Grzegorz Ryś: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
anulowanie zmian (kardynalat dopiero po kreacji - we wrześniu) Znaczniki: Anulowanie edycji Wycofane |
może tak? Znacznik: Wycofane |
||
Linia 2: | Linia 2: | ||
|imię i nazwisko = Grzegorz Ryś |
|imię i nazwisko = Grzegorz Ryś |
||
|imię i nazwisko org = |
|imię i nazwisko org = |
||
|tytuł = |
|tytuł = <!-- PROSZĘ NIE WPISYWAĆ "kardynał nominat". Nie ma takiego tytułu. --> |
||
|grafika = Arcybiskup Grzegorz Ryś podczas Wigilii Paschalnej 2020 (cropped).jpg |
|grafika = Arcybiskup Grzegorz Ryś podczas Wigilii Paschalnej 2020 (cropped).jpg |
||
|opis grafiki = Grzegorz Ryś (2020) |
|opis grafiki = Grzegorz Ryś (2020) |
||
Linia 42: | Linia 42: | ||
}} |
}} |
||
{{Sukcesja apostolska infobox |
{{Sukcesja apostolska infobox |
||
|tytuł = biskup |
|tytuł = biskup <!-- PROSZĘ NIE ZMIENIAĆ. Kardynałem będzie dopiero od września. --> |
||
|data konsekracji = 28 września 2011 |
|data konsekracji = 28 września 2011 |
||
|miejscowość konsekracji = Kraków |
|miejscowość konsekracji = Kraków |
Wersja z 09:19, 10 lip 2023
![]() Grzegorz Ryś (2020) | |||
| |||
Kraj działania | |||
---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia |
9 lutego 1964 | ||
Arcybiskup metropolita łódzki | |||
Okres sprawowania |
od 2017 | ||
Biskup pomocniczy krakowski | |||
Okres sprawowania |
2011–2017 | ||
Wyznanie | |||
Kościół | |||
Prezbiterat |
22 maja 1988 | ||
Nominacja biskupia |
16 lipca 2011 | ||
Sakra biskupia |
28 września 2011 | ||
Odznaczenia | |||
![]() |
Data konsekracji |
28 września 2011 | ||||
---|---|---|---|---|---|
Miejscowość |
Kraków | ||||
Miejsce | |||||
Konsekrator | |||||
Współkonsekratorzy | |||||
|
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Modlitwa_ekumeniczna_2019_cm_%C5%BCyd_75_lat_likwid_Litz_Getto_rabin_Schudrich_i_arcybiskup_Grzegorz_Ry%C5%9B_fot_M_Z_Wojalski_09582.jpg/240px-Modlitwa_ekumeniczna_2019_cm_%C5%BCyd_75_lat_likwid_Litz_Getto_rabin_Schudrich_i_arcybiskup_Grzegorz_Ry%C5%9B_fot_M_Z_Wojalski_09582.jpg)
Grzegorz Wojciech Ryś[1] (ur. 9 lutego 1964 w Krakowie) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor habilitowany nauk humanistycznych specjalizujący się w historii Kościoła, rektor Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej w latach 2007–2011, biskup pomocniczy krakowski w latach 2011–2017, arcybiskup metropolita łódzki od 2017, administrator apostolski diecezji kaliskiej w latach 2020–2021, kardynał nominat.
Życiorys
Urodził się 9 lutego 1964 w Krakowie[2]. Ochrzczony został w bazylice Mariackiej w Krakowie przez księdza Ferdynanda Machaya[3]. W latach 1982–1988 studiował na Wydziale Teologicznym oraz na Wydziale Historii Kościoła Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, a także w Wyższym Seminarium Duchownym Archidiecezji Krakowskiej[2]. Święceń prezbiteratu udzielił mu 22 maja 1988 w katedrze na Wawelu kardynał Franciszek Macharski[2], arcybiskup metropolita krakowski[4]. W 1994 na podstawie dysertacji Średniowieczna pobożność ludowa na ziemiach polskich. Próba typologii uzyskał doktorat z nauk teologicznych, a w 2000 na podstawie rozprawy Jan Hus wobec kryzysu Kościoła doby Wielkiej Schizmy uzyskał habilitację z nauk humanistycznych w zakresie historii[5].
