2 Bateria Pomiarów Artylerii
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1930 |
| Rozformowanie |
1939 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
Dywizjon Pomiarów Artylerii |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
kpt. Witold Grabiński |
| Ostatni |
kpt. Jerzy Brożyna |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
2 samodzielna bateria pomiarów artylerii (2 sbpa) – oddział artylerii Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]Zgodnie z planem rozbudowy artylerii pomiarowej z 1930 roku, w dniu 1 marca 1930 roku utworzono samodzielną baterię pomiarową artylerii w Wilnie. Baterię utworzono ze składu kadrowego dywizjonu artylerii pomiarowej w Toruniu. Do baterii w Wilnie z Torunia przeniesiono niezbędną kadrę pod dowództwem kpt. Witolda Grabińskiego i 24 szeregowych. Ponadto w marcu skierowano z 3 pac 60 rekrutów, przydzielono 12 koni pociągowych i 4 wierzchowe. Dodatkowo przydzielono do baterii 12 podoficerów zawodowych z jednostek artylerii OK III. Ustalono organizację baterii:
- drużyna dowódcy,
- pluton pomiarów wzrokowych
- pluton pomiarów dźwiękowych
- sekcja gospodarczo-administracyjna.
Stan osobowy baterii to 3 oficerów, 130 podoficerów i szeregowych. Bateria przydzielona została pod względem ewidencyjnym i mobilizacyjnym do 3 pac, a podporządkowana dowódcy Obszaru Warownego Wilno. W lipcu 1931 roku bateria otrzymała nazwę - 2 bateria pomiarów artylerii. 2 bpa posiadała niski stan oficerów i braki w zakresie środków transportu, nie posiadała w stanie pokojowym plutonu topograficzno-ogniowego, co ograniczało jej zakres prac i działań[1].
Mobilizacja
[edytuj | edytuj kod]Z uwagi na w/w braki w planie "W" możliwe było utworzenie tylko jednej bpa na stopie wojennej na bazie pokojowej 2 sbpa. W 1938 roku do 33 dywizjonu artylerii lekkiej przeniesiono mobilizację 2 bpa, gdzie miała zostać zmobilizowana w ramach I rzutu mobilizacji powszechnej w jej 7 dniu[2]. Mobilizacja rozpoczęta została 31 sierpnia, a zakończona została 5 września 1939 roku[3]. Mobilizowała się bez plutonu topograficzno-ogniowego[2]. Dowódcą baterii pozostał kpt. Jerzy Brożyna.
Działania wojenne 2 bpa
[edytuj | edytuj kod]Zgodnie z planem "Z" 2 bateria pomiarowa artylerii miła wejść w skład Armii „Prusy”, w nocy 5/6 września została załadowana do transportu kolejowego i rozpoczęła podróż do macierzystej armii na front. Z uwagi na zniszczenie linii kolejowej baterie wyładowano w miejscowości Czarna Woda i dalszy marsz odbyła pieszo do Białegostoku, gdzie przybyła 8 września. 10 września 2 bpa ponownie została załadowana do eszelonu kolejowego i wysłana w kierunku Bielska Podlaskiego. 11 września transport był atakowany przez lotnictwo niemieckie na stacji Strabla, w Bielsku transport ostrzelały 2 czołgi niemieckie. Poprzez Hajnówkę, Baranowicze, Sarny, Łunieniec 15 września bateria osiągnęła Brody. Po wyładunku przeszła w rejon pobliskich lasów. Następnie nocą 17/18 września wyruszyła w kierunku Złoczowa. We wsi Sokołów bateria rozbroiła grupę ukraińskich dywersantów. W nocy 18/19 września w rejonie Złoczowa 2 bateria złożyła broń przed napotkanym pododdziałem czołgów sowieckich maszerujących na Lwów. Cała 2 bpa została puszczona wolno, więc rozpoczęła marsz bez broni w kierunku Brzeżan, jednak wobec agresywnej postawy Ukraińców - zawróciła. W rezultacie po nadejściu innych jednostek sowieckich większość żołnierzy dostała się do niewoli sowieckiej. W trakcie wywózki w rejonie Zdołbunowa, część oficerów, podoficerów i szeregowych zbiegła. W zbrodni katyńskiej został zamordowany dowódca baterii i jeden z oficerów. W garnizonie pozostały nadwyżki mobilizacyjne 2 sbpa pod dowództwem ppor. Szpiganowicza, jego losy nie są znane[4].
Żołnierze 2 bpa
[edytuj | edytuj kod]Dowódcy baterii[5]
- kpt./mjr Witold Grabiński (1 III 1930-16 I 1939)
- kpt. Jerzy Brożyna (17 I - 19 IX 1939)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zarzycki 1998 ↓, s. 6-7.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 312.
- ↑ Zarzycki 1998 ↓, s. 22.
- ↑ Zarzycki 1998 ↓, s. 22-24.
- ↑ Zarzycki 1998 ↓, s. 16.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
- Piotr Zarzycki: Artyleria Pomiarowa. Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. Zeszyt 53. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 1998. ISBN 83-87103-10-1.