Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2015/11

Aktualnie na stronie głównej

35 Hudson Yards – wielofunkcyjny wieżowiec położony w zachodniej części Manhattanu w Nowym Jorku. Składa się z apartamentowców oraz hotelu. Budynek został zaprojektowany przez Davida Childsa, pracownika przedsiębiorstwa architektonicznego Skidmore, Owings and Merrill. Wieżowiec położony jest w pobliżu dzielnic Hell's Kitchen i Chelsea oraz stacji kolejowej New York Pennsylvania Station. Jest częścią inwestycji Hudson Yards, wiążącej się z przebudową West Side Yards Metropolitan Transportation Authority. W listopadzie 2022 roku budynek 35 Hudson Yards stał się 28. najwyższym budynkiem w Stanach Zjednoczonych oraz 16. najwyższym budynkiem w Nowym Jorku. W lipcu 2023 roku serwis The Wall Street Journal podał, że 50% mieszkań w budynku 35 Hudson Yards pozostało nadal niesprzedanych. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

---

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

2008: wrzesień • październik • listopad • grudzień
2009: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2010: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2011: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2012: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2013: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2014: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2015: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2016: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2017: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2018: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2019: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2020: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2021: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2022: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2023: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień

---

1 listopada

Adam Koc – uczestnik walk o niepodległość Polski w I wojnie światowej i wojnie polsko–bolszewickiej, polityk, poseł, dziennikarz, pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego. Komendant okręgu warszawskiego, a następnie Komendant Naczelny Polskiej Organizacji Wojskowej i oficer Legionów Polskich. Członek tzw. Konwentu Organizacji A. Od grudnia 1919 w Wojsku Polskim. Podczas wojny polsko–bolszewickiej dowódca 201 Pułku Piechoty Obrony Warszawy, a następnie Dywizji Ochotniczej. Uważany za członka tzw. grupy pułkowników. Był jednym z głównych negocjatorów i autorów umów pożyczkowych II Rzeczypospolitej z Francją i Wielką Brytanią. Po śmierci Józefa Piłsudskiego znalazł się w grupie zwolenników gen. Edwarda Śmigłego–Rydza. Współautor programu, a następnie szef Obozu Zjednoczenia Narodowego. Zwolennik zbliżenia sanacji z Narodową Demokracją oraz Ruchem Narodowo–Radykalnym „Falanga”.

2 listopada

Hieronim (Ekziemplarski) – arcybiskup Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Pochodził z rodziny kapłana prawosławnego. Ukończył seminarium duchowne we Włodzimierzu, a następnie Kijowską Akademię Duchowną. Święcenia kapłańskie przyjął w 1871 roku jako mężczyzna żonaty. We wszystkich eparchiach, którymi zarządzał, prowadził szeroką działalność dobroczynną, wspierając przytułki, towarzystwa charytatywne i szkoły. Interesował się także funkcjonowaniem monasterów i prasy prawosławnej, kształceniem śpiewaków cerkiewnych, wyświęcał nowe obiekty sakralne. Jako arcybiskup chełmski i warszawski angażował się w zaprowadzanie prawosławia wśród opornych unitów i ich rusyfikację. Zmarł w 1905 roku i został pochowany w cerkwi św. Jana Klimaka w Warszawie, którą wystawił własnym sumptem, planując uczynić z niej grobowiec rodzinny. Był jedynym prawosławnym biskupem warszawskim w jurysdykcji Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, który zmarł w czasie sprawowania urzędu i został pochowany w Warszawie.

3 listopada

Maciej Aleksy Dawidowski – podharcmistrz, członek Szarych Szeregów oraz Armii Krajowej, jeden z bohaterów książki Aleksandra Kamińskiego Kamienie na szaniec. W latach 1941–1942 był jednym z najaktywniejszych i najbardziej pomysłowych uczestników akcji Organizacji Małego Sabotażu „Wawer”. Zasłynął usunięciem 11 lutego 1942 roku niemieckojęzycznej tablicy z pomnika Mikołaja Kopernika. Podczas akcji pod Arsenałem 26 marca 1943 roku, zorganizowanej w celu odbicia Jana Bytnara ps. Rudy, dowodził sekcją „Granaty” w grupie „Atak”. Ciężko ranny podczas starcia z Niemcami z warszawskiej centrali Arbeitsamtu, dwukrotnie celnie rzuconymi granatami otworzył kolegom drogę odwrotu. Zmarł w szpitalu, kilka dni później. Za bohaterską postawę wobec wroga został odznaczony – jako pierwszy harcerz Szarych Szeregów – Orderem Virtuti Militari.

