Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2017/07

Aktualnie na stronie głównej

35 Hudson Yards – wielofunkcyjny wieżowiec położony w zachodniej części Manhattanu w Nowym Jorku. Składa się z apartamentowców oraz hotelu. Budynek został zaprojektowany przez Davida Childsa, pracownika przedsiębiorstwa architektonicznego Skidmore, Owings and Merrill. Wieżowiec położony jest w pobliżu dzielnic Hell's Kitchen i Chelsea oraz stacji kolejowej New York Pennsylvania Station. Jest częścią inwestycji Hudson Yards, wiążącej się z przebudową West Side Yards Metropolitan Transportation Authority. W listopadzie 2022 roku budynek 35 Hudson Yards stał się 28. najwyższym budynkiem w Stanach Zjednoczonych oraz 16. najwyższym budynkiem w Nowym Jorku. W lipcu 2023 roku serwis The Wall Street Journal podał, że 50% mieszkań w budynku 35 Hudson Yards pozostało nadal niesprzedanych. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

1 lipca[edytuj kod]

Lōʻihi – czynny podwodny wulkan, położony około 35 km od południowo-wschodniego wybrzeża wyspy Hawaiʻi. Szczyt tej góry znajduje się około 975 m poniżej poziomu morza. Leży ona na zboczu Mauna Loa, jednego z największych wulkanów tarczowych na Ziemi. Lōʻihi, co po hawajsku oznacza „długa”, to najmłodszy wulkan w Grzbiecie Hawajsko-Cesarskim, łańcuchu wulkanów, który rozciąga się na długości 5800 km na północny zachód od Lōʻihi. W przeciwieństwie do większości aktywnych wulkanów na Oceanie Spokojnym, które wyrosły przy aktywnych granicach płyt tworzących pacyficzny pierścień ognia, wulkany Grzbietu Hawajsko-Cesarskiego powstały nad plamą gorąca Hawajów, daleko od najbliższej granicy płyt tektonicznych. Będąc najmłodszym wulkanem tego grzbietu, Lōʻihi jako jedyna z wulkanów hawajskich jest na tak wczesnym etapie rozwoju, że jeszcze nie wynurzyła się nad poziom oceanu.

2 lipca[edytuj kod]

Taszkient – radziecki wielki niszczyciel z okresu II wojny światowej, zbudowany we Włoszech, jedyny okręt projektu 20I. Przewidywano początkowo budowę dalszych trzech jednostek projektu 20 w stoczniach radzieckich, lecz odstąpiono od tego z uwagi na różnice między włoską a radziecką technologią budowy. Okręt miał silne uzbrojenie artyleryjskie, składające się z 6 dział kalibru 130 mm, umieszczonych w zakrytych dwudziałowych wieżach typu B-2ŁM, nowo skonstruowanych w ZSRR. „Taszkient” wchodził w skład Floty Czarnomorskiej; brał udział w II wojnie światowej w walkach na Morzu Czarnym. Zatopiony przez lotnictwo niemieckie w Noworosyjsku 2 lipca 1942 roku. Zginęło 76 członków załogi, rannych zostało 77. Z powodu postępu wojsk niemieckich, zrezygnowano z podniesienia okrętu, jedynie zdjęto z niego wieże artylerii, które zostały później zamontowane na niszczycielu „Ogniewoj”. Wrak został wydobyty i złomowany po wojnie.

3 lipca[edytuj kod]

Kolej dużych prędkości w Polsce – istniejący, rozbudowywany system linii i taboru kolejowego, które umożliwiają prowadzenie planowych przewozów z prędkością co najmniej 200 km/h. Na fragmentach linii kolejowej nr 4 pociągi Alstom EMU250, należące do przewoźnika PKP Intercity, jeżdżą z prędkością maksymalną 200 km/h. Wraz z postępem prac remontowych na liniach kolejowych, odcinek linii nr 4 dostosowany do prędkości 200 km/h ma się wydłużyć. Uzyskanie prędkości 200 km/h ma być możliwe również na fragmentach linii nr 9. Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej, Ministra Infrastruktury oraz instrukcje PKP Polskich Linii Kolejowych, określają warunki techniczne, które muszą spełniać linie kolejowe i poruszające się po nich pociągi, aby mogły osiągać prędkości większe niż 130 km/h, 140 km/h, oraz 160 km/h. Kontrolę i certyfikację urządzeń i procedur stosowanych w przewozach kolejowych w Polsce, włączając koleje dużych prędkości, prowadzi Urząd Transportu Kolejowego.

