19 Pułk Ułanów Wołyńskich

19 Pułk Ułanów Wołyńskich
im. generała Edmunda Różyckiego

Odznaka pamiątkowa 19 puł.
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1920
Rozformowanie	1939
Nazwa wyróżniająca	Wołyńskich
Patron	płk Karol Różycki (1924–1938) gen. Edmund Różycki (1938–1939)
Tradycje
Święto	19 sierpnia
Nadanie sztandaru	1924
Rodowód	Pułk Jazdy Wołyńskiej
Dowódcy
Pierwszy	mjr Feliks Jaworski
Ostatni	ppłk dypl. Józef Pętkowski
Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka bitwa pod Kuźniczami (30 I 1920) bitwa o Mozyrz i Kalenkowicze (4–6 III 1920) bój pod Barbarowem (5–6 III 1920) bój pod Czarnobylem (27 IV 1920) kontruderzenie znad Wieprza (16–26 VIII 1920) bitwa pod Frankopolem (19 VIII 1920) kampania wrześniowa bitwa pod Mokrą(1 IX 1939) bitwa pod Wolą Cyrusową (8 IX 1939) bitwa pod Mińskiem Mazowieckim (12 IX 1939)
Organizacja
Dyslokacja	Ostróg
Rodzaj wojsk	kawaleria
Podległość	II BJ (1921–1924) 2 SBK (1924−1930) BK „Równe" (1930−1937) Woł. BK (1937–1939)
Odznaczenia

19 Pułk Ułanów Wołyńskich im. generała Edmunda Różyckiego (19 puł) – oddział kawalerii Wojska Polskiego II RP.

19 pułk Ułanów Wołyńskich powstał w 1920 na bazie IV Wołyńskiego dywizjonu z 1 psk oraz pododdziałów 1 Wołyńskiego pułku jazdy ochotniczej. Walczył z powodzeniem w wojnie polsko-bolszewickiej. W okresie dwudziestolecia międzywojennego stacjonował w Ostrogu. W kampanii wrześniowej walczył w składzie macierzystej Wołyńskiej Brygady Kawalerii, między innymi pod Mokrą, Ostrowami, Żerominem, Wolą Cyrusową, Mińskiem Mazowieckim, Rejowcem; rozbity pod Jacnią – Suchowolą.

Walki antenatów pułku

7 kwietnia 1917 na Ukrainie na bazie Oddziału Konnych Zwiadowców 1 Dywizji Strzelców Polskich zorganizowany został Polski Szturmowy Szwadron Huzarów pod dowództwem por. Feliksa Jaworskiego.

9 czerwca szwadron przeszedł swój chrzest bojowy, wykonując szarżę pod wsią Zazdrość. Po wybuchu rewolucji październikowej jednostka przeszła do Płoskirowa. Tam szwadron przemianowany został na dywizjon szwoleżerów i równocześnie toczył walkę z oddziałami bolszewickimi i bandami chłopskimi. 24 grudnia dywizjon włączony został w skład Wojska Polskiego na Ukrainie. 14 stycznia 1918 dywizjon przegrupowuje się do Antonin, gdzie formuje się 2 pułk ułanów i kontynuuje walkę ze zrewolucjonizowanymi masami chłopskimi i demobilizowanymi oddziałami Armii Imperium Rosyjskiego. Między innymi, w dniu 5 lutego, w obronie Antonin, dywizjon stoczył walkę z rosyjskim pułkiem 11 Armii. 22 lutego dywizjon włączony został w skład III Korpusu Polskiego w Rosji, a 3 marca przemianowany został na samodzielny dywizjon szwoleżerów. 12 kwietnia dywizjon przeszedł do Pikowa i wszedł w skład Lekkiej Brygady III Korpusu płk. Juliusza Rómmla. W składzie tej brygady walczył z Ukraińcami, w rejonie Niemirowa. Tam przeformowany został w pułk szwoleżerów polskich. Do pułku włączono pozostałości 7 pułku ułanów. Jednostka składała się z czterech szwadronów liniowych, dwóch oddziałów karabinów maszynowych, szwadronu pieszego, taboru i jednego samochodu pancernego. Służbę pełniło w niej 26 oficerów i 684 szeregowców. 10 czerwca, po kapitulacji korpusu, jednostka została rozwiązana. Rotmistrz Jaworski na czele 38 szwoleżerów udał się do Ludwipola i tam pozostawał w konspiracji.