4 listopada

Mikrus – rodzaj ssaka naczelnego z rodziny lemurkowatych. Opisano dwa gatunki: mikrusa mniejszego oraz mikrus ogoniasty|ogoniastego, które jak inne lemurokształtne, zamieszkują Madagaskar. Spotyka się je w suchych lasach liściastych na zachodzie wyspy oraz na północy w dolinie Sambirano oraz na półwyspie Sahamalaza. Pierwotnie w 1867 roku opisano pojedynczy gatunek, który zaklasyfikowano do rodzaju wspólnie z mikruskiem i lemurkiem. W 1870 roku brytyjski zoolog John Edward Gray przypisał gatunek do odrębnego rodzaju mikrus (Mirza). Klasyfikacji tej nie zaakceptowano szerzej aż do ostatniej dekady XX wieku, po tym jak rodzaj ponownie wprowadził amerykański paleoantropolog Ian Tattersall w 1982 roku. W 2005 roku populację północną uznano za osobny gatunek, a w 2010 roku World Wide Fund for Nature głosiło, że populacja południowo-zachodnia również może stanowić odrębny gatunek.

5 listopada

Call of Duty: Ghosts – gra komputerowa z gatunku first-person shooter, wyprodukowana przez studio Infinity Ward we współpracy ze spółkami Neversoft oraz Raven Software. Ukazała się za sprawą przedsiębiorstwa Activision 5 listopada 2013 roku. Jest to dziesiąta część serii gier komputerowych Call of Duty. Akcja Call of Duty: Ghosts rozgrywa się w alternatywnym, futurystycznym świecie, w którym połączone siły państw Ameryki Południowej dokonują inwazji na Stany Zjednoczone. W kampanii jednoosobowej gracz kieruje kilkoma różnymi bohaterami. Mechanika gry nastawiona jest jednak na rozgrywkę wieloosobową, w której ramach gracze zdobywają punkty doświadczenia i ulepszają swoje awatary. Rozgrywka, polega na eliminacji przeciwników głównie przy użyciu broni palnej oraz wykonywaniu różnorodnych celów misji. Ghosts spotkała krytyka ze względu na miałką fabułę oraz monotonię akcji. Kontrowersje wśród graczy wywołały autoplagiat jednego z przerywników filmowych z gry Call of Duty: Modern Warfare 2 oraz awaryjność wersji na komputery osobiste.

6 listopada

Rainha Dona Amélia – portugalski krążownik pancernopokładowy, pierwszy stalowy okręt wybudowany w Portugalii. Zwodowany 10 kwietnia 1899 roku, otrzymał imię na cześć królowej Amelii Orleańskiej. Służył w Marinha Portuguesa pełniąc funkcje reprezentacyjne i bojowe. Ponieważ jednostka była przystosowana do przewożenia jednostki desantowej – rekomendowana była do służby kolonialnej. Rainha Dona Amélia miała wyporność 1630 ton, o przeszło 300 ton więcej od założeń projektu. Długość między pionami wynosiła 75 metrów, a szerokość 11,8. Maksymalne zanurzenie okrętu to 4,45 metra. Opancerzenie pokładu oscylowało pomiędzy 30 a 37 mm, w przypadku stanowiska dowodzenia osiągało 51 mm. Okręt napędzany był przez dwuwałową siłownię parową osiągającą moc 5000 KM, co przekładało się na maksymalną prędkość 20 węzłów. Głównym uzbrojeniem jednostki były cztery działa o kalibrze 150 mm L/45 Canet. Po obaleniu monarchii okręt pływał pod nazwą República. Utracony został po wejściu na mieliznę 3 sierpnia 1915 roku.

7 listopada

Czerniak złośliwy – złośliwy nowotwór skóry, błon śluzowych lub błony naczyniowej oka wywodzący się z melanocytów. Stanowi około 5-7% nowotworów złośliwych skóry u człowieka. Corocznie jest rozpoznawane około 130 000 przypadków tej choroby, większość u osób rasy białej. Zapadalność na świecie wykazuje znaczną zależność geograficzną. Czerniak przed 40. rokiem życia jest rzadki, szczyt zachorowań przypada na siódmą i ósmą dekadę życia. Najczęściej pojawia się na skórze niezmienionej, choć może powstać w obrębie znamion barwnikowych. Do głównych objawów czerniaka należą: asymetryczne zabarwienie, kształt i powierzchnia zmiany, uniesienie się zmiany ponad otaczającą skórę, nieregularne ograniczenie zmiany, a także duży jej wymiar. Również świąd, ból, krwawienie i owrzodzenie w obrębie znamienia lub nowej zmiany skórnej budzą podejrzenie złośliwego charakteru zmiany.

