojenie okrętów było typowe dla ich klasy. Do czasu remontu głównego, który odbył się w 1987 roku, okręty uzbrojone były w podwójną armatę morską 2M-3M kal. 25 mm umiejscowiona na dziobie jednostek. Zestaw ważył 1515 kg i był obsługiwany przez jednego żołnierza, który zajmował miejsce wewnątrz wieżyczki. W wyniku remontu armaty wymieniono na nowocześniejszy zestaw krajowej produkcji ZU-23-2M Wróbel. Okręty służyły początkowo w Morskiej Brygadzie Okrętów Pogranicza, a po rozwiązaniu tej jednostki, w 1991 roku, weszły w skład nowo powstałej Straży Granicznej, gdzie zasiliły Morski Oddział Straży Granicznej. Proces wycofywania jednostek rozpoczął się w 1999 roku, kiedy wycofano trzy kutry, zaś w 2008 oraz 2011 roku wycofano dwie ostatnie jednostki z serii. Rozwinięciem tej serii były kutry zwalczania okrętów podwodnych projektu 918M. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

1 lutego[edytuj kod]

Andrzej Munk (ur. 16 października 1921 w Krakowie, zm. 20 września 1961 w Łowiczu) – polski reżyser filmowy, w latach 1957–1961 wykładowca w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi, jeden z przedstawicieli nurtu zwanego polską szkołą filmową. W latach 1943–1944 należał do konspiracji w ramach Oddziałów Wojskowych Powstańczego Pogotowia Socjalistów, uczestniczył również w powstaniu warszawskim. W 1951 roku ukończył studia na Wydziale Operatorskim oraz Wydziale Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi. Początkowo pracował w branży filmowej jako operator oraz realizator socrealistycznych filmów dokumentalnych. Począwszy od 1955 roku reżyserował już głównie filmy fabularne. W 1956 roku nakręcił pierwszy film polski podejmujący rozrachunek z okresem stalinizmu – Człowieka na torze. Renomę wpływowej osobowości w polskiej kinematografii zdobył przede wszystkim jako twórca tragikomicznych dzieł dokonujących rozrachunku z czasami II wojny światowej. Twórczość Munka stanowiła polemikę z mitami heroicznymi narodu polskiego, porównywalną z dziełami literackimi Witolda Gombrowicza, jednocześnie była głęboko osadzona w kontekście kultury polskiej. Na dziełach Munka wzorowali się między innymi Kazimierz Kutz, Krzysztof Kieślowski oraz Marek Koterski.

2 lutego[edytuj kod]

Gabriel P-V – polski jednomiejscowy lekki samolot sportowy w układzie górnopłatu z lat 20. XX wieku, zaprojektowany przez braci Waltera i Williego Gabrielów i zbudowany w fabryce mebli „Bracia Gabriel” w Bydgoszczy. Oblatany we wrześniu 1921 roku Gabriel P-V był pierwszym samolotem sportowym, jaki został zbudowany w Polsce po I wojnie światowej. Konstrukcja wzorowana była na niemieckim myśliwcu Fokker D.VIII, o znacznie zmniejszonych wymiarach. Na przełomie 1921 i 1922 roku płatowiec został przebudowany, nosząc odtąd oznaczenie P-Va. Samolot był poprawny w pilotażu i miał dość wysokie osiągi; zaobserwowano jednak drgania usterzenia. Gabriel P-V nie wzbudził zainteresowania Departamentu Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych, w związku z czym maszyna nie weszła do produkcji seryjnej. Jedyny egzemplarz maszyny został wycofany z eksploatacji z powodu zużycia w 1923 roku.

3 lutego[edytuj kod]

Rodzanice – w religii Słowian niewidzialne duchy lub bóstwa losu. W źródłach przytaczane najczęściej razem z Rodem. Na ogół wymieniane w liczbie trzech, czasami jednak wymieniane w liczbie czterech, pięciu, siedmiu lub nawet dziewięciu, z czego jedna była „królową”, lub w liczbie pojedynczej. Związane z Dolą, lecz nie wiadomo na jakich zasadach. W polskim folklorze najczęściej występują jako zorze. W folklorze Słowian południowych rodzanice opisywane są jako piękne dziewczęta lub jako starsze, dobroduszne kobiety. Czasami przedstawiane także jako trzy kobiety w różnym wieku: dziewczynka, dorosła kobieta i starsza kobieta. Słowianie południowi opisywali je jako piękne postaci o białych, okrągłych policzkach. Ubrane miały być w biały strój, na głowie nosić biały czepiec oraz posiadać srebrną i złotą biżuterię. W ręku miały trzymać płonące świece, przez które ich sylwetki miały być łatwo widoczne w świetle księżyca. Miały opiekować się ciężarnymi kobietami, zaś po urodzeniu dziecka wyznaczały mu los na resztę życia. Rodzanice pojawiały się o północy, trzy dni po narodzinach dziecka, przy jego kolebce, następnie miały przepowiadać dziecku dobry lub zły los na całe życie.

