28 Dywizja Piechoty (II RP)

28 Dywizja Piechoty

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1921
Rozformowanie	1939
Nazwa wyróżniająca	nie posiadała
Patron	nie posiadała
Tradycje
Święto	nie obchodziła
Nadanie sztandaru	nie posiadała
Dowódcy
Pierwszy	gen. bryg. Mieczysław Norwid-Neugebauer
Ostatni	gen. bryg. Władysław Bończa-Uzdowski
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja	garnizon Warszawa
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	Dowództwo OK I Ministerstwo Spraw Wojskowych Armia „Łódź”

28 Dywizja Piechoty (28 DP) – wielka jednostka piechoty Wojska Polskiego II RP.

Dywizja w latach 1921-1939

Sztab dywizji podczas defilady na warszawskim Polu Mokotowskim, zorganizowanej z okazji wizyty króla Rumunii. 27 czerwca 1937

28 Dywizja Piechoty została sformowana jesienią 1921 roku, w ramach przejścia Wojska Polskiego z organizacji wojennej na pokojową. Dowództwo 28 DP znajdowało się w Warszawie. W skład dywizji zostały włączone trzy pułki piechoty i pułk artylerii polowej:

• 15 Pułk Piechoty „Wilków” został wyłączony ze składu 9 Dywizji Piechoty i w dniach 19-21 sierpnia 1921 roku przetransportowany do Dęblina, jako pokojowego garnizonu;
• 36 Pułk Piechoty w Warszawie został wyłączony ze składu 8 Dywizji Piechoty;
• 72 Pułk Piechoty został wyłączony ze składu 18 Dywizji Piechoty i w dniach 7-8 października 1921 roku przetransportowany z Brześcia do Warszawy;
• 28 Pułk Artylerii Polowej został utworzony 7 września 1921 roku w Zambrowie, a w dniach 19-21 września 1921 roku przeniesiony do garnizonu Radom.

W latach 1921-1926 dywizja była podporządkowana dowódcy Okręgu Korpusu Nr I.

W 1922 roku 28 pap został dyslokowany z Radomia do Zajezierza pod Dęblinem.

24 kwietnia 1922 roku 72 pp został przeniesiony z Warszawy do Radomia.