8 listopada

Rondo Daszyńskiego – stacja linii M2 metra w Warszawie. Znajduje się w dzielnicy Wola, po zachodniej stronie ronda Ignacego Daszyńskiego i wzdłuż ulicy Prostej. Stacja została zaprojektowana w 2008 roku, a rok później został wybrany jej wykonawca. W sierpniu 2010 roku rozpoczęto prace przygotowawcze w rejonie stacji, co uznaje się za początek budowy centralnego odcinka II linii warszawskiego metra. Na przełomie maja i czerwca 2012 roku dwie tarcze TBM rozpoczęły drążenie tuneli od tej stacji. Do końca września 2014 roku ukończono wszelkie prace budowlane, wykończeniowe i instalacyjne, a wykonawca zgłosił stację do odbiorów technicznych, które rozpoczęto miesiąc później. W grudniu 2014 roku w pomieszczeniach technologicznych obiektu miała miejsce awaria, która przyczyniła się do opóźnienia dalszych inspekcji i otwarcia linii M2. 5 lutego 2015 roku, po zakończeniu wszystkich kontroli, stacja otrzymała pozwolenie na użytkowanie. Ostatecznie została uruchomiona 8 marca 2015 roku.

9 listopada

Orchis anthropophora – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny storczykowatych. Występuje głównie w basenie Morza Śródziemnego oraz w zachodniej Europie. W wielu krajach jest zagrożony z powodu degradacji siedlisk. Roślina światłolubna. Występuje obszarach od poziomu morza po 1650 m n.p.m., o średniej temperaturze wynoszącej 3,6 °C dla stycznia i 16,3 °C dla lipca oraz średniej rocznej opadów wynoszącej 690 mm. Rośnie na murawach kserotermicznych, na glebach wytworzonych na kredzie, wapieniu, łupkach. Można go także spotkać na skrajach zarośli, gdzie jednak nie kwitnie. Dobrze znosi suszę oraz umiarkowany mróz. Może tworzyć populacje złożone z kilkuset osobników, często rosnąc w kępach złożonych z 2-5 osobników. Nazwę zawdzięcza kształtowi kwiatów przypominającemu ludzką sylwetkę. Ich oryginalny wygląd sprawia, że gatunek jest łatwy do rozpoznania i trudno go pomylić z innymi przedstawicielami rodzaju storczyk.

10 listopada

Ford Crestline – amerykański samochód osobowy klasy wyższej średniej (full-size car) produkowany przez koncern Ford Motor Company w USA w latach 1952-1954. Obejmował ekskluzywne lub ponadstandardowo wykończone odmiany nadwoziowe w gamie produkcyjnej Forda w tym okresie: 2-drzwiowy hardtop - Victoria, kabriolet - Sunliner oraz 5-drzwiowe kombi - Country Squire, a w ostatnim roku także 4-drzwiowy sedan. Modele Crestline były dostępne tylko z jednym silnikiem benzynowym - 8-cylindrowy V8 L-head Strato-Star – poj. 239 cali sześciennych (3,9 l), stopień sprężania 7,2, moc 110 KM. W standardzie była 3-biegowa mechaniczna skrzynia biegów, opcją był nadbieg lub automatyczna skrzynia biegów Fordomatic. W odróżnieniu od pozostałych modeli Forda, Crestline nie był początkowo dostępny z silnikiem 6-cylindrowym. Łącznie wyprodukowano 105.280 samochodów Crestline we wszystkich odmianach nadwozia.