W latach 1988–1989[6] pracował jako wikariusz w parafii Świętych Małgorzaty i Katarzyny w Kętach[7]. Od 2004 do 2007 pełnił funkcję dyrektora Archiwum Kapituły Metropolitalnej w Krakowie. Duszpastersko angażował się w działalność Ruchu Światło-Życie, Drogi Neokatechumenalnej, Chrześcijańskiego Braterstwa Osób Chorych i Niepełnosprawnych oraz wspólnoty namArka. Corocznie przez 25 lat uczestniczył w Pieszej Pielgrzymce Krakowskiej na Jasną Górę, będąc przewodnikiem grupy 6[8]. Był komentatorem pielgrzymek Jana Pawła II w Telewizji Polskiej i Polskim Radiu. Po jego śmierci współorganizował czuwania, a podczas procesu beatyfikacyjnego zasiadał w komisji historycznej działającej przy trybunale rogatoryjnym[9]. W 1995 został współpracownikiem „Tygodnika Powszechnego”, w którym w 2011 rozpoczął prowadzenie cotygodniowej rubryki poświęconej komentarzowi do Pisma św. („Okruchy słowa” następnie „Czytania”). Wszedł w skład redakcji miesięcznika „Znak”[8].
Został kierownikiem Katedry Historii Kościoła w Średniowieczu[5][9] oraz Katedry Historii Starożytnej i Średniowiecznej w Instytucie Historii na Wydziale Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II (wcześniej Papieskiej Akademii Teologicznej)[5]. W latach 2007–2011 piastował urząd rektora Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej, ponadto w latach 2010–2011 był przewodniczącym Konferencji Rektorów Seminariów Duchownych w Polsce[2]. Był organizatorem działającego od 2014 w Krakowie Ogólnopolskiego Seminarium dla Starszych Kandydatów do Święceń. Napisał ponad 40 publikacji naukowych i popularnych z zakresu historii, teologii i duchowości[8].
16 lipca 2011 papież Benedykt XVI mianował go biskupem pomocniczym archidiecezji krakowskiej ze stolicą tytularną Arcavica[10][11]. Święcenia biskupie otrzymał wraz z Damianem Muskusem 28 września 2011 w katedrze na Wawelu[12]. Konsekratorem był kardynał Stanisław Dziwisz, arcybiskup metropolita krakowski, a współkonsekratorami kardynałowie Franciszek Macharski, arcybiskup senior krakowski, i Stanisław Ryłko, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Świeckich[4]. Jako zawołanie biskupie przyjął słowa „Virtus in infirmitate” (Moc w słabości)[13]. W archidiecezji krakowskiej objął urząd wikariusza generalnego[2].
14 września 2017 papież Franciszek mianował go arcybiskupem metropolitą łódzkim[14][15]. Ingres do bazyliki archikatedralnej św. Stanisława Kostki w Łodzi odbył 4 listopada 2017[16]. 29 czerwca 2018 na placu św. Piotra w Rzymie odebrał od papieża Franciszka paliusz[17], który uroczyście został mu nałożony 5 października 2018 w katedrze łódzkiej przez arcybiskupa Salvatore Pennacchia, nuncjusza apostolskiego w Polsce[18]. W latach 2018–2021 przeprowadził czwarty w historii archidiecezji synod, poświęcony młodzieży, rodzinie i parafii[8] W 2019 wprowadził w archidiecezji diakonat stały[19], powołał Szkołę Katechistów[8], Międzynarodowe Diecezjalne Seminarium Misyjne dla nowej Ewangelizacji Redemptoris Mater[20] i przyjął w Łodzi przeniesione z Krakowa Ogólnopolskie Seminarium dla Starszych Kandydatów do Święceń[8].
25 czerwca 2020 papież Franciszek mianował go administratorem apostolskim sede plena diecezji kaliskiej[21][22]. Rządy w diecezji przejął 27 czerwca 2020[23]. 17 października 2020, po przyjęciu przez papieża Franciszka rezygnacji biskupa Edwarda Janiaka z funkcji biskupa diecezjalnego, został administratorem apostolskim sede vacante diecezji[24][25]. Funkcję tę pełnił do 11 lutego 2021, kiedy diecezję kanonicznie objął nowy biskup diecezjalny Damian Bryl[26].
9 lipca 2023 papież Franciszek ogłosił go kardynałem. Kreowany kardynałem ma zostać na konsystorzu 30 września 2023[27][28].