Szwadron rtm. Jaworskiego ujawnił się 21 listopada 1918 i podjął marsz z Bereźna do Starokonstantynowa i dalej na zachód przez Szepietówkę, Sławutę, Łokaczew do Włodzimierza Wołyńskiego. Tu wszedł w skład Grupy ppłk. Bończy-Uzdowskiego i w jej składzie walczył z wojskami ukraińskimi. 21 grudnia oddział stał się Szwadronem Jazdy Kresowej, a 2 lutego 1919 został przeformowany w Dywizjon Jazdy Kresowej. 1 listopada 1919 dywizjon Jazdy Kresowej wszedł w skład 1 pułku strzelców konnych jako jego IV dywizjon i wspierał 9 Dywizję Piechoty prowadzącą działania na Polesiu.

W pierwszej dekadzie marca 1920 dywizjon rtm. Jaworskiego wziął udział w operacji na Mozyrz i Kalenkowicze, w czasie której opanował Jelsk i Barbarów. W czasie wyprawy kijowskiej w kwietniu i maju 1920, we współdziałaniu z oddziałami piechoty, opanował Czarnobyl.

W lipcu 1920 sformowano Brygadę Jazdy Ochotniczej w składzie 1 Wołyński pułk jazdy Ochotniczej, 2 Lubelski pułk jazdy ochotniczej oraz 3 Siedlecki pułk jazdy ochotniczej. W czasie zwrotu zaczepnego znad Wieprza Brygada prowadziła działania w składzie 3 Armii na jej lewym skrzydle, w luce pomiędzy 1 Dywizją Piechoty Legionów a związkami taktycznymi 4 Armii. W ramach tych działań Brygada opanowała: Radzyń, Międzyrzecz Podlaski oraz Mordy. 19 sierpnia 1920 stoczyła ciężki bój pod Skrzeszewem i Frankopolem .

Mapy walk

• 
• 
• 

Kawalerowie Virtuti Militari

Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari za wojnę 1918-1920
st. uł. Dominik Demczuk nr 1983	plut. Jan Drabowicz nr 4208	wachm. Władysław Grabowski nr 4394
wachm. Aleksander Gradowski nr 4361	mjr Feliks Jaworski nr 593	kpr. Maurycy Jaworski nr 4136
plut. Karol Klimczyk nr 1959	kpr. Ludwik Franciszek Kłos nr 4388	st. uł. Wacław Koch nr 4201
st. uł. Leonard Kruk nr 4413	kpr. Florian Kurowski nr 4173	st. uł. Włodzimierz Laskowski nr 4190
kpr. Józef Leonczuk (Leończyk) nr 4246	wachm. Józef Lindowicz nr 4415	plut. Jan Lisowski nr 2731
pchor. Władysław Ludkiewicz nr 1474	pchor. Stanisław Łukaszewicz nr 4220	plut. Franciszek Malewski nr 4212
por. Tadeusz Malinowski nr 4256	kpr. Marian Migdał nr 4166	wachm. Władysław Milczarek nr 4376
rtm. Aleksander Piotraszewski nr 2460	wachm. Zygmunt Polakowski nr 895	plut. Roman Pracz nr 4171
wachm. Aleksander Roguski nr 4363	ppor. Emanuel Rybicki-Korybut nr 4236	wachm. Bronisław Sergielis nr 4235
st. uł. Józef Silecki nr 4274	plut. Stanisław Sokolnicki nr 4284	plut. Andrzej Sujka (Sójka) nr 4128
rtm. Tadeusz Stanowski nr 4152	plut. Lucjan Świetlicki nr 2735	st. uł. Jan Wasilewski nr 4140
por. Juliusz Franciszek Wolicki nr 1988	plut. Józef Zając nr 1973	kpr. Stanisław Zalewski nr 4370
por. Kazimierz Żuromski nr 4196

Ponadto 25 oficerów, 55 podoficerów i 75 ułanów zostało odznaczonych Krzyżem Walecznych.

Pułk w okresie pokoju

Reorganizacja i podporządkowanie

Wołyńska BK w 1938

Uroczystość nadania sztandaru pułkowego. Ostróg, 6 sierpnia 1924. Na zdjęciu widoczni m.in.: marsz. Józef Piłsudski, gen. Marian Kukiel, bp. Ignacy Dubowski, Walery Sławek.