11 listopada

Załęska Hałda-Brynów – dzielnica Katowic, położona w zachodniej części miasta, pomiędzy autostradą A4 a rzeką Kłodnicą, na terenie czterech historycznych części Katowic: Załęskiej Hałdy, Brynowa, Starej Ligoty oraz Katowickiej Hałdy. Do początku XIX wieku obszar obecnej dzielnicy miał charakter rolniczy. W tym okresie, na obszarze Załęskiej Hałdy, Brynowa oraz Starej Ligoty nastąpił duży rozwój przemysłu, głównie wydobywczego. Dzielnica ta ma obecnie charakter przemysłowo-mieszkalny. Głównym zakładem przemysłowym jest Kopalnia Węgla Kamiennego Wujek, funkcjonująca od 1899 roku. Załęska Hałda-Brynów charakteryzuje się znacznym udziałem terenów zielonych, głównie w jej zachodniej części, będących pozostałością Lasu Załęskiego. Powierzchnia dzielnicy wynosi 6,54 km², pod koniec 2007 roku liczyła 17 207 mieszkańców.

12 listopada

Loud – piąty album studyjny barbadoskiej piosenkarki R&B Rihanny. Krążek został wydany po raz pierwszy 12 listopada 2010 roku przez wytwórnię Def Jam Recordings. Album został całkowicie zmieniony, niż wydany rok wcześniej Rated R, na którym poruszane są mroczne tematy w połączeniu z hip hopem, rockiem i dubstepem. Loud skupia się na szybszym tempie muzycznym, począwszy od dance-popu aż do electro-R&B i nawiązuje do dancehallu, znanego z Music of the Sun, jednocześnie włączając rock do California King Bed i reggae inspirowane karaibskim nurtem do Man Down. Utwory na płytę były nagrywane od lutego, częściowo w trakcie ostatnich dni trasy koncertowej Last Girl on Earth Tour i podczas kręcenia pierwszych scen do pierwszego filmu z udziałem Rihanny, zatytułowanego Battleship: Bitwa o Ziemię. Loud uzyskał pozytywne recenzje, za optymistyczny materiał i wokal Rihanny. W Ameryce trafił na miejsce trzecie, ze sprzedażą 207,000 kopii, co dało rekord w liczbie kupionych egzemplarzy Rihanny w pierwszym tygodniu po wydaniu.

13 listopada

Daniel Sordo – hiszpański kierowca rajdowy. Od sezonu 2014 jest członkiem zespołu Hyundai World Rally Team i startuje w rajdowych mistrzostwach świata samochodem Hyundai i20 WRC. Jego pilotem jest rodak Carlos del Barrio. Swoją karierę sportową Sordo rozpoczął wieku 12 lat, gdy startował w motocrossie. W październiku 2003 roku zadebiutował w rajdowych mistrzostwach świata jadąc samochodem Mitsubishi Lancer Evo VII. W debiucie zajął 18. miejsce w Rajdzie Katalonii. W 2005 roku brał udział w Junior World Rally Championship i wywalczył wówcza mistrzostwo świata w tej serii. W 2006 roku przeszedł do teamu Kronos Total Citroën WRT. W marcu 2006 roku podczas Rajdu Katalonii po raz pierwszy w karierze stanął na podium w rajdzie mistrzostw świata. Zajął wówczas drugie miejsce. W 2007 roku został członkiem fabrycznego zespołu Citroëna. W latach 2008 i 2009 zajmował trzecie miejsce w klasyfikacji generalnej mistrzostw świata.

14 listopada

Operacja Tractable – kryptonim ofensywy wojsk kanadyjskich i polskich przeprowadzonej w czasie alianckiej inwazji na Normandię. Celem operacji było zajęcie strategicznego francuskiego miasteczka Falaise, a następnie mniejszych okolicznych miejscowości Trun i Chambois. Zadanie to wzięły na siebie polska 1 Dywizja Pancerna oraz 1 Armia Kanadyjska, którym naprzeciw stanęły siły Grupy Armii B niemieckiego Wehrmachtu. Operacja była częścią szerszych działań zbrojnych wojsk alianckich mających na celu okrążenie armii niemieckiej na froncie zachodnim II wojny światowej. Pomimo początkowych trudności i niewielkich sukcesów odniesionych na północ od Falaise, nowatorska taktyka zastosowana przez 1 Dywizję Pancerną pod dowództwem generała brygady Stanisława Maczka w czasie ataku na miejscowość Chambois umożliwiła 14 sierpnia 1944 roku częściowe „domknięcie” tzw. kotła Falaise, w którym uwięzionych zostało ok. 150 000 żołnierzy niemieckich.

