Kuwejt: Różnice pomiędzy wersjami

Państwo Kuwejt
دولة الكويت
Daulat al-Kuwajt
Flaga	Godło
	Hymn: Plik:Kuwait.oggالنشيد الوطني; trb. al-Nasheed al-Watani ; (Hymn narodowy)
Konstytucja	Konstytucja Kuwejtu
Język urzędowy	arabski
Stolica	Kuwejt
Ustrój polityczny	monarchia konstytucyjna
Typ państwa	emirat
Głowa państwa	emir Sabah IV Al-Ahmad Al-Dżabr Al-Sabah
Szef rządu	premier; Jaber Al-Mubarak Al-Hamad Al-Sabah
Powierzchnia ; • całkowita ; • wody śródlądowe	; 17 818 km² ; ~0%
Liczba ludności (2017); • całkowita ; • gęstość zaludnienia	; 4 405 000; 247 osób/km²
PKB (2017); • całkowite ; • na osobę	; 120 mld USD; 27 319 USD
PKB (PSN) (2017); • całkowite ; • na osobę	; 292 mld dolarów międzynar.; 66 162 dolarów międzynar.
Waluta	dinar kuwejcki (KWD)
Niepodległość	od Iraku; 26 lutego 1991
Religia dominująca	islam (74,1%)
Strefa czasowa	UTC +3
Kod ISO 3166	KW/KWT/414
Domena internetowa	.kw
Kod samochodowy	KWT
Kod samolotowy	9K
Kod telefoniczny	+965
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 17:11, 9 lis 2018

Kuwejt, Państwo Kuwejt (Daulat al Kuwajt دولة الكويت) – państwo położone w południowo-zachodniej Azji, na północno-zachodnim wybrzeżu Zatoki Perskiej. Graniczy z Irakiem (242 km) i Arabią Saudyjską (222 km) – łączna długość granic lądowych wynosi 464 km, ponadto 499 km wybrzeża morskiego.

Warunki naturalne

Powierzchnia nizinna, głównie (92,2%) pustynie i półpustynie. Najwyższe tereny w północno-zachodniej części kraju osiągają 306 m n.p.m. Użytki rolne stanowią 0,2% powierzchni kraju, łąki – 7,5%, a lasy – 0,1% powierzchni.
Brak stałych rzek, okresowe – po większych opadach. Ciągły deficyt wody powoduje, że flora i fauna są bardzo ubogie, obejmują głównie typowe gatunki pustynne.
Klimat zwrotnikowy kontynentalny suchy. Średnia temperatura stycznia 12 °C, lipca 35 °C. Zimy chłodne, silne północne wiatry z burzami piaskowymi. Lato suche i gorące, często temperatura przekracza +50 °C. Opady – wyłącznie deszcze w półroczu letnim, często ulewne; śr. opady roczne 100–200 mm.
Zasoby naturalne: ogromne złoża ropy naftowej.

Historia

Tereny obecnego Kuwejtu w VII wieku znalazły się w granicach kalifatu arabsko-muzułmańskiego. Na początku XVI wieku na terenie obecnego Kuwejtu powstała portugalska faktoria handlowa. W 1710 roku uciekinierzy z terenów dzisiejszej Arabii Saudyjskiej założyli miasto Kuwejt. Od 1756 roku kraj znajdował pod władzą panującej do dziś dynastii as-Sabah a w 1899 roku stał się protektoratem brytyjskim. Gospodarkę kraju zmienił fakt odkrycia w 1938 roku złóż ropy naftowej, już w 1945 roku Kuwejt stał się światowym potentatem w wydobyciu ropy. Od początku 1961 roku zaczęło się przejmowanie władzy przez Kuwejtczyków z brytyjskich rąk i wprowadzanie przez nich prawa miejscowego. 19 czerwca 1961 roku Kuwejt uzyskał niepodległość po podpisaniu układu z Wielką Brytanią dającego Kuwejtowi gwarancje wojskowe.