Uroczystość wręczenia sztandaru 19 puł – marszałek Józef Piłsudski wbija gwóźdź w drzewce sztandaru.

30 sierpnia 1920 mjr Jaworski otrzymał rozkaz zorganizowania 19 pułku Ułanów Wołyńskich. Bazą formowania były dwa szwadrony IV Wołyńskiego dywizjonu z 1 pułku strzelców konnych oraz pododdziały 1 Wołyńskiego pułku jazdy ochotniczej. Uzupełnienie stanowili żołnierze 2 Lubelskiego pułku jazdy ochotniczej oraz 3 Siedleckiego pułku jazdy ochotniczej.

Od 12 grudnia 1920 pułk patrolował linię demarkacyjną w rejonie Łużki – Głębokie – Dzisna. W marcu 1922 roku pułk przybył transportem kolejowym z Głębokiego do Ostroga nad Horyniem, które to miasto zostało wyznaczone na jego stały garnizon. W tym czasie wchodził w skład II Brygady Jazdy.
Po reorganizacji w 1924, wraz ze zmianą terminu „jazda” na „kawaleria”, pułk wszedł w skład 2 Samodzielnej Brygady Kawalerii. W kwietniu 1930 nastąpiła kolejna reorganizacja, a pułk przeszedł do Brygady Kawalerii „Równe". 1 kwietnia 1937 brygada została przeformowana w Wołyńską Brygadę Kawalerii, a 19 pułk ułanów pozostał w jej szeregach.

Zakwaterowanie

Pierwszym garnizonem szwadronu rtm. Jaworskiego był Włodzimierz Wołyński, w którym to oddział kwaterował od 18 grudnia 1918. Prawdopodobnie rozlokował się w koszarach nazwanych później Koszarami Jagiełły. W połowie maja 1919 szwadron wyruszył na front, a do swego garnizonu powrócił z początkiem sierpnia. 9 września przeniesiono go do Hrubieszowa, skąd już jako IV/1 pułku strzelców konnych 31 grudnia ponownie odjechał na front. Jako ochotniczy oddział jazdy mjr. Jaworskiego z początkiem września 1920 stanął w Grajewie, ale już 23 września odszedł w rejon: Radzyń Podlaski –Turów – Międzyrzec Podlaski, W Turawie zajął dawny folwark Potockich, w Radzyniu zaś dawne koszary artyleryjskie i zabudowania dawnego pałacu Szlubowskich. Od 12 grudnia 1920 pułk pełnił służbę patrolową i pozostawał na kwaterach polowych w rejonie: Dzisna – Łużki – Głębokie. Dopiero w marcu 1922 przeniesiono go do stałego garnizonu w Ostrogu.

Sformowany we wrześniu 1920 szwadron zapasowy pułku stacjonował początkowo w Białej Podlaskiej. Później przeniósł się do Branicy (najprawdopodobniej dwór i folwark w powiecie białobrzeskim), a od 21 listopada zajmował koszary w Krzemieńcu. Już 4 stycznia 1921 przeniósł się do Tomaszowa Lubelskiego, a ostatecznie, od 24 marca ulokował się we Włodzimierzu Wołyńskim, w Koszarach Jagiełły, w rejonie ulic: Ustyłuzka – Wołodymyra Welykoho –A. Łotockoho – Iwana Mazepy.

Wydarzenia

Pułk na swojego Szefa obrał pułkownika Karola Różyckiego, dowódcę pułku jazdy wołyńskiej w 1831.
4 marca 1938 minister spraw wojskowych generał dywizji Tadeusz Kasprzycki nadał pułkowi nazwę: „19 pułk Ułanów Wołyńskich im. generała Edmunda Różyckiego”.

19 maja 1927 minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 19 sierpnia jako datę święta pułkowego. Pułk obchodził swoje święto w rocznicę bitwy pod Frankopolem i Skrzeszewem, stoczonej w 1920 roku.

Konie

Konie starano się grupować według maści w poszczególnych pododdziałach według następującego schematu: szwadrony liniowe – konie gniade, szwadron ciężkich karabinów maszynowych – gniade i skarogniade, pluton łączności i pluton trębaczy – konie siwe. W pułku sukcesywnie zwiększano liczbę koni maści gniadej.