15 listopada

Kościół Przemienienia Pańskiego w Horbowie – rzymskokatolicki kościół parafialny w Horbowie, wzniesiony na początku XX wieku jako cerkiew prawosławna. W XVI wieku istniała w Horbowie parafia prawosławna, która po 1596 roku, a najpóźniej przed 1687 roku, przeszła do Kościoła unickiego. W 1875 roku, w ramach siłowej likwidacji unickiej diecezji chełmskiej, parafię w Horbowie włączono do eparchii chełmsko-warszawskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, co spotkało się z protestami miejscowej ludności. Na początku XX wieku rozebrano zniszczoną cerkiew, wznosząc na jej miejscu nowy budynek sakralny, który poświęcił w 1908 roku biskup chełmski Eulogiusz. Pełnił on pierwotne funkcje jedynie przez siedem lat, ponieważ w 1915 roku miejscowa ludność prawosławna udała się na bieżeństwo. W 1923 roku świątynię przejął Kościół rzymskokatolicki w ramach akcji rewindykacji cerkwi prawosławnych w II Rzeczypospolitej. Budynek został przebudowany w celu dostosowania do wymogów liturgii łacińskiej; nowy ołtarz główny zbudowano z części ikonostasu.

16 listopada

Pancerniki typu Shikishima – liczący dwie jednostki typ japońskich okrętów liniowych, przeddrednotów, zbudowanych dla Cesarskiej Marynarki Wojennej Japonii pod koniec XIX wieku w Wielkiej Brytanii, jako że japoński przemysł stoczniowy nie był ówcześnie w stanie poradzić sobie z budową tak dużych jednostek. Projekt powstał w oparciu o plany pancerników typu Majestic, budowanych ówcześnie dla Royal Navy. Okręty uczestniczyły w wojnie rosyjsko-japońskiej, włączając w to ataki na Port Artur w lutym i marcu 1904 roku. W maju, pod Port Artur Hatsuse wpadł na minę i zatonął ze znaczną częścią załogi. „Shikishima” walczył w bitwach na Morzu Żółtym i pod Cuszimą, w tej ostatniej odnosząc lekkie uszkodzenia, choć podczas obydwu bitew w lufach artylerii ciężkiej przedwcześnie detonowały pociski. W 1921 roku przeklasyfikowany na pancernik obrony wybrzeża, przez resztę aktywnej służby pełnił rolę okrętu szkolnego. Od 1923 roku przekształcony w hulk i ostatecznie złomowany w 1948 roku.

17 listopada

Chromatofor zwierząt – u zwierząt zawierające pigment organella komórkowe spotykane szeroko wśród zwierząt, w tym płazów, ryb, gadów, skorupiaków, głowonogów, a także u bakterii. Dla odmiany u ssaków i ptaków występuje rodzaj komórek zwanych melanocytami, pełniących podobną funkcję. Chromatofory odpowiadają głównie za kolory skóry i oczu u zwierząt zimnokrwistych. Tworzą się w grzebieniu nerwowym podczas rozwoju zarodkowego. Dojrzałe chromatofory grupuje się w podklasy ze względu na ich kolor w świetle białym. Pewne gatunki cechuje zdolność do szybkiej zmiany barwy poprzez mechanizmy obejmujące translokację pigmentu i reorientację odblaskowych płytek w chromatoforach. Proces ten uchodzi za typ kamuflażu. Chromatofory podlegają też badaniom dotyczącym chorób ludzkich i służą w odkrywaniu nowych leków.

18 listopada

Codex Monacensis – grecki kodeks uncjalny Nowego Testamentu z tekstem czterech Ewangelii, paleograficznie datowany na X wiek. Brak not marginalnych, znaczne partie rękopisu zostały utracone, obecna kolejność kart odbiega od oryginalnej. Jest cytowany w niektórych krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Kodeks był pisany na grubym pergaminie atramentem koloru czerwonobrunatnego. Tekst napisany został dwoma kolumnami na stronę, 45 linijek w kolumnie, bardzo elegancką uncjałą. Uncjała jest niewielka, prosta, czasem ściśnięta, stosuje przydechy i akcenty. Komentarz pisany jest minuskułą. Wczesna historia rękopisu jest nieznana, jak i nieznane jest miejsce, w którym powstał. Wiadomo natomiast, że przez pewien czas przechowywany był w Rzymie, w bibliotece kolegium jezuickiego w Ingolstadt, w Landshut. W 1827 roku trafił do Monachium, gdzie obecnie przechowywany jest na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana.

