Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2013/11

Aktualnie na stronie głównej

Kutry patrolowe projektu 918 – seria polskich kutrów patrolowych zbudowanych w Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni. Łącznie wybudowano 5 jednostek z serii, które wprowadzono do służby w latach 1973–1976. Uzbrojenie okrętów było typowe dla ich klasy. Do czasu remontu głównego, który odbył się w 1987 roku, okręty uzbrojone były w podwójną armatę morską 2M-3M kal. 25 mm umiejscowiona na dziobie jednostek. Zestaw ważył 1515 kg i był obsługiwany przez jednego żołnierza, który zajmował miejsce wewnątrz wieżyczki. W wyniku remontu armaty wymieniono na nowocześniejszy zestaw krajowej produkcji ZU-23-2M Wróbel. Okręty służyły początkowo w Morskiej Brygadzie Okrętów Pogranicza, a po rozwiązaniu tej jednostki, w 1991 roku, weszły w skład nowo powstałej Straży Granicznej, gdzie zasiliły Morski Oddział Straży Granicznej. Proces wycofywania jednostek rozpoczął się w 1999 roku, kiedy wycofano trzy kutry, zaś w 2008 oraz 2011 roku wycofano dwie ostatnie jednostki z serii. Rozwinięciem tej serii były kutry zwalczania okrętów podwodnych projektu 918M. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

---

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

2008: wrzesień • październik • listopad • grudzień
2009: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2010: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2011: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2012: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2013: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2014: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2015: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2016: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2017: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2018: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2019: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2020: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2021: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2022: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2023: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień

---

1 listopada

Cmentarz żydowski w Ustrzykach Dolnych – kirkut społeczności żydowskiej zamieszkującej niegdyś Ustrzyki Dolne i okoliczne miejscowości oraz podlegającej ustrzyckiemu kahałowi. Powstał przypuszczalnie w XVIII wieku. Znajduje się w południowej części miasta. Cmentarz został zniszczony przez Niemców podczas II wojny światowej. Część nagrobków została przez nich wykorzystana do utwardzania ulic i budowy mostów. W latach 1993 i 1995 podczas prac budowlanych na terenie miasta odnaleziono kilkadziesiąt użytych w ten sposób nagrobków, które zwrócono na cmentarz. Kirkut był w czasie II wojny światowej miejscem masowych pochówków podczas eksterminacji żydowskiej ludności miasta, a także miejscem egzekucji uciekinierów z transportów do obozu zagłady w Bełżcu. Nekropolia nie jest wpisana do rejestru zabytków.

2 listopada

Mil Mi-1 – radziecki, lekki śmigłowiec wielozadaniowy. Został opracowany na przełomie lat 40. i 50. XX wieku. Był pierwszym seryjnie produkowanym śmigłowcem w ZSRR. Powstał w biurze konstrukcyjnym kierowanym przez Michaiła Mila. W latach 1950–1961 był produkowany w ZSRR, a w latach 1956–1965 na licencji w Polsce jako SM-1. Powstało wiele jego modernizacji, a także wariantów specjalistycznych. Pod koniec lat 50. XX wieku polscy inżynierowie z WSK Świdnik opracowali powiększoną wersję, oznaczoną jako SM-2. Śmigłowce SM-1 w były wykorzystywane w Ludowym Wojsku Polskim. Poza tym eksportowano je do ZSRR (90% wyprodukowanych egzemplarzy), Czechosłowacji, NRD, Indonezji, Finlandii, Bułgarii i na Węgry. Na śmigłowcu Mi-1 pobito wiele rekordów świata zatwierdzonych przez Międzynarodową Federację Lotniczą. W latach 60. Mi-1 i SM-1 zaczęły być wypierane przez śmigłowce z silnikami turbinowymi. Ostatnie egzemplarze wycofano w latach 80. XX wieku.

3 listopada

Linia kolejowa nr 336 – nieczynna, jednotorowa, niezelektryfikowana linia kolejowa o długości 11,01 km łącząca ładownię Mirsk ze stacją towarową Świeradów Nadleśnictwo. Budowa linii kolejowej do Świeradowa-Zdroju zainicjowana została z inicjatywy prywatnej. Projekt linii był gotowy w 1907 roku. Pierwsze prace terenowe rozpoczęto w marcu 1908 roku. Pierwszy etap budowy zakończył się w październiku 1909 roku, a pozostały odcinek ukończono w lipcu 1910 roku. Nowo wybudowana linia była wąskotorowa o rozstawie szyn 600 mm. W późniejszym czasie linię przekuto na normalny tor (1435 mm). W listopadzie 1995 roku podjęto decyzję o zawieszeniu ruchu pasażerskiego. Ostatni pociąg ze stacji Świeradów Zdrój odjechał 11 lutego 1996 roku o godzinie 17:00. Ruch pociągów pasażerskich zastąpiła zastępcza komunikacja autobusowa.

4 listopada

Operacja Allied Force – operacja lotnicza przeprowadzona przez siły NATO między 24 marca i 20 czerwca 1999 roku w Federalnej Republice Jugosławii, mająca doprowadzić do zakończenia czystek etnicznych na terenie Kosowa i do przywrócenia wieloetnicznego charakteru tej prowincji oraz do wymuszenia procesu demokratyzacji w Jugosławii. Wobec nieskuteczności podejmowanych wcześniej działań dyplomatycznych NATO zdecydowało się przeprowadzić operację militarną, którą nazwano „pierwszą w historii wojną o prawa człowieka”. Interwencja NATO pogłębiła jednak katastrofę humanitarną, jaka miała miejsce już przed jej rozpoczęciem, toteż − niezależnie od „Allied Force” − Stany Zjednoczone, a następnie cały Sojusz, podjęły drugą operację pod nazwą „Allied Harbour” skierowaną na niesienie pomocy humanitarnej. Operacja Allied Force była pierwszą w historii NATO operacją wojskową przeprowadzoną bez autoryzacji Organizacji Narodów Zjednoczonych.

5 listopada

Vivien Leigh – brytyjska aktorka teatralna i filmowa, dwukrotna laureatka Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej za kreacje Scarlett O'Hary w Przeminęło z wiatrem oraz Blanche DuBois w filmowej adaptacji Tramwaju zwanego pożądaniem, rolę w którą wcielała się także na deskach londyńskiego West Endu. W trakcie 30-letniej kariery zagrała w licznych i różnorodnych rolach: od bohaterek komedii Noëla Cowarda i George'a Bernarda Shawa do klasycznych, szekspirowskich heroin takich jak Ofelia, Kleopatra, Julia czy Lady Makbet. Pomimo sławy i popularności zdobytych dzięki filmom, była przede wszystkim aktorką teatralną. W 1999 roku Amerykański Instytut Filmowy uznał ją jako szesnastą najlepszą aktorkę w historii kina amerykańskiego.

6 listopada

Wąsal obrożny – gatunek małego ptaka z rodziny wąsali. Po raz pierwszy opisał go Charles Dumont de Sainte Croix w 1816 roku. Występuje w Afryce, od Ugandy i Kenii na południe. Długość jego ciała wynosi 18 cm. Czoło, boki głowy oraz gardło ma czerwone, zaś kark, wierzch głowy i pierś czarne. Skrzydła są brązowe, a lotki posiadają jasnożółte obrzeżenia na zewnętrznych chorągiewkach. Sterówki też są brązowe. Spód ciała jest białawy do niemal żółtego. Dziób ma czarny, a nogi szare. Środowisko jego życia stanowią świetliste lasy. Żywi się głównie owocami, szczególnie figowców. Dietę uzupełnia owadami, które wydłubuje z kory i zbiera z liści, a niekiedy łapie w locie z czatowni. Przebywa pojedynczo lub parami w wysokich partiach roślinności, często na skrajach lasów lub blisko wody. Odwiedza ogrody i farmy, nie obawia się ludzi.

7 listopada

Krucjaty Billy'ego Grahama we Francji – kampanie ewangelizacyjne amerykańskiego ewangelisty Billy'ego Grahama we Francji. Francja była jednym z częściej odwiedzanych przez Grahama krajów Europy Zachodniej. Po raz pierwszy odwiedził Francję w 1954 roku. Była to krótka wizyta podczas podróży po Europie, podjęta po zakończeniu krucjaty w Londynie. Następne wizyty miały miejsce w latach 1955, 1963 i 1986. Celem Billy'ego Grahama było dotarcie do ludzi niewierzących. Francja była jednym z większych i zarazem najbardziej zsekularyzowanych krajów Europy Zachodniej. Czyniło to ją jednym z pierwszych celów dla amerykańskiego ewangelisty na kontynencie europejskim. Podczas ostatniej wizyty zgromadziło się ponad sto tysięcy ludzi.

8 listopada

Fajanse z Delft – wyroby dekoracyjne i użytkowe wykonane w technice fajansu z ręcznie malowanymi dekoracjami w kolorze niebieskim na białym tle ze szkliwa cynowego, pochodzące z XVII do połowy XIX wieku i wyprodukowane w manufakturach zlokalizowanych w holenderskim mieście Delft. Powstały one w XVII wieku jako substytut prawdziwej porcelany importowanej wówczas z Chin. Największą popularnością cieszyły się od 1650 do 1750 roku. Cechą wyróżniającą fajanse holenderskie było odejście od wielobarwnych dekoracji na rzecz różnych odcieni błękitu kobaltowego. Każda fabryka fajansów w Delft miała własną receptę na otrzymywanie charakterystycznych niebieskich odcieni. Na początku wyroby fajansowe z Delft były dekorowane na wzór porcelany z okresu panowania chińskiej dynastii Ming. Wykorzystywano także ilustracje z książek podróżniczych i przedstawienia Dalekiego Wschodu. Z czasem zaczęto dekorować fajanse charakterystycznymi motywami niderlandzkimi.

9 listopada

Synagoga Poppera w Krakowie – synagoga znajdująca się na Kazimierzu w Krakowie, przy ulicy Szerokiej 16. Została ufundowana w 1620 przez żydowskiego kupca i finansistę Wolfa Poppera. Podczas II wojny światowej hitlerowcy doprowadzili do dewastacji wnętrza oraz bezpowrotnego przepadku wyposażenia. W latach 1965–1967 przeprowadzono kapitalny remont budynku, podczas którego m.in. rozebrano drewniane ganki i przybudówki. W 2005 roku otynkowano budynek oraz wymieniono okna. W synagodze mieści się filia Staromiejskiego Centrum Kultury Młodzieży. Od 1996 roku podczas Festiwalu Kultury Żydowskiej w synagodze obywają się warsztaty artystyczne „Odkrywanie Kazimierza”, podczas których uczestnicy poprzez sztukę poznają historię i kulturę Kazimierza – byłej żydowskiej dzielnicy Krakowa. Obiekt jest chroniony jako zabytek – został wpisany do krajowego rejestru zabytków nieruchomych już 28 stycznia 1936 roku.

10 listopada

Bitwa pod Gettysburgiem – najbardziej krwawa bitwa wojny secesyjnej, stoczona w dniach 1−3 lipca 1863 roku pod miastem Gettysburg w stanie Pensylwania. Armia Północnej Wirginii generała Roberta E. Lee została pokonana przez Armię Potomaku, ponosząc przy tym ogromne straty w ludziach. Straty te przy ograniczonych możliwościach naboru rekruta okazały się nie do odrobienia. Trzeciego, decydującego dnia, Lee popełnił błąd, nakazując atak na dobrze przygotowane centrum wojsk Unii. Ten manewr odebrał mu zwycięstwo i kosztował tysiące ofiar. Konfederacka armia, nie atakowana przez wojska Unii, wycofała się wprawdzie w dobrym porządku, ale nigdy już nie miała podjąć większej ofensywy. Wraz z upadkiem 4 lipca oblężonego Vicksburga, bitwa ta − choć nie decydująca sama w sobie − wyznaczyła punkt zwrotny, od którego Konfederacja systematycznie chyliła się ku upadkowi, a wojna secesyjna zbliżała się do końca, choć miała trwać jeszcze prawie dwa lata.

11 listopada

Operacja Allied Force – operacja lotnicza przeprowadzona przez siły NATO między 24 marca i 20 czerwca 1999 roku w Federalnej Republice Jugosławii, mająca doprowadzić do zakończenia czystek etnicznych na terenie Kosowa i do przywrócenia wieloetnicznego charakteru tej prowincji oraz do wymuszenia procesu demokratyzacji w Jugosławii. Wobec nieskuteczności podejmowanych wcześniej działań dyplomatycznych NATO zdecydowało się przeprowadzić operację militarną, którą nazwano „pierwszą w historii wojną o prawa człowieka”. Interwencja NATO pogłębiła jednak katastrofę humanitarną, jaka miała miejsce już przed jej rozpoczęciem, toteż − niezależnie od „Allied Force” − Stany Zjednoczone, a następnie cały Sojusz, podjęły drugą operację pod nazwą „Allied Harbour” skierowaną na niesienie pomocy humanitarnej. Operacja Allied Force była pierwszą w historii NATO operacją wojskową przeprowadzoną bez autoryzacji Organizacji Narodów Zjednoczonych.

12 listopada

Driver 2 – komputerowa gra akcji będąca drugą częścią serii Driver. Gracz ponownie wciela się w niej w postać policjanta Tannera, który przenika do świata przestępczego. Jego zadaniem jest rozpracowanie międzynarodowej szajki. Świat w grze jest trójwymiarowy. Gracz może opuścić i zmienić pojazd. W grze występują samochody osobowe, autobusy, wany, taksówki, radiowozy policyjne, pickupy, ciężarówki i wozy strażackie. Także obecni są przechodnie, przy czym gracz nie może ich przejechać, bo postacie zawsze zdążą uciec przed samochodem gracza lub przenikną przez niego. Oprócz gracza ulicami miast jeżdżą inni kierowcy, przestrzegający przepisów ruchu drogowego i posiadający sztuczną inteligencję. W przeciwieństwie do pierwszej części, w której drogi były proste, przecinające się, w nowej wersji występują zarówno kręte, jak i proste drogi. W grze zawarto cztery miasta: Chicago, Las Vegas, Hawanę oraz Rio de Janeiro, przedstawione zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy. Gra została wydana na konsolę PlayStation oraz Game Boy Advance, odpowiednio w 2000 i 2002 roku.

13 listopada

Hr.Ms. Van Nes – holenderski niszczyciel z okresu międzywojennego i II wojny światowej, typu Admiralen. Był jednym z czterech okrętów drugiej zmodyfikowanej serii, określanej czasami jako typ Van Galen. Zbudowano go w stoczni Burgerhout's Scheepswerf en Machinefabriek w Rotterdamie. Po wejściu do służby Van Nes pływał po europejskich wodach holenderskich. 14 grudnia 1933 roku wypłynął wraz z niszczycielem Banckert w celu przebazowania do Holenderskich Indii Wschodnich, przez Kanał Sueski i 25 stycznia 1934 roku dotarł na miejsce, do Sabangu. Do wybuchu II wojny światowej operował na wodach Holenderskich Indii Wschodnich. 17 lutego 1942 roku Van Nes został zatopiony przez japońskie lotnictwo podczas eskortowania statku pasażerskiego Sloet van de Beele, ewakuującego wojsko i ludność z wyspy Belitung do Batavii. Zginęło ogółem 68 członków załogi, a 86 rozbitków zostało uratowanych przez holenderskie łodzie latające Dornier Do 24.

14 listopada

Władysław Skierkowski – polski duchowny katolicki, badacz i popularyzator kultury kurpiowskiej. Święcenia kapłańskie przyjął w czerwcu 1912 roku w katedrze płockiej. W 1913 roku ksiądz Skierkowski został przeniesiony do parafii Myszyniec, gdzie pracował do 1915 roku. To właśnie tam podczas dwuletniej posługi duszpasterskiej ks. Skierkowski zainteresował się folklorem kurpiowskim, ze szczególnym uwzględnieniem lokalnej muzyki. Był autorem zbioru pieśni kurpiowskich Puszcza kurpiowska w pieśni, a także sztuki teatralnej Wesele na Kurpiach. Wybuch II wojny światowej przerwał działalność społeczną i plany naukowe Skierkowskiego. 6 marca 1941 roku na plebanię parafii w Imielnicy weszli niemieccy żandarmi i zabrali ks. Skierkowskiego do szkoły w Borowiczkach, gdzie więziono już innych księży. Duchownych zawieziono następnie do obozu koncentracyjnego w Działdowie. Ks. Władysław Skierkowski umarł w działdowskim obozie na zapalenie płuc.

15 listopada

Królestwo Czech na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1912 – reprezentacja Królestwa Czech na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1912 liczyła 43 zawodników, wyłącznie mężczyzn, z których 42 wzięło udział w konkurencjach sportowych i jeden w olimpijskim konkursie sztuki i literatury. Reprezentacja miała swoich przedstawicieli w ośmiu, spośród 16 rozgrywanych dyscyplin. Chorążym reprezentacji był tenisista Jiří Kodl, dla którego był to jedyny występ na igrzyskach. Najmłodszym reprezentantem kraju był 17-letni kolarz szosowy Bohumil Rameš, a najstarszym 43-letni szermierz Vilém Goppold von Lobsdorf. Najliczniejszą reprezentację Królestwo Czech wystawiło w szermierce, aż trzynastu zawodników. Najlepszy wynik indywidualnie osiągnął tenisista Ladislav Žemla, zajmując czwarte miejsce w turnieju singlowym mężczyzn oraz czwarte miejsce w turnieju deblowym w parze Jaroslavem Justem. Reprezentacja nie zdobyła podczas igrzysk żadnego medalu.

16 listopada

Papirus 69 – wczesny grecki rękopis Nowego Testamentu, spisany w formie kodeksu na papirusie, datowany na III wiek. Zawiera fragmenty Ewangelii według Łukasza, której tekst przekazuje w swobodnej parafrazie. Zachował się tylko fragment jednej karty kodeksu z tekstem Ewangelii wg św. Łukasza 22,41.45-48.58-61. Zachodzi tekstuologiczne podobieństwo do Ewangelii Marcjona. Oryginalna karta miała rozmiary 15 cm na 25 cm, tekst prawdopodobnie pisany był w dwóch kolumnach na stronę. Skryba miał rękę wprawioną w pisaniu dokumentów. Rękopis odkryty został w Oksyrynchos, na liście rękopisów znalezionych w Oksyrynchos znajduje się na pozycji 2383. Kurt Aland umieścił go na liście rękopisów Nowego Testamentu, w grupie papirusów, dając mu numer 69. Obecnie rękopis przechowywany jest w Sackler Library w Oksfordzie.

17 listopada

Bitwa pod Gettysburgiem – najbardziej krwawa bitwa wojny secesyjnej, stoczona w dniach 1−3 lipca 1863 roku pod miastem Gettysburg w stanie Pensylwania. Armia Północnej Wirginii generała Roberta E. Lee została pokonana przez Armię Potomaku, ponosząc przy tym ogromne straty w ludziach. Straty te przy ograniczonych możliwościach naboru rekruta okazały się nie do odrobienia. Trzeciego, decydującego dnia, Lee popełnił błąd, nakazując atak na dobrze przygotowane centrum wojsk Unii. Ten manewr odebrał mu zwycięstwo i kosztował tysiące ofiar. Konfederacka armia, nie atakowana przez wojska Unii, wycofała się wprawdzie w dobrym porządku, ale nigdy już nie miała podjąć większej ofensywy. Wraz z upadkiem 4 lipca oblężonego Vicksburga, bitwa ta − choć nie decydująca sama w sobie − wyznaczyła punkt zwrotny, od którego Konfederacja systematycznie chyliła się ku upadkowi, a wojna secesyjna zbliżała się do końca, choć miała trwać jeszcze prawie dwa lata.

18 listopada

Sąd polubowny – komedia Menandra z późnego okresu jego twórczości. Sąd polubowny powstał pod koniec życia Menandra, przed 292 rokiem p.n.e. Popularny w starożytności utwór podzielił los dorobku komediopisarskiego pisarza – został zapomniany. Dzięki odnalezieniu przez francuskiego uczonego Gustava Lefebvre’a tzw. kodeksu kairskiego, opublikowanego w 1907 roku, znane jest obecnie około 2/3 tekstu dzieła. Główny bohater sztuki, ateńczyk Charizjos, po tym jak żona urodziła i porzuciła nieślubne dziecko, odsuwa się od niej i zaczyna trwonić jej posag, nie wiedząc, że jest ojcem dziecka. Interweniujący w sprawie posagu teść, rozsądza przypadkowo spór dwóch niewolników o znalezione w lesie niemowlę, nieświadom, że to jego wnuk. Dzięki działaniom podejmowanym przez niewolników dochodzi do rozpoznania zarówno dziecka, jak i jego ojca oraz do pogodzenia się małżonków. Cechą charakterystyczną utworu są świetnie zarysowane charaktery głównych bohaterów.

19 listopada

Obiekty odłączone – planetoidy krążące w zewnętrznych rejonach Układu Słonecznego, które nigdy nie zbliżają się do Słońca na tyle, aby wpływ grawitacyjny planet (w szczególności Neptuna) mógł zaburzyć ich orbitę. Z tego powodu uważa się je za „odłączone” od reszty Układu Słonecznego. Obiekty te wyróżnia się spośród innych obiektów transneptunowych, które, zgodnie z modelami powstania Układu Słonecznego, znalazły się na swoich aktualnych orbitach w wyniku perturbacji wywołanych przez gazowe olbrzymy, głównie Neptuna. Obiekty odłączone mają peryhelia w zbyt dużej odległości, żeby wpływ Neptuna był znaczący kiedykolwiek w historii Układu. Do 2007 roku zidentyfikowano co najmniej dziewięć obiektów odłączonych. Największym i najodleglejszym z nich jest Sedna.

20 listopada

TKh1 – stosowane na Polskich Kolejach Państwowych oznaczenie parowozów pruskiej serii T 3 i typów zbliżonych. Były to małe tendrzaki o układzie osi C (0-3-0) dla lokalnego ruchu mieszanego i prac manewrowych, produkowane w dużej ilości w Niemczech dla kolei pruskich w latach 1882–1906, a ponadto dla licznych kolei prywatnych i niektórych innych państw do 1924 roku. Na Kolejach Niemieckich (DRG) oznaczone były głównie jako seria 89^70-75. Używane były także na PKP i w polskich zakładach przemysłowych, do lat 60. XX wieku. Stosunkowo liczne lokomotywy tej serii lub typów zbliżonych zachowano jako pomniki lub do celów muzealnych, z tego niektóre w stanie czynnym. W Polsce znajdują się obecnie trzy zachowane parowozy tej serii, z tego tylko jeden pochodzący z PKP, a żaden nie należący do oryginalnej serii T 3.

21 listopada

Sobór św. Mikołaja w Białymstoku – katedra diecezji białostocko-gdańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego oraz siedziba białostockiej parafii św. Mikołaja w dekanacie Białystok. Mieści się w centrum Białegostoku przy ul. Lipowej 15. Świątynia została wzniesiona w latach 1843–1846 na miejscu starszej świątyni unickiej. Poświęcił ją metropolita wileński i litewski Józef. Od 1992 roku przechowywane są w niej relikwie św. Gabriela Zabłudowskiego. Reprezentuje styl klasycystyczny. Jest budowlą orientowaną, o rozplanowaniu typowym dla bizantyjskich świątyń krzyżowo-kopułowych. Na ścianach zewnętrznych znajdują się pilastry z kapitelami doryckimi, dekorowane motywami liści. Okna wieńczą łuki pełne. Posiada jedną centralnie umieszczoną półsferyczną kopułę na wysokim cokole oraz zwieńczoną kopułowym hełmem i iglicą dzwonnicę nad przedsionkiem. Ikonostas soboru św. Mikołaja pochodzi z 1846 roku i jest dziełem szkoły wileńskiej. Świątynia została wpisana do rejestru zabytków 24 stycznia 1957 roku pod nr A-200.

22 listopada

Luksemburg na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1912 – reprezentacja Luksemburga na V Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Sztokholmie liczyła 21 sportowców, wyłącznie mężczyzn. Start reprezentacji Luksemburga na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1912 był jej pierwszym oficjalnym występem na zawodach tej rangi. Reprezentacja miała przedstawicieli w dwóch, spośród 16 rozgrywanych dyscyplin: gimnastyce i lekkoatletyce. Chorążym reprezentacji był Jean-Pierre Thommes, dla którego był to jedyny występ na igrzyskach. Najmłodszym reprezentantem kraju był 19-letni gimnastyk Maurice Palgen, a najstarszym 41-letni Michel Hemmerling, także gimnastyk. Luksemburczycy nie zdobyli na tych igrzyskach żadnych medali. Najlepszy wynik uzyskała drużyna gimnastyków w wieloboju drużynowym, w którym wywalczyła czwarte miejsce.

23 listopada

Wojciech Fortuna – polski skoczek narciarski, mistrz olimpijski i świata z Sapporo, mistrz Polski, trzykrotny medalista mistrzostw Polski oraz czterokrotny uczestnik Turnieju Czterech Skoczni. Podczas olimpiady wystąpił w nowoczesnym kombinezonie, wymienionym tuż przed zawodami z japońskim zawodnikiem na kryształ, w dobrze wtedy ocenianych przez specjalistów butach z fabryki w Krośnie i na enerdowskich nartach Poppa. Skok Fortuny miał długość 111 metrów. Oceny sędziowskie wyniosły kolejno 17 pkt., 18 pkt., 18 pkt., 18,5 pkt. i 19 pkt., a końcowa nota 130,4 pkt. Była to rekordowa liczba punktów uzyskana przez jakiegokolwiek skoczka w historii dyscypliny. Powtórki tego skoku emitowano w japońskiej telewizji ok. 85 razy, a także wielokrotnie w telewizjach z całego świata. Fortuna w drugiej serii osiągnął 87,5 m, prawie 25 m krócej, niż w pierwszej i tym samym, Wojciech Fortuna, jako pierwszy Polak w historii, został zimowym mistrzem olimpijskim.

24 listopada

Flower – gra komputerowa wyprodukowana przez Thatgamecompany, zaprojektowana przez Jenovę Chena i Nicholasa Clarka. Flower został zapowiedziany w 2007 roku na Tokyo Game Show, a premierę miał w 2009 roku na konsoli PlayStation 3 poprzez PlayStation Network. W zamierzeniu Flower miał być duchowym następcą gry komputerowej Flow, poprzedniego dzieła Chena i Thatgamecompany. We Flower gracz przejmuje kontrolę nad wiatrem, dmuchając w płatek kwiatu przy użyciu kontrolera gry. Lot blisko kwiatów powoduje, że za płatkiem gracza „podążają” inne. Zbliżenie się do kwiatów może wywołać w świecie gry efekty uboczne. Flower, ku zaskoczeniu ze strony twórców, spotkał się z pozytywną reakcją krytyków. Recenzenci chwalili muzykę z gry, oprawę wizualną i rozgrywkę, nazywając ją niezwykłym i fascynującym doznaniem emocjonalnym. Flower otrzymał nagrodę dla najlepszej gry niezależnej roku na rozdaniu Spike Video Game Awards i zdobył wyróżnienie dla najlepszej gry casual od Akademii Sztuk i Nauk Interaktywnych.

25 listopada

Ulica Zwycięzców w Warszawie – ulica na Saskiej Kępie, rozpoczynająca się przy Wale Miedzeszyńskim, a kończąca przy Kanale Wystawowym. Jej nazwa nawiązuje do czasów I wojny światowej i walk o niepodległość Polski, podobnie jak nazwy wielu innych ulic Saskiej Kępy. Ulica Zwycięzców na całej swej długości jest dwukierunkowa i jednojezdniowa. Nie ma na niej dróg rowerowych. Przebiegają przez nią trasy pojazdów komunikacji miejskiej – przystanki mają tu autobusy czterech linii. Zabudowę tworzą głównie domy mieszkalne, a także punkty usługowe, placówki dyplomatyczne i szkoły. Obecna zabudowa pochodzi jeszcze częściowo z okresu międzywojennego. Przykładem architektury końca XX wieku jest powstały w 2000 roku u zbiegu ulic Zwycięzców i Międzynarodowej apartamentowiec. Przy ulicy znajduje się Ambasada Kolumbii i Azerbejdżanu.

26 listopada

Pierwszy masowy transport do Auschwitz – transport więźniów z zakładu karnego w Tarnowie, który w dniu 14 czerwca 1940 roku został skierowany przez okupantów niemieckich do nowo otwartego obozu koncentracyjnego Auschwitz. Więźniowie odbywali podróż wagonami III klasy, po 12 osób w przedziale. Podczas postoju na dworcu kolejowym w Krakowie usłyszeli z megafonów informację o zajęciu Paryża przez Niemców, co wywarło na wszystkich przygnębiające wrażenie. Więźniowie przywiezieni z Tarnowa nie byli pierwszymi osadzonymi w obozie, bowiem byli nimi niemieccy kryminaliści z KL Sachsenhausen, których w liczbie trzydziestu skierowano do Auschwitz w maju 1940 roku, aby pełnili tam rolę więźniów funkcyjnych. Tarnowski transport był jednak pierwszym mającym masowy charakter. Znalazło się w nim 728 mężczyzn, z czego zdecydowaną większość stanowili polscy więźniowie polityczni. Wojnę przeżyło ok. 200 więźniów z pierwszego transportu.

27 listopada

Derrington-Francis Racing Team – były brytyjski zespół konstruktorski i wyścigowy Formuły 1 założony w 1964 roku przez Vika Derringtona i Alfa Francisa, który był dodatkowo projektantem. Szefem zespołu był Stirling Moss. Derrington-Francis wziął udział w jednym wyścigu – Grand Prix Włoch w sezonie 1964. Bolid zespołu był testowany na Autodromo Nazionale di Monza. Jego kierowcą był Mário de Araújo Cabral, który nie ukończył wyścigu z powodu defektu zapłonu na 25 okrążeniu. Były plany, by Cabral brał udział w dalszej części sezonu, ale nie doszło to do skutku z powodu uszkodzenia nadwozia bolidu przez Dana Gurneya podczas prywatnych testów. Nigdy więcej zespół Derrington-Francis Racing Team nie uczestniczył w wyścigach Formuły 1.

28 listopada

Kodeks 071 – grecki kodeks uncjalny Nowego Testamentu, paleograficznie datowany na V/VI wiek. Do dnia dzisiejszego zachował się jedynie fragment pergaminowej karty kodeksu. Oryginalna karta miała rozmiary 7 na 9,5 cm i tak niewielki format jest rzadkością wśród rękopisów. Kształt karty również jest niezwykły, ponieważ szerokość karty jest większa od wysokości. Fragment zawiera tekst Ewangelii według Mateusza. Tekst pisany jest jedną kolumną na stronę, 13 linijek w kolumnie (według rekonstrukcji). Litery są kształtne i lekko pochylone. Skryba był niezbyt uważny i popełniał błędy, ominął np. końcowe ς w słowie λεγοντες, poprawione zostało słowo τεχθεις. Błędy oraz opuszczenia zostały skorygowane przez późniejszego korektora, jednak nie wszystkie. Niektóre z wyblakłych liter zostały ponownie nadpisane przez późniejszego korektora ciemniejszym atramentem. Obecnie przechowywany jest w Houghton Library, jednej z bibliotek Harvard University.

29 listopada

Krążowniki liniowe typu O – niemieckie krążowniki liniowe, których budowę planowała Kriegsmarine przed II wojną światową. Zaprojektowano je na bazie krążowników typu P. Budowa krążowników liniowych została ujęta w Planie Z w 1939 roku: planowano, że w razie niemieckiego ataku lotniskowiec, pancerniki typu H i mniejsze okręty będą wiązać w walce eskortę konwojów przeciwnika, natomiast okręty typu O zajmą się niszczeniem statków handlowych. Projekt typu O odzwierciedlał zadania, dla których budowano te krążowniki liniowe – miały zostać wyposażone w ciężką artylerię główną, składającą się z 6 dział kal. 380 mm w trzech dwudziałowych wieżach, by zwalczać ciężkie krążowniki eskorty uzbrojone w działa kal. 203 mm. Okręty miały mieć pancerz chroniący przed pociskami tego kalibru, ale nie cięższymi. Miały także dysponować wysoką prędkością, pozwalająca im uniknąć walki z lepiej uzbrojonymi i opancerzonymi, lecz wolniejszymi pancernikami. W 1940 ukończono plany stoczniowe dla trzech okrętów. Zostały one przejrzane i zaakceptowane przez Hitlera i Raedera. Jednak poza wstępnymi rozkazami dotyczącymi zgromadzenia zaopatrzenia oraz początkowym zgromadzeniem materiałów stoczniowych nigdy nie przystąpiono do położenia stępek okrętów.

30 listopada

Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Hrubieszowie – prawosławna cerkiew parafialna w Hrubieszowie, zlokalizowana przy ulicy 3 Maja w centrum miasta. Obecnie istniejący budynek został wzniesiony w latach 1867−1875 z inicjatywy napływowej ludności rosyjskiej. Po bieżeństwie świątynia została zamknięta. Działalność duszpasterską wznowiono w 1921. Parafia hrubieszowska działała także po II wojnie światowej i wywózkach prawosławnych Ukraińców do ZSRR, za sprawą których straciła większość wiernych. Została zamknięta po Akcji „Wisła”, lecz wznowiła działalność cztery lata później w 1951 roku i odtąd jest nieprzerwanie czynna. Cerkiew w Hrubieszowie jest świątynią trójdzielną, orientowaną i reprezentuje styl bizantyjsko-rosyjski. Wyróżnia się monumentalizmem. Jest jedyną trzynastokopułową cerkwią prawosławną w granicach Polski oraz jedną z dwóch na świecie.