Mobilizacja

Pułk w planie mobilizacyjnym „S”
Nazwa pododdziału	Termin	Miejsce mobilizacji
dowódca pułku z drużyną	alarm	Ostróg
pluton łączności
1÷4 szwadrony
szwadron karabinów maszynowych
II rzut dla pułku		Równe
kolumna taborowa nr 272	5	Włodzimierz Wołyński
kolumna taborowa nr 284	11
kolumna taborowa nr 285	12
uzupełnienie do czasu „W”	5
szwadron kawalerii nr 2/43	10
szwadron marszowy 1/19	18
szwadron zapasowy	do 15

Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939
Nazwisko	Stopień, imię i nazwisko
dowódca pułku	ppłk dypl. Józef Pętkowski
I zastępca dowódcy	ppłk Władysław Kotarski
adiutant	rtm. adm. (kaw.) Bronisław Kochański
lekarz medycyny	por. lek. Jan Henryk Pruszyński
lekarz weterynarii	por. Stanisław Kalman
II zastępca dowódcy (kwatermistrz)	mjr Jan Pelczar
oficer mobilizacyjny	rtm. Jerzy Stefan Skinder
zastępca oficera mobilizacyjnego	rtm. Konstanty Galimski
oficer administracyjno-materiałowy	por. adm. (kaw.) Zygmunt Jankowski
dowódca szwadronu gospodarczego	rtm. adm. (kaw.) Bronisław Kochański
oficer gospodarczy	kpt. int. Ignacy Malinowski
oficer żywnościowy	vacat
dowódca plutonu łączności	por. Seweryn Marian Lubicz-Rudnicki
dowódca plutonu kolarzy	ppor. Tadeusz Józef Bączkowski
dowódca plutonu ppanc.	vacat
dowódca 1 szwadronu	rtm. Michał I Kłopotowski
dowódca plutonu	ppor. Wacław Jachałkowski
dowódca 2 szwadronu	p.o. ppor. Zdzisław Gracjan Skliwa
dowódca plutonu	ppor. Włodzimierz Tokarski
dowódca 3 szwadronu	por. Stanisław Górecki
dowódca plutonu	ppor. Włodzimierz Aleksander Duda
dowódca plutonu	ppor. Jan Stefan Karol Gaugusch
dowódca plutonu	ppor. Tadeusz Laskowski
dowódca 4 szwadronu	mjr Edward Alfons Daniłło-Gąsiewicz
dowódca plutonu	por. Wojciech Gumiński
dowódca plutonu	por. Włodzimierz Poziemski
dowódca szwadronu km	p.o. ppor. Tadeusz Różycki
dowódca plutonu	ppor. Zygmunt Stanisław Majewski
dowódca szwadronu zapasowego	mjr Eugeniusz Wiszniowski
zastępca dowódcy	vacat
na kursie	rtm. Ryszard Kawka
na kursie	rtm. Jerzy Wiszniowski
Szkoła podoficerska ckm Wołyńskiej BK
komendant szkoły	rtm. Tadeusz Czesław Kohaut (2 psk)
instruktor	ppor. Edward Leon Bobowski (21 puł)

Pułk w kampanii wrześniowej

Walki w 1939

W składzie Wołyńskiej BK

Kampanię wrześniową pułk odbył w ramach Wołyńskiej BK. W pierwszych dniach wojny, prowadząc walki na prawym skrzydle brygady w rejonie Mokra–Ostrowy, opóźniał działania oddziałów niemieckiej 4 Dywizji Pancernej. W trakcie odwrotu 8 września 1939 bił się w rejonie Woli Cyrusowej. Następnie maszerował przez Puszczę Kampinoską w rejon Modlina, a stamtąd w rejon Wiązowny, gdzie 12 września wszedł w skład Grupy Operacyjnej Kawalerii gen. Władysława Andersa. W tym też dniu nieskutecznie nacierał na Mińsk Mazowiecki. Następnie pułk odszedł na Lubelszczyznę. Na początku ostatniej dekady września został włączony w skład resztek Kresowej Brygady Kawalerii i wziął udział w boju pod Jacnią. Dalsze próby przebijania się w kierunku granicy polsko-węgierskiej nie powiodły się. Przebijające się na południe grupy żołnierzy pułku zostały wzięte do niewoli. Także dowódca pułku, ppłk dypl. Józef Pętkowski, dostał się do sowieckiej niewoli, przebywał w obozie w Starobielsku, a wiosną 1940 został zamordowany w Charkowie.