4 lipca[edytuj kod]

Andrzej Bulanda – polski architekt i konstruktor. Laureat Honorowej Nagrody SARP 2015 za wkład w rozwój architektury polskiej. Absolwent Politechniki Warszawskiej. Doświadczenie zawodowe zdobywał w Stanach Zjednoczonych, Francji oraz Polsce. W międzyczasie jako profesor wizytujący wykładał na Graduate School of Design Harvard University. W 1991 roku wraz Włodzimierzem Muchą założył biuro Bulanda Mucha Architekci. Sławę jego pracowni przyniosła zrealizowana w latach 1997-1999 nowatorska siedziba BRE Banku w Bydgoszczy. Uznana jako ikona współczesnej architektury Polski, wielokrotnie nagradzana – m.in. otrzymała Nagrodę Roku SARP w 2000 roku. Drugą ważniejszą realizacją stała się modernizacja Starej Papierni w Konstancinie-Jeziornej, która oprócz Nagrody Roku SARP, otrzymała m.in. dyplom europejskiej federacji Europa Nostra. W dorobku duetu Bulanda-Mucha znajdują się również takie projekty jak: Villa Daglezja, Chmielna 25, czy rozbudowa Biblioteki Publicznej M. St. Warszawy.

5 lipca[edytuj kod]

Wiedźmin 2: Zabójcy królów – komputerowa fabularna gra akcji w reżyserii Adama Badowskiego, osadzona w świecie wiedźmina Andrzeja Sapkowskiego i wyprodukowana przez polskie studio CD Projekt RED we współpracy z Agorą SA. Jej premiera odbyła się w maju 2011 roku na platformie Microsoft Windows. Wiedźmin 2 jest kontynuacją gry komputerowej Wiedźmin z 2007 roku. W drugiej części cyklu gracz ponownie wciela się w rolę Geralta z Rivii – wiedźmina, który specjalizuje się w odpłatnym zabijaniu potworów. Narracja gry jest skupiona na wydarzeniach zaistniałych po morderstwie dokonanym na władcy krainy zwanej Temerią, w której toczy się akcja Wiedźmina 2. Geralt musi odszukać innego wiedźmina, który dopuścił się zabójstwa króla, co spowodowało destabilizację królestwa. Wiedźmin 2 został bardzo pozytywnie przyjęty przez krytyków, którzy chwalili go za dojrzałą fabułę, możliwość wpływania na kształt świata przedstawionego oraz oprawę audiowizualną. Doceniła go europejska społeczność graczy, przyznając mu sześć nagród European Games Awards, w tym dla europejskiej gry roku.

6 lipca[edytuj kod]

Rzymskie wakacje – amerykańska komedia romantyczna z 1953 roku w reżyserii Williama Wylera. Bohaterką filmu jest księżniczka Anna (Audrey Hepburn), która znudzona sztywnymi regułami, etykietą towarzyszącą dworskim wizytom, a także napiętym grafikiem każdego dnia, postanawia opuścić pałac i zwiedzić miasto. W ten sposób księżna poznaje smak codziennego życia. Jej tropem podąża reporter szukający tematu na pierwszą stronę – Joe Bradley (Gregory Peck). Po premierze obraz Wylera uzyskał przychylne recenzje krytyków, doceniła go także widownia, zwłaszcza w Europie oraz w Japonii. Film Rzymskie wakacje otrzymał liczne nagrody, m.in. trzy statuetki Akademii Filmowej. Po latach uważany jest nadal za klasykę gatunku. Debiut Hepburn w roli pierwszoplanowej, określany jest mianem jednego z bardziej pamiętnych w historii Hollywood. Brytyjski The Guardian sklasyfikował Rzymskie wakacje na 16. miejscu w zestawieniu „25 najlepszych komedii romantycznych wszech czasów”.

7 lipca[edytuj kod]

Samogłoski kardynalne – zestaw wyidealizowanych samogłosek, wymawianych przy skrajnych położeniach języka w jamie ustnej. Koncepcja samogłosek kardynalnych pojawiła się w wyniku potrzeby opracowania systemu samogłosek niezależnych od jakiegokolwiek języka. W I połowie XX wieku brytyjski fonetyk Daniel Jones opracował system, który nazwał „samogłoskami kardynalnymi”. Przy konstruowaniu systemu brano pod uwagę kryteria słuchowe i artykulacyjne. System samogłosek kardynalnych powstał głównie dla celów edukacyjnych, aby w możliwie prosty sposób umożliwić klasyfikację dźwięków, które nie tworzą jednego logicznego ciągu i wymykają się prostym generalizacjom, oraz wyznaczyć punkty odniesienia do opisu samogłosek niezależnie od języka.