4 lutego[edytuj kod]

Sap – drugi minialbum amerykańskiego zespołu muzycznego Alice in Chains, wydany 4 lutego 1992 roku nakładem wytwórni Columbia Records. Procesem produkcji zajął się Rick Parashar. Niespełna tygodniowa sesja nagraniowa odbyła się w listopadzie 1991 roku w London Bridge Studio w Seattle. W trakcie jej trwania muzycy zarejestrowali pięć utworów, będących w głównej mierze autorstwa Jerry’ego Cantrella. Wydanie minialbumu w formacie CD zawiera cztery kompozycje. Piąta z nich – zamykająca zestaw „Love Song” – została dodana w postaci bonusu jako ukryty utwór. Sap charakteryzuje się akustycznym brzmieniem i melancholijnym nastrojem. Na minialbumie, w charakterze gościnnym, wystąpili zaprzyjaźnieni z zespołem artyści: Ann Wilson, Chris Cornell oraz Mark Arm. W styczniu 1994 roku Sap, po przekroczeniu progu pół miliona sprzedanych egzemplarzy w Stanach Zjednoczonych, uzyskał od Recording Industry Association of America certyfikat złotej płyty.

5 lutego[edytuj kod]

Tessa Virtue (ur. 17 maja 1989 w London) – kanadyjska łyżwiarka figurowa, startująca w parach tanecznych ze Scottem Moirem. Trzykrotna mistrzyni olimpijska, dwukrotna wicemistrzyni olimpijska, trzykrotna mistrzyni czterech kontynentów, multimedalistka finału Grand Prix oraz 8-krotna mistrzyni Kanady. Virtue i Moir wielokrotnie bili rekordy świata w notach otrzymywanych od sędziów. Należy do nich historyczny rekord świata w tańcu oryginalnym przed zmianą przepisów w 2010 roku. W latach 2008–2018, czyli przez 10 lat występów na arenie międzynarodowej, para Virtue / Moir nie zajęła miejsca poniżej podium, a w trakcie całej kariery seniorskiej stało się to tylko trzykrotnie na 45 startów. W 2018 roku Virtue i Moir byli chorążymi reprezentacji Kanady na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2018 w Pjongczangu. Po raz pierwszy w historii flaga Kanady była niesiona przez dwóch chorążych. We wrześniu 2019 roku Virtue i Moir oficjalnie ogłosili zakończenie kariery po 22 latach wspólnej jazdy. Ich ostatni taniec miał miejsce 23 listopada 2019 roku w Saint John, podczas ostatniego występu w ramach trasy Rock The Rink.

6 lutego[edytuj kod]

Operacja Turkey Buzzard – brytyjska operacja zaopatrzeniowa dla sił alianckich stacjonujących w Afryce Północnej, przeprowadzona w okresie od czerwca do sierpnia 1943 roku podczas II wojny światowej. Przyczyną przeprowadzenia misji był brak wystarczającej ilości maszyn szybowcowych w Afryce Północnej dostępnych dla planowanej operacji brytyjskiej 1. Dywizji Powietrznodesantowej na Sycylii oraz niewielka ładowność amerykańskich szybowców Waco CG-4. Za cel obrano dostarczenie z Wysp Brytyjskich do Afryki drogą lotniczą 32 brytyjskich szybowców Airspeed Horsa, znacznie przewyższających pod tym względem maszyny amerykańskie, które były holowane przez brytyjskie bombowce Handley Page Halifax na dystansie 5100 km z Anglii do Tunezji. Misja została podjęta przez 2. Skrzydło Pułku Pilotów Szybowcowych i Dywizjon 295 RAF-u. Podczas operacji jedna para Halifax-Horsa została zestrzelona przez niemiecki samolot patrolowy dalekiego zasięgu Fw 200 Condor. W sumie stracono pięć Hors i trzy Halifaxy, ale dwadzieścia siedem szybowców przybyło do Tunezji na czas, aby wziąć udział w inwazji aliantów na Sycylię.

7 lutego[edytuj kod]

Zdobycie kościoła św. Krzyża i Komendy Policji – uwieńczony powodzeniem szturm na kościół św. Krzyża i sąsiedni gmach Komendy Policji przy Krakowskim Przedmieściu przeprowadzony przez oddziały Armii Krajowej 23 sierpnia 1944 roku, w czasie powstania warszawskiego. Komenda wraz z kościołem i sąsiednimi budynkami stanowiła silnie broniony kompleks, który wbijał się klinem w opanowane przez powstańców tereny Śródmieścia Północnego. Po blisko siedmiogodzinnej zaciętej walce żołnierze AK opanowali oba obiekty, zabili lub wzięli do niewoli ponad 110 Niemców wraz z ich dowódcą, a także zdobyli znaczne ilości broni, amunicji i innego wyposażenia. Opracowania historyczne podają rozbieżne informacje na temat polskich strat, szacując je na 11 lub 14 zabitych oraz około 20 rannych. Dość zgodnie podają natomiast, że wśród zabitych znalazło się sześciu żołnierzy kompanii „Lewar”. Zdobycie kościoła św. Krzyża i Komendy Policji było jednym z największych polskich sukcesów taktycznych w czasie powstania warszawskiego.