Za kampanię wrześniową pułk został odznaczony orderem Virtuti Militari.

Struktura organizacyjna i obsada personalna we wrześniu 1939
Stanowisko etatowe	Stopień, imię i nazwisko	Uwagi
dowództwo pułku
dowódca pułku	ppłk dypl. kaw. Józef Pętkowski	†1940
zastępca dowódcy pułku	ppłk kaw. Władysław Kotarski	ZWZ, †24 II 1941
kwatermistrz	mjr kaw. Jan Pelczar	†1940 Charków
adiutant	rtm. Ryszard Kawka	†1940 Charków
oficer ordynansowy	ppor. rez. Lech Czernicki
oficer informacyjny	ppor. kaw. Włodzimierz Aleksander Duda
oficer broni i gazu	chor.Zandrowicz
dowódca szwadronu gospodarczego	rtm. rez. Jerzy Nowakowski
wachmistrz szef	wachm. Stanisław Lorenc
oficer żywnościowy	por. adm. (kaw.) Zygmunt Jankowski
płatnik	kpt. int. Ignacy Malinowski	†1940 Charków
lekarz medycyny	por. lek. Jan Henryk Pruszyński
lekarz weterynarii	por. lek. wet. Stanisław Kalman	†1940 Charków
kapelan	ks. Urban Wiszniowski
1 szwadron
dowódca 1 szwadronu	rtm. Antoni Skiba
dowódca I plutonu	ppor. kaw. Wacław Jachałkowski	†1940 Charków
dowódca II plutonu	pchor. Romuald Traczyk
dowódca III plutonu	pchor. rez. Józef Nowicki
wachmistrz szef	wachm. Jan Kopera
2 szwadron
dowódca 2 szwadronu	rtm. Jerzy Wiszniowski	†1940 Charków
dowódca I plutonu	por. kaw. rez. Jerzy Ligenziewicz
dowódca II plutonu	ppor. kaw. Zdzisław Gracjan Skliwa	†1940 Charków
dowódca III plutonu	p.o. plut. Mieczysław Tomasiak
wachmistrz szef	st. wachm. Leon Dobrowolski
3 szwadron
dowódca 3 szwadronu	por. kaw. Stanisław Górecki	†1940 Charków
dowódca I plutonu	ppor. kaw. Jan Stefan Karol Gaugusch	†1940 Charków
dowódca II plutonu	NN
dowódca III plutonu	NN
wachmistrz szef	st. wachm. Stanisław Marczak
4 szwadron
dowódca 4 szwadronu	por. kaw. Wojciech Gumiński	†13 IX 1939 Dębe Wielkie
dowódca I plutonu	ppor. kaw. Włodzimierz Tokarski	†13 IX 1939 Dębe Wielkie
dowódca II plutonu	pchor. Marian Chomicz
dowódca III plutonu	ppor. rez. Eugeniusz Józef Rzewuski	†1940 Charków
wachmistrz szef	st. wachm. Dominik Demczuk
szwadron ckm
dowódca szwadronu ckm	rtm. Konstanty Galimski	†1940 Charków
dowódca I plutonu	ppor. kaw. rez. Józef Janeczek	†6 IX 1939 Brzeziny
dowódca II plutonu	ppor. kaw. rez. Stanisław Rżanek
dowódca III plutonu	NN
wachmistrz szef	wachm. Jan Duda
pododdziały specjalne
dowódca plutonu przeciwpancernego	por. kaw. Zygmunt Majewski
dowódca plutonu kolarzy	ppor. kaw. Tadeusz Bączkowski
dowódca plutonu łączności	por. kaw. Marian Rudnicki-Lubicz

Jako pułk AK

Kolejne odtworzenie pułku nastąpiło w AK. Pułk działał w ramach 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK.

Symbole pułkowe

Sztandar

23 maja 1924 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski zatwierdził sztandar 19 puł. 6 sierpnia 1924 w Ostrogu marszałek Polski Józef Piłsudski wręczył pułkowi sztandar ufundowany przez społeczeństwo Wołynia.