W 1961 roku Kuwejt wstąpił do Ligi Państw Arabskich. W 1963 roku Irak potwierdził wcześniejsze ustalenia z lat 1913 i 1932 o granicy między państwami. W 1969 roku Kuwejt i Arabia Saudyjska podpisały układ o podziale między siebie Strefy Neutralnej nazywanej od tej pory Strefą Podzieloną.

Osobne artykuły: Agresja Iraku na Kuwejt, Republika Kuwejtu, I wojna w Zatoce Perskiej i operacja Desert Storm.

2 sierpnia 1990 roku Irak dokonał inwazji na Kuwejt i opanował całe terytorium znacznie słabszego sąsiada w ciągu kilku dni^[4]. W kraju jednocześnie miał miejsce proiracki zamach stanu, w wyniku którego powstała Republika Kuwejtu. Od początku państwo to było traktowane przez Saddama Husajna jako byt przejściowy; pod koniec sierpnia włączono je, jako 19. prowincję, w skład państwa irackiego. W lutym 1991 roku siły ONZ pod dowództwem Stanów Zjednoczonych – po trwającej około 6 tygodni wojnie odbiły Kuwejt z rąk irackich i przekazały władzę dotychczasowemu monarsze^[5]. Wycofujące się z Kuwejtu wojska irackie z rozmysłem niszczyły infrastrukturę kraju, w tym szyby naftowe^[6].

Geografia

Osobny artykuł: Geografia Kuwejtu.

Ludność

Skład etniczny: Arabowie 80%, Azjaci 9%, Irańczycy 4%, pozostali 7%
Religia państwowa: islam sunnicki

Religia

Struktura religijna kraju w 2010 roku według Pew Research Center^[3]^[7]:

islam – 74,1% (2 030 000)
chrześcijaństwo – 14,3% (390 000)
- katolicyzm – 8,5% (230 000)
- prawosławie – 4,7% (130 000)
- protestantyzm – 1,1% (30 000)
hinduizm – 8,5% (230 000)
buddyzm – 2,8% (80 000)
Pozostali – 0,4% (10 000)

Osobne artykuły: Wikariat apostolski Arabii Północnej i Świadkowie Jehowy w Kuwejcie.

Polityka

Ustrój polityczny: monarchia konstytucyjna
Parlament: Zgromadzenie Narodowe (50-miejscowe)
Konstytucja: z 11 listopada 1962
Święto państwowe: 25 lutego (1950 roku)

Zobacz też: stosunki polsko-kuwejckie.

Siły zbrojne

Kuwejt dysponuje trzema rodzajami sił zbrojnych: wojskami lądowymi, marynarką wojenną oraz siłami powietrznymi^[8]. Uzbrojenie sił lądowych Kuwejtu składało się w 2014 roku z: 368 czołgów, 932 opancerzonych pojazdów bojowych, 98 dział samobieżnych oraz 27 wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych^[8]. Marynarka wojenna Kuwejtu dysponowała w 2014 roku 26 okrętami obrony przybrzeża^[8]. Kuwejckie siły powietrzne z kolei posiadały w 2014 roku uzbrojenie w postaci m.in. 27 myśliwców, 29 samolotów transportowych, 29 samolotów szkolno-bojowych, 42 śmigłowców oraz 16 śmigłowców szturmowych^[8].

Wojska kuwejckie w 2014 roku liczyły 15,5 tys. żołnierzy zawodowych oraz 31 tys. rezerwistów. Według rankingu Global Firepower (2014) kuwejckie siły zbrojne stanowią 74. siłę militarną na świecie, z rocznym budżetem na cele obronne w wysokości 5,2 mld dolarów (USD)^[8].