W ramach Konferencji Episkopatu Polski w latach 2011–2021 był przewodniczącym Zespołu ds. Nowej Ewangelizacji[29][30], działającego przy Komisji Duszpasterstwa[29], a w 2022 objął funkcję przewodniczącego Rady ds. Dialogu Religijnego i Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem[31]. W latach 2017–2022 należał do Rady Stałej[32][31], ponadto wszedł w skład Ogólnopolskiego Komitetu Organizacyjnego Obchodów 1050. Rocznicy Chrztu Polski w 2016 roku[33] oraz Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego[34]. W 2018 wziął udział w sesji Synodu Biskupów o młodzieży[35]. 21 listopada 2020 papież Franciszek mianował go członkiem Kongregacji ds. Biskupów[36][37]. Również przez papieża Franciszka został mianowany uczestnikiem pierwszego zgromadzenia Synodu Biskupów o synodalności, które ma odbyć się jesienią 2023 w Rzymie[38][39].
W 2023 był współkonsekratorem podczas sakry biskupa pomocniczego legnickiego Piotra Wawrzynka[4].
Kaznodzieja i rekolekcjonista, posługujący w archidiecezji łódzkiej (doroczne rekolekcje kapłańskie, rekolekcje wielkopostne dla młodzieży „Arena Młodych”, „Rekolekcje dla Łodzi”), jak i podczas cyklicznych wydarzeń ogólnopolskich (Lednica, Przystanek Jezus, rekolekcje Strefa Chwały Festiwal w Starym Sączu, spotkania Taizé, Chemin Neuf)[8]. Przygotował rozważania drogi krzyżowej odprawionej podczas Światowych Dni Młodzieży w Krakowie w 2016[40]. Zaangażowany na rzecz ekumenizmu i dialogu międzyreligijnego. Był pomysłodawcą zorganizowanego w 2011 spotkania chrześcijan, żydów i muzułmanów w intencji pokoju pod nazwą „Echo Asyżu w Krakowie”, a także serii spotkań „Dziedziniec Pogan” dotyczących dialogu między wierzącymi a niewierzącymi. W latach 2012–2018 należał do Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej. W latach 2013–2017 zasiadał w kapitule Nagrody im. Ks. Stanisława Musiała przyznawanej przez Klub Chrześcijan i Żydów „Przymierze”. Wszedł również w skład kapituł Nagrody im. księdza Józefa Tischnera i Orderu Ecce Homo[8].
Odznaczenia i wyróżnienia
W 2018 prezydent RP Andrzej Duda nadał mu Złoty Krzyż Zasługi[1].
W 2023 został uhonorowany Odznaką „Za Zasługi dla Miasta Łodzi”[41]. Otrzymał tytuł Małopolanina Roku 2017 przyznawany przez Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski[42].
Ponadto został uhonorowany Nagrodą im. Klemensa Bąkowskiego nadaną przez Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa (2017)[43], tytułem Ambasadora Polszczyzny w Mowie przyznanym przez Radę Języka Polskiego (2019)[44], Medalem 75-lecia Misji Jana Karskiego przyznaną przez Towarzystwo Jana Karskiego (2019)[45] i Szablą Kilińskiego Związku Rzemiosła Polskiego (2022)[46].
Książki
- Rekolekcje. Modlitwa, post, jałmużna (Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków 2013)
- Kościelna wiosna. Razem z Krystyną Strączek (Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków 2013)
- Franciszek. Życie – miejsca – słowa (Wydawnictwo św. Stanisława BM, Kraków 2013)
- Skandal miłosierdzia. Rozważania dla każdego (Wydawnictwo WAM, Kraków 2014)
- Wiara z lewej, prawej i Bożej strony (Wydawnictwo WAM, Kraków 2014)
- Moc słowa (Wydawnictwo WAM, Kraków 2016)
- Jeden święty, powszechny, apostolski. Spotkania z historią Kościoła (Wydawnictwo WAM, Kraków 2016)
- Moc wiary (Wydawnictwo WAM, Kraków 2017)
- Piąta Ewangelia (Wydawnictwo Rafael, Kraków 2020)
Przypisy
- ↑ a b M.P. z 2018 r. poz. 695 – pkt 11. [dostęp 2020-11-09].