Odznaka pamiątkowa

17 lutego 1925 minister spraw wojskowych generał dywizji Władysław Sikorski zatwierdził wzór odznaki pamiątkowej 19 puł. Posiada kształt srebrnej wielopromiennej gwiazdy orderowej, ciemno oksydowanej. Na gwiazdę nałożona jest srebrna podkowa z umieszczonym wewnątrz granatowym proporczykiem z białym kątem. W otoczeniu proporczyka wpisano daty: 1918 1831 1920. Na środkową część podkowy nałożony jest emaliowany herb województwa wołyńskiego. Wieloczęściowa - oficerska, wykonana w srebrze, emaliowana. Wymiary: 51 mm. Wykonania: Jan Knedler - Warszawa.

Inicjały na naramiennikach

4 marca 1938 roku Minister Spraw Wojskowych, w związku z nadaniem pułkowi imienia generała Edmunda Różyckiego, zarządził noszenie przez żołnierzy pułku na naramiennikach kurtek i płaszczy, zamiast dotychczasowego numeru „19”, inicjałów „E. R.”. Dla oficerów i chorążych inicjały miały być haftowane nićmi metalowymi oksydowanymi na stare srebro. Dla pozostałych podoficerów i ułanów inicjały miały być wykonane z białego matowanego metalu. Jednocześnie minister zezwolił podoficerom zawodowym na noszenie przy ubiorze pozasłużbowym inicjałów haftowanych.

Barwy

Proporczyk	Opis
	Proporczyk granatowy z białym trójkątem u nasady
	proporczyk dowództwa w 1939
	proporczyk 1 szwadronu w 1939
	proporczyk 2 szwadronu w 1939
	proporczyk 3 szwadronu w 1939
	proporczyk 4 szwadronu w 1939
	proporczyk 5 szwadronu ckm w 1939
	proporczyk plutonu łączności w 1939
Inne	Opis
	Na czapce rogatywce – otok granatowy
	Szasery ciemnogranatowe, lampasy białe, wypustka biała
	„Łapka” (do 1921) – karmazynowa

Żurawiejka

Dziewiętnasty to hołota, nosi otok jak piechota. Lance do boju, szable w dłoń Bolszewika goń, goń, goń Żura, żura, żura ma Żurawiejka ty moja! Słynny z mordów i pożarów, Dziewiętnasty pułk batiarów. Lance do boju...

Swoich grabi, cudzych łupi Dziewiętnasty nie jest głupi. Lance do boju... Dziewiętnasty tym się chwali: Na postojach wioski pali. Lance do boju... Gwałci panny, gwałci wdowy Dziewiętnasty pułk morowy. Lance do boju...

Same łotry i wisielce, To są Jaworskiego strzelce. Lance do boju... Bić, mordować - nic nowego, Dla ułanów Jaworskiego. Lance do boju... Wroga gnębić, wódkę pić, Jaworczykiem trzeba być. Lance do boju...

Wołyńscy ułani

Dowódcy pułku

• por./mjr Feliks Jaworski (1917 – VI 1921)
• ppłk Michał Cieński (8 VIII 1921 - 10 VI 1922)
• ppłk kaw. Mścisław Butkiewicz (do 20 VIII 1922 → Rezerwa oficerów sztabowych DOK II
• ppłk kaw. Zbigniew Brochwicz-Lewiński (20 VIII 1922 – 6 X 1927)
• ppłk / płk dypl. kaw. Roland Włodzimierz Karol Henryk Bogusz (1 IX 1927 – 12 III 1929 → p.o. komendanta PKU Warszawa Miasto I)
• ppłk / płk kaw. Aleksander Piotraszewski (III 1929 – V 1938)
• ppłk kaw. inż. Dezyderiusz Zawistowski (V 1938 – I 1939)
• ppłk dypl. kaw. Józef Pętkowski (1 II - IX 1939)

Zastępcy dowódcy pułku (od 1938 - I zastępca dowódcy)

• mjr kaw. Jan Szkuta (1923)
• mjr kaw. Aleksander Piotraszewski (1924)
• ppłk kaw. Tomasz Dobrzański (1 VIII 1925 – II 1927 → p.o. dowódcy 11 puł)
• mjr kaw. Aleksander Winnicki-Rodziewicz (p.o. 18 II – †30 IX 1927)
• mjr / ppłk kaw. Aleksander Piotraszewski (XII 1927 – III 1929)
• mjr / ppłk kaw. inż. Dezyderiusz Zawistowski (VII 1929 – V 1938)
• ppłk kaw. Władysław Kotarski (1939)