Dywizja w kampanii 1939

28 Dywizja Piechoty pod dowództwem gen. bryg. Władysława Bończy-Uzdowskiego wchodziła w skład Armii „Łódź”. 1 września od rana walczyła w rejonie Masłowic, Łagiewnik i Raczyna z niemiecką 1 DLek., której niezdecydowane ataki skutecznie odpierała. Poniosła jednak duże straty od lotnictwa i artylerii wroga. 2 września rozpoczęła nakazany rozkazem dowódcy Armii odwrót za Wartę. 3 września, unikając silnego natarcia niemieckiego, obsadziła pozycje za Wartą pod Wieluniem. Tego dnia dostała rozkaz obrony Widawy. Na skutek zmiennych decyzji dowódcy dywizji jej 15 Pułk Piechoty prawie został rozbity i zdezorganizowany obsadził pozycje dopiero po południu. Jego miejsce zajął 36 Pułk Piechoty, który wraz z 72 Pułkiem Piechoty obsadził pozycje nad Wartą. Oddziały niemieckiej 1 DLek. przełamały te pozycje i wdarły się pod Konopnicę. W nocy z 3 na 4 września 36 pp i 72 pp wycofały się na Widawkę i dopiero 4 września cała mocno zdezorientowana dywizja obsadziła główną linię obrony. Dowództwo Armii dla wzmocnienia jej pozycji oddało pod jej rozkazy 4 Pułk Piechoty z 2 DP Leg. 5 września na odcinku obrony dywizji niemiecki XIV Korpus zachowywał się dosyć biernie. 7 września 28 DP obsadziła pozycje obronne pod Pabianicami. Na kierunku Łask-Pabianice nacierała niemiecka 17 DP gen. Locha, w składzie której do ataku na miasto został wyznaczony słynny później pułk zmotoryzowany SS Leibstandarte Adolf Hitler. Pabianic bronił bezpośrednio 15 Pułk Piechoty. Walka była bardzo zacięta z dużymi stratami po obu stronach i trwała aż do godzin wieczornych. Niemcy w pewnym momencie dotarli do centrum miasta, jednak zostali odrzuceni przez polskie kontruderzenie. 15 pp utrzymał swoje pozycje, zadając Niemcom duże straty, zwłaszcza w broni pancernej. Niestety jednocześnie - po odejściu z północnego skrzydła dywizji 2 DP Leg. - w wolne miejsce weszły niemieckie oddziały i przedarły się na tyły dywizji. Na południowym skrzydle 72 pp zmuszony został do ataku pod Chechłem. Odebrał Niemcom wieś, ale w wyniku niemieckiego kontrataku poniósł takie straty, że właściwie przestał istnieć. W związku z tym dowódca 28 DP wydał rozkaz do przegrupowania dywizji, co oznaczało wycofanie oddziałów z rejonu Pabianic. 15 pp po podjęciu wieczorem odwrotu, natknął się na Niemców pod Ksawerowem i poniósł znaczne straty. Następnie dywizja miała skoncentrować się pod Wola Cyrusową, gdzie 8 września toczyła ciężkie walki z wrogiem. 9 września dostała rozkaz od dowódcy Armii gen. Wiktora Thommée wycofania się za Rawkę. 10 września dostała kolejny rozkaz zmiany drogi odwrotu i teraz zmierzała na Warszawę przez Grodzisk Mazowiecki i Pruszków. Jednak mimo początkowych sukcesów zabrakło jej sił, aby przebić się przez niemieckie pozycje obsadzone przez oddziały XI i XVI Korpusów Pancernych. 13 września zmieniła kierunek odwrotu na Modlin, gdzie - po dotarciu następnego dnia - jej oddziały obsadziły odcinek „Pomiechówek”. Dopiero 19 września do Modlina dotarł 15 pp. 28 DP uczestniczyła w obronie twierdzy modlińskiej do jej kapitulacji 29 września.

Ordre de Bataille i obsada personalna

Dywizja walczyła w składzie Armii „Łódź”

Planowane Ordre de Bataille i obsada personalna 28 DP w kampanii wrześniowej. W nawiasach podano nazwy jednostek mobilizujących oraz stanowiska służbowe oficerów dywizji zajmowane przed mobilizacją.

Kwatera Główna 28 DP

• Dowództwo
  • dowódca dywizji – gen. bryg. Władysław Bończa-Uzdowski
  • I dowódca piechoty dywizyjnej – płk dypl. Stefan Broniowski
  • II dowódca piechoty dywizyjnej – płk dypl. Aleksander Wacznadze
  • dowódca artylerii dywizyjnej – płk art. Włodzimierz Dembiński
• Sztab
  • szef sztabu - ppłk dypl. Albin Piotr Habina (do 8 IX i od 16 IX); mjr Władysław Naprawa (od 8 do 15 IX)
  • oficer operacyjny - kpt. dypl. Jan Rześniowiecki
  • dowódca łączności - kpt. René Machalski
  • kwatermistrz – kpt. dypl. Aleksander Żmichowski (12 IX ranny w Brwinowie)
  • szef sanitarny – mjr dr med. Tadeusz Radwański

15 Pułk Piechoty „Wilków” (Dęblin)

• dowódca - płk dypl. Władysław Frączek

36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej (Warszawa)

• dowódca - ppłk dypl. Karol Ziemski

72 Pułk Piechoty im. Płk. Dionizego Czachowskiego (Radom)

• dowódca - ppłk Karol Chrobaczyński

28 Pułk Artylerii Lekkiej (Zajezierze k. Dęblina)

• dowódca - ppłk Rudolf Ostrihansky

28 Dywizjon Artylerii Ciężkiej

• dowódca - ppłk Władysław Bednarski

28 Batalion Saperów

Bateria Artylerii Przeciwlotniczej Motorowa Typ A Nr 28

• dowódca - por. Marian Ostaszewski

Kompania Telefoniczna 28 DP

• dowódca -

Szwadron Kawalerii Dywizyjnej

• dowódca - mjr Jan K. Motz

Kompania Kolarzy Nr 13 (36 pp)