8 lipca[edytuj kod]

Lōʻihi – czynny podwodny wulkan, położony około 35 km od południowo-wschodniego wybrzeża wyspy Hawaiʻi. Szczyt tej góry znajduje się około 975 m poniżej poziomu morza. Leży ona na zboczu Mauna Loa, jednego z największych wulkanów tarczowych na Ziemi. Lōʻihi, co po hawajsku oznacza „długa”, to najmłodszy wulkan w Grzbiecie Hawajsko-Cesarskim, łańcuchu wulkanów, który rozciąga się na długości 5800 km na północny zachód od Lōʻihi. W przeciwieństwie do większości aktywnych wulkanów na Oceanie Spokojnym, które wyrosły przy aktywnych granicach płyt tworzących pacyficzny pierścień ognia, wulkany Grzbietu Hawajsko-Cesarskiego powstały nad plamą gorąca Hawajów, daleko od najbliższej granicy płyt tektonicznych. Będąc najmłodszym wulkanem tego grzbietu, Lōʻihi jako jedyna z wulkanów hawajskich jest na tak wczesnym etapie rozwoju, że jeszcze nie wynurzyła się nad poziom oceanu.

9 lipca[edytuj kod]

Taszkient – radziecki wielki niszczyciel z okresu II wojny światowej, zbudowany we Włoszech, jedyny okręt projektu 20I. Przewidywano początkowo budowę dalszych trzech jednostek projektu 20 w stoczniach radzieckich, lecz odstąpiono od tego z uwagi na różnice między włoską a radziecką technologią budowy. Okręt miał silne uzbrojenie artyleryjskie, składające się z 6 dział kalibru 130 mm, umieszczonych w zakrytych dwudziałowych wieżach typu B-2ŁM, nowo skonstruowanych w ZSRR. „Taszkient” wchodził w skład Floty Czarnomorskiej; brał udział w II wojnie światowej w walkach na Morzu Czarnym. Zatopiony przez lotnictwo niemieckie w Noworosyjsku 2 lipca 1942 roku. Zginęło 76 członków załogi, rannych zostało 77. Z powodu postępu wojsk niemieckich, zrezygnowano z podniesienia okrętu, jedynie zdjęto z niego wieże artylerii, które zostały później zamontowane na niszczycielu „Ogniewoj”. Wrak został wydobyty i złomowany po wojnie.

10 lipca[edytuj kod]

ORP Łoś – polski trałowiec bazowy z okresu zimnej wojny, jeden z trzech zbudowanych na radzieckiej licencji trałowców projektu 254K. Okręt został zwodowany w czerwcu 1957 roku w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, a do służby w Marynarce Wojennej przyjęto go w listopadzie tego roku. Pierwszym dowódcą jednostki został roku por. mar. Bronisław Podliszewski. Załoga okrętu składała się z 77 oficerów, podoficerów i marynarzy. Okręt początkowo wchodził w skład Dywizjonu Trałowców Brygady Obrony Wodnego Rejonu Głównej Bazy, stacjonując na Helu. Intensywnie eksploatowana jednostka, oznaczona znakami burtowymi T-63 i 603, większą część służby spędziła w 12. Dywizjonie Trałowców Bazowych 8. Flotylli Obrony Wybrzeża w Świnoujściu. Okręt został skreślony z listy floty po ponad 30-letnim okresie użytkowania w październiku 1989 roku, a następnie złomowany.

11 lipca[edytuj kod]

HMS New Zealand – brytyjski krążownik liniowy typu Indefatigable z okresu I wojny światowej. Jego budowa, sfinansowana przez rząd dominium Nowej Zelandii, rozpoczęła się w 1910 roku, a wcielenie do służby w Royal Navy nastąpiło w 1912 roku. Przed wybuchem wojny okręt odbył rejs dookoła świata, odwiedzając również kraj, od którego otrzymał nazwę. Wchodził w skład Grand Fleet, biorąc udział w jej akcjach bojowych: zwycięskich bitwach koło Helgolandu i na Dogger Bank oraz największym starciu flot tamtych czasów: bitwie jutlandzkiej. We wszystkich swych akcjach bojowych okazał się szczęśliwym okrętem: został trafiony tylko jeden raz, podczas bitwy jutlandzkiej, i żaden z członków jego załogi nie odniósł obrażeń. Po zakończeniu wojny krążownik odbył drugą długo trwającą podróż, z admirałem Johnem Jellicoe na pokładzie, ponownie zawijając do Nowej Zelandii. Celem rejsu była inspekcja stanu obrony w dominiach. W 1920 roku został przeniesiony do rezerwy, po czym ostatecznie skreślony ze stanu floty w 1922 roku, w wykonaniu ustaleń konferencji waszyngtońskiej.