II zastępcy dowódcy pułku (kwatermistrzowie)

• mjr kaw. Jan Pelczar (1939)

Żołnierze 19 pułku ułanów - ofiary zbrodni katyńskiej

Nazwisko i imię	stopień	zawód	miejsce pracy przed mobilizacją	zamordowany
Bandura Mieczysław Michał	ppor. kaw. rez.	student UAM		ULK
Konstanty Galimski	rtm.	oficer WP	dowódca szwadronu 19 puł.	Charków
Jan Stefan Karol Gaugusch	ppor. kaw.	oficer WP	dowódca plutonu 19 puł.	Charków
Stanisław Górecki	por. kaw.	oficer WP	dowódca szwadronu 19 puł.	Charków
Wacław Jachałkowski	ppor. kaw.	oficer WP	dowódca plutonu 19 puł.	Charków
Stanisław Kalman	por. lek. wet.	oficer WP	lekarz weterynarii 19 puł.	Charków
Ryszard Kawka	rtm.	oficer WP	adiutant 19 pułku ułanów	Charków
Kucharski Wacław	ppor. kaw. rez.	urzędnik skarbowy		Charków
Ignacy Malinowski	kpt. int.	oficer WP	płatnik 19 pułku ułanów	Charków
Jan Pelczar	mjr kaw.	oficer WP	kwatermistrz 19 pułku ułanów	Charków
Józef Pętkowski	ppłk dypl. kaw.	oficer WP	dowódca 19 pułku ułanów	Charków
Eugeniusz Rzewuski	ppor. rez.			Charków
Zdzisław Gracjan Skliwa	ppor. kaw.	oficer WP	dowódca plutonu 19 puł.	Charków
Szczepowski Jerzy	ppor. kaw. rez.	student prawa	walczył poza pułkiem jako ochotnik	Katyń
Jerzy Wiszniowski	rtm.	oficer WP	dowódca szwadronu 19 puł.	Charków

Tradycje

• Pułk nawiązywał do tradycji 19 pułku ułanów Księstwa Warszawskiego uczestniczącego w kampanii napoleońskiej 1812 i pułku Jazdy Wołyńskiej z powstania listopadowego oraz do odtworzonego w 1917 pułku w ramach III Korpusu Polskiego w Rosji.
• W 1993 Szkoła Podstawowa Nr 204 w Warszawie przyjęła imię 19 Pułku Ułanów Wołyńskich.
• Kawaleryjskie tradycje 19 pułku Ułanów Wołyńskich im. generała Edmunda Różyckiego kultywuje Stowarzyszenie „Rodzina 19 pułku Ułanów Wołyńskich" z siedzibą w Warszawie
• Tradycje i barwy 19 pułku ułanów przejęło Stowarzyszenie Pamięci 19 Pułku Ułanów im. Generała Różyckiego w Opolu , które prowadzi działalność upamiętniającą historię Pułku /umundurowanie, święto pułkowe, rajdy konne do Mokrej, wykłady na temat elementów historii Pułku.

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych. Śląska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 2017-03-05].
• Убиты в Катыни. Книга Памяти польских военнопленных – узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Лариса Еремина (red.). Москва: Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья», 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Szymon Kucharski, Juliusz Tym: 19 pułk ułanów. T. 32. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2020, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. Odznaki kawalerii. ISBN 978-83-8164-151-7.
• 19 Pułk Ułanów Wołyńskich im. gen. Edmunda Różyckiego. Paweł Rozdżestwieński (red.). Warszawa: Edipresse Polska S.A, 2012, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7769-349-0.
• Krzysztof Filipow, Bohdan Wróblewski: Odznaki pamiątkowe Wojska Polskiego 1921–1939. Kawaleria. Warszawa: Feniks editions, 1992. ISBN 83-900217-3-0.
• Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
• Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945. Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-2043299-2.
• Dezyderiusz J. Zawistowski: Zarys historji wojennej 19-go pułku ułanów wołyńskich im. płk. Karola Różyckiego. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Jerzy Wojciechowski: Kawaleria w planie mobilizacyjnym „S”. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2010. ISBN 978-83-62046-24-9.
• Zdzisław Żygulski (jun.), Henryk Wielecki: Polski mundur wojskowy. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988. ISBN 83-03-01483-8.