• dowódca - por. Anatol Trusow

Samodzielna Kompania Karabinów maszynowych i Broni Towarzyszącej Nr 14 (15 pp)

• dowódca -

Kompania Sanitarna Nr 103

• dowódca plutonu - ppor. lek. Tadeusz Jankowski

Park Intendentury Nr 103

Obsada personalna dowództwa dywizji

Mieczysław Norwid-Neugebauer

Tadeusz Piskor

Dowódcy dywizji

• gen. bryg. Mieczysław Norwid-Neugebauer (7 VIII 1921 - 10 XII 1923 → szef Departamentu VII M.S.Wojsk.)
• płk piech. Bolesław Kraupa (10 XII 1923 - 15 III 1924)
• gen. dyw. Kazimierz Dzierżanowski (III 1924 - 20 X 1925)
• gen. bryg. Tadeusz Ludwik Piskor (23 X 1925 - 19 VI 1926 → szef Sztabu Generalnego)
• gen. bryg. Romuald Dąbrowski (9 VIII 1926 - 17 III 1927)
• gen. bryg. Władysław Bończa-Uzdowski (17 III 1927 - 30 IX 1939)

Dowódcy piechoty dywizyjnej

• płk piech. Bolesław Zaleski (1921 - 31 X 1921)
• płk piech. Romuald Dąbrowski (1 XII 1923 - 9 VIII 1926 → dowódca 28 DP)
• płk piech. Romuald Żurakowski (21 VIII 1926 - 3 VIII 1931 → pomocnik dowódcy OK I ds uzupełnień)
• płk dypl. Adam Brzechwa-Ajdukiewicz (3 VIII 1931 - III 1938 → dowódca 26 DP)
• płk dypl. Stefan Broniowski (III 1938 - IX 1939)

II dowódcy piechoty dywizyjnej

• płk dypl. Aleksander Wacznadze

Szefowie sztabu

• mjr SG Mieczysław Mozdyniewicz (IX 1921 - 15 X 1923 → Oddział I SG)
• mjr / ppłk SG Franciszek Dudziński (15 X 1923 - 5 I 1926 → szef Oddziału Wyszkolenia Sztabu DOK I)
• ppłk SG Feliks Kwiatek (1 I - 24 X 1926 → Oddział I SG)
• mjr SG Józef Sierosławski (24 X 1926 - 31 X 1928 → PUWFiPW)
• mjr dypl. piech. Adam Rudnicki (31 X 1928 – 28 I 1931 → dowódca baonu w 57 pp)
• mjr dypl. piech. Jan Grudzień (26 III 1931 – 1 X 1932 → dyspozycja szefa SG)
• mjr dypl. piech. Stefan Loth (1 XI 1932 - 7 VI 1934 → GISZ)
• mjr dypl. art. Józef Kaiser (od 7 VI 1934)
• ppłk dypl. Albin Piotr Habina (do IX 1939)

28 Dywizja Piechoty AK im. Stefana Okrzei

W czasie Powstania Warszawskiego z oddziałów powstańczych walczących w Śródmieściu utworzono 28 Dywizję Piechoty im. Stefana Okrzei pod dowództwem płk. Edwarda Pfeiffera, która weszła w skład Warszawskiego Korpusu AK.

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Tadeusz Jurga: Wojsko Polskie : krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 7, Regularne jednostki Wojska Polskiego w 1939 : organizacja, działania bojowe, uzbrojenie, metryki związków operacyjnych, dywizji i brygad. Warszawa : Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1975.
• Lech Wyszczelski: Wojsko Polskie w latach 1918-1921. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2006. ISBN 83-89729-56-3.brak strony w książce
• Zdzisław Jagiełło: Piechota Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Bellona, 2007. ISBN 978-83-11-10206-4.brak strony w książce
• „Almanach oficerski”: praca zbiorowa, Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 1923
• „Księga chwały piechoty”: komitet redakcyjny pod przewodnictwem płk. dypl. Bolesława Prugara Ketlinga, Departament Piechoty MSWojsk, Warszawa 1937-1939. Reprint: Wydawnictwo Bellona Warszawa 1992