8 lutego[edytuj kod]

Nikołaj Suchotin (ur. 1848, zm. 8 lutego 1899) – działacz państwowy Imperium Rosyjskiego, wicegubernator siedlecki w latach 1891–1899. W latach 1865–1866 pracował w Kancelarii Gubernatora Kałuskiego. Następnie w Kałuskiej Izbie Skarbowej sprawował funkcję urzędnika do specjalnych poleceń. W obu przypadkach służbę kończył na własną prośbę, za drugim razem argumentując to sprawami osobistymi. Kolejną znaną jego funkcją był analogiczny urząd w Orłowskim Zarządzie Dóbr Państwowych, gdzie pracował w latach 1874–1875. W 1884 roku przeniesiony został do Królestwa Polskiego. Zajmował posadę namiestnika powiatu sokołowskiego. W 1886 roku zajął analogiczne stanowisko w powiecie zamojskim. W miesiącu swojego przeniesienia został awansowany do rangi asesora kolegialnego, zaś po trzech latach, w kwietniu 1889 roku został radcą nadwornym. Pomimo nieposiadania jeszcze przewidzianej na to stanowisko V rangi, został mianowany wicegubernatorem w guberni siedleckiej, gdzie zastąpił uwikłanego w skandal obyczajowy Iwana Zauszkiewicza. Suchotin zmarł 8 lutego 1899 roku. Na stanowisku wicegubernatorskim jego następcą został Aleksiej Małajew.

9 lutego[edytuj kod]

Pociąg – polski czarno-biały film fabularny w reżyserii Jerzego Kawalerowicza z 1959 roku. Film przedstawia losy pasażerów nocnego pociągu jadącego z Warszawy na Hel, skupiając się na dwóch osobach: meteorolożce Marcie (Lucyna Winnicka) oraz chirurgu Jerzym (Leon Niemczyk), którzy zrządzeniem losu znajdują się w jednym przedziale wagonu kolejowego. W tym samym czasie milicja poszukuje zbiegłego mordercy, który zarezerwował bilet w tym samym przedziale. Scenariusz Pociągu, napisany przez Kawalerowicza wraz z Jerzym Lutowskim, oparty był na autentycznym epizodzie z życia reżysera. Film spotkał się z mieszanymi recenzjami polskich krytyków, lecz zyskał sławę za granicą: zdobył nagrodę techniczną imienia Georges’a Mélièsa na festiwalu filmowym w Wenecji. Na tym samym festiwalu doceniona została również rola Winnickiej. Amerykański reżyser Martin Scorsese uznał Pociąg za jedno z arcydzieł polskiej kinematografii i w 2014 roku wytypował go do prezentacji w Stanach Zjednoczonych oraz Kanadzie w ramach festiwalu polskich filmów Martin Scorsese Presents: Masterpieces of Polish Cinema.

10 lutego[edytuj kod]

Rodzanice – w religii Słowian niewidzialne duchy lub bóstwa losu. W źródłach przytaczane najczęściej razem z Rodem. Na ogół wymieniane w liczbie trzech, czasami jednak wymieniane w liczbie czterech, pięciu, siedmiu lub nawet dziewięciu, z czego jedna była „królową”, lub w liczbie pojedynczej. Związane z Dolą, lecz nie wiadomo na jakich zasadach. W polskim folklorze najczęściej występują jako zorze. W folklorze Słowian południowych rodzanice opisywane są jako piękne dziewczęta lub jako starsze, dobroduszne kobiety. Czasami przedstawiane także jako trzy kobiety w różnym wieku: dziewczynka, dorosła kobieta i starsza kobieta. Słowianie południowi opisywali je jako piękne postaci o białych, okrągłych policzkach. Ubrane miały być w biały strój, na głowie nosić biały czepiec oraz posiadać srebrną i złotą biżuterię. W ręku miały trzymać płonące świece, przez które ich sylwetki miały być łatwo widoczne w świetle księżyca. Miały opiekować się ciężarnymi kobietami, zaś po urodzeniu dziecka wyznaczały mu los na resztę życia. Rodzanice pojawiały się o północy, trzy dni po narodzinach dziecka, przy jego kolebce, następnie miały przepowiadać dziecku dobry lub zły los na całe życie.