12 lipca[edytuj kod]

Humaitá – kanonierka rzeczna typu Humaitá używana przez marynarkę wojenną Paragwaju. Zwodowana w 1930 roku brała udział w wojnie o Chaco transportując żołnierzy na front. Kanonierka stanowiła również osłonę przeciwlotniczą dla nieuzbrojonych jednostek, a w przerwach między konwojami działała jako bateria przeciwlotnicza w Asunción i Puerto Casado. Jedyną akcją bojową okrętu było starcie z dwoma boliwijskimi samolotami Curtiss P-6 Hawk lub Vickers Vespa. Po wojnie uczestniczyła w licznych rebeliach, a w 1983 roku została wycofana z czynnej służby w Armada Nacional i udostępniona zwiedzającym jako okręt muzeum. Otwarcie dla zwiedzających miało miejsce we wrześniu 2000 roku w pobliżu pałacu prezydenckiego w Asunción. Po kilku latach okręt został przeholowany do bazy Sajonia.

13 lipca[edytuj kod]

SMS Wien – pancernik obrony wybrzeża typu Monarch, zbudowany dla Austro-Węgierskiej Marynarki Wojennej w latach 90. XIX wieku. Po wprowadzeniu do służby okręt wziął udział w międzynarodowej blokadzie Krety podczas wojny grecko-tureckiej w 1897 roku. SMS Wien oraz jego siostrzane okręty tworzyły I Dywizjon Okrętów Austro-Węgierskiej Marynarki, dopóki nie zostały zastąpione przez przeddrednoty typu Habsburg na przełomie wieku. Po wybuchu I wojny światowej okręty zostały przywrócone do służby i utworzyły V Dywizjon Okrętów. W sierpniu 1914 roku dywizjon został wysłany do Kotoru w celu ostrzelania francuskiej i czarnogórskiej artylerii, która atakowała tamtejszy port. We wrześniu okręt został wysłany do Triestu w celu wykonania bombardowania artyleryjskiego włoskich fortyfikacji w Zatoce Triesteńskiej. W grudniu 1917 roku dwie włoskie łodzie torpedowe zdołały wejść niezauważone do portu i odpalić torpedy w stronę zacumowanego pancernika. Wien został ugodzony dwiema torpedami i zatonął w ciągu niecałych pięciu minut, tracąc 46 członków załogi. Wrak został wydobyty z dna portu przez Włochów w latach 20.

14 lipca[edytuj kod]

USS Houston (CA-30) – amerykański krążownik ciężki z okresu II wojny światowej, jeden z sześciu okrętów typu Northampton. Okręt został zbudowany w stoczni Newport News Shipbuilding & Dry Dock Company, a do służby wszedł w czerwcu 1930 roku. Od lutego 1931 roku był okrętem flagowym dowódcy Floty Azjatyckiej, w latach 1932–1933 operował na wodach chińskich. W 1934 roku na jego pokładzie prezydent Franklin D. Roosevelt odbył podróż z Annapolis do Portland, w roku następnym prezydent ponownie gościł na pokładzie krążownika w trzytygodniowym nieoficjalnym wakacyjnym rejsie. W listopadzie 1940 roku okręt powrócił do funkcji flagowca dowódcy Floty Azjatyckiej, którym był wówczas admirał Thomas Charles Hart. 7 grudnia 1941 roku Houston stacjonował na wyspie Panay, skąd odpłynął do Surabai, wchodząc w skład sił uderzeniowych ABDA. Podczas walk zyskał przydomek Galopujący duch wybrzeża jawajskiego. 4 lutego 1942 roku został trafiony japońską bombą lotniczą, której eksplozja zabiła 48 ludzi i zniszczyła rufową wieżę artyleryjską. 27 lutego wziął udział bitwie na Morzu Jawajskim. Został zatopiony w nocy z 28 lutego na 1 marca, podczas bitwy w Cieśninie Sundajskiej. Uratowano jedynie 368 spośród 1061 marynarzy.