- ↑ a b c d e Nota biograficzna Grzegorza Rysia na stronie archidiecezji krakowskiej. diecezja.pl (arch.). [dostęp 2017-11-11].
- ↑ Maskacjusz TV: Świętość – bp Grzegorz Ryś. youtube.com, 2016-07-23. [dostęp 2019-05-15].
- ↑ a b c Grzegorz Ryś. catholic-hierarchy.org. [dostęp 2023-04-15].
- ↑ a b c Grzegorz Ryś, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2018-08-31] .
- ↑ Duszpasterze. parafiakety.pl (arch.). [dostęp 2018-10-20].
- ↑ K. Szyjka: Przygodę z Winnicą Pańską rozpoczął w Kętach. faktyoswiecim.pl, 2011-10-04. [dostęp 2018-10-20].
- ↑ a b c d e f g h Nota biograficzna Grzegorza Rysia na stronie archidiecezji łódzkiej. archidiecezja.lodz.pl. [dostęp 2023-07-02].
- ↑ a b Ks. prałat Grzegorz Ryś biskupem pomocniczym arch. krakowskiej. ekai.pl (arch.), 2011-07-16. [dostęp 2017-05-16].
- ↑ Nomina di Ausiliari di Kraków (Polonia). press.vatican.va, 2011-07-16. [dostęp 2015-12-21]. (wł.).
- ↑ Komunikat Nuncjatury – nominacje w arch. krakowskiej. episkopat.pl (arch.), 2011-07-16. [dostęp 2012-08-14].
- ↑ Ks. Ryś i o. Muskus wyświęceni na biskupów. krakow.tvp.pl (arch.), 2011-09-26. [dostęp 2017-12-10].
- ↑ Konsekracja nowych biskupów archidiecezji krakowskiej. episkopat.pl (arch.), 2011-09-27. [dostęp 2013-08-14].
- ↑ Nomina dell’Arcivescovo Metropolita di Łodź (Polonia). press.vatican.va, 2017-09-14. [dostęp 2017-09-14]. (wł.).
- ↑ Łódź: bp Grzegorz Ryś – metropolitą łódzkim. nuncjatura.pl, 2017-09-14. [dostęp 2017-09-14].
- ↑ Ingres abp. Grzegorza Rysia do łódzkiej bazyliki archikatedralnej. ekai.pl, 2017-11-04. [dostęp 2017-11-05].
- ↑ Arcybiskup Grzegorz Ryś dostał paliusz od papieża Franciszka. dzienniklodzki.pl, 2018-06-30. [dostęp 2018-06-30].
- ↑ Abp Ryś przyjął paliusz – oznakę posługi metropolity i symbol łączności z papieżem. ekai.pl, 2018-10-06. [dostęp 2018-10-20].
- ↑ Dekret o diakonacie stałym w Archidiecezji Łódzkiej. archidiecezja.lodz.pl, 2019-02-03. [dostęp 2019-02-03].
- ↑ Abp Ryś utworzył nowe seminarium duchowne. ekai.pl, 2019-09-22. [dostęp 2019-09-22].
- ↑ Nomina dell’Amministratore Apostolico sede plena di Kalisz (Polonia). press.vatican.va, 2020-06-25. [dostęp 2020-06-25]. (wł.).
- ↑ Komunikat Nuncjatury. episkopat.pl, 2020-06-25. [dostęp 2020-06-25].
- ↑ List Arcybiskupa Administratora Apostolskiego do wiernych Diecezji Kaliskiej. diecezja.kalisz.pl. [dostęp 2020-07-05].
- ↑ Rinuncia del Vescovo di Kalisz (Polonia) e nomina dell’Amministratore Apostolico “sede vacante”. press.vatican.va, 2020-10-17. [dostęp 2020-10-17]. (wł.).
- ↑ Kalisz: Bp Edward Janiak odchodzi. Abp Grzegorz Ryś – administratorem apostolskim „sede vacante”. nuncjatura.pl, 2020-10-17. [dostęp 2020-10-17].
- ↑ E. Kotowska-Rasiak: Bp Damian Bryl objął kanonicznie diecezję kaliską. ekai.pl, 2021-02-11. [dostęp 2021-02-12].
- ↑ Le parole del Papa alla recita dell’Angelus. press.vatican.va, 2023-07-09. [dostęp 2023-07-09]. (wł.).
