1772
Rządzący państwami w 1772
Wydarzenia w Polsce
- 2 lutego:
- niewielki oddział konfederatów barskich pod dowództwem Francuza Charlesa Josepha Hyacinthe’a Vioménila zajął zamek na Wawelu.
- konfederaci barscy ponieśli porażkę w bitwie pod Doroszewiczami nad Prypecią.
- 24 kwietnia – kapitulacja konfederatów barskich przed wojskami rosyjskimi na oblężonym Wawelu.
- 14 maja – I rozbiór Polski: wojska austriackie przekroczyły polską granicę.
- 9 czerwca – I rozbiór Polski: wojska austriackie zajęły Wieliczkę.
- 12 czerwca – I rozbiór Polski: wojska austriackie zajęły Krosno.
- 5 sierpnia – I rozbiór Polski: w Petersburgu podpisano trzy traktaty rozbiorowe pomiędzy Rosją, Prusami i Austrią, ustalające granice zaboru.
- 1 lipca – Gdańsk: założono dzielnicę Nowy Port.
- 18 sierpnia – konfederaci barscy poddali twierdzę Jasna Góra wojskom rosyjskim.
- Wrzesień – posłem nadzwyczajnym i ministrem pełnomocnym rosyjskim w Rzeczypospolitej został Otto Magnus von Stackelberg.
- 29 listopada – zakończyła się obrona klasztoru oo. karmelitów bosych w Zagórzu, ostatnia bitwa w konfederacji barskiej.
- Austriacy, wykonując postanowienia traktatu rozbiorowego, zajęli prawy brzeg Wisły pod Krakowem.
- W Jaworznie powstają kopalnie srebra i ołowiu, następnie rudę cynku i żelaza. W kolejnych latach powstają kopalnie węgla kamiennego, w których do dziś jest wydobywany węgiel.
- W Warszawie pojawiają się pierwsze latarnie na ulicach.
- Założono Nałęczów.
- Błaszki otrzymały prawa miejskie.
Wydarzenia na świecie
- 10 lutego – Franciszek Józef I Liechtenstein został księciem Liechtensteinu.
- 12 lutego – francuski żeglarz Yves Joseph de Kerguelen-Trémarec odkrył archipelag nazwany jego imieniem.
- 17 lutego – w Petersburgu podpisano układ rosyjsko-pruski dotyczący rozbioru Polski. Do układu dołączyła później Austria.
- 28 kwietnia – w Danii straceni zostali niemiecki lekarz, minister Danii i kochanek królowej Karoliny Matyldy Johann Friedrich Struensee oraz jego współpracownik Enevold Brandt.
- 29 maja – Gustaw III został koronowany na króla Szwecji.
- 13 lipca – James Cook wyruszył w ekspedycję z poleceniem odszukania hipotetycznego kontynentu znanego jako Terra Australis.
- 19 sierpnia – król Szwecji Gustaw III przeprowadził bezkrwawy przewrót wprowadzając w kraju absolutyzm oświecony.
- 21 sierpnia – zgromadzenie szwedzkich stanów przyjęło narzuconą przez Gustawa III ustawę, ograniczającą rolę Riksdagu.
- 6-8 listopada – bitwa morska pod Patras.
- Wynalezienie gazu rozweselającego (N2O).
- Duńczyk Carsten Niebhur sporządza i publikuje kolejną kopię inskrypcji z Persepolis.
- Johann Georg Albrechtsberger zostaje organistą dworskim w Wiedniu.
- Odkrycie punktów libracji przez Pierre Simon de Laplace’a.
- Jean-Jacques Rousseau wydaje Uwagi nad rządem Polski.
Urodzili się
- 6 lutego
- George Murray, brytyjski wojskowy, polityk, związany z torysami i Partią Konserwatywną, minister (zm. 1846)
- Gerhard von Kügelgen, niemiecki malarz (zm. 1820)
- 10 marca – Friedrich Schlegel, poeta niemiecki (zm. 1829)
- 7 kwietnia – Charles Fourier, filozof francuski (zm. 1837)
- 15 kwietnia – Étienne Geoffroy Saint-Hilaire, francuski zoolog, anatom porównawczy, jeden z największych myślicieli w dziedzinie teoretycznej biologii (zm. 1844)
- 19 kwietnia – David Ricardo, ekonomista brytyjski (zm. 1823)
- 2 maja – Novalis, poeta niemiecki (zm. 1801)
- 14 maja – William Keppel, 4. hrabia Albemarle, brytyjski arystokrata i polityk (zm. 1849)
- 6 czerwca – Maria Teresa Burbon-Sycylijska, cesarzowa rzymsko-niemiecka, królowa Czech i Węgier, córka króla Obojga Sycylii (zm. 1807)
- 24 sierpnia – Wilhelm I, król Niderlandów i wielki książę Luksemburga (zm. 1843)
- 28 sierpnia – Franciszek Sapieha, generał artylerii litewskiej, generał insurekcji kościuszkowskiej (zm. 1829)
- 3 października – Jean-Charles François de Ladoucette, francuski szlachcic, działacz polityczny i gospodarczy, związany z departamentem Hautes-Alpes (zm. 1848)
- 21 października – Samuel Taylor Coleridge, angielski poeta (zm. 1834)
- 17 listopada – Horace Sébastiani, francuski wojskowy, dyplomata, polityk, generał dywizji, marszałek i par Francji (zm. 1851)
- 28 listopada – Luke Howard, brytyjski chemik, farmaceuta, i meteorolog (zm. 1864)
- 11 grudnia – John Baildon, szkocki hutnik, przemysłowiec, inżynier, uważany za ojca współczesnego hutnictwa żelaza (zm. 1846)
- 12 grudnia – Bertrand Clausel, francuski generał, marszałek i par Francji (zm. 1842)
- 15 grudnia – Jan Krukowiecki, polski generał, uczestnik wojen napoleońskich i powstania listopadowego, hrabia (zm. 1850)
- data dzienna nieznana:
- Dominik Nguyễn Văn Hạnh, wietnamski dominikanin, męczennik, święty katolicki (zm. 1838)
Zmarli
- 29 marca – Emanuel Swedenborg, szwedzki filozof i mistyk (ur. 1688)
Święta ruchome
- Tłusty czwartek: 27 lutego
- Ostatki: 3 marca
- Popielec: 4 marca
- Niedziela Palmowa: 12 kwietnia
- Wielki Czwartek: 16 kwietnia
- Wielki Piątek: 17 kwietnia
- Wielka Sobota: 18 kwietnia
- Wielkanoc: 19 kwietnia
- Poniedziałek Wielkanocny: 20 kwietnia
- Wniebowstąpienie Pańskie: 28 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 7 czerwca
- Boże Ciało: 18 czerwca