15 lipca[edytuj kod]

KT-71 – polski kuter torpedowy z okresu zimnej wojny, jeden z dziewiętnastu pozyskanych przez Polskę radzieckich okrętów projektu 183. Jednostkę zbudowano w stoczni numer 5 w Leningradzie, a następnie została wydzierżawiona przez Polskę i w październiku 1958 roku weszła w skład Marynarki Wojennej. Okręt początkowo wchodził w skład Dywizjonu Kutrów Torpedowych stacjonując w Gdyni, przeformowanego w listopadzie 1958 roku w Brygadę Kutrów Torpedowych, także z bazą z Gdyni. W styczniu 1960 roku numer burtowy okrętu został zmieniony na 401. Od maja 1971 roku jednostkę przyporządkowano do 2. Dywizjonu Kutrów Rakietowo-Torpedowych 3. Flotylli Okrętów. Intensywnie eksploatowany okręt, oznaczony znakami burtowymi KT-71 i 401, został wycofany ze służby w październiku 1972 roku.

16 lipca[edytuj kod]

Okręty podwodne typu UC I – pierwsze niemieckie podwodne stawiacze min z okresu I wojny światowej. Nie posiadały uzbrojenia torpedowego, przenosiły natomiast 12 min kotwicznych. W latach 1914–1915 zbudowano dla marynarki niemieckiej 15 jednostek tego typu - od UC-1 do UC-10 przez stocznię AG Vulcan Stettin w Hamburgu i od UC-11 do UC-15 przez stocznię AG Weser w Bremie. Obie stocznie oszacowały czas budowy jednego okrętu na 5-6 miesięcy. Wszystkie okręty zostały zwodowane i przyjęte do służby w Cesarskiej Marynarce Wojennej w okresie od kwietnia do lipca 1915 roku. Okręty wzięły udział w I wojnie światowej, operując głównie na Morzu Północnym i Adriatyku. Działalność podwodnych stawiaczy min typu UC I byłaby bardziej efektywna, gdyby nie ograniczenia wynikające z przenoszenia min poza kadłubem sztywnym, bez dostępu podczas pobytu w morzu: miny musiały być postawione dokładnie na głębokości ustawionej jeszcze przed rejsem, co wymagało od dowódców okrętów bardzo precyzyjnej nawigacji. Swoimi minami wyrządziły duże szkody żegludze ententy i państw neutralnych, jednak okupione to zostało utratą wszystkich jednostek.

17 lipca[edytuj kod]

Rabka-Zdrój – przystanek kolejowy, a dawniej stacja kolejowa w Rabce-Zdroju, w województwie małopolskim, w Polsce. Stacja została otwarta w 1884 roku w ramach budowy Galicyjskiej Kolei Transwersalnej. Przystanek znajduje się przy jednotorowej linii kolejowej nr 104 Chabówka – Nowy Sącz. Linia ta na odcinku Chabówka – Rabka-Zdrój jest zelektryfikowana. Na przystanku zatrzymują się pociągi Regio spółki Przewozy Regionalne kursujące pomiędzy Krakowem Głównym a Zakopanem. Poza ogólnodostępnymi pociągami pasażerskimi, w Rabce-Zdroju zatrzymują się również okazjonalne pociągi retro obsługiwane przez skansen w Chabówce. Na przystanku znajduje się jeden jednokrawędziowy peron o długości 200 m i wysokości 24 cm nad poziomem główki szyny. Peron jest zadaszony oraz znajdują się na nim ławki i głośniki służące do zapowiadania pociągów. W 1993 roku zabudowa zespołu dworcowego została wpisana do rejestru zabytków.

18 lipca[edytuj kod]

Dwoinka zapalenia płuc – gram-dodatnia, tlenowa bakteria należąca do paciorkowców alfa-hemolizujących. Jest częstą przyczyną zachorowań na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u małych dzieci oraz zapalenie płuc u osób z osłabioną odpornością, przy czym liczba zakażeń wzrosła w pierwszych latach XXI wieku. Dwoinka zapalenia płuc ma kształt kulisty lub zbliżony do kuli, średnicę około 1μm i jest zaliczana do ziarniaków. Bakterie układają się zazwyczaj w pary, a kolonie mogą przyjmować obraz łańcuszków różnej długości. Bakteria ta odegrała kluczową rolę w wykazaniu, że materiał genetyczny składa się z DNA. W 1928 roku Frederick Griffith wykazał występowanie transformacji żywych, nieszkodliwych pneumokoków do postaci zdolnej wywoływać śmiertelną chorobę poprzez inokulację tych pierwszych do ciała myszy razem z zabitymi ciepłem, zjadliwymi pneumokokami.