19 listopada

Nauru na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2004 – reprezentacja Nauru na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2004 w Atenach liczyła troje zawodników - dwóch mężczyzn i jedną kobietę. Nauru miało swoich przedstawicieli w 1 spośród 28 rozgrywanych dyscyplin. Zawodnicy z tego kraju nie zdobyli żadnego medalu. Chorążym reprezentacji był sztangista Yukio Peter. Najmłodszym przedstawicielem tego państwa na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2004 był niespełna 18-letni sztangista Itte Detenamo, a najstarszą przedstawicielką była niespełna 23-letnia sztangistka Reanna Solomon. Wszyscy zawodnicy zadebiutowali na igrzyskach. Najlepszym wynikiem, jaki osiągnęli reprezentanci tego kraju na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2004, była 8. pozycja, jaką Peter zajął w rywalizacji sztangistów w kategorii wagowej do 69 kilogramów. Był to trzeci start tej reprezentacji na igrzyskach olimpijskich.

20 listopada

Daniel Sordo – hiszpański kierowca rajdowy. Od sezonu 2014 jest członkiem zespołu Hyundai World Rally Team i startuje w rajdowych mistrzostwach świata samochodem Hyundai i20 WRC. Jego pilotem jest rodak Carlos del Barrio. Swoją karierę sportową Sordo rozpoczął wieku 12 lat, gdy startował w motocrossie. W październiku 2003 roku zadebiutował w rajdowych mistrzostwach świata jadąc samochodem Mitsubishi Lancer Evo VII. W debiucie zajął 18. miejsce w Rajdzie Katalonii. W 2005 roku brał udział w Junior World Rally Championship i wywalczył wówcza mistrzostwo świata w tej serii. W 2006 roku przeszedł do teamu Kronos Total Citroën WRT. W marcu 2006 roku podczas Rajdu Katalonii po raz pierwszy w karierze stanął na podium w rajdzie mistrzostw świata. Zajął wówczas drugie miejsce. W 2007 roku został członkiem fabrycznego zespołu Citroëna. W latach 2008 i 2009 zajmował trzecie miejsce w klasyfikacji generalnej mistrzostw świata.

21 listopada

Operacja Tractable – kryptonim ofensywy wojsk kanadyjskich i polskich przeprowadzonej w czasie alianckiej inwazji na Normandię. Celem operacji było zajęcie strategicznego francuskiego miasteczka Falaise, a następnie mniejszych okolicznych miejscowości Trun i Chambois. Zadanie to wzięły na siebie polska 1 Dywizja Pancerna oraz 1 Armia Kanadyjska, którym naprzeciw stanęły siły Grupy Armii B niemieckiego Wehrmachtu. Operacja była częścią szerszych działań zbrojnych wojsk alianckich mających na celu okrążenie armii niemieckiej na froncie zachodnim II wojny światowej. Pomimo początkowych trudności i niewielkich sukcesów odniesionych na północ od Falaise, nowatorska taktyka zastosowana przez 1 Dywizję Pancerną pod dowództwem generała brygady Stanisława Maczka w czasie ataku na miejscowość Chambois umożliwiła 14 sierpnia 1944 roku częściowe „domknięcie” tzw. kotła Falaise, w którym uwięzionych zostało ok. 150 000 żołnierzy niemieckich.

22 listopada

Kościół Przemienienia Pańskiego w Horbowie – rzymskokatolicki kościół parafialny w Horbowie, wzniesiony na początku XX wieku jako cerkiew prawosławna. W XVI wieku istniała w Horbowie parafia prawosławna, która po 1596 roku, a najpóźniej przed 1687 roku, przeszła do Kościoła unickiego. W 1875 roku, w ramach siłowej likwidacji unickiej diecezji chełmskiej, parafię w Horbowie włączono do eparchii chełmsko-warszawskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, co spotkało się z protestami miejscowej ludności. Na początku XX wieku rozebrano zniszczoną cerkiew, wznosząc na jej miejscu nowy budynek sakralny, który poświęcił w 1908 roku biskup chełmski Eulogiusz. Pełnił on pierwotne funkcje jedynie przez siedem lat, ponieważ w 1915 roku miejscowa ludność prawosławna udała się na bieżeństwo. W 1923 roku świątynię przejął Kościół rzymskokatolicki w ramach akcji rewindykacji cerkwi prawosławnych w II Rzeczypospolitej. Budynek został przebudowany w celu dostosowania do wymogów liturgii łacińskiej; nowy ołtarz główny zbudowano z części ikonostasu.