Gospodarka

PKB na osobę wynosi 31 051 USD.
Struktura PKB: rolnictwo 0,4% przemysł 48,3% usługi 51,3%
Główne towary eksportowane: ropa naftowa i jej produkty, nawozy sztuczne, gaz ziemny, przetwory rybne.
Główne towary importowane: maszyny, urządzenia, sprzęt transp., żywność

Nauka

Badania naukowe w Kuwejcie prowadzą: Kuwejcki Instytut Badań Naukowych, założony w 1967 r. oraz Kuwejcka Narodowa Rada Kultury, Sztuki i Literatury, założona w 1973 r.
w Kuwejcie działają: Uniwersytet Kuwejcki, założony w 1962 r., wyższa szkoła inżynierska oraz wyższa szkoła telekomunikacji i nawigacji

Geneza nazwy państwa

Nazwa Kuwejt jest zdrobnieniem od arabskiego słowa kut (ﻛﻮت), oznaczającego "forteca"^{[potrzebny przypis]}. "Kut" oznacza też "przybrzeżną osadę"^[9], wówczas "Kuwait" oznacza bądź zdrobnienie ("mała osada nadmorska"), bądź – rzadziej – zgrubienie tego słowa.

Podział administracyjny

Kuwejt podzielony jest na 6 gubernatorstw (muhafaza, l.mn. muhafazat):

RAZEM			17 818	2 213 403
No.	Muhafaza	Stolica	Powierzchnia km²	Populacja (cenzus 2005)
1	Al-Dżahra	Al-Dżahra	12 130	272 373
2	Al-Asima	Kuwejt	200	261 013
3	Al-Farwanijja	Al-Farwanijja	190	622 123
4	Hawalli	Hawalli	84	487 514
5	Mubarak al-Kabir	Mubarak al-Kabir	94	176 519
6	Al-Ahmadi	Al-Ahmadi	5 120	393 861

Zobacz też

Kuwejckie Siły Powietrzne

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2017: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2018. [dostęp 2018-05-06]. (ang.).
↑ Stan na 2010 rok na podstawie danych Pew Research Center. Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-22].
↑ ^a ^b Christian Population as Percentages of Total Population by Country. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-22].
↑ Dawisha A.: Iraq. A Political History. Princeton: Princeton University Press, 2013, s. 225. ISBN 978-0-691-15793-1.
↑ Farouk-Sluglett M., Sluglett P.: Iraq Since 1958. From Revolution to Dictatorship. London & New York: I. B. Tauris, 2003, s. 281-283. ISBN 1-86064-622-0.
↑ Tripp Ch.: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 296-297. ISBN 978-83-05-13567-2.
↑ Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-22].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Kuwait. Global Firepower. [dostęp 2014-08-31]. (ang.).
↑ C.K. Baranow: Arabsko-russkij slovar. Moskwa: 1984, s. 703.

Bibliografia

Arabowie. Słownik Encyklopedyczny. Red. M. Dziekan. Warszawa 2001
G. Kończyk, J. Zdanowski, Zarys historii i przemian społeczno-ekonomicznych Kuwejtu, Wrocław 1989
J. Zdanowski, Kuwejt – raj utracony, Warszawa 1991
J. Zdanowski, Początki państwowości Kuwejtu 1896-1904, Warszawa 1991

[IMF-1] Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2017: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2018. [dostęp 2018-05-06]. (ang.).

[2] Stan na 2010 rok na podstawie danych Pew Research Center. Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-22].

[pewforum.org-3] Christian Population as Percentages of Total Population by Country. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-22].

[4] Dawisha A.: Iraq. A Political History. Princeton: Princeton University Press, 2013, s. 225. ISBN 978-0-691-15793-1.

[5] Farouk-Sluglett M., Sluglett P.: Iraq Since 1958. From Revolution to Dictatorship. London & New York: I. B. Tauris, 2003, s. 281-283. ISBN 1-86064-622-0.

[6] Tripp Ch.: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 296-297. ISBN 978-83-05-13567-2.

[7] Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-22].

[Global-8] Kuwait. Global Firepower. [dostęp 2014-08-31]. (ang.).

[9] C.K. Baranow: Arabsko-russkij slovar. Moskwa: 1984, s. 703.

[10] Uznawana przez 5 państw

[11] Uznawany przez 1 państwo

[12] Uznawana przez 5 państw

[13] Państwo in statu nascendi; Palestyńskie Władze Narodowe to tymczasowa struktura zarządzająca obszarem Strefy Gazy i częścią Zachodniego Brzegu do czasu uzyskania niepodległości przez Palestynę

[14] Uznawana przez 12 państw

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[A]

[B]

[C]

[D]

[E]

@@ Linia 111: / Linia 111: @@
 * [[Konstytucja]]: z [[11 listopada]] [[1962]]
 * Święto państwowe: [[25 lutego]] ([[1950]] roku)
-Zobacz też: [[stosunki polsko-kuwejckie]].
+Zobacz też: [[Stosunki kuwejcko-polskie|stosunki polsko-kuwejckie]].
 == Siły zbrojne ==
@@ Linia 120: / Linia 120: @@
 == Gospodarka ==
 * [[produkt krajowy brutto|PKB]] na osobę wynosi 31 051 [[Dolar amerykański|USD]].
-* Struktura PKB: [[rolnictwo]] 0,4% [[przemysł]] 48,3% [[usługa|usługi]] 51,3%
+* Struktura PKB: [[rolnictwo]] 0,4% [[przemysł]] 48,3% [[usługi]] 51,3%
 * Główne towary [[eksport]]owane: [[ropa naftowa]] i jej produkty, [[Nawozy mineralne|nawozy sztuczne]], [[gaz ziemny]], [[przetwory rybne]].
 * Główne towary [[import]]owane: [[maszyna|maszyny]], urządzenia, sprzęt transp., [[żywność]]
@@ Linia 159: / Linia 159: @@
 == Zobacz też ==
 {{wikisłownik|Kuwejt}}
-{{commonscat|Kuwait}}
 * [[Kuwejckie Siły Powietrzne]]
-== Uwagi ==
-{{Uwagi|
-<ref name=infobox1>Dane szacunkowe na lipiec 2008 roku, podane za ''[[Centralna Agencja Wywiadowcza|CIA]] [[The World Factbook]]'' [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ku.html ''(Źródło:CIA)'']</ref>
-}}
 == Przypisy ==

Państwa	Afganistan Arabia Saudyjska Armenia Azerbejdżan Bahrajn Bangladesz Bhutan Brunei Chiny Cypr Egipt Filipiny Gruzja Indie Indonezja Irak Iran Izrael Japonia Jemen Jordania Kambodża Katar Kazachstan Kirgistan Korea Południowa Korea Północna Kuwejt Laos Liban Malediwy Malezja Mjanma Mongolia Nepal Oman Pakistan Rosja Singapur Sri Lanka Syria Tadżykistan Tajlandia Timor Wschodni Turcja Turkmenistan Uzbekistan Wietnam Zjednoczone Emiraty Arabskie
Terytoria zależne	Akrotiri i Dhekelia Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego Wyspa Bożego Narodzenia Wyspy Kokosowe
Podmioty o ograniczonym uznaniu międzynarodowym	Abchazja^[A] Cypr Północny^[B] Osetia Południowa^[C] Palestyna^[D] Republika Chińska (Tajwan)^[E]

Członkowie	Algieria Arabia Saudyjska Autonomia Palestyńska Bahrajn Dżibuti Egipt Irak Jemen Jordania Katar Komory Kuwejt Liban Libia Maroko Mauretania Oman Somalia Sudan Syria Tunezja Zjednoczone Emiraty Arabskie
Obserwatorzy	Brazylia Erytrea Indie Wenezuela
Zawieszeni	Egipt (1979-1989) Libia (2011) Syria (od 2011)