19 lipca[edytuj kod]

IŻ – marka rosyjskich motocykli produkowanych w latach 1933–2008 w Iżewsku przez państwowy przemysł ZSRR, następnie Rosji. Pierwsze motocykle tej marki powstały w 1929 roku, następnie od 1933 roku produkował je seryjnie zakład IżMZ. Po II wojnie światowej motocykle IŻ produkował kombinat Iżmasz (Iżewskij Maszynostroitielnyj Zawod – Iżewskie Zakłady Maszynowe), a od 1996 roku spółka Iżmasz-Moto. Był to jeden z głównych producentów motocykli w ZSRR – do 1999 roku wyprodukowano ponad 10 milionów motocykli IŻ. Zakłady specjalizowały się po wojnie aż do lat 90. w średnich motocyklach klasy 350 cm³, a także motocyklach sportowych. Oprócz motocykli, markę Iż, pochodzącą od nazwy rzeki, nosiły także samochody produkowane przez Iżmasz oraz inne wyroby.

20 lipca[edytuj kod]

Geologia Marsa – nauka o powierzchni, skorupie i wnętrzu Marsa. Bada skład tych warstw, ich strukturę, historię i procesy fizyczne, które kształtują planetę, analogicznie do ziemskiej geologii. W planetologii określenie „geologia” jest używane w najszerszym znaczeniu do badania stałych części planet oraz księżyców. Termin obejmuje aspekty geofizyki, geochemii, mineralogii, geodezji oraz kartografii. Spotykany czasem neologizm „areologia”, pochodzący od greckiego słowa Άρης Arēs (Mars), jest synonimem geologii Marsa stosowanym w popularnych mediach i dziełach science fiction (np. Trylogii Marsjańskiej Kima Stanleya Robinsona), ale termin ten jest rzadko stosowany przez geologów i planetologów. Większość aktualnej wiedzy na temat geologii Marsa pochodzi z badania ukształtowania terenu i cech ukształtowania terenu, które zostały zarejestrowane przez orbitujące sondy kosmiczne.

21 lipca[edytuj kod]

Kumak dalekowschodni – gatunek płaza bezogonowego z rodziny kumakowatych, dawniej zaliczany do ropuszkowatych. Jak wskazuje nazwa zwyczajowa, zamieszkuje Daleki Wschód: Półwysep Koreański i pewne rejony Chin oraz Rosji, w obu tych państwach jest zaliczany do pospolitych płazów. Wyróżnia się brązową do zielonej grzbietową powierzchnią ciała i czerwono-czarną powierzchnią brzuszną. W przypadku zagrożenia prezentuje odruch kumaka. Żywi się bezkręgowcami lądowymi i wodnymi, jego kijanki pobierają też pokarm roślinny i grzyby. Rozmnaża się w wodzie, zimuje zazwyczaj na lądzie. Organizacja International Union for Conservation of Nature przyznała temu gatunkowi status gatunku najmniejszej troski. Motywuje to szerokim zasięgiem występowania, prawdopodobnie liczną populacją zwierzęcia i nie występowaniem jej szybkiego spadku.

22 lipca[edytuj kod]

Minuskuł 565 – purpurowy rękopis Nowego Testamentu pisany minuskułą na pergaminie w języku greckim, datowany na wiek IX. Jest jednym z nielicznych rękopisów pisanych złotem. Rękopis nie zachował się w całości, część jego kart zaginęła. Tekst rękopisu jest niejednorodny i w różnych partiach prezentuje różne tradycje tekstualne. Rękopis cieszy się zainteresowaniem ze strony krytyków tekstu, najwyżej oceniany jest jego tekst w Ewangelii Marka. Wykorzystywany jest w krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Rękopis był przechowywany w klasztorze Jana, koło Houmisch-Khan, w Poncie nad Morzem Czarnym. W 1829 roku archimandryta Pontu Sylvester podarował rękopis dla rosyjskiego cara. W tym też roku został sprowadzony do Sankt Petersburga. Powiedziano przy tym, że rękopis został sporządzony własnoręcznie przez cesarzową Teodorę, co było zapewne lokalną legendą. Rękopis odtąd jest przechowywany w Rosyjskiej Bibliotece Narodowej.