11 lutego[edytuj kod]

Sap – drugi minialbum amerykańskiego zespołu muzycznego Alice in Chains, wydany 4 lutego 1992 roku nakładem wytwórni Columbia Records. Procesem produkcji zajął się Rick Parashar. Niespełna tygodniowa sesja nagraniowa odbyła się w listopadzie 1991 roku w London Bridge Studio w Seattle. W trakcie jej trwania muzycy zarejestrowali pięć utworów, będących w głównej mierze autorstwa Jerry’ego Cantrella. Wydanie minialbumu w formacie CD zawiera cztery kompozycje. Piąta z nich – zamykająca zestaw „Love Song” – została dodana w postaci bonusu jako ukryty utwór. Sap charakteryzuje się akustycznym brzmieniem i melancholijnym nastrojem. Na minialbumie, w charakterze gościnnym, wystąpili zaprzyjaźnieni z zespołem artyści: Ann Wilson, Chris Cornell oraz Mark Arm. W styczniu 1994 roku Sap, po przekroczeniu progu pół miliona sprzedanych egzemplarzy w Stanach Zjednoczonych, uzyskał od Recording Industry Association of America certyfikat złotej płyty.

12 lutego[edytuj kod]

Tessa Virtue (ur. 17 maja 1989 w London) – kanadyjska łyżwiarka figurowa, startująca w parach tanecznych ze Scottem Moirem. Trzykrotna mistrzyni olimpijska, dwukrotna wicemistrzyni olimpijska, trzykrotna mistrzyni czterech kontynentów, multimedalistka finału Grand Prix oraz 8-krotna mistrzyni Kanady. Virtue i Moir wielokrotnie bili rekordy świata w notach otrzymywanych od sędziów. Należy do nich historyczny rekord świata w tańcu oryginalnym przed zmianą przepisów w 2010 roku. W latach 2008–2018, czyli przez 10 lat występów na arenie międzynarodowej, para Virtue / Moir nie zajęła miejsca poniżej podium, a w trakcie całej kariery seniorskiej stało się to tylko trzykrotnie na 45 startów. W 2018 roku Virtue i Moir byli chorążymi reprezentacji Kanady na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2018 w Pjongczangu. Po raz pierwszy w historii flaga Kanady była niesiona przez dwóch chorążych. We wrześniu 2019 roku Virtue i Moir oficjalnie ogłosili zakończenie kariery po 22 latach wspólnej jazdy. Ich ostatni taniec miał miejsce 23 listopada 2019 roku w Saint John, podczas ostatniego występu w ramach trasy Rock The Rink.

13 lutego[edytuj kod]

Operacja Turkey Buzzard – brytyjska operacja zaopatrzeniowa dla sił alianckich stacjonujących w Afryce Północnej, przeprowadzona w okresie od czerwca do sierpnia 1943 roku podczas II wojny światowej. Przyczyną przeprowadzenia misji był brak wystarczającej ilości maszyn szybowcowych w Afryce Północnej dostępnych dla planowanej operacji brytyjskiej 1. Dywizji Powietrznodesantowej na Sycylii oraz niewielka ładowność amerykańskich szybowców Waco CG-4. Za cel obrano dostarczenie z Wysp Brytyjskich do Afryki drogą lotniczą 32 brytyjskich szybowców Airspeed Horsa, znacznie przewyższających pod tym względem maszyny amerykańskie, które były holowane przez brytyjskie bombowce Handley Page Halifax na dystansie 5100 km z Anglii do Tunezji. Misja została podjęta przez 2. Skrzydło Pułku Pilotów Szybowcowych i Dywizjon 295 RAF-u. Podczas operacji jedna para Halifax-Horsa została zestrzelona przez niemiecki samolot patrolowy dalekiego zasięgu Fw 200 Condor. W sumie stracono pięć Hors i trzy Halifaxy, ale dwadzieścia siedem szybowców przybyło do Tunezji na czas, aby wziąć udział w inwazji aliantów na Sycylię.

14 lutego[edytuj kod]

Zdobycie kościoła św. Krzyża i Komendy Policji – uwieńczony powodzeniem szturm na kościół św. Krzyża i sąsiedni gmach Komendy Policji przy Krakowskim Przedmieściu przeprowadzony przez oddziały Armii Krajowej 23 sierpnia 1944 roku, w czasie powstania warszawskiego. Komenda wraz z kościołem i sąsiednimi budynkami stanowiła silnie broniony kompleks, który wbijał się klinem w opanowane przez powstańców tereny Śródmieścia Północnego. Po blisko siedmiogodzinnej zaciętej walce żołnierze AK opanowali oba obiekty, zabili lub wzięli do niewoli ponad 110 Niemców wraz z ich dowódcą, a także zdobyli znaczne ilości broni, amunicji i innego wyposażenia. Opracowania historyczne podają rozbieżne informacje na temat polskich strat, szacując je na 11 lub 14 zabitych oraz około 20 rannych. Dość zgodnie podają natomiast, że wśród zabitych znalazło się sześciu żołnierzy kompanii „Lewar”. Zdobycie kościoła św. Krzyża i Komendy Policji było jednym z największych polskich sukcesów taktycznych w czasie powstania warszawskiego.

15 lutego[edytuj kod]

Nikołaj Suchotin (ur. 1848, zm. 8 lutego 1899) – działacz państwowy Imperium Rosyjskiego, wicegubernator siedlecki w latach 1891–1899. W latach 1865–1866 pracował w Kancelarii Gubernatora Kałuskiego. Następnie w Kałuskiej Izbie Skarbowej sprawował funkcję urzędnika do specjalnych poleceń. W obu przypadkach służbę kończył na własną prośbę, za drugim razem argumentując to sprawami osobistymi. Kolejną znaną jego funkcją był analogiczny urząd w Orłowskim Zarządzie Dóbr Państwowych, gdzie pracował w latach 1874–1875. W 1884 roku przeniesiony został do Królestwa Polskiego. Zajmował posadę namiestnika powiatu sokołowskiego. W 1886 roku zajął analogiczne stanowisko w powiecie zamojskim. W miesiącu swojego przeniesienia został awansowany do rangi asesora kolegialnego, zaś po trzech latach, w kwietniu 1889 roku został radcą nadwornym. Pomimo nieposiadania jeszcze przewidzianej na to stanowisko V rangi, został mianowany wicegubernatorem w guberni siedleckiej, gdzie zastąpił uwikłanego w skandal obyczajowy Iwana Zauszkiewicza. Suchotin zmarł 8 lutego 1899 roku. Na stanowisku wicegubernatorskim jego następcą został Aleksiej Małajew.

16 lutego[edytuj kod]

Pociąg – polski czarno-biały film fabularny w reżyserii Jerzego Kawalerowicza z 1959 roku. Film przedstawia losy pasażerów nocnego pociągu jadącego z Warszawy na Hel, skupiając się na dwóch osobach: meteorolożce Marcie (Lucyna Winnicka) oraz chirurgu Jerzym (Leon Niemczyk), którzy zrządzeniem losu znajdują się w jednym przedziale wagonu kolejowego. W tym samym czasie milicja poszukuje zbiegłego mordercy, który zarezerwował bilet w tym samym przedziale. Scenariusz Pociągu, napisany przez Kawalerowicza wraz z Jerzym Lutowskim, oparty był na autentycznym epizodzie z życia reżysera. Film spotkał się z mieszanymi recenzjami polskich krytyków, lecz zyskał sławę za granicą: zdobył nagrodę techniczną imienia Georges’a Mélièsa na festiwalu filmowym w Wenecji. Na tym samym festiwalu doceniona została również rola Winnickiej. Amerykański reżyser Martin Scorsese uznał Pociąg za jedno z arcydzieł polskiej kinematografii i w 2014 roku wytypował go do prezentacji w Stanach Zjednoczonych oraz Kanadzie w ramach festiwalu polskich filmów Martin Scorsese Presents: Masterpieces of Polish Cinema.

17 lutego[edytuj kod]

HCP Z2 – wagony pasażerskie produkowane w latach 1988-1996 przez H. Cegielski w Poznaniu dostosowane do wymagań UIC-Z2. Dokumentację pierwszych w Polsce wagonów o podwyższonym komforcie spełniających ww. normę opracowano pod koniec lat 70. XX wieku, jednakże mimo wyprodukowania w 1980 roku przez Pafawag na podstawie dokumentacji Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Pojazdów Szynowych pierwszych dwóch wagonów standardu Z2 w krajach demokracji ludowej projekt zarzucono. Dopiero pod koniec lat 80., ze względu na zakaz kursowania wagonów standardu Y po liniach zachodnioeuropejskich, PKP zdecydowało się na wznowienie prac nad wagonami standardu Z2, tym razem w zakładach Cegielskiego. Projekt wagonów standardu Z2 dla HCP opracował IPS „Tabor” na podstawie doświadczeń konstrukcyjnych i eksploatacyjnych wagonów 127A. W 1994 roku w zakładach Cegielskiego rozpoczęto produkcję drugą generację wagonów HCP Z2, które były pierwszymi klimatyzowanymi wagonami w Polsce. Łącznie zbudowano 8 typów wagonów tego standardu w liczbie 118 egzemplarzy. Jedynym ich użytkownikiem jest PKP Intercity.

18 lutego[edytuj kod]

Mołdawia na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2010 – występ narodowej reprezentacji Mołdawii na zimowych igrzyskach olimpijskich w Vancouver w 2010 roku. Narodowy Komitet Olimpijski Republiki Mołdawii przeznaczył na przygotowania olimpijczyków do igrzysk kwotę około 2 milionów lei mołdawskich. W kadrze znalazło się siedmioro zawodników – pięciu mężczyzn i dwie kobiety. Wystąpili oni w dziesięciu konkurencjach olimpijskich w czterech dyscyplinach sportowych – biathlonie, biegach narciarskich, narciarstwie alpejskim oraz saneczkarstwie. Najlepszym rezultatem uzyskanym przez reprezentantów Mołdawii było 28. miejsce osiągnięte przez Christophe Roux w slalomie mężczyzn. Rolę chorążego reprezentacji Mołdawii podczas ceremonii otwarcia zimowych igrzysk olimpijskich w Vancouver w hali BC Place Stadium, pełnił biathlonista Victor Pînzaru. Był to piąty start reprezentacji Mołdawii na zimowych igrzyskach olimpijskich i dziewiąty start olimpijski, wliczając w to letnie występy.

19 lutego[edytuj kod]

HMS Perseus – brytyjski lekki lotniskowiec floty typu Colossus, zbudowany dla Royal Navy w czasie II wojny światowej. Zamówiony w 1942 roku w stoczni Vickers-Armstrong pod nazwą Edgar, przemianowany w 1944 roku, gdy Admiralicja zdecydowała o przebudowanie go na okręt warsztatowy dla samolotów. Ukończony w październiku 1945 roku już po zakończeniu działań wojennych, w tym samym roku odbył rejs do Australii. Po powrocie na Wyspy Brytyjskie na początku 1946 roku Perseus został umieszczony w rezerwie. Okręt miał długość całkowitą 211,8 m, szerokość 24,5 m, zanurzenie 7 m przy wyporności głębokiej, a wyporność standardową 12 265 długich ton. Do czynnej służby wrócił w 1950 roku, by służyć jako jednostka testowa nowych katapult parowych. W ciągu dwóch lat wykonano ponad 1600 prób testowych. Następnie katapulty zdemontowano, a okręt został użyty jako jednostka transportowa dla samolotów, żołnierzy i ekwipunku. Ponownie przesunięty do rezerwy w 1954 roku, został sprzedany na złom w cztery lata później.

20 lutego[edytuj kod]

Ewolucja waleni – historia przemian ewolucyjnych ssaków z grupy waleni. Rozpoczęła się ona na subkontynencie indyjskim, gdzie walenie powstały z parzystokopytnych. Walenie stanowią w pełni przystosowane do środowiska wodnego ssaki morskie należące do grupy parzystokopytnych, z których wydzieliły się około 50 milionów lat temu. Wyewoluowały w eocenie bądź jeszcze wcześniej. Ich najbliższymi współczesnymi krewnymi są hipopotamowate. Jako ssaki muszą wynurzać się na powierzchnię w celu zaczerpnięcia oddechu, mają w płetwach po 5 kości palców rąk, opiekują się młodymi i pomimo w pełni wodnego trybu życia zachowały liczne cechy szkieletu swych lądowych przodków. Odkrycia, począwszy od dokonanych w latach 70. XX wieku w Pakistanie, ujawniły kolejne etapy przejścia waleni z lądu do morza. Fiszbinowce i zębowce oddzieliły się od siebie co najmniej 36,5 miliona lat temu, podczas drugiej radiacji waleni. Adaptacja w postaci echolokacji u zębowców odróżnia je od w pełni wodnych prawaleni i Mammalodontidae, wczesnych fiszbinowców. Obecność fiszbin pojawiała się stopniowo u fiszbinowców. Wczesne formy miały bardzo mało fiszbin, ich wielkość wiąże się z ich rolą i wzrostem udziału filtracji w żywieniu się.

21 lutego[edytuj kod]

Henryk Martyna (ur. 14 listopada 1907 w Krakowie, zm. 17 listopada 1984 tamże) – polski piłkarz występujący na pozycji obrońcy lub napastnika, reprezentant Polski w latach 1930–1936, olimpijczyk, uczestnik kampanii wrześniowej oraz powstania warszawskiego. Karierę piłkarską rozpoczął w 1920 roku w Orle Kraków, skąd po trzech latach przeniósł się do Korony Kraków. W 1928 roku rozpoczął służbę wojskową w 20. pułku piechoty na Powiślu oraz został zawodnikiem Legii Warszawa, którą reprezentował przez dziewięć lat. W tym czasie zdobył z nią trzykrotnie brązowy medal mistrzostw Polski (1928, 1930 i 1931). W wyniku nałożonej dyskwalifikacji przez „Wojskowych” po odbytym rejsie do Stanów Zjednoczonych, zasilił w 1937 roku Warszawiankę i grał dla niej do momentu wybuchu II wojny światowej. W czasie okupacji brał udział w kampanii wrześniowej i powstaniu warszawskim oraz uczestniczył w konspiracyjnych rozgrywkach w brawach Klubu Sportowego Radość. Po zakończeniu wojny pracował w zawodzie księgowego oraz należał do ugrupowań społeczno–politycznych.

22 lutego[edytuj kod]

Wróbel blady – gatunek ptaka z rodziny wróbli. Występuje w Afryce Południowej; północna granica zasięgu przebiega przez Angolę, Zambię i Tanzanię. Nie jest zagrożony wyginięciem, od 1940 roku obserwowana jest ekspansja gatunku w Południowej Afryce. Długość jego ciała wynosi do 16 cm, a masa do 29,6 g. W upierzeniu nie występuje dymorfizm płciowy. Głowa jest szara, a górna część grzbietu szarobrązowa. Kuper i barkówki rdzawe. Spód ciała z różnymi odcieniami szarości, najjaśniejsza jest broda wraz z gardłem. Skrzydła pokrywa wzór złożony z różnych odcieni brązu i bieli. Wyróżnia się cztery podgatunki. Pierwotnym siedliskiem tych wróbli były skupiska akacji i szerokolistnych drzew oraz inne formacje z udziałem drzew. W związku z Komensalizmem zasiedliły nowe środowiska, jak obrzeża plantacji i ogrody. Żywią się nasionami roślin zielnych, bezkręgowcami i jagodami; obserwowano również spijanie nektaru aloesów. Lęgi stwierdzano przez cały rok, przeważnie odbywają się latem, stąd w poszczególnych krajach sezony lęgowe są zmienne. Gniazda wróbli bladych przypominają niechlujnie zbudowaną masę traw i innych materiałów roślinnych. W zniesieniu zazwyczaj od 3 do 5 jaj. Wysiadywanie trwa 11–14 dni.

23 lutego[edytuj kod]

SM UC-32 – niemiecki podwodny stawiacz min z okresu I wojny światowej, jedna z 64 zbudowanych jednostek typu UC II. Zwodowany w sierpniu 1916 roku w stoczni AG Vulcan w Hamburgu, został przyjęty do służby w Kaiserliche Marine we wrześniu 1916 roku. Dowództwo UC-32 objął por. mar. Herbert Breyer. Włączony w skład 1. Flotylli Hochseeflotte, w czasie służby operacyjnej okręt odbył trzy misje bojowe, w wyniku których zatonęło sześć statków o łącznej pojemności 9083 BRT. W grudniu 1916 roku okręt postawił nieopodal Newcastle upon Tyne składającą się z 6 min zagrodę, a nazajutrz resztę min wykorzystał pod Sunderlandem. Jeszcze tego samego dnia zatonął na minie brytyjski parowiec „Burnhope”, płynący z ładunkiem węgla. SM UC-32 zatonął 23 lutego 1917 roku w wyniku eksplozji własnej miny nieopodal Sunderlandu. W wyniku katastrofy, śmierć poniosło 22 marynarzy.

24 lutego[edytuj kod]

HCP Z2 – wagony pasażerskie produkowane w latach 1988-1996 przez H. Cegielski w Poznaniu dostosowane do wymagań UIC-Z2. Dokumentację pierwszych w Polsce wagonów o podwyższonym komforcie spełniających ww. normę opracowano pod koniec lat 70. XX w., jednakże mimo wyprodukowania w 1980 roku przez Pafawag na podstawie dokumentacji Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Pojazdów Szynowych pierwszych dwóch wagonów standardu Z2 w krajach demokracji ludowej projekt zarzucono. Dopiero pod koniec lat 80., ze względu na zakaz kursowania wagonów standardu Y po liniach zachodnioeuropejskich, PKP zdecydowało się na wznowienie prac nad wagonami standardu Z2, tym razem w zakładach Cegielskiego. Projekt wagonów standardu Z2 dla HCP opracował IPS „Tabor” na podstawie doświadczeń konstrukcyjnych i eksploatacyjnych wagonów 127A. W 1994 roku w zakładach Cegielskiego rozpoczęto produkcję drugą generację wagonów HCP Z2, które były pierwszymi klimatyzowanymi wagonami w Polsce. Łącznie zbudowano 8 typów wagonów tego standardu w liczbie 118 egzemplarzy. Jedynym ich użytkownikiem jest PKP Intercity.

25 lutego[edytuj kod]

Mołdawia na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2010 – występ narodowej reprezentacji Mołdawii na zimowych igrzyskach olimpijskich w Vancouver w 2010 roku. Narodowy Komitet Olimpijski Republiki Mołdawii przeznaczył na przygotowania olimpijczyków do igrzysk kwotę około 2 milionów lei mołdawskich. W kadrze znalazło się siedmioro zawodników – pięciu mężczyzn i dwie kobiety. Wystąpili oni w dziesięciu konkurencjach olimpijskich w czterech dyscyplinach sportowych – biathlonie, biegach narciarskich, narciarstwie alpejskim oraz saneczkarstwie. Najlepszym rezultatem uzyskanym przez reprezentantów Mołdawii było 28. miejsce osiągnięte przez Christophe Roux w slalomie mężczyzn. Rolę chorążego reprezentacji Mołdawii podczas ceremonii otwarcia zimowych igrzysk olimpijskich w Vancouver w hali BC Place Stadium, pełnił biathlonista Victor Pînzaru. Był to piąty start reprezentacji Mołdawii na zimowych igrzyskach olimpijskich i dziewiąty start olimpijski, wliczając w to letnie występy.

26 lutego[edytuj kod]

KT-84 – polski kuter torpedowy z okresu zimnej wojny, jeden z dziewiętnastu pozyskanych przez Polskę z ZSRR okrętów projektu 183. Jednostkę zbudowano w stoczni numer 5 w Leningradzie, a następnie została zakupiona przez Polskę i w listopadzie 1956 roku weszła w skład Marynarki Wojennej. Jednostka wyposażona była w dwie pojedyncze wyrzutnie torpedowe TTKA-53M kal. 533 mm, umieszczone wzdłuż burt na śródokręciu z odchyleniem 6° na zewnątrz, przenosząc dwie torpedy typu 53-38U lub 53-39. Uzbrojenie artyleryjskie jednostki stanowiły dwa podwójne zestawy działek automatycznych 2M-3M kal. 25 mm, z łącznym zapasem amunicji wynoszącym 4000 naboi, umieszczone przed nadbudówką i na rufie. Broń ZOP stanowiło 8–12 bomb głębinowych BB-1, umieszczonych wzdłuż burt w części rufowej, za wyrzutniami torpedowymi. Opcjonalnie, zamiast torped i bomb głębinowych okręt mógł zabrać na pokład 18 min AMD-500. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało system kontroli ognia Tros, system rozpoznawczy „swój-obcy” typu Kremnij-1, radiostację R-609 oraz radar Zarnica. Intensywnie eksploatowany okręt, oznaczony podczas służby znakami burtowymi KT-84 i 411, został skreślony z listy floty w październiku 1973 roku, a następnie stał na lądzie w Centrum Szkolenia Specjalistów Marynarki Wojennej w Ustce.

27 lutego[edytuj kod]

Kodeks 0181 – grecki kodeks uncjalny Nowego Testamentu na pergaminie, paleograficznie datowany na IV lub V wiek. Do czasów współczesnych zachowała się jedna karta kodeksu, z tekstem Ewangelii Łukasza 9,59-10,14. Karta kodeksu ma rozmiary 15,4 na 13,6 cm. Szerokość marginesów wynosi od 1 do 3 cm. Pergamin strony recto ma barwę brunatną i zachował się w nie najgorszym stanie, z nielicznymi uszkodzeniami. Dziury w środku pojawiły się na skutek zginania karty. Strona verso zachowała się w złej kondycji i nosi ślady uszkodzeń dokonanych przez wodę. Pergamin jest koloru matowobrunatnego, atrament wypłowiał. Tekst fragmentu reprezentuje aleksandryjską tradycję tekstualną. Kodeks 0181 cytowany jest w wydaniach krytycznych greckiego Nowego Testamentu. Powstał w Egipcie i tam został znaleziony – prawdopodobnie w El-Aszmunejn. Rękopis jest przechowywany w Austriackiej Bibliotece Narodowej w Wiedniu.

28 lutego[edytuj kod]

Wymowa w języku esperanto – sposób artykulacji poszczególnych dźwięków, a także wyrazów i zdań w języku esperanto. W jej skład wchodzi również prozodia, czyli zbiór takich cech jak akcent, intonacja oraz iloczas występujących w języku esperanto. Wymowa w języku esperanto jest zazwyczaj opisywana w ogólnych zarysach, a mówiącemu pozostawia się szeroką możliwość interpretacji i odstępstw, zwłaszcza przy wymowie poszczególnych dźwięków. W języku esperanto zaleca się unikać takich zjawisk fonologicznych jak sandhi czy asymilacja, choć niektóre są akceptowane. Najczęściej pojawiają się one wskutek interferencji języka ojczystego mówiących. Tymczasem za wzorcową uznaje się wymowę nieobciążoną wpływami mowy ojczystej esperantystów. Na szesnaście reguł, które podane są w Fundamento de Esperanto Ludwika Zamenhofa, dzieła, które ściśle określa zasady gramatyczne języka esperanto, jedynie punkt dziewiąty i dziesiąty dotyczą zjawisk prozodycznych w języku esperanto. Pozostałe zasady wypracowały ponad stuletnie używanie języka i wykształcenia się uzusu językowego oraz zalecenia Akademii Esperanto.

29 lutego[edytuj kod]

U-4 – niemiecki okręt podwodny typu IIA, służący w Kriegsmarine w dwudziestoleciu międzywojennym i podczas II wojny światowej. Była to niewielka jednostka przybrzeżna o wyporności podwodnej 303 ton i zasięgu na powierzchni 1600 Mm, wyposażona w trzy wyrzutnie torped kalibru 533 mm, której załogę tworzyło nominalnie 25 osób. Zwodowana 31 lipca 1935 roku (12 dni po siostrzanym U-3), 17 sierpnia przyjęta w skład Kriegsmarine. Początkowo U-4 był okrętem szkolnym, na pierwszy patrol bojowy wypłynął z Wilhelmshaven 4 września 1939 roku. Jeszcze w tym miesiącu w trakcie drugiego patrolu zatopił dwa fińskie i jeden szwedzki statkek. Podczas czwartego patrolu w ramach operacji Harmut dokonał swojego ostatniego zatopienia – brytyjskiego okrętu podwodnego HMS Thistle – co było pierwszym potwierdzonym zatopieniem brytyjskiego okrętu podwodnego i jedynym zatopieniem okrętu wojennego przez U-Booty w trakcie kampanii norweskiej. W kwietniu 1940 roku U-4 zakończył służbę bojową i w lipcu wrócił do działalności szkolnej na Bałtyku w ramach 21. Flotylli U-Bootów w Piławie. 1 sierpnia 1944 roku został wycofany ze służby.