- ↑ Abp Grzegorz Ryś w gronie nowych kardynałów. ekai.pl, 2023-07-09. [dostęp 2023-07-09].
- ↑ a b Bp Grzegorz Ryś na czele Zespołu ds. Nowej Ewangelizacji. ekai.pl (arch.), 2011-10-15. [dostęp 2017-05-16].
- ↑ Wybory 390. Zebrania Plenarnego KEP. episkopat.pl, 2021-11-18. [dostęp 2022-10-14].
- ↑ a b Wybory 393. Zebrania Plenarnego KEP. episkopat.pl, 2022-10-12. [dostęp 2022-10-14].
- ↑ Historyczne spotkanie Episkopatu Polski w Lublinie. ekai.pl, 2017-10-14. [dostęp 2017-11-06].
- ↑ Grzegorz Ryś na stronie Konferencji Episkopatu Polski. episkopat.pl (arch.). [dostęp 2016-11-09].
- ↑ Grzegorz Ryś na stronie Konferencji Episkopatu Polski. episkopat.pl. [dostęp 2016-11-09].
- ↑ Podsumowujemy Synod Biskupów o młodzieży. ekai.pl, 2018-10-28. [dostęp 2018-12-31].
- ↑ Nomina di Membri della Congregazione per i Vescovi. press.vatican.va, 2020-11-21. [dostęp 2020-11-21]. (wł.).
- ↑ Abp Grzegorz Ryś mianowany członkiem Kongregacji ds. Biskupów. episkopat.pl, 2020-11-21. [dostęp 2020-11-21].
- ↑ XVI Assemblea Generale Ordinaria del Sinodo dei Vescovi – Elenco dei Partecipanti. press.vatican.va, 2023-07-07. [dostęp 2023-07-07]. (wł.).
- ↑ A. Zalewski: Abp Ryś z nominacji papieskiej weźmie udział w pierwszym Zgromadzeniu Ogólnym Synodu o Synodalności. www.archidiecezja.lodz.pl, 2023-07-07. [dostęp 2023-07-07].
- ↑ S. Karnacewicz: Biskup Grzegorz Ryś nowym metropolitą łódzkim. pap.pl, 2017-09-14. [dostęp 2017-11-11].
- ↑ Uchwała Nr LXXIV/2218/23 Rady Miejskiej w Łodzi. bip.uml.lodz.pl, 2023-04-12. [dostęp 2023-05-12].
- ↑ Kraków: abp Jędraszewski i abp Ryś odebrali tytuły Małopolan Roku 2017. ekai.pl, 2018-05-14. [dostęp 2018-05-15].
- ↑ B. Gancarz: Jubileuszowa nagroda dla biskupa Rysia. gosc.pl, 2017-04-04. [dostęp 2019-05-19].
- ↑ Ambasador Polszczyzny. rjp.pan.pl. [dostęp 2023-07-02].
- ↑ Medal Misji Jana Karskiego dla abp. Grzegorza Rysia. ekai.pl, 2019-04-15. [dostęp 2019-07-09].
- ↑ P. Kłys: Szabla Kilińskiego dla metropolity łódzkiego. archidiecezja.lodz.pl, 2022-06-08. [dostęp 2022-06-12].
Linki zewnętrzne
- Nota biograficzna Grzegorza Rysia na stronie archidiecezji łódzkiej. [dostęp 2017-11-04].
- Nota biograficzna Grzegorza Rysia na stronie archidiecezji krakowskiej (arch.). [dostęp 2017-11-05].
- Nagrania homilii i konferencji Grzegorza Rysia. [dostęp 2013-05-12].
- Grzegorz Ryś na stronie Konferencji Episkopatu Polski [dostęp 2016-11-09].
- {{{tytuł}}} [online], catholic-hierarchy.org (ang.). [dostęp 2011-10-02]
- Grzegorz Ryś, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2011-10-02] .
- Grzegorz Ryś w katalogu Biblioteki Narodowej. [dostęp 2019-06-17].
- Biskupi krakowscy
- Biskupi łódzcy
- Rektorzy Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej
- Polscy historycy Kościoła katolickiego
- Polscy mediewiści
- Wykładowcy Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie
- Członkowie Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Odznaką „Za Zasługi dla Miasta Łodzi”
- Absolwenci Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie
- Ludzie urodzeni w Krakowie
- Urodzeni w 1964