23 lipca[edytuj kod]

Kościół św. Jerzego w Gnieźnie – kościół kolegiacki w Gnieźnie, siedziba Kapituły Kolegiackiej pw. św. Jerzego. Kościół rektorski, którego rektorem jest każdorazowo rektor Prymasowskiego Wyższego Seminarium Duchownego. Budowla mieści się na Wzgórzu Lecha - w sąsiedztwie bazyliki prymasowskiej i kolegiat. Na starych fundamentach i w dolnych partiach kościół zbudowany jest z ciosów granitowych, uzupełnionych w dużych, przede wszystkim górnych partiach cegłą, w dolnych partiach od strony południowej i północnej ciosy są odsłonięte, mury ceglane otynkowane. Jest to kościół jednonawowy z węższym i niższym, niewielkim prezbiterium, zamkniętym wielobocznie. W późnobarokowej fasadzie zachodniej z 1782 roku, boniowanej, ujętej w dwie narożne, ukośne, zbarokizowane szkarpy zwieńczone sterczynami w kształcie obelisków - w półkolistej niszy znajduje się rzeźba św. Jerzego dłuta Marcina Rożka

24 lipca[edytuj kod]

Rabka-Zdrój – przystanek kolejowy, a dawniej stacja kolejowa w Rabce-Zdroju, w województwie małopolskim, w Polsce. Stacja została otwarta w 1884 roku w ramach budowy Galicyjskiej Kolei Transwersalnej. Przystanek znajduje się przy jednotorowej linii kolejowej nr 104 Chabówka – Nowy Sącz. Linia ta na odcinku Chabówka – Rabka-Zdrój jest zelektryfikowana. Na przystanku zatrzymują się pociągi Regio spółki Przewozy Regionalne kursujące pomiędzy Krakowem Głównym a Zakopanem. Poza ogólnodostępnymi pociągami pasażerskimi, w Rabce-Zdroju zatrzymują się również okazjonalne pociągi retro obsługiwane przez skansen w Chabówce. Na przystanku znajduje się jeden jednokrawędziowy peron o długości 200 m i wysokości 24 cm nad poziomem główki szyny. Peron jest zadaszony oraz znajdują się na nim ławki i głośniki służące do zapowiadania pociągów. W 1993 roku zabudowa zespołu dworcowego została wpisana do rejestru zabytków.

25 lipca[edytuj kod]

Dwoinka zapalenia płuc – gram-dodatnia, tlenowa bakteria należąca do paciorkowców alfa-hemolizujących. Jest częstą przyczyną zachorowań na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u małych dzieci oraz zapalenie płuc u osób z osłabioną odpornością, przy czym liczba zakażeń wzrosła w pierwszych latach XXI wieku. Dwoinka zapalenia płuc ma kształt kulisty lub zbliżony do kuli, średnicę około 1μm i jest zaliczana do ziarniaków. Bakterie układają się zazwyczaj w pary, a kolonie mogą przyjmować obraz łańcuszków różnej długości. Bakteria ta odegrała kluczową rolę w wykazaniu, że materiał genetyczny składa się z DNA. W 1928 roku Frederick Griffith wykazał występowanie transformacji żywych, nieszkodliwych pneumokoków do postaci zdolnej wywoływać śmiertelną chorobę poprzez inokulację tych pierwszych do ciała myszy razem z zabitymi ciepłem, zjadliwymi pneumokokami.

26 lipca[edytuj kod]

IŻ – marka rosyjskich motocykli produkowanych w latach 1933–2008 w Iżewsku przez państwowy przemysł ZSRR, następnie Rosji. Pierwsze motocykle tej marki powstały w 1929 roku, następnie od 1933 roku produkował je seryjnie zakład IżMZ. Po II wojnie światowej motocykle IŻ produkował kombinat Iżmasz (Iżewskij Maszynostroitielnyj Zawod – Iżewskie Zakłady Maszynowe), a od 1996 roku spółka Iżmasz-Moto. Był to jeden z głównych producentów motocykli w ZSRR – do 1999 roku wyprodukowano ponad 10 milionów motocykli IŻ. Zakłady specjalizowały się po wojnie aż do lat 90. w średnich motocyklach klasy 350 cm³, a także motocyklach sportowych. Oprócz motocykli, markę Iż, pochodzącą od nazwy rzeki, nosiły także samochody produkowane przez Iżmasz oraz inne wyroby.

27 lipca[edytuj kod]

Geologia Marsa – nauka o powierzchni, skorupie i wnętrzu Marsa. Bada skład tych warstw, ich strukturę, historię i procesy fizyczne, które kształtują planetę, analogicznie do ziemskiej geologii. W planetologii określenie „geologia” jest używane w najszerszym znaczeniu do badania stałych części planet oraz księżyców. Termin obejmuje aspekty geofizyki, geochemii, mineralogii, geodezji oraz kartografii. Spotykany czasem neologizm „areologia”, pochodzący od greckiego słowa Άρης Arēs (Mars), jest synonimem geologii Marsa stosowanym w popularnych mediach i dziełach science fiction (np. Trylogii Marsjańskiej Kima Stanleya Robinsona), ale termin ten jest rzadko stosowany przez geologów i planetologów. Większość aktualnej wiedzy na temat geologii Marsa pochodzi z badania ukształtowania terenu i cech ukształtowania terenu, które zostały zarejestrowane przez orbitujące sondy kosmiczne.