23 listopada

Pancerniki typu Shikishima – liczący dwie jednostki typ japońskich okrętów liniowych, przeddrednotów, zbudowanych dla Cesarskiej Marynarki Wojennej Japonii pod koniec XIX wieku w Wielkiej Brytanii, jako że japoński przemysł stoczniowy nie był ówcześnie w stanie poradzić sobie z budową tak dużych jednostek. Projekt powstał w oparciu o plany pancerników typu Majestic, budowanych ówcześnie dla Royal Navy. Okręty uczestniczyły w wojnie rosyjsko-japońskiej, włączając w to ataki na Port Artur w lutym i marcu 1904 roku. W maju, pod Port Artur Hatsuse wpadł na minę i zatonął ze znaczną częścią załogi. „Shikishima” walczył w bitwach na Morzu Żółtym i pod Cuszimą, w tej ostatniej odnosząc lekkie uszkodzenia, choć podczas obydwu bitew w lufach artylerii ciężkiej przedwcześnie detonowały pociski. W 1921 roku przeklasyfikowany na pancernik obrony wybrzeża, przez resztę aktywnej służby pełnił rolę okrętu szkolnego. Od 1923 roku przekształcony w hulk i ostatecznie złomowany w 1948 roku.

24 listopada

Chromatofor zwierząt – u zwierząt zawierające pigment organella komórkowe spotykane szeroko wśród zwierząt, w tym płazów, ryb, gadów, skorupiaków, głowonogów, a także u bakterii. Dla odmiany u ssaków i ptaków występuje rodzaj komórek zwanych melanocytami, pełniących podobną funkcję. Chromatofory odpowiadają głównie za kolory skóry i oczu u zwierząt zimnokrwistych. Tworzą się w grzebieniu nerwowym podczas rozwoju zarodkowego. Dojrzałe chromatofory grupuje się w podklasy ze względu na ich kolor w świetle białym. Pewne gatunki cechuje zdolność do szybkiej zmiany barwy poprzez mechanizmy obejmujące translokację pigmentu i reorientację odblaskowych płytek w chromatoforach. Proces ten uchodzi za typ kamuflażu. Chromatofory podlegają też badaniom dotyczącym chorób ludzkich i służą w odkrywaniu nowych leków.

25 listopada

Codex Monacensis – grecki kodeks uncjalny Nowego Testamentu z tekstem czterech Ewangelii, paleograficznie datowany na X wiek. Brak not marginalnych, znaczne partie rękopisu zostały utracone, obecna kolejność kart odbiega od oryginalnej. Jest cytowany w niektórych krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Kodeks był pisany na grubym pergaminie atramentem koloru czerwonobrunatnego. Tekst napisany został dwoma kolumnami na stronę, 45 linijek w kolumnie, bardzo elegancką uncjałą. Uncjała jest niewielka, prosta, czasem ściśnięta, stosuje przydechy i akcenty. Komentarz pisany jest minuskułą. Wczesna historia rękopisu jest nieznana, jak i nieznane jest miejsce, w którym powstał. Wiadomo natomiast, że przez pewien czas przechowywany był w Rzymie, w bibliotece kolegium jezuickiego w Ingolstadt, w Landshut. W 1827 roku trafił do Monachium, gdzie obecnie przechowywany jest na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana.

26 listopada

Nauru na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2004 – reprezentacja Nauru na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2004 w Atenach liczyła troje zawodników - dwóch mężczyzn i jedną kobietę. Nauru miało swoich przedstawicieli w 1 spośród 28 rozgrywanych dyscyplin. Zawodnicy z tego kraju nie zdobyli żadnego medalu. Chorążym reprezentacji był sztangista Yukio Peter. Najmłodszym przedstawicielem tego państwa na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2004 był niespełna 18-letni sztangista Itte Detenamo, a najstarszą przedstawicielką była niespełna 23-letnia sztangistka Reanna Solomon. Wszyscy zawodnicy zadebiutowali na igrzyskach. Najlepszym wynikiem, jaki osiągnęli reprezentanci tego kraju na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2004, była 8. pozycja, jaką Peter zajął w rywalizacji sztangistów w kategorii wagowej do 69 kilogramów. Był to trzeci start tej reprezentacji na igrzyskach olimpijskich.

27 listopada

Daniel Sordo – hiszpański kierowca rajdowy. Od sezonu 2014 jest członkiem zespołu Hyundai World Rally Team i startuje w rajdowych mistrzostwach świata samochodem Hyundai i20 WRC. Jego pilotem jest rodak Carlos del Barrio. Swoją karierę sportową Sordo rozpoczął wieku 12 lat, gdy startował w motocrossie. W październiku 2003 roku zadebiutował w rajdowych mistrzostwach świata jadąc samochodem Mitsubishi Lancer Evo VII. W debiucie zajął 18. miejsce w Rajdzie Katalonii. W 2005 roku brał udział w Junior World Rally Championship i wywalczył wówcza mistrzostwo świata w tej serii. W 2006 roku przeszedł do teamu Kronos Total Citroën WRT. W marcu 2006 roku podczas Rajdu Katalonii po raz pierwszy w karierze stanął na podium w rajdzie mistrzostw świata. Zajął wówczas drugie miejsce. W 2007 roku został członkiem fabrycznego zespołu Citroëna. W latach 2008 i 2009 zajmował trzecie miejsce w klasyfikacji generalnej mistrzostw świata.

28 listopada

Operacja Tractable – kryptonim ofensywy wojsk kanadyjskich i polskich przeprowadzonej w czasie alianckiej inwazji na Normandię. Celem operacji było zajęcie strategicznego francuskiego miasteczka Falaise, a następnie mniejszych okolicznych miejscowości Trun i Chambois. Zadanie to wzięły na siebie polska 1 Dywizja Pancerna oraz 1 Armia Kanadyjska, którym naprzeciw stanęły siły Grupy Armii B niemieckiego Wehrmachtu. Operacja była częścią szerszych działań zbrojnych wojsk alianckich mających na celu okrążenie armii niemieckiej na froncie zachodnim II wojny światowej. Pomimo początkowych trudności i niewielkich sukcesów odniesionych na północ od Falaise, nowatorska taktyka zastosowana przez 1 Dywizję Pancerną pod dowództwem generała brygady Stanisława Maczka w czasie ataku na miejscowość Chambois umożliwiła 14 sierpnia 1944 roku częściowe „domknięcie” tzw. kotła Falaise, w którym uwięzionych zostało ok. 150 000 żołnierzy niemieckich.

29 listopada

Kościół Przemienienia Pańskiego w Horbowie – rzymskokatolicki kościół parafialny w Horbowie, wzniesiony na początku XX wieku jako cerkiew prawosławna. W XVI wieku istniała w Horbowie parafia prawosławna, która po 1596 roku, a najpóźniej przed 1687 roku, przeszła do Kościoła unickiego. W 1875 roku, w ramach siłowej likwidacji unickiej diecezji chełmskiej, parafię w Horbowie włączono do eparchii chełmsko-warszawskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, co spotkało się z protestami miejscowej ludności. Na początku XX wieku rozebrano zniszczoną cerkiew, wznosząc na jej miejscu nowy budynek sakralny, który poświęcił w 1908 roku biskup chełmski Eulogiusz. Pełnił on pierwotne funkcje jedynie przez siedem lat, ponieważ w 1915 roku miejscowa ludność prawosławna udała się na bieżeństwo. W 1923 roku świątynię przejął Kościół rzymskokatolicki w ramach akcji rewindykacji cerkwi prawosławnych w II Rzeczypospolitej. Budynek został przebudowany w celu dostosowania do wymogów liturgii łacińskiej; nowy ołtarz główny zbudowano z części ikonostasu.

30 listopada

Sofija – statek pasażersko-towarowy oraz okręt służący w marynarkach wojennych Imperium Rosyjskiego, Republiki Estońskiej (jako Ilmatar), ZSRR (jako „Plussa”) oraz III Rzeszy (pod estońską nazwą). Brał udział w obu wojnach światowych i wojnie estońsko-bolszewickiej pływając na wodach jeziora Pejpus. Statek miał 36,6–36,8 metra długości, szerokość wynosiła 6,5 metra zaś zanurzenie 1,7–1,65 metra. Wyporność jednostki to 230 ton. Statek był kilkakrotnie zatapiany - ostatnio zatopiony został na rzece Emajõgi przez radzieckie lotnictwo w sierpniu 1944 roku. Jednostka została podniesiona po wojnie, w 1946 roku. Po przebudowaniu na pozbawioną napędu barkę, pod pierwotną nazwą Sofija, wykorzystywana była w Pskowie do celów transportowych. W połowie lat pięćdziesiątych XX wieku została zezłomowana.