28 lipca[edytuj kod]

Kumak dalekowschodni – gatunek płaza bezogonowego z rodziny kumakowatych, dawniej zaliczany do ropuszkowatych. Jak wskazuje nazwa zwyczajowa, zamieszkuje Daleki Wschód: Półwysep Koreański i pewne rejony Chin oraz Rosji, w obu tych państwach jest zaliczany do pospolitych płazów. Wyróżnia się brązową do zielonej grzbietową powierzchnią ciała i czerwono-czarną powierzchnią brzuszną. W przypadku zagrożenia prezentuje odruch kumaka. Żywi się bezkręgowcami lądowymi i wodnymi, jego kijanki pobierają też pokarm roślinny i grzyby. Rozmnaża się w wodzie, zimuje zazwyczaj na lądzie. Organizacja International Union for Conservation of Nature przyznała temu gatunkowi status gatunku najmniejszej troski. Motywuje to szerokim zasięgiem występowania, prawdopodobnie liczną populacją zwierzęcia i nie występowaniem jej szybkiego spadku.

29 lipca[edytuj kod]

Minuskuł 565 – purpurowy rękopis Nowego Testamentu pisany minuskułą na pergaminie w języku greckim, datowany na wiek IX. Jest jednym z nielicznych rękopisów pisanych złotem. Rękopis nie zachował się w całości, część jego kart zaginęła. Tekst rękopisu jest niejednorodny i w różnych partiach prezentuje różne tradycje tekstualne. Rękopis cieszy się zainteresowaniem ze strony krytyków tekstu, najwyżej oceniany jest jego tekst w Ewangelii Marka. Wykorzystywany jest w krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Rękopis był przechowywany w klasztorze Jana, koło Houmisch-Khan, w Poncie nad Morzem Czarnym. W 1829 roku archimandryta Pontu Sylvester podarował rękopis dla rosyjskiego cara. W tym też roku został sprowadzony do Sankt Petersburga. Powiedziano przy tym, że rękopis został sporządzony własnoręcznie przez cesarzową Teodorę, co było zapewne lokalną legendą. Rękopis odtąd jest przechowywany w Rosyjskiej Bibliotece Narodowej.

30 lipca[edytuj kod]

Kościół św. Jerzego w Gnieźnie – kościół kolegiacki w Gnieźnie, siedziba Kapituły Kolegiackiej pw. św. Jerzego. Kościół rektorski, którego rektorem jest każdorazowo rektor Prymasowskiego Wyższego Seminarium Duchownego. Budowla mieści się na Wzgórzu Lecha - w sąsiedztwie bazyliki prymasowskiej i kolegiat. Na starych fundamentach i w dolnych partiach kościół zbudowany jest z ciosów granitowych, uzupełnionych w dużych, przede wszystkim górnych partiach cegłą, w dolnych partiach od strony południowej i północnej ciosy są odsłonięte, mury ceglane otynkowane. Jest to kościół jednonawowy z węższym i niższym, niewielkim prezbiterium, zamkniętym wielobocznie. W późnobarokowej fasadzie zachodniej z 1782 roku, boniowanej, ujętej w dwie narożne, ukośne, zbarokizowane szkarpy zwieńczone sterczynami w kształcie obelisków - w półkolistej niszy znajduje się rzeźba św. Jerzego dłuta Marcina Rożka

31 lipca[edytuj kod]

SM UB-14 – niemiecki jednokadłubowy okręt podwodny typu UB I zbudowany w stoczni AG Weser w Bremie w latach 1914-1915. Zwodowany 23 marca 1915 roku, dwa dni później wszedł do służby w Kaiserliche Marine. Dowództwo jednostki objął Heino von Heimburg – dotychczasowy dowódca SM U-11. Służbę rozpoczął w 3. Flotylli Pula (Deutsche U-Halbflotille Pola) w lipcu 1915 roku. W listopadzie 1915 roku został przeniesiony do Flotylli Konstantynopolitańskiej (U-boote der Mittelmeer division in Konstantinopel), gdzie służył do chwili poddania 25 listopada 1918 roku w Sewastopolu. Podczas wojny SM UB-14 zatopił krążownik „Amalfi”, okręt podwodny HMS E20 oraz 5 statków o łącznej pojemności 14 335 BRT, uszkodził także jeden statek o pojemności 11